Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku

Prof. Dr. Mustafa DURAL

Prof. Dr. Tufan ÖĞÜZ

Prof. Dr. Mustafa Alper GÜMÜŞ

 

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

I. AİLE HUKUKUNUN KONUSU 1

II. AİLE KAVRAMI. 1

III. TOPLUMDA AİLENİN ÖNEMİ. 2

IV. ANAYASA’DA AİLE HUKUKUNA İLİŞKİN ESASLAR. 2

1. Anayasa’nın 41. maddesi. 2

2. Anayasa’nın 10. maddesi. 2

3. Anayasa’nın 20. maddesi. 4

V. AİLE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ. 4

1. Genel olarak. 4

a) İlişki tiplerinin sınırlı sayıda (numerus clausus) olması 4

b) Geniş ölçüde emredici kurallara dayanma. 4

c) Çocukları ve zayıfları koruma 5

d) Devletin müdahalesi. 5

e) Şekle bağlılık. 5

f) Hâkimin takdir yetkisi 5

2. Aile hukuku ilişkileri ve aile hukuku haklarının özelliği 6

a) Aile Hukuku ilişkileri 6

b) Aile hukuku hakları 6

c) Bozucu yenilik doğuran aile haklarının kullanılmasının özelliği 7

d) Aile hukuku taleplerinin özelliği. 7

VI. TÜRK AİLE HUKUKUNUN DEVRİMCİ KARAKTERİ 7

VII. MEDENÎ KANUNUN AİLE HUKUKU SİSTEMATİĞİNE GENEL BAKIŞ. 9

BİRİNCİ KISIM

EVLİLİK

Birinci Bölüm

Evlilik Birliğinin Oluşması

Birinci Ayırım

NİŞANLILIK

§ 1. TERİM VE KAVRAM. 13

§ 2. NİŞANLILIĞIN MEYDANA GELMESİ: NİŞANLANMA. 13

I. NİŞANLANMANIN HUKUKÎ NİTELİĞİ. 13

1. Önsözleşme görüşü 13

2. Karar görüşü 14

3. Sözleşme görüşü 14

II. NİŞANLANMANIN KURUCU UNSURLARI 15

1. Karşılıklı evlenme vaadi 16

2. Vaad edenlerin farklı cinsiyetten olması 18

III. NİŞANLANMANIN GEÇERLİK ŞARTLARI VE HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 18

1. Nişanlanma ehliyetinin kanunda özel olarak düzenlenmemiş olması. 18

2. Nişanlanmanın, emredici hukuk kurallarına, ahlâk ve âdaba aykırı olmaması ve evlenmenin imkânsız olmaması. 21XII

3. Muvazaalı (danışıklı) nişanlanmalar 22

4. İrade beyanındaki sakatlıklar. 22

IV. NİŞANLANMANIN ŞARTA YA DA SÜREYE BAĞLANMASI 24

1. Şart. 24

2. Zaman 24

§ 3. NİŞANLILIĞIN HÜKÜMLERİ. 25

I. VAADE UYGUN DAVRANMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ. 25

1. Evlenmeyi gerçekleştirme yükümlülüğü. 25

2. Sadakat yükümlülüğü 27

3. Nişanlının Medenî Kanun anlamında yakın sayılması 27

4. Destekten yoksun kalma tazminatı ve manevî tazminat isteyebilme 27

5. Tanıklıktan ve hâkimlikten kaçınma hakkı 28

§ 4. NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ. 28

I. SONA ERME HÂLLERİ. 28

1. Evlenme. 28

a) Nişanlıların birbirleriyle evlenmesi. 28

b) Nişanlılardan birinin bir üçüncü kişi ile evlenmesi. 28

2. Tarafların anlaşması. 28

3. Bozucu şartın gerçekleşmesi 29

4. Evlenmenin imkânsızlaşması (özellikle ölüm) 29

5. Kesin bir evlenme engelinin meydana gelmesi. 29

6. Nişanı bozma (bir taraflı olarak sona erdirme, nişanlanmadan dönme) 30

a) Kavram. 30

b) Nişanı bozmada haklı sebep. 31

aa) Haklı sebep kavramı 31

bb) Haklı sebep örnekleri. 32

c) Haksız nişan bozma. 33

II. NİŞANIN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI. 33

A. GENEL OLARAK. 33

B. MADDÎ TAZMİNAT. 33

1. Nişanlıların tazminat isteme hakkı. 34

a) Şartları 34

b) Tazmin edilecek zarar ve masraflar. 35

c) Tazminat davası. 36

2. Üçüncü kişilerin tazminat isteme hakkı. 37

C. MANEVÎ TAZMİNAT 38

1. Genel olarak. 38

2. Manevî tazminat istemenin şartları 39

a) Nişanlılık, bozma ile sona erdirilmiş olmalıdır 39

b) Tazminat isteyen nişanlının kişilik hakkı bir zarara uğramış olmalıdır. 39

c) Davalının kusurlu olması. 40

3. Manevî tazminatın tayini. 41

a) Dava hakkı. 41

b) Davalı. 41

c) Tazminat 41

d) Manevî tazminat isteminin mirasçılar tarafından ileri sürülmesi ve hayatta devri. 42

D. HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ 42

1. Genel olarak. 42

2. Hediye kavramı 43

3. Hediyelerin geri verilmesini istemenin şartları 44XIII

a) Hediye nişanlılık dolayısıyla verilmiş olmalıdır 44

b) Geri istenecek hediyenin alışılmışın (mutad) dışında olması . 44

c) Nişanlılık, evlenme dışında bir sebeple sona ermiş olmalıdır. 45

d) Geri vermeyi isteme hakkına, nişanlılar, ana ve babaları ya da ana baba gibi hareket eden kimseler sahiptirler. 45

4. Geri verme talebinin niteliği ve kapsamı. 46

E. NİŞANIN SONA ERMESİNDEN DOĞAN TALEPLERİN ZAMANAŞIMI. 46

İkinci Ayırım

EVLENME

§ 5. EVLENMENİN HUKUKÎ NİTELİĞİ. 47

§ 6. EVLENMENİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İÇİN ARANAN ŞARTLAR. 48

