Türk Medeni HukukuBaşlangıç Hükümleri - Kişiler Hukuku
Prof. Dr. İhsan ERDOĞAN
Doç. Dr. A. Dilşad KESKİN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR CETVELİ 29
GİRİŞ 31
I- MEDENÎ HUKUKUN ÖNEMİ 31
II- BU KİTABIN AMACI. 32
III- KONULARIN İŞLENİŞ DÜZENİ 33
BİRİNCİ KISIM
HUKUKA GİRİŞ VE
MEDENİ KANUNUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM
HUKUKA GİRİŞ
1. TOPLUM DÜZENİ VE KURALLARI 37
A) Toplum Düzeni Kuralları Arasındaki Etkileşim 42
B) Hukuk Kurallarının Diğer Düzen Kurallarından Ayrılması. 43
1- Hukuk Kuralları ile Din Kuralları Arasındaki Farklılıklar 43
2- Hukuk Kuralları ile Ahlâk Kuralları Arasındaki Farklılıklar 44
3- Hukuk Kuralları ile Görgü Kuralları Arasındaki Farklılıklar. 46
2. HUKUK KAVRAMI, HUKUKUN AMACI, GÖREVLERİ VE ÖZELLİĞİ .47
I- HUKUK KAVRAMI . 47
II- HUKUKUN AMACI. 47
III- HUKUKUN GÖREVLERİ . 49
IV- HUKUKUN ÖZELLİĞİ . 50
3. HUKUK SİSTEMLERİ .52
I- KARA AVRUPASI (ROMA-GERMEN) HUKUK SİSTEMİ . 52
II- COMMON LAW (ANGLO-SAKSON) SİSTEMİ. 53
III- DİNİ HUKUK SİSTEMİ 54
IV- SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ 54
4. HUKUK KURALLARININ UNSURLARI .55
I- NORM UNSURU55
II- CEBİR UNSURU.55
III- MÜEYYİDE UNSURU .56
A) Kamu Hukuku Müeyyideleri.56
1- Ceza Hukuku Müeyyideleri57
2- İdare Hukuku Müeyyideleri.57
a) İdarenin İşlemlerine Yönelik Müeyyideler 57
b) İdare Tarafından Uygulanan Müeyyideler 58
3- Anayasa Hukuku Müeyyideleri58
4- Vergi Hukuku Müeyyideleri.58
B) Özel Hukuk Müeyyideleri.59
1- Cebri İcra .60
2- Tazminat60
3- Yokluk 61
4- Hükümsüzlük .62
a) Kesin Hükümsüzlük .62
b) İptal .65
c) Eksiklik.66
d) Yazılmamış Sayılma .67
5. NİTELİKLERİNE GÖRE HUKUK KURALLARI .69
I- EMREDİCİ HUKUK KURALARI70
II- TAMAMLAYICI HUKUK KURALLARI.70
III- YORUMLAYICI HUKUK KURALLARI71
IV- TANIMLAYICI HUKUK KURALLARI .72
6. HUKUKUN KAYNAKLARI 73
I- HUKUKUN DOĞUŞ KAYNAKLARI.74
A) İnsan İradesi.74
B) Toplum İradesi .74
C) İlahî İrade .74
D) Halk Ruhu.75
E) Tabiat.75
II- HUKUKUN YÜRÜRLÜK KAYNAKLARI (NORMATİF KAYNAKLAR)75
A) Asli Kaynaklar.75
1- Genel Kaynaklar 75
a) Kanun 75
b) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 78
c) Yönetmelik 79
2- Özel Kaynaklar. 79
a) Ahlâk Kuralları. 79
b) Doğruluk ve Güven Kuralları. 80
c) Sözleşme Kuralları. 80
B) Tali Kaynaklar. 80
C) Yardımcı Kaynaklar 81
D) Bilgi Kaynakları. 81
7. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI VE BÖLÜMLERİ 82
I- HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 82
A) Pozitif Hukuk 82
B) Mevzu Hukuk. 82
C) Tabii Hukuk 82
D) Maddi Hukuk . 83
E) Şeklî Hukuk 83
F) Tarihî Hukuk. 83
II- HUKUKUN BÖLÜMLERİ 84
A) Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayrımı 84
1- Genel Olarak 84
2- Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Ayrımında Kullanılan
Ölçütler 85
a) Menfaat Ölçütü. 85
b) Egemenlik Ölçütü 86
c) İlişkinin Tarafları Ölçütü 86