I. EVLENME EHLİYETİ 49

A. EVLENME YAŞI 49

1. Olağan evlenme yaşı 49

2. Olağanüstü (istisnai) evlenme yaşı 50

a) Evlenmesine izin verilecek kadın ya da erkek onaltı yaşını doldurmuş olmalıdır. 50

b) Olağanüstü bir durumun ve pek önemli bir sebebin bulunması 50

c) Karardan önce mümkünse yasal temsilcinin dinlenmesi. 51

d) Görevli ve yetkili mahkeme. 52

B. AYIRT ETME GÜCÜ 52

C. KİŞİLERİN EVLENME EHLİYETİ YÖNÜNDEN AYIRIMI 53

1. Evlenmeye tam ehliyetliler 53

2. Evlenmeye tam ehliyetsizler 54

3. Evlenmeye sınırlı ehliyetsizler. 54

II. EVLENME ENGELLERİ 56

A. KESİN EVLENME ENGELLERİ 57

1. Hısımlık 57

a) Kan hısımlığı. 57

b) Kayın hısımlığı 58

c) Evlâtlık ilişkisi. 58

2. Önceki evlilik. 59

3. Akıl hastalığı 59

B. KESİN OLMAYAN EVLENME ENGELLERİ 60

1. Bekleme süresi. 61

2. Bazı bulaşıcı hastalıklar. 62

III. EVLENMENİN ŞEKİL ŞARTLARI. 62

A. GENEL OLARAK. 62

B. EVLENME TÖRENİNDEN ÖNCEKİ ŞEKİL ŞARTLARI. 63

1. Başvuru ve başvurunun yapılacağı yer 63

2. Başvurunun incelenmesi ve itiraz 66

a) İnceleme ve talebin reddi. 66

b) Redde itiraz 66

3. Evlenmeye izin belgesi 67

C. EVLENME TÖRENİ SIRASINDAKİ ŞEKİL ŞARTLARI 68

D. EVLENME TÖRENİNDEN SONRAKİ ŞEKİL ŞARTLARI 70

1. Aile (evlenme) cüzdanının verilmesi. 70

2. Evlenmenin nüfus idaresine bildirilmesi ve aile kütüğüne tescil. 70

3. Savcılığa bildirme 70

4. Özel olarak dinî evlenme. 71

E. EVLENMENİN ŞEKİL ŞARTLARINA UYULMAMASININ SONUÇLARI. 71XIV

§ 7. EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ. 71

I. EVLENMENİN YOKLUĞU. 72

1. Evlenmenin yokluğu hâlleri. 72

a) Evlenmenin ayrı cinsten kişiler arasında yapılmamış olması 72

b) Evlenmenin, evlendirme memuru önünde yapılmamış olması 78

c) İki tarafın evlendirme memuru önünde aynı anda hazır olmamaları. 79

2. Evlenmenin yokluğunun sonuçları 79

3. Evlendirme memuru önünde yapılmayan evlenmelerin idari yolla geçerli hâle getirilmesi. 80

II. EVLENMENİN BUTLANI. 80

A. GENEL OLARAK. 80

B. MUTLAK BUTLAN 82

1. Genel olarak 82

2. Mutlak butlan hâlleri 84

a) Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması (MK 145, b.1). 84

b) Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması (MK 145 b.2) 86

c) Akıl hastalığı (MK 145 b.3). 87

d) Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması (MK 145 b.4) 87

C. NİSBÎ BUTLAN 87

1. Genel olarak. 87

2. Nisbî butlan hâlleri. 87

a) Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk (MK 148)

b) İrade sakatlıkları (MK 149 vd.). 88

aa) Yanılma (MK 149). 88

aaa) Evlenmenin niteliğinde yanılma 88

bbb) Eşin kişiliğinde (şahsında) yanılma. 88

ccc) Diğer eşin önemli bir niteliğinde yanılma 89

bb) Aldatma (MK 150) 90

aaa) Namus ve onur hakkında aldatma 90

bbb) Tehlikeli bir hastalığın gizlenmesi. 91

ccc) Korkutma (MK 151) 92

c) Yasal temsilcinin izninin bulunmaması (MK 153) 93

D. BUTLAN DAVALARI 93

1. Davaların hukuki niteliği. 93

2. Davaların tarafları 93

a) Mutlak butlan davasının tarafları. 93

aa) Davacı 93

bb) Davalı 94

cc) Dava hakkının sınırlandırılması ve kalkması. 94

b) Nisbî butlan davasının tarafları 95

aa) Davacı 95

bb) Davalı 96

cc) Dava hakkının sona ermesi 97

aaa) Eşlerin dava hakkının sona ermesi. 97

bbb) Yasal temsilcinin dava hakkının sona ermesi. 97

E. HER İKİ BUTLAN DAVASINDA YARGILAMA USULÜ. 97

1. Yetkili ve görevli mahkeme. 97

2. Yargılama usulü. 98

F. BUTLAN DAVASININ SONUÇLARI. 98

1. Genel sonuçlar. 98XV

2. Çocuklar yönünden sonuçlar 98

3. Eşler yönünden sonuçlar. 98

III. EVLENMENİN BUTLANINI GEREKTİRMEYEN EKSİKLİKLER. 102

1. Kadının bekleme süresinin bitimininden önce evlenmesi. 102

2. Bazı şekil kurallarına uymama 102

3. Bazı bulaşıcı hastalıklar. 102

İkinci Bölüm

Evliliğin Sona Ermesi ve Özel Olarak Boşanma

§ 8. ÖLÜM VE GAİPLİK. 104

1. Ölüm. 104

2. Gaiplik 104

3. Cinsiyet değişikliği. 104

§ 9. BOŞANMA 104

§ 10. BOŞANMA SEBEPLERİ. 106

I. BOŞANMANIN ÖZEL SEBEPLERİ 106

A. ZİNA 106

1. Kavram ve zinanın ispatı. 106

2. Dava hakkının düşmesi 109

a) Hak düşürücü sürenin geçmesi 109

b) Af110

B. HAYATA KAST, PEK KÖTÜ MUAMELE YA DA ONUR KIRICI DAVRANIŞ.111

1. Kavram111

a) Hayata kast111

b) Pek fena muamele.112

c) Onur kırıcı davranış112

2. Dava hakkının düşmesi.113

C. KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME VE HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME.113

1. Kavram113

a) Küçük düşürücü suç işleme113

b) Haysiyetsiz hayat sürme.113

2. Her iki durumun da diğer eş için birlikte yaşamayı ondan beklenemez hâle getirmesi114

3. Davanın süreye bağlı olmaması114

D. TERK114

1. Kavram115

2. Terkin şartları115

a) Eşlerden birinin ortak konutu (ortak hayatı) terk etmesi115

aa) Ortak konutu terk, evlilik birliğinin kendisine yüklediği görevleri (yükümlülükleri) yerine getirmemek amacıyla olmalıdır.115

bb) Terk için haklı sebebin sonradan ortadan kalkması ve buna rağmen eşin ortak konuta dönmemesi116

cc) Diğer eşi ortak konutu terke zorlama ya da haklı bir sebep olmadan onun ortak konuta dönmesini engelleme.116

b) Terkin en az altı ay sürmüş olması.116

c) Terk eden eşe hâkim ya da noter tarafından ihtarda bulunulması ve eşin buna rağmen dönmemesi.117

E. AKIL HASTALIĞI.119

1. Şartları.119

a) Akıl hastalığının evlilik sırasında var olması.119XVI

b) İyileşemeyeceğinin resmi sağlık raporuyla tespit edilmiş olması119

c) Akıl hastalığı sebebiyle diğer eş için ortak hayatın çekilmez hale

gelmesi119

2. Dava hakkının süreye tabi olmaması119

II. BOŞANMANIN GENEL SEBEPLERİ. 120

A. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI. 120

1. Genel olarak. 120

2. Şartları 121

a) Evlilik birliğinin temelinden sarsılmış olması. 121

b) Evlilik birliğinin temelinden sarsılması en az eşlerden biri için ortak hayatı sürdürmesi beklenemeyecek derecede olmalıdır. 121

c) Davalının, davacının daha kusurlu olduğu itirazını ileri sürmemiş ya da ileri sürülen itiraz kabul edilmemiş olmalıdır 123

B. EŞLERİN BOŞANMA HUSUSUNDA ANLAŞMALARI. 125

1. Genel olarak. 125

2. Anlaşmalı boşanmaya karar verilebilmesinin şartları 125

a) Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır 125

b) Boşanmak için eşler, ya birlikte mahkemeye başvurmalı ya da bir eş, diğerinin açtığı boşanma davasını kabul etmelidir 126

c) Hâkimin tarafları bizzat dinlemesi. 126

d) Tarafların yapmış oldukları anlaşmanın hâkim tarafından uygun bulunması. 127

C. ORTAK HAYATIN KURULAMAMASI YA DA FİİLİ AYRILIK. 128

1. Genel olarak. 129

2. Şartlar. 129

a) Daha önce herhangi bir boşanma sebebine dayanılarak açılan davanın reddedilmiş olması 129

b) Boşanma talebinin reddi kararının üzerinden üç yıl geçmiş ve bu süre içinde her ne sebeple olursa olsun ortak hayat kurulmamış olmalıdır. 129

c) Eşlerden birinin boşanma davası açmış olması 130

§ 11. BOŞANMA DAVASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER 131

I. DAVANIN KONUSU. 131

II. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME 133

1. Yetkili mahkeme 133

2. Görevli mahkeme. 133

III. TARAFLAR VE DAVA EHLİYETİ. 134

§ 12. BOŞANMA VE AYRILIK DAVASINDA UYGULANACAK USUL VE ALINACAK ÖNLEMLER 136

I. GENEL OLARAK 136

II. USUL KURALLARI 137

III. DAVA SIRASINDA ALINACAK ÖNLEMLER. 138

1. Eşlerin barınması ve geçimi için alınacak önlemler 138

2. Eşler arasındaki malî ilişkilere yönelik önlemler 140

3. Çocuklara ilişkin alınacak önlemler 140

§ 13. DAVA SONUNDA VERİLECEK KARAR: BOŞANMA YA DA AYRILIK 140

I. GENEL OLARAK 140

II. AYRILIK KARARI VE SONUÇLARI 141

1. Ayrılık kararı 141

2. Ayrılık kararının sonuçları. 141

3. Ayrılık süresinin sonunda tarafların durumu. 143XVII

III. BOŞANMA KARARI VE SONUÇLARI 144

A. BOŞANMA KARARI. 144

B. BOŞANMA KARARININ SONUÇLARI 144

1. Boşanma kararının eşler yönünden sonuçları 145

a) Evlilik birliğinin sona ermesi ve eşlerin yeniden evlenebilmeleri. 145

b) Mal rejiminin tasfiyesi. 145

c) Evlenmeyle kazanılan kişisel durumun korunması ya da değişmesi. 145

d) Eşlerin birbirlerine karşı miras hukukundan doğan haklarının sona ermesi 146

e) Zamanaşımının işlemeye başlaması 149

2. Boşanma kararının çocuklar yönünden sonuçları 149

a) Velâyet 149

b) Çocukla kişisel ilişki kurulması. 151

aa) Çocukla, kendisine velâyet verilmemiş olan ana ya da baba arasındaki kişisel ilişkinin düzenlenmesi 151

bb) Çocukla üçüncü kişiler arasında ilişki kurulmasının düzenlenmesi 153

c) Çocuğa iştirak (bakım) nafakası bağlanması. 154

d) Boşanma sonrası evlilik birliği içerisinde doğmuş ortak küçük çocuğun soyadı 155

3. Boşanmanın malî sonuçları 157

a) Maddî tazminat 157

aa) Maddî tazminat isteyen eşin boşanmada hiç kusurunun bulunmaması ya da kusurunun daha az olması. 157

bb) Davalı tarafın kusurlu olması 158

cc) Davacının mevcut ya da beklenen bir menfaatinin zedelenmesi. 158

dd) Maddî tazminatın miktarı 159

b) Manevî tazminat 160

aa) Davalının kusurlu olması. 160

bb) Davacının kişilik hakkının zedelenmesi (ihlâl edilmesi). 160

cc) Manevî tazminatın şekli ve miktarının belirlenmesi. 161

c) Yoksulluk nafakası. 161

aa) Taraflardan birinin talepte bulunması 161

bb) Talep eden eşin kusursuz ya da daha az kusurlu olması 162

cc) Nafaka isteyen eşin, yoksulluğa düşmesi 162

dd) Takdir edilecek nafakanın, bunu ödeyecek olan eşin malî gücü ile orantılı olması 163

ee) Nafaka davasında görevli ve yetkili mahkeme 163

ff) Nafakanın süresi 164

d) Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının ödeniş biçimi . 165

e) Nafaka ve tazminatın değiştirilmesi 165

f) Nafaka ya da maddî tazminatın sona ermesi. 166

g) Zamanaşımı 168

4. Ziynet Eşyalarının ve Diğer Takıların İadesi Talebi 169

İKİNCİ KISIM

EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ

§14. EVLİLİK BİRLİĞİNİN ORGANİZASYONU. 171

I. GENEL OLARAK 171

II. EVLİLİK BİRLİĞİNDE EŞLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 171

1. Genel Olarak 171

2. Evlilik Birliği ve Birliğin Ortak Yönetimi. 171

3. Evlilik Birliğinin Doğrudan Hukuksal Sonuçları ile Eşlere Yüklediği Hak ve Yükümler. 172XVIII

a. Evlilik Birliğinde ve Evlilik Birliğine Dayalı Kişilik Haklarının Korunması Yükümü. 172