d) Emredicilik Ölçütü. 87
e) Resen Uygulama Ölçütü 87
3- Ölçütlerin Değerlendirilmesi . 88
B) Kamu Hukukunun Bölümleri 88
1- Anayasa Hukuku 89
2- İdare Hukuku. 90
3- Ceza Hukuku 91
4- Ceza Muhakemesi Hukuku 92
5- Vergi Hukuku .94
6- Genel Kamu Hukuku94
7- Devletler Genel Hukuku 95
8- Sosyal Güvenlik Hukuku 95
C) Özel Hukukun Bölümleri 96
1- Medenî Hukuk .97
a) Kişiler Hukuku .97
b) Aile Hukuku.98
c) Miras Hukuku99
d) Eşya Hukuku100
e) Borçlar Hukuku101
2- Ticaret Hukuku 103
a) Ticarî İşletme Hukuku103
b) Şirketler Hukuku103
c) Kıymetli Evrak Hukuku 104
d) Taşıma İşleri Hukuku.104
e) Deniz Ticareti Hukuku .104
f) Sigorta Hukuku105
3- Milletlerarası Özel Hukuk 106
4- İş Hukuku.107
5- Fikri Hukuk.108
D) Karma Nitelikli Hukuk Dalları .108
1- Medenî Usul Hukuku.109
2- İcra ve İflas Hukuku .110
3- Hava Hukuku .111
4- Banka Hukuku111
5- Sermaye Piyasası Hukuku111
İKİNCİ BÖLÜM
MEDENÎ KANUNUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ
8. MEDENÎ HUKUK KAVRAMI VE MEDENÎ KANUN 113
I- MEDENÎ HUKUK KAVRAMI .113
II- MEDENÎ KANUN .114
A) Medenî Kanunun Tarihçesi: Kanunlaştırma Hareketleri 114
1- Genel Olarak 114
2- Cumhuriyet Öncesi Dönemde Yürütülen Kanunlaştırma
Faaliyetleri. 115
3- Türk Medenî Kanunu. 117
a) 1743 sayılı Türk Kanun-u Medenîsi. 117
b) 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu 118
B) Medenî Kanunun Sistemi. 119
1- Başlangıç Hükümleri 120
2- Kişiler Hukuku 121
3- Aile Hukuku . 122
4- Miras Hukuku 123
5- Eşya Hukuku 123
9. HUKUKUN UYGULANMASI.124
I- HUKUKUN ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI . 124
A) Yorum Çeşitleri 125
1- Yasama Yorumu 125
2- İlmi Yorum. 126
3- Yargı Yorumu. 126
B) Yorum Metotları 127
1- Lafzi (Sözel) Yorum Metodu 128
2- Tarihi Yorum Metodu 128
3- Gai-Objektif Yorum Metodu 129
II- HUKUKUN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI. 130
A) Hukukun Yürürlük Zamanı . 130
1- Yürürlüğe Girme 130
2- Yürürlükten Kalkma. 130
a) Yeni Kanun ile Yürürlükten Kalkma. 131
b) İptal Kararı ile Yürürlükten Kalkma . 131
c) Metrukiyet 132
B) Kanunların Geçmişe Etkisi . 133
C) Zımnen Yürürlükten Kaldırma-Değiştirme. 135
III- HUKUK KURALININ NİTELİĞİNE GÖRE UYGULANMASI 136
A) Asli Kaynakların Uygulanması 136
12 Türk Medenî Hukuku
B) Tali Kaynakların Uygulanması 137
1- Hukuki Düzenlemenin Yokluğu ve Boşluk Kavramı .137
2- Kanun Boşluğu ve Doldurulması140
a) Kanun Boşluğu 140
aa) Kural İçi Boşluk ve Kural Dışı Boşluk .140
bb) Bilinçli Boşluk ve Bilinçsiz Boşluk 141
cc) Gerçek Boşluk ve Gerçek Olmayan Boşluk .142
dd) Açık Boşluk ve Örtülü Boşluk 142
b) Kanun Boşluğunun Doldurulması: Örf ve Adet Hukuku143
3- Hukuk Boşluğu ve Doldurulması146
a) Hukuk Boşluğu 146
b) Hukuk Boşluğunun Doldurulması: Hâkimin Hukuk
Yaratması 146
10. HAK KAVRAMI VE HAKKIN ÇEŞİTLERİ .148
I- HAK KAVRAMI 148
A) Genel Olarak 148