b. Evlilik Birliğinin Mutluluğunu Elbirliği ile Sağlama Yükümü. 174

c. Eşlerin Çocuklarına Birlikte Özen Gösterme Yükümü 174

d. Eşlerin Sadakat Yükümü 174

e. Eşlerin Yardım Yükümü. 175

f. Eşlerin Bilgi Verme Yükümü 175

III. KARININ (KADIN EŞİN) SOYADI. 175

A. 22.02.2023 TARİHİNDEN ÖNCE 175

B. 22.02.2023 TARİHİNDEN SONRA 177

IV. EVLİLİK KONUTU. 178

V. VATANDAŞLIK. 178

VI. EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİNİN GİDERLERİNE KATILMASI . 179

1. Genel Olarak . 179

2. Birlik Giderleri Kavramı 179

3. Haciz ve Devredilebilirlik 180

4. Zamanaşımı 181

5. Sona Erme 181

VII. EŞLERİN MESLEK ve İŞİ 181

VIII. EŞLERİN HUKUKSAL İŞLEMLERİ. 182

1. Kural 182

2. Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası 182

3. Aile Konutu Üzerindeki Tasarruflar 184

a. Genel Olarak 184

b. Aile Konutu Kavramı, MK 194’ün Zamansal Ve İşlemsel Sınırları . 185

c. MK 194’de Yer Alan Sınırlamanın Hukuki Niteliği 188

d. Diğer Eşin İzni ve İznin Verilmemesinin Sonuçları 189

e. Hakimin Hak Sahibi Eşi Tek Başına İşlem Yapmaya Yetkili Kılması 190

f. Geçersizliğin İyiniyetli Üçüncü Kişilere Etkisi ve Aile Konutunun Şerhi 190

IX. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMSİLİ. 194

1. Yasal Düzenleme. 194

2. Hukuksal Nitelik 195

3. Ehliyet 195

4. Aile(nin Ortak) İhtiyaçları Kavramı 195

5. Evlilik Birliğinin Temsili Türleri. 196

a. Olağan Temsil Yetkisi 196

b. Olağanüstü Temsil Yetkisi 196

aa. Genel Olarak 196

bb. Eşlerin Diğer Aile İhtiyaçları İçin Evlilik Birliğini Tek Başına Temsili. 197

c. Sorumluluk. 198

§15. EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI. 199

I. GENEL OLARAK 199

II. EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU TEDBİRLERİ ALMAYA YETKİLİ VE GÖREVLİ OLAN MAHKEME 199

III. MK 195’e DAYALI GENEL KORUMA . 200

1. Genel Olarak 200

2. Şartları 201

a. Eşlerin (Birlikte veya Tek Başına) Talebi 201

b. Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi 201

c. Evlilik Birliğine İlişkin Önemli Bir Konuda Eşlerin Uyuşmazlığa Düşmesi 201

3. Tedbir türleri 202

4. Diğer Tedbirlere Başvuru. 202XIX

IV. EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİ GİDERLERİNE İLİŞKİN PARASAL KATKISININ BELİRLENMESİ 202

V. ORTAK YAŞAMA ARA VERİLMESİ 203

1. Genel Olarak 203

2. Şartları 203

a. Genel Olarak 203

b. Kişiliğin Tehlikeye Düşmesi 204

c. Ekonomik Güvenliğin Tehlikeye Düşmesi 204

d. Evliliğin Huzurunun Tehlikeye Düşmesi. 204

3. Ortak Yaşama Verilen Aranın Süresi. 204

4. Ayrı Yaşamanın Sonuçları ve Alınacak Tedbirler 205

a. Genel Olarak 205

b. Eşlerin Yapacakları Parasal Katkıya İlişkin Tedbirler. 205

c. Konut ve Ev Eşyasından Yararlanmaya İlişkin Tedbirler . 206

d. Eşlerin Mallarının Yönetimine İlişkin Tedbirler 206

e. Ergin Olmayan Çocuğa İlişkin Tedbirler. 206

5. Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ayrı Yaşama ve Ortak Yaşamın Olanaksızlığı. 206

VI. BORÇLULARA YÖNELİK ÖNLEMLER 207

1. Genel Olarak 207

2. Hukuksal Nitelik 207

3. Şartları 207

a. Maddi Şart 207

b. Şekli Şart 208

4. Talimatın Konusu. 208

5. Talimat Kapsamının Tayini 208

6. Tedbirin Sonuçları. 208

VII. EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU ÖNLEM OLARAK EŞİN BELİRLİ BİR MALVARLIĞI DEĞERİ ÜZERİNDEKİ TASARRUF YETKİSİNİN SINIRLANMASI 209

1. Genel Olarak 209

2. MK 199’un Uygulama Şartları 209

3. Sınırlamanın Konusu. 210

4. Sınırlamanın Hukuksal Niteliği 210

5. Sınırlamanın Hukuksal Sonuçları 210

6. Ek Koruma Önlemleri ve Şerh Olanağı211

VIII. EŞLERİN TEMSİL YETKİSİNİN TAMAMEN VEYA KISMEN KALDIRILMASI. 212

1. Genel Olarak 212

2. Şartları 212

a. Temsil Yetkisinin “Açık” Aşımı. 212

b. Temsil Yetkisini Kullanmada Yetersizlik. 213

3. Eşin Temsil Yetkisinin Kaldırıldığının Üçüncü Kişilere Duyurulması 213

4. Eşin Temsil Yetkisinin Tamamen veya Kısmen Kaldırılmasının Sonuçları . 213

5. Temsil Yetkisinin Geri Verilmesi 214

IX. TEDBİRLERİN ALINMASINI GEREKTİREN ŞARTLARDA DEĞİŞİKLİKLER 214

1. Tedbirlerin Değişen Şartlara Uyarlanması İlkesi. 214

2. Şartları 214

a. Maddi Şart 214

b. Şekli Şart 215

3. Değişiklik Kararın Konusu ve Sonuçları. 215

X. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR KANUN’UN ÖNGÖRDÜĞÜ TEDBİRLER. 215XX

Üçüncü Kısım

EVLİLİK BİRLİĞİNDE MAL REJİMLERİ

§16 MAL REJİMİ HUKUKUNUN GENEL HÜKÜMLERİ. 219

I. GENEL OLARAK . 219

II. MAL REJİMİ TÜRLERİ 219

1. Yasal Mal Rejimi-Sözleşmesel Mal Rejimi 219

2. Olağan Mal Rejimi - Olağanüstü Mal Rejimi 220

III. MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ . 220

1. Genel Olarak 220

2. Şartları 220

a. Kurucu Olgu: Tarafların anlaşması 220

b. Geçerlilik Şartları. 221

aa. Ehliyet 221

bb. Şekil 221

c. Hüküm ve sonuçları: 222

3. Mal Rejimi Sözleşmesinin Sona Ermesi 222

IV. OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ. 223

1. Genel Olarak 223

2. Talep Üzerine Hakim Kararıyla Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 223

a. MK 197/II Uyarınca Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 223

b. Haklı Bir Sebebe Dayalı Olarak Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 223

aa. Eşlerden Birisinin Talebi 223

bb. Haklı Bir Sebebin Varlığı 223

aaa. Genel Olarak. 223

bbb. Kanunda Öngörülen Örnekler 223

cc. Yetkili ve Görevli Mahkeme 225

c. MK 210 Uyarınca Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 225

3. Talep Olmaksızın Kanun Gereği Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş. 225

4. Olağanüstü Mal Rejiminin Sona Ermesi. 225

a. Genel Olarak 225

b. Anlaşmaya Dayalı Sona Erme. 226

c. Eşlerden Birisinin Talebi Üzerine Sona Erme. 226

V. MAL REJİMİNİN TASFİYESİNDE YETKİLİ ve GÖREVLİ OLAN MAHKEME 226

1. Kural . 226

2. Mal Rejiminin Tasfiyesinde Yetkili ve Görevli Olan Mahkeme 226

VI. ALACAKLILARIN KORUNMASI 227

VII. EŞLERİN MALVARLIKLARININ YÖNETİMİ. 227

VIII. ENVANTER YAPILMASI. 227

IX. EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR ve BORÇ ERTELEMESİ. 228

§17. YASAL MAL REJİMİ OLARAK EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ. 228