B) Hak Kavramını Açıklayan Görüşler.149
1- İrade Görüşü149
2- Menfaat Görüşü 150
3- Karma Görüş151
II- HAKKIN ÇEŞİTLERİ.151
A) İlgili Olduğu Alana Göre Haklar153
1- Kamu Hakları .153
2- Özel Haklar 154
B) Konusuna Göre Haklar.154
1- Mal Varlığı Hakları .154
2- Kişi Varlığı Hakları 155
C) Sahibine Bağlılığı Bakımından Haklar.155
1- Devir ve İntikal Edebilen Haklar.155
2- Devredilemeyen Haklar.155
D) Başka Bir Hakka Bağımlı Olup Olmamasına Göre Haklar.155
1- Bağımsız Haklar .155
2- Bağımlı Haklar156
E) Kullanılmasının Hukuki Sonucuna Göre Haklar156
1- Yalın Haklar . 156
2- Yenilik Doğuran Haklar 156
a) Kurucu Yenilik Doğuran Haklar. 157
b) Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar. 157
c) Bozucu Yenilik Doğuran Haklar. 157
F- Niteliklerine Göre Haklar. 158
1- Mutlak Haklar 158
a) Aynî Haklar 158
b) Kişilik Hakkı . 158
c) Fikri Haklar 159
2- Nispi Haklar. 159
III- HAKLARIN KAZANILMASI 160
IV- HAKLARIN KAYBI. 161
V- HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBINDA TEMEL KAVRAMLAR 162
A) Hukuki Olay 162
B) Hukuki Fiil 162
1- Bilgi Açıklaması 163
2- Duygu Açıklaması 163
3- İrade Açıklaması 164
C) Hukuki İşlem 164
1- Taraflarına Göre Hukuki İşlemler 166
a) Tek Taraflı Hukuki İşlemler . 167
b) Çok Taraflı Hukuki İşlemler. 167
aa- Sözleşme. 167
bb- Karar. 167
2- Hukuki Sonuç Doğurduğu Zamana Göre Hukuki İşlemler . 168
a) Sağlararası Hukuki İşlemler. 168
b) Ölüme Bağlı Hukuki İşlemler. 168
3- Hak Üzerinde Yarattıkları Etkiye Göre Hukuki İşlemler. 168
a) Taahhüt İşlemleri 168
b) Tasarruf İşlemleri 169
c) Kazandırıcı İşlemler. 169
11. DÜRÜSTLÜK KURALLARI VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI 170
I- DÜRÜSTLÜK KURALLARI. 170
A) Genel Olarak 170
B) Dürüstlük Kurallarının Özellikleri .171
1- Dürüstlük Kuralları Objektif Kurallardır.171
2- Dürüstlük Kuralları Tamamlayıcı ve Açıklayıcıdır 171
3- Dürüstlük Kuralları Resen Uygulanır .171
4- Dürüstlük Kurallarının Aksi Kararlaştırılabilir172
C) Dürüstlük Kurallarının Fonksiyonları172
1- Hakların Kullanılmasında ve Borçların İfasında .172
2- Hukuki İşlemlerin Tamamlanmasında, Yorumlanmasında
ve Uyarlanmasında172
3- Sözleşme Öncesi Sosyal Temas Aşamasında .173
4- Kanunların Yorumlanmasında ve Uygulanmasında.173
5- Kanuna Karşı Hilenin Önlenmesinde .174
II- HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI 174
A) Genel Olarak 174
B) Hakkın Kötüye Kullanımının Şartları.175
1- Hukuk Düzenince Tanınan Bir Hakkın Varlığı.175
2- Hakkın Açıkça Kötüye Kullanılmış Olması176
a) Hakkın Kullanılmasında Menfaat Yokluğu.176
b) Hakkın Amacına Aykırı Kullanılması 176
c) Menfaatler Arasında Aşırı Oransızlık Bulunması.178
d) Hakkın Karşı Tarafı Esirgeyici Biçimde Kullanılmaması178
e) Hakkı Kullananın Çelişkili Tutum İçerisinde Olması.179
3- Hakkın Kötüye Kullanımının Zarar veya Zarar Tehlikesi
Doğurması .180