I. GENEL OLARAK 228

II. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE HAK SAHİPLİĞİ İLİŞKİSİ 229

1. Yasal Düzenleme. 229

2. Eşlerin Kanuni Edinilmiş Malları 229

a. Genel Olarak . 229

b. “Mal Rejimi Süresince Edinme” ve “Karşılık” Kavramları 230

c. Edinilmiş Mallara İlişkin Yasal Örnekler. 230

aa. Eşlerin çalışmasının (emeğinin) karşılığı olan edinimler . 230XXI

bb. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler 231

cc. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar. 231

dd. Kişisel malların gelirleri 231

ee. Edinilmiş malların yerine geçen (ikame) değerler. 232

d. Diğer edinilmiş mallar. 233

3. Eşlerin Kanuni Kişisel Malları 233

a. Genel Olarak 233

b. Kişisel Mallara İlişkin Yasal Örnekler. 233

aa. Eşlerden Birinin Yalnız Kişisel Kullanımına Yarayan Eşya 233

bb. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri. 234

cc. Manevi tazminat alacakları 235

dd. Kişisel mallar yerine geçen değerler 235

4. Sözleşmesel Kişisel veya Edinilmiş Mallar. 235

III. İSPAT 236

IV. YÖNETİM, YARARLANMA ve TASARRUF 237

1. Kural 237

2. Paylı Mülkiyet Payı Üzerinde Tasarruf. 237

V. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK. 238

VI. SONA ERME ve TASFİYE 239

1. Sona Erme 239

2. Tasfiye . 240

a. Tasfiye Anlaşması ve Tasfiye Davası. 240

b. Malların Geri Verilmesi, Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın Eşlerden Birisine Tahsisi ve Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler. 242

aa. Malların Geri Verilmesi. 242

bb. Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın Eşlerden Birisine Tahsisi . 243

aaa. Genel Olarak . 243

bbb. Hukuksal Nitelik 243

ccc. Şartları 244

cc. Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler 244

c. Malvarlığı Kesimlerinin Birbirinden Ayrılması. 245

d. Değer Artış Payı Alacağı 245

aa. Genel Olarak 245

bb. Şartları 246

aaa. Diğer Eşe Ait Bir Malvarlığı Unsuruna Yönelik Katkı. 246

bbb. Bağışlama Kastı ve Karşı Edimin Olmaması 247

ccc. Mal rejiminin Tasfiyesi Anında Bir Değer Artışının Varlığı 248

ddd. Mal rejiminin tasfiyesinin talep edilmesi. 248

cc. Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması. 248

aaa. Değer Artışının Hesaplanması. 249

bbb. Değer Artış Payının Hesaplanması 249

ccc. Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması. 249

dd. Değer Artış Payı Alacağının Artık Değer (ve Dolayısıyla Katılma Alacağının) Hesabına Etkisi. 251

ee. Muacceliyet 252

ff. Zamanından Önce Geri Ödeme Üzerine Eşlerin Anlaşması 253

gg. Eşlerin Değer Artış Payı Üzerindeki Tasarrufları 253

e. Denkleştirme Alacağı. 253XXII

aa. Genel Olarak 253

bb. Eşlerin Borçlarının Malvarlığı Kesimlerindeki Konumu 254

aaa. Genel Olarak. 254

bbb. Borçların Edinilmiş Malları Yüklemesi Karinesi 254

cc. Denkleştirme Alacağının Türleri. 255

f. Eklenecek Değerler 256

aa. Genel Olarak 256

bb. Eklenecek İvazsız Kazandırmaların Kapsamı ve Sınırı. 257

g. Değer Tespiti (Değerleme). 257

h. Değerleme Zamanı. 258

i. Katılma Alacağı ve Hesaplanması. 259

aa. Genel Olarak 259

bb. Artık Değer ve Hesaplanması 259

cc. Artık Değere Yasal Katılım (Artık Değer Alacağı) ve Katılma Alacağı 260

dd. Artık Değere Sözleşmesel Katılma 263

aaa. Mal Rejiminin Ölümle Sona Ermesi Halinde. 263

bbb. Mal Rejiminin Ölüm Dışında Bir Sebeple Sona Ermesi Halinde. 263

ee. Katılma Alacağının Doğumu, Muacceliyet Anı ve Temerrüt 264

ff. Zamanaşımı 265

gg. Katılma Alacağının Hukuksal Niteliği, Ödenmesi ve Hakim Kararıyla Azaltılması ve Ortadan Kaldırılması. 266

hh. Katılma Alacağının İfasının Ertelenmesi. 267

ii. Faiz Ödeme ve Teminat Gösterme Yükümü 267

jj. Katılma Alacağının Miras Paylaşımına Etkisi. 267

kk. Katılma Alacağından Feragat 268

j. Aile Konutu ve Ev Eşyası Üzerinde Sağ Kalan Eşin Talep Hakkı 268

aa. Genel olarak 268

bb. Hayatta Olan Eşin Talebi ve Hukuki Niteliği 268

cc. Şartları . 269

dd. Talebin Konusu 271

ee. Talebin süresi. 273

k. Üçüncü Kişilere Karşı Dava Hakkı 273

aa. Yasal Düzenleme ve Miras Hukukuna İlişkin Tenkis Davası ile İlişkisi. 273

bb. Şartları 273

cc. Davanın Tarafları. 274

dd. Tenkis Hükmünün Hukuksal Niteliği 274

ff. MK 560 vd.nın Kıyasen Uygulanması 274

§18. SEÇİMLİK MAL REJİMLERİ. 275

I. MAL AYRILIĞI 275

1. Genel Olarak 275

2. Mal Ayrılığında Yönetim Yararlanma ve Tasarruf 275

3. İspat 275

4. Borçlardan Sorumluluk 275

5. Paylı Mülkiyet Konusu Eşyanın Eşlerden Birisine Özgülenmesi 275

6. Mal Ayrılığı Rejiminde Eşlerin Birbirlerinin Malvarlığı Unsurlarına Katkıları 276

II. PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI. 276

1. Genel olarak. 276

2. Paylaşmalı Mal Ayrılığında Mal Rejiminin Sona Ermesi 277

3. Aileye Özgülenen Mallar. 277

4. Katkıdan Doğan Alacak. 277

5. Paylaştırmaya Aykırı Davranışlar 278

6. Paylaşma İsteminin Reddi 278XXIII

7. Paylaştırma Yöntemi . 278

8. Evliliğin İptali veya Boşanma ya da Ölüm Halinde Aile Konutu ve Ev Eşyasının Hukuksal Durumu. 278

III. MAL ORTAKLIĞI. 279

1. Genel Olarak 279

2. Türleri . 279

3. Genel Mal Ortaklığı 280

a. Malvarlığı Yapısı 280

b. Kişisel Mallara ve Ortaklık Mallarına Giren Malvarlığı Değerleri. 280

aa. Kişisel Mallar. 280

bb. Ortaklık Malları. 281

c. İspat . 281

d. Yönetim ve Tasarruf 281

e. Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk 282

f. Mal Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiye 282

aa. Sona erme anı 282

bb. Kişisel Mala Ekleme 283

cc. Denkleştirme Alacağı. 283

dd. Borçların Düzenlenmesi 283

ee. Değer Artış Payı Alacağı. 283

ff. Değerleme Anı. 283

gg. Paylaşma 283

aaa. Paylaşma Oranı. 283

bbb. Paylaşma Usulü. 284

Dördüncü Kısım

HISIMLIK

BİRİNCİ BÖLÜM

SOYBAĞININ KURULMASI

§ 19. GENEL BAKIŞ. 286

§ 20. SOYBAĞININ KURULMASI YOLLARI. 287

I. KAN BAĞINA DAYANAN SOYBAĞININ KURULMASI . 288

A. ÇOCUK İLE ANASI ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI. 288

B. ÇOCUK İLE BABASI ARASINDA SOYBAĞININ KURULMASI 288

1. Ana ile evlilik 288

a. Evliliğin çocuğun doğumundan önce gerçekleşmiş olması 288

aa. Babalık karinesi 288

bb. Babalık karinesinin kapsamı. 289

aaa. Çocuğun evlilik içinde doğması. 289

bbb. Çocuğun evlilik içinde ana rahmine düşmesi. 290

cc. Babalık karinesinin çürütülmesi: Soybağının reddi 292

aaa. Soybağının reddi kavramı. 292

bbb. Soybağının reddi sebepleri. 293

aaaa. Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse. 294

aaaaa. Cinsel ilişkinin imkansızlığının ispatı. 294

bbbbb. Çocuğun kocanın cinsel ilişkisinden olmasının imkansızlığının ispatı: İlliyet bağının yokluğunun ispatı. 295

bbbb. Çocuk evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse. 299

aaaaa. Çocuğun evlilikten önce ana rahmine düşmesi 299XXIV

bbbbb. Çocuğun ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmesi. 300

cccc. Babalık karinesinin yeniden kurulması. 300

ccc. Soybağının reddi davasının tarafları 301

aaaa. Davacı taraf 301

aaaaa. Koca ve çocuk. 301

bbbbb. Diğer ilgililerin dava hakkı 303

bbbb. Davalı taraf 305

ddd. Soybağının reddi davası açma hakkının düşmesi 306

aaaa. Dava açma süresinin dolması 306

bbbb. Kocanın dava hakkının dava açma süresinin dolmasından önce düşmesi 308

eee. Soybağının reddi davası açma süresinin uzaması. 309

fff. Soybağının reddi davasında yetkili ve görevli mahkeme.311

ggg. Soybağının reddi kararının sonuçları.311

b. Evliliğin çocuğun doğumundan sonra gerçekleşmiş olması 312

aa. Evlenmenin çocuğun soybağına etkisi. 312

bb. Bildirim yapılması. 312

cc. Sonradan evlenme ile soybağının kurulmasına itiraz 313

aaa. İtirazın niteliği. 313

bbb. Davacılar. 314

ccc. Davalılar 315

ddd. İtiraz sebebinin (kocanın baba olmadığının) ispatlanması 316

eee. Dava açma süresi. 316

fff. Yetkili ve görevli mahkeme 317

2. Tanıma. 317

a. Genel olarak. 317

b. Geçerlilik şartları. 318

aa. Ehliyet 318

bb. Şekil. 319

cc. Çocuğun bir başka erkek ile soybağının bulunmaması. 321

c. Tanımanın gerçekleştirilebileceği zaman. 322

d. Tanımanın geçersizliği. 322

aa. Tanımanın kesin hükümsüzlüğü 322

bb. Tanımanın irade sakatlığı sebebi ile iptali. 323

cc. Tanımanın ilgili kişiler tarafından açılacak iptal davası ile geçersiz hâle getirilmesi. 324

aaa. İptal davası açma hakkına sahip olan kişiler. 324

bbb. İspat yükü 325

dd. Hak düşürücü süreler. 326

3. Babalık hükmü. 327

a. Babalık davasının tarafları. 328

aa. Davacı taraf 328

bb. Davalı taraf 329

b. Babalığın ispatı 330

aa. Babalık karinesi 330

bb. Babalık karinesinin çürütülmesi . 331

aaa. Davalının çocuğun babası olmasının olanaksızlığının ispatı 332

c. Babalık davasının süresi 333

d. Babalık davasında görevli ve yetkili mahkeme. 335

e. Babalık davasının sonucu ve ananın mali hakları 336

aa. Doğum giderleri. 336XXV

bb. Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri. 336

cc. Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler. 337

II. EVLAT EDİNME YOLUYLA SOYBAĞININ KURULMASI 337

1. Genel bakış: Evlat Edinme Kurumunun Niteliği ve İşlevi 337

2. Evlat Edinme İlişkisinin Kurulması İçin Gerekli Şartlar. 339

a. Küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin şartlar. 339

aa. Genel şartlar. 339

aaa. Küçük evlat edinen tarafından bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır 339

bbb. Evlat edinmenin küçüğün yararına bulunması 341

ccc. Evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı biçimde zedelenmemesi 341

bb. İlgililere ilişkin şartlar. 342

aaa. Evlat edinenler açısından 342

aaaa. Evli kişilerin evlat edinmesi . 342

aaaaa. Kural: Birlikte evlat edinme 342

bbbbb. Birlikte evlat edinme için gerçekleşmesi gereken şartlar. 343

bbbb. Eşlerden birinin diğerinin çocuğunu evlat edinmesinin özelliği: Üvey çocukların evlat edinilmesi 343