C) Hakkın Kötüye Kullanımının Müeyyidesi180
1- Genel Olarak180
2- Hakkın Kötüye Kullanılmasının Hukuk Düzenince
Korunmaması 181
3- Dava İmkanları.181
4- Özel Müeyyideler 181
a) Eşin Temsil Yetkisinin Kaldırılması veya
Sınırlandırılması.182
b) Olağanüstü Mal Rejimine Geçilmesi .182
c) Velayetin Kaldırılması . 182
d) Vasinin Görevden Alınması. 182
e) Yanılmada Dürüstlük Kuralları 182
12. İYİNİYETİN KORUNMASI 182
I- İYİNİYET KAVRAMI 182
A) İyiniyetin Unsurları 183
1- Bilgisizlik veya Yanlış Bilgi 183
2- Mazur Görülebilme . 184
a) Kanundan Doğan Bilme Yükümlülüğü 184
b) Durumun Gereği Olan Bilme Yükümlülüğü. 185
B) İyiniyetin Korunmasının Şartları 186
1- Kişinin İyiniyetli Olması . 186
2- Kanunda İyiniyete Sonuç Bağlanmış Olması 187
II- İYİNİYETİN İSPATI 188
III- İYİNİYETİN SONUÇLARI. 188
A) İyiniyetin Hukuki Sakatlığın Sonuçlarını Tamamen Ortadan
Kaldırması 189
1- Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması ve Geri Alınması
(TBK m. 42/III) . 189
2- Alacağın Devrinde Borçlunun Eski Alacaklıya İfada
Bulunması (TBK m. 186) 190
3- Evliyken Yeniden Evlenen Kimsenin Durumu
(TMK m. 147/III) 190
4- Emin Sıfatıyla Zilyetten Taşınır Mal Edinilmesi
(TMK m. 988). 190
5- Para ve Hamiline Yazılı Senetlerin İyiniyetle Edinilmesi
(TMK m. 990). 191
B) İyiniyetin Hukuki Sakatlığın Sonuçlarını Hafifletmesi 191
1- Tam Ehliyetsizden Devralınan Malın İadesi. 192
2- Taşınır Malın Rıza Dışı Elden Çıkmış Olması (TMK m. 989) . 192
3- Zamanaşımıyla Mülkiyet Hakkının Kazanılması. 192
4- Yetkisiz Temsil Halinde Zararların Tazmini Talebi . 193
C) İyiniyetin Hakkı Genişletmesi. 194
13. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ 194
I- KAVRAM. 194
II- TAKDİR YETKİSİNİN KULLANILMASI 196
14. TMK m. 5 UYARINCA GENEL NİTELİKLİ HÜKÜMLERİN UYGULAMA
ALANI .197
I- MEDENİ HUKUK ALANINDA GENEL NİTELİKLİ HÜKÜMLER.198
II- TMK m. 5 ANLAMINDA “ÖZEL HUKUK İLİŞKİSİ”199
III- UYGULAMA BİÇİMİ.200
A) Genel Hükümlerin Özel Hukuk İlişkisine Uygulanamaması200
B) Genel Hükümlerin Kıyas Yoluyla Uygulanması.201
C) Genel Hükümlerin Doğrudan Uygulanması .202
15. HAKLARIN KORUNMASI.202
I- HAKKIN DAVA VE CEBRİ İCRA YOLUYLA KORUNMASI 203
A) Hakkın Dava Yoluyla Korunması.203
1- Dava Türleri .203
a) Eda Davası.203
b) İnşai Dava204
c) Tespit Davası .204
2- Davaya Karşı Savunma Yolları204
a) İtirazlar205
b) Defiler205
B) Hakkın Cebri İcra Yoluyla Korunması .206
II- HAKKIN DAVA DIŞI YOLLA KORUNMASI .207
A) Meşru Müdafaa .207
B) Zaruret (Zor Durumda Kalma) Hali.207
C) Hakkın Zor Kullanılarak Korunması 208
16. HAKLARIN KORUNMASINDA İSPAT 208
I- İSPAT YÜKÜ.208
A) Kural (TMK m. 6) 208
B) İspat Yüküne İlişkin Kuralın İstisnaları209
C) Karinelerin İspat Yükünün Dağılımına Etkisi 210
1- Fiili Karine 211
2- Kanunî Karine 211
II- İSPAT ARAÇLARI213
A) Genel Olarak: Deliller.213
B) Resmî Sicil ve Senetler .214
1- Resmî Siciller . 214
2- Resmî Senetler 214
C) Resmî Sicil ve Senetlerin İspat Gücü 215
İKİNCİ KISIM
KİŞİLER HUKUKU
BİRİNCİ BÖLÜM
GERÇEK KİŞİLER
17. GENEL OLARAK KİŞİLER HUKUKU VE KİŞİ KAVRAMI 219
I- KİŞİLER HUKUKUNA GİRİŞ 219
II- KİŞİLER HUKUKUNA HÂKİM TEMEL İLKELER 220
A) Eşitlik İlkesi. 221
B) Serbestlik İlkesi 222
C) Kişiliğin Korunması İlkesi 222
18. GERÇEK KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI.223
I- GENEL OLARAK KİŞİ VE KİŞİLİK . 223
II- KİŞİLİĞİN KAZANILMASI 224
A) Sağ Doğmak . 224
B) Tam Doğmak 225
C) Kişiliğin Kazanılma Anı . 226
III- DOĞUM ÖNCESİ HAK KAZANMAYA DAİR BAZI ÖZEL DURUMLAR. 228
A) Doğum Öncesi Canlılık . 228
B) Müstakbel Şahıslar (İleride Doğacak Çocuklar) . 230
19. HAK EHLİYETİ 230
I- HAK EHLİYETİNİN TANIMI. 230
II- HAK EHLİYETİNİN İLKELERİ . 231
A) Genellik İlkesi. 231
B) Eşitlik İlkesi. 231
1- Hak Ehliyeti Bakımından Eşitlik Kavramı . 231
2- Eşitlik İlkesinin Sınırları 231
a) Yaş. 232
b) Cinsiyet . 233
c) Sağlık Durumu ve Ayırt Etme Gücünün Yokluğu. 234
d) Yabancılık 235
e) Şeref ve Haysiyet.235
III- HAK EHLİYETİNİN KAPSAMI .236
20. FİİL EHLİYETİ .236
I- FİİL EHLİYETİNİN TANIMI 236
II- FİİL EHLİYETİNİN GÖRÜNÜM BİÇİMLERİ.237
A) Hukuki İşlem Ehliyeti238
B) Tasarruf Ehliyeti .239
C) Dava Ehliyeti 240
D) Haksız Fiil Ehliyeti.241
III- FİİL EHLİYETİNİN ŞARTLARI.241
A) Ayırt Etme Gücü.242
1- Akla Uygun Davranma Yeteneği 242
2- Ayırt Etme Gücünü Ortadan Kaldıran Sebepler.243
a) Yaş Küçüklüğü .243
b) Akıl Zayıflığı .244
c) Akıl Hastalığı244
d) Sarhoşluk.245
e) Benzer Haller.245
3- Ayırt Etme Gücünün Nispiliği.246
B) Erginlik .246
1- Normal Yaş Erginliği.247
2- Mahkeme Kararıyla Kazanılan Erginlik 247
a) Mahkeme Kararıyla Ergin Kılınmanın Şartları .248
b) Mahkeme Kararıyla Ergin Kılınmanın Sonuçları 249
3- Evlenmeyle Kazanılan Erginlik .250
C) Kısıtlı Olmamak 250
1- Kısıtlama Sebepleri 251
a) Akıl Zayıflığı ve Akıl Hastalığı.252
b) Savurganlık, Bağımlılık, Kötü Yaşam Tarzı, Kötü
Yönetim.252
c) Özgürlüğü Bağlayıcı Cezaya Mahkûmiyet .253
d) İlgilinin Talebi 253
2- Kısıtlama Kararının Hükmü253
IV- FİİL EHLİYETİNE GÖRE KİŞİLERİN SINIFLANDIRILMASI 254
A) Tam Ehliyetliler 255
B) Tam Ehliyetsizler 255
1- Tam Ehliyetsizlerin Hukuki İşlemler Bakımından Durumu 255
2- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar Bakımından Tam
Ehliyetsizlerin Durumu 256
3- Maddî Fiiller Bakımından Tam Ehliyetsizlerin Durumu . 257
4- Tam Ehliyetsizlerin Haksız Fiil Sorumluluğu 258
C) Sınırlı Ehliyetsizler 259
1- Sınırlı Ehliyetsizlerin Hukuki İşlemler Bakımından Durumu 259
a) Yasal Temsilcinin Rızası. 259
b) Sınırlı Ehliyetsizin Tek Başına Yapabileceği Hukuki
İşlemler. 260
c) Sınırlı Ehliyetsizin Temsilci Sıfatıyla Hukuki İşlem
Yapması. 262
d) Yasak İşlemler. 262
2- Sınırlı Ehliyetsizin Haksız Fiillerinden Sorumluluğu . 263
3- Sınırlı Ehliyetsizlerin Dava Ehliyeti. 263