cccc. İstisna: Evli kişilerin tek başına evlat edinmesi 343

dddd. Evli olmayan kişilerin evlat edinmesi. 344

bbb. Evlatlık açısından 345

aaaa. Yaş. 345

bbbb. Küçüğün rızası. 345

cccc. Vesayet dairelerinin izni 346

dddd. Ana ve babanın rızası 346

aaaaa. Anlamı. 346

bbbbb. Rızası aranacak kişiler. 346

ccccc. Rızanın verilmesi yöntemi, zamanı, içeriği ve geri alınması. 347

aaaaaa. Yöntemi. 347

bbbbbb. Zamanı 348

cccccc. İçeriği. 348

ddddd. Geri alınması 349

eeee. Ana babanın rızasının aranmadığı hâller. 350

aaaaa. Gerekçesi ve sebepleri 350

bbbbb. Kararın verilme zamanı. 352

b. Erginlerin ve kısıtlıların evlat edinilmesi. 352

aa. Şartları 353

aaa. Evlat edinilenin ergin veya kısıtlı olması 353

bbb. Evlat edinenin altsoyunun açık muvafakatinin bulunması 353

ccc. Evlat edinilenin evli olması hâlinde eşinin rızası (MK m. 313/f.2) 354

ddd. Evlat edinen ve evlat edinilen açısından kanunun aradığı diğer şartlardan birinin gerçekleşmiş olması . 355

aaaa. Evlat edinilenin bedensel veya zihinsel özrü sebebiyle sürekli olarak yardıma muhtaç olması (MK m. 313/b.1) 355

bbbb. Evlat edinilenin küçükken evlat edinen tarafından en az beş yıl süre ile bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş olması (MK m. 313/b. 2). 356

cccc. Evlat edinen ile evlat edinilenin en az beş yıldan beri aile hâlinde birlikte yaşamaları ve diğer haklı sebeplerin mevcut olması 356XXVI

eee. Küçüklerin evlat edinilmesine ilişkin hükümlerin kıyasen uygulanacak olması. 356

c. Evlat edinme kararı 357

aa. Mahkeme kararının kurucu niteliği 357

bb. Yetkili ve görevli mahkeme. 358

cc. Mahkeme tarafından evlat edinmenin şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması. 358

aaa. Genel olarak. 358

bbb. Evlat edinme şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesinde dikkate alınacak an 358

ccc. Özel olarak MK m. 316’da öngörülen araştırma ve araştırmanın içeriği 360

d. Evlat edinme ilişkisinin sonuçları 361

bb. Ana ve babaya ait hak ve yükümlülükler. 362

cc. Evlatlığın ana ve babası ile olan soybağının durumu. 363

dd. Evlenme yasağı 364

ee. Mirasçılık. 364

ff. Evlatlığın adı ve soyadı. 365

gg. Evlatlığın vatandaşlığı. 365

e. Evlat edinme ilişkisinin sona ermesi 365

aa. Kural: Evlat edinme ilişkisinin iptal davası açılarak sona erdirilmesi 365

bb. Evlat edinme ilişkisinin sona erdirilmesi sebepleri. 366

aaa. Evlat edinme ilişkisinin kurulabilmesi için rızası gereken kişilerin rızasının bulunmaması . 366

bbb. Evlat edinme ilişkisinin kurulmasındaki diğer noksanlıklar. 368

cc. İptal davasında hak düşürücü süreler. 369

f. Evlat edinme işlemlerinde aracılık. 370

§ 21. SOYBAĞININ HÜKÜMLERİ 370

I. GENEL BAKIŞ 370

II. SOYBAĞININ VELAYET HAKKINA BAĞLI OLMAYAN HÜKÜMLERİ 371

1. Soyadı 371

2. Karşılıklı Yükümlülükler. 374

3. Çocuk ile Kişisel İlişki Kurulması. 375

a. Ana ve baba ile çocuk arasında kişisel ilişki kurulması 375

aa. Kural 375

bb. İçeriği 376

cc. Sınırları 377

b. Üçüncü kişilerin çocukla kişisel ilişki kurması. 378

c. Yetkili ve görevli mahkeme 379

4. Ana Babanın Çocukların Bakım ve Eğitim Giderlerini Karşılama Yükümlülüğü. 380

a. İçeriği 380

b. Süresi. 380

c. Ana babanın çocuk mallarını harcama yetkisi 381

d. Dava hakkı. 381

aa. Çocuğun dava hakkı 381

bb. Ana veya babanın dava hakkı. 382

e. Nafaka miktarının takdiri 382

f. Ana ve babanın güvence vermesi 382

g. Nafaka davasında geçici önlemler. 383

III. SOYBAĞININ VELAYET HAKKINA BAĞLI HÜKÜMLERİ. 383

1. Velayet Hakkının Tanımı. 383XXVII

2. Velayete Tabi Olan ve Velayet Hakkına Sahip Kişiler. 383

3. Velayet Hakkının Kullanılması 385

4. Velayet Hakkının Kapsamı 386

a. Genel olarak 386

b. Velayet hakkının kullanılmasında çocuğun düşüncesinin alınması 386

c. Çocuğun ana ve babasının sözünü dinleme yükümlülüğü 386

d. Velayet hakkının çocuğun medeni durumu ile ilgili hükümleri 387

aa. Çocuğa öz ad koyulması. 387

bb. Çocuğun yerleşim yerinin belirlenmesi 387

e. Çocuğun eğitimi 387

f. Çocuğun fiil ehliyeti ve temsil edilmesi 388

g. Çocuğun aileyi temsil etmesi . 389

h. Çocuk ile ana ve babası arasındaki hukuki işlemler. 390

i. Ana ve babanın çocuk mallarına ilişkin hak ve yükümlülükleri. 390

aa. Ana ve babanın çocuk mallarını yönetme ve kullanma hakkı 390

bb. Çocuk mallarının sarfı. 391

cc. Ana ve babanın kısmen veya tamamen yönetim ve kullanma hakkına sahip olmadığı çocuk malları 391

aaa. Çocuğa yapılan karşılıksız kazandırmalar. 392

bbb. Saklı pay 392

ccc. Meslek veya sanat için verilen mal ve kişisel kazanç. 392

dd. Yönetimin sona ermesi ve ana ile babanın sorumluluğu 392

5. Çocuğun Ana ve Babasına Karşı Korunması. 393

a. Çocuğun kişiliğinin korunmasına ilişkin önlemler. 393

aa. Genel olarak 393

bb. Çocukların yerleştirilmesi. 394

b. Çocuğun mallarına ilişkin önlemler 395

aa. Genel olarak 395

bb. Çocuk mallarının yönetiminin ana ve babadan alınması 396

6. Velayetin Kaldırılması. 396

a. Velayetin kaldırılmasının şartları 396

aa. Ana ve babanın deneyimsizliği, hastalığı, başka bir yerde bulunması veya benzeri sebeplerden biriyle velayet görevini gereği gibi yerine getirememesi (MK m. 348/b. 1)375a. 396

bb. Ana ve babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi veya ona karşı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklaması (MK m. 348/b. 2) 397

cc. Ana veya babanın yeniden evlenmesinin özelliği. 397

b. Velayetin kaldırılması kararı ve sonuçları. 398

7. Durumun Değişmesinin Çocuğun Korunmasına İlişkin Önlemlere ve Velayetin Kaldırılması Kararına Etkisi 398

İKİNCİ BÖLÜM

AİLE TOPLULUĞU

(Geniş Anlamda Aile İlişkileri)