D) Sınırlı Ehliyetliler 264
21. HISIMLIK.265
I- HISIMLIĞIN TÜRLERİ. 265
A) Kan Hısımlığı 266
1- Kan Hısımlığının Türleri . 267
a) Altsoy Üstsoy (Usul Füru) Hısımlığı . 267
b) Yansoy (Civar) Hısımlığı. 267
2- Kan Hısımlığında Derece . 268
B) Kayın Hısımlığı 268
C) Evlât Edinmeden Doğan Hısımlık. 269
II- HISIMLIK İLİŞKİSİNİN HÜKÜMLERİ 270
A) Kan Hısımlığının Hükümleri 270
1- Evlenme Yasağı 270
2- Nafaka Yükümlülüğü . 271
3- Mirasçılık . 271
4- Vasi Atanma 272
5- Tanıklıktan Kaçınma 272
6- Hâkimin Davaya Bakma Yasağı ve Davaya Bakmaktan
Kaçınması.272
B) Kayın Hısımlığının Hükümleri .272
1- Evlenme Yasağı272
2- Vasi Atanma.272
3- Tanıklıktan Kaçınma ve Hâkimin Davaya Bakma Yasağı 272
C) Evlât Edinmeden Doğan Hısımlığın Hükümleri 273
1) Evlât Edinmeden Doğan Hısımlık İlişkisinin Kapsamı.273
2) Evlenme Yasağı273
3) Evlâtlığın Mirasçılığı.273
4) Nafaka Yükümlülüğü273
22. YERLEŞİM YERİ274
I- YERLEŞİM YERİNİN TANIMI.274
II- YERLEŞİM YERİNE HÂKİM OLAN İLKELER274
A) Yerleşim Yerinin Zorunluluğu275
B) Yerleşim Yerinin Tekliği275
C) Yerleşim Yerinin Sürekliliği.276
III- YERLEŞİM YERİNİN TÜRLERİ .276
A) İradi Yerleşim Yeri 276
B) Kanuni Yerleşim Yeri 276
C) İtibari (Saymaca) Yerleşim Yeri 277
23. KİŞİLİK HAKKI VE KORUNMASI.277
I- KİŞİLİK HAKKI KAVRAMI VE KİŞİLİK HAKKININ ÖZELLİKLERİ277
A) Kişilik Hakkı Kavramı 277
B) Kişilik Hakkının Özellikleri 277
1- Kişi Varlığı Haklarındandır278
2- Mutlak Haktır.278
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlıdır279
4- Kişilik Hakkından Feragat Edilemez.280
II- KİŞİLİK HAKKININ KAPSAMI 281
A) Hayat, Sağlık ve Beden Bütünlüğü .283
B) Şeref ve Haysiyet286
C) Özel Hayat ve Sır Çevresi287
D) Resim ve Ses.289
E) Mesleki ve İktisadi Değerler 290
F) Faaliyet Özgürlüğü. 290
III- KİŞİLİK HAKKININ KORUNMASI 291
A) Kişilik Hakkının Hak Sahibine Karşı Korunması 291
B) Kişilik Hakkının Saldırıya Karşı Korunması 293
1- Hukuka Aykırı Saldırı Kavramı . 293
2- Hukuka Uygunluk Sebepleri 294
a) Kişilik Hakkı İhlal Edilenin Rızası 295
b) Üstün Nitelikte Özel Yarar 295
c) Üstün Nitelikte Kamu Yararı . 296
d) Kamu Gücünün Kullanılması . 296
e) Özel Hukuktan Doğan Bir Yetkinin Kullanılması 296
f) Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) . 297
g) Kişinin Hakkını Kendi Kuvvetiyle Koruması . 297
h) Zorunluluk Hali 298
C) Kişilik Hakkının Dava Yoluyla Korunması . 298
1- Koruyucu Davalar 299
a) Önleme Davası 299
b) Durdurma Davası 300
c) Tespit Davası. 301
2- Tazminat Davaları 301
a) Maddî Tazminat Davası. 301
b) Manevî Tazminat Davası. 302
3- Vekâletsiz İşgörme Davası. 304
D) Kişilik Hakkının Dava Dışı Yollarla Korunması 305
E) Kişilik Hakkının Basın Yoluyla İhlalinde Cevap ve Düzeltme
Hakkı 305
24. AD VE KORUNMASI.309
I- ADIN TÜRLERİ. 310
A) Öz Ad . 310
B) Soyadı 311
1- Çocuğun Soyadı. 311
2- Evlâtlığın Soyadı 312
3- Bulunmuş Çocuğun Soyadı 312
4- Evli Kadının Soyadı.312
C) Takma Ad (Müstear Ad).313
D) Lakap314
II- ADIN KORUNMASI314
A) Adın Kullanılmasının Çekişmeli Olması 314
B) Adın Haksız Kullanımı.315
C) Ad Üzerindeki Hakka Yönelik Diğer Saldırılar.315
III- ADIN DEĞİŞTİRİLMESİ.316
25. KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ.318
I- ÖLÜM .319
A) Ölüm Anının Tespiti319
1- Biyolojik Ölüm .319
2- Beyin Ölümü320
B) Ölümün Hukuki Sonuçları 321
C) Ölümün İspatı.321
D) Birlikte Ölüm Karinesi 321
E) Cesedin Hukuki Durumu 323
II- ÖLÜM KARİNESİ324
III- GAİPLİK KARARI 326
A) Gaiplik Kararının Şartları 326
1- Ölüm Tehlikesi İçinde Kaybolma veya Uzun Zamandır
Haber Alınamama326
2- Kanunda Belirtilen Sürelerin Geçmiş Olması.327
B) Gaiplik Kararı Talebi .327
1- Gaiplik Kararı Talep Edebilecek Kimseler 327
2- Kararın Verilmesinde Mahkemece İzlenecek Usul 327
C) Gaiplik Kararının Sonuçları.328
26. KİŞİLİĞİN İSPATI 329
I- KİŞİSEL DURUM SİCİLİNİN TANIMI VE FONKSİYONU329
A) Kişisel Durum Sicilinin Tanımı 329
B) Kişisel Durum Sicilinin Fonksiyonu.330
II- KİŞİSEL DURUM SİCİLİNİN TÜRLERİ 330
A) Doğum Kütüğü .330
B) Ölüm Kütüğü330
C) Evlenme Kütüğü. 331
D) Boşanma Kütüğü 331
E) Aile Kütüğü 332
F) Tanıma ve Evlât Edinme Kütüğü 332
III- KİŞİSEL DURUM SİCİLİNE HÂKİM OLAN İLKELER 332
A) Bütünlük İlkesi . 332
B) Gizlilik İlkesi . 333
C) Devletin Sorumluluğu İlkesi. 333
D) Yargısal Düzeltme İlkesi . 334
İKİNCİ BÖLÜM
TÜZEL KİŞİLER
27. TÜZEL KİŞİ KAVRAMI .337
I- GENEL OLARAK. 337
II- TÜZEL KİŞİNİN UNSURLARI. 338
A) Sürekli Amaç Unsuru . 338
B) Bağımsızlık ve Organizasyon Unsuru . 339
C) Hukuken Tanınma Unsuru. 340
D) İrade Unsuru 340
III- TÜZEL KİŞİLİK TEORİLERİ. 341
A) Farazi Kişilik Teorisi 341
B) Gerçeklik Teorisi 342
IV- TÜZEL KİŞİNİN ÇEŞİTLERİ 343
A) Tabi Oldukları Hukuki Rejime Göre Tüzel Kişiler 344
1- Özel Hukuk Tüzel Kişileri . 344
2- Kamu Hukuku Tüzel Kişileri . 344
3- Kamu İktisadi Teşebbüsleri . 345
B) Amacına Göre Tüzel Kişiler 345
1- Kazanç Paylaşma Amacı Güden Tüzel Kişiler. 345
2- Sosyal Amaçlı Tüzel Kişiler. 345
C) Yapılarına Göre Tüzel Kişiler 346
1- Kişi Toplulukları . 346
2- Mal Toplulukları 346
V- TÜZEL KİŞİLİĞİN HÜKÜMLERİ . 346
A) Tüzel Kişiliğin Kazanılması346
1- Serbest Kuruluş Sistemi.346
2- İzin Sistemi.347
3- Tescil Sistemi .347
4- Karma Sistem.347
B) Tüzel Kişinin Hak ve Fiil Ehliyeti .349
1- Tüzel Kişinin Hak Ehliyeti.349
2- Tüzel Kişinin Fiil Ehliyeti.350
C) Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi.351
1- Tüzel Kişiliğin Kendiliğinden Sona Ermesi351
2- Tüzel Kişinin Kendi Kendini Feshederek Sona Ermesi351
3- Tüzel Kişiliğin Mahkeme Kararıyla Sona Erdirilmesi 352
4- Tüzel Kişiliğin Sona Ermesinin Sonuçları352
28. DERNEKLER.353
I- TANIM 353
II- DERNEĞİN UNSURLARI.354
A) Üye Unsuru 354
B) Amaç Unsuru354
C) İrade Unsuru 355
III- DERNEK ÇEŞİTLERİ 356
A) Alelade Dernekler 356
B) Kamu Yararına Çalışan Dernekler.357
C) Ticari İşletme İşleten Dernekler.357
D) Çocuk Dernekleri358
E) Spor Kulüpleri.358
F) Üst Kuruluşlar (Dernek Birlikleri) .359
IV- DERNEĞİN KURULUŞU360
V- DERNEKLERDE ÜYELİK 361
A) Üye Sıfatının Kazanılması.361
B) Üyelik Çeşitleri .363
1- Kurucu Üyelik.363
2- Asıl Üyelik 363
3- Onursal Üyelik .364
C) Üyeliğin Sona Ermesi364
1- Kendiliğinden Sona Erme 364
2- Çıkma. 365
3- Çıkarılma . 365
D) Üyelikten Doğan Hak ve Yükümlülükler 366
1- Üyenin Hakları. 366
a) Dernek Faaliyetlerine ve Yönetimine Katılma Hakkı. 366
b) Çıkma Hakkı 367
c) Dernek Kararlarına İtiraz Hakkı. 367
d) Azınlık Hakları . 367
2- Üyenin Yükümlülükleri 368
a) Aidat Ödeme Yükümlülüğü. 368
b) Dernek Düzenine Uyma ve Sadakat Yükümlülüğü 368
VI- DERNEĞİN ORGANLARI 369
A) Genel Kurul 369
1- Genel Kurulun Oluşumu ve Görevleri . 369
2- Genel Kurul Toplantıları 369
a) İlk Genel Kurul Toplantısı 369
b) Olağan Genel Kurul Toplantısı 370
c) Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı . 370
3- Toplantısız veya Çağrısız Kararlar 371
B) Yönetim Kurulu 371
C) Denetim Kurulu 371
VII- DERNEĞİN SONA ERMESİ. 371
A) Sona Erme Sebepleri 372
1- Kendiliğinden Sona Erme 372
a) Amacın Gerçekleşmesi veya Gerçekleşmesinin
İmkânsız Hale Gelmesi 372
b) Dernek Tüzüğünde Belirlenen Sürenin Dolması . 372
c) İlk Genel Kurul Toplantısının Kanunda Öngörülen
Sürede Yapılmamış ve Zorunlu Organların
Oluşturulmamış Olması 372
d) Derneğin Borç Ödemede Acze Düşmüş Olması 373
e) Tüzük Gereğince Dernek Yönetim Kurulunun
Oluşturulmasının İmkânsız Hale Gelmesi . 373
f) Olağan Genel Kurul Toplantısının Üst Üste İki Defa
Yapılamaması 373
2- Genel Kurul Kararıyla Sona Erme.373
3- Mahkeme Kararıyla Sona Erme .374
B) Sona Ermenin Hükümleri .374
29. VAKIFLAR375
I- GENEL OLARAK VAKIFLAR VE TÂBİ OLDUĞU HUKUK .375
II- YENİ VAKIFLAR375
A) Tanım .375
B) Unsurları 376
1- Vakfeden .376
2- Vakıf Kurma İradesi .377
a) Vakıf Kurma İradesinin Resmî Senetle Açıklanması 378
b) Vakıf Kurma İradesinin Ölüme Bağlı Tasarrufla
Açıklanması .378
3- Vakfın Amacı378
4- Özgüleme.379
C) Vakfın Kuruluşu380
1- Vakfın Tüzel Kişilik Kazanması .380
2- Vakıftan Cayma ve Vakfa İtiraz381
a) Vakıftan Cayma .381
b) Vakfa İtiraz382
D) Vakfın Organları .383
E) Vakfın Denetimi .384
F) Vakfın Sona Ermesi 385
1- Sona Erme Sebepleri .385
a) Vakfın Kendiliğinden Dağılması.385
b) Vakfın Mahkeme Kararıyla Dağıtılması .386
2- Vakfın Sona Ermesinin Hükümleri .386
III- ESKİ VAKIFLAR 386
A) Tanımı ve Kapsamı .386
B) Eski Vakıf Çeşitleri 387
1- Mazbut Vakıf .387
2- Mülhak Vakıf387
3- Cemaat Vakıfları 387
4- Esnaf Vakfı. 387
C) Eski Vakıflarla İlgili Bazı Temel Kavramlar 388
1- Hayrat 388
2- Akar. 388
3- Mukataalı Vakıf . 388
4- İcareteynli Vakıf. 388
5- Taviz Bedeli . 388
6- Galle Fazlası. 388
7- İntifa Hakkı 388
KAYNAKÇA.389
KAVRAM İNDEKSİ .395