§ 22. YARDIM NAFAKASI 400

I. GİRİŞ 400

II. NAFAKA YÜKÜMLÜLÜĞÜ (NAFAKA YÜKÜMLÜSÜ VE ALACAKLISI) 400

III. YARDIM NAFAKASININ ŞARTLARI 402

1. Yardım Nafakası Talep Edecek Olan Yönünden. 402

2. Yardım Nafakası Yükümlüsü Yönünden. 404

a) Nafaka yükümlüsü altsoy üstsoy hısımı ise. 404

b) Nafaka yükümlüsü kardeşler ise 405XXVIII

c) Sıra. 406

IV. YARDIM NAFAKASININ MİKTARININ TESPİTİ 408

V. USUL HÜKÜMLERİ. 410

1. Yetkili ve Görevli Mahkeme 410

2. Taraflar. 410

3. İspat Yükü 410

VI. YARDIM NAFAKASININ BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ.411

VII. YARDIM NAFAKASININ ÖZELLİKLERİ.411

1. Mirasçıya Geçmemesi411

2. Kural Olarak Üçüncü Kişiye Devir Edilememesi. 412

3. Haciz Edilememesi 412

4. Takas Edilememesi 412

5. Önceden Feragat Edilememesi 412

6. Kamu Düzeni ile İlgili Olması. 413

§ 23. EV DÜZENİ 413

I. GENEL OLARAK 413

II. EV BAŞKANLIĞI. 413

1. Genel Olarak 413

2. Ev Başkanı Kavramı 415

3. Ev Başkanının Yetkileri ve Yükümlülükleri 417

a. Yetkileri. 417

aa) Ev kurallarını belirlemek. 417

bb) Evin kurallarını uygulamak. 418

b. Yükümlülükleri 419

aa) Ev halkının eşyasını korumak 419

bb) Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı ile malûl olan topluluk fertlerine özel özen göstermek 419

4. Ev Başkanının Sorumluluğu 419

III. ALTSOYUN DENKLEŞTİRME ALACAĞI. 425

§ 24. AİLE MALLARI 426

I. GENEL OLARAK 426

II. AİLE VAKFI 426

1. Niteliği ve Özellikleri 426

2. Aile Fideikomisi Yasağı. 428

III. AİLE MALLARI ORTAKLIĞI 429

1. Genel Açıklama ve Kavram. 429

2. Aile Malları Ortaklığının Kurulması. 430

3. Aile Malları Ortaklığının İşletilmesi. 430

a) Elbirliğiyle yönetilen aile malları ortaklığı 430

b) Kazanç paylı aile malları ortaklığı. 431

4. Ortakların Sorumluluğu 431

5. Ortaklığın Sona Ermesi 431

6. Paylaşma Kuralları. 432

IV. AİLE YURDU 432

1. Aile Yurdunun Niteliği ve Amacı 432

2. Aile Yurdunun Kurulması 433

3. Hükümleri 434

4. Sona Erme 434XXIX

BEŞİNCİ KISIM

VESAYET

§ 25. DAR ANLAMIYLA VESAYET 435

I. VESAYET HUKUKUNA GİRİŞ. 435

1. Genel Olarak 435

2. Vesayet Hukukunun Hukuksal Niteliği 435

3. Vesayet Hukukunun Uygulama Alanı 435

4. Vesayet Hukukunun Temel İlkeleri 436

a. Orantılılık İlkesi. 436

b. Tipe Bağlılık ve Tip Sınırlılığı İlkesi. 436

5. Kamusal Vesayet – Aile Vesayeti (Özel Vesayet) Ayırımı. 437

6. Vesayet Organları. 437

a. Kamusal Vesayet Organları 437

b. Aile Vesayeti Organları 437

II. AİLE VESAYETİ. 437

1. Genel Olarak 437

2. Aile Vesayetinin Kuruluş Şartları 438

a. Maddi Şart . 438

b. Usuli Şart. 438

3. Aile Vesayetinin Yürütümü ve Aile Meclisinin Sorumluluğu. 438

4. Aile Vesayetinin Sona Ermesi. 438

III. DAR ANLAMDA VESAYETİ GEREKTİREN HÂLLER 439

1. Küçüklük . 439

2. Kısıtlama 440

a. Genel Olarak 440

b. Kısıtlama Sebepleri 440

aa. Genel Olarak 440

bb. Akıl Hastalığı ve Akıl Zayıflığı. 440

cc. Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim. 441

aaa. Yetersizlik Olgusuna Dayalı (Alternatifli) Şartlar. 441

aaaa. Savurganlık 441

bbbb. Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı 442

cccc. Kötü Yaşam Tarzı 442

dddd. Kötü Yönetim 442

bbb. Sosyal Şart 442

dd. Özgürlüğü Bağlayıcı Ceza 443

aaa. 22.03.2023 Tarihinden Önce. 443

bbb. 22.03.2023 Tarihinden Sonra. 443

ee. İstek Üzerine (İradi) Kısıtlanma 444

ff. Kısıtlama Sebeplerinin Birbirleri İle İlişkisi . 445

c. Kısıtlama Usulü. 446

aa. Yargılamanın Başlangıcı 446

bb. Yargılama Usulü 446

cc. Kısıtlama Kararının İlanı. 448

d. Kısıtlanmanın Sonuçları. 449

IV. VESAYET İŞLERİNDE YETKİLİ MAHKEME 449

V. VASİ ATANMASI 449

1. Yasal Düzenleme. 449

2. Vasi Atanması İçin Aranan Şartlar. 450

a. Şekli Şartlar 450

b. Maddi Şart: “Yeterlilik”. 450XXX

3. Vasilik Engelleri. 451

4. Vasiliği Kabul Yükümlülüğü 451

5. Vasilikten Kaçınma (Özür) Sebepleri. 452

6. Vasi Atanmasında Özel Durumlar 453

a. Eş ve Yakın Hısımların Önceliği 453

b. İlgililerin İsteği 453

7. Vasi Atanmasında Usul. 454

a. Genel Olarak 454

b. Geçici Tedbirler 454

aa. Genel olarak. 454

bb. Tedbir Türleri. 454

aaa. Genel Olarak. 454

cc. Geçici Tedbir Kararının İlanı. 455

dd. Yetkili ve Görevli Mahkeme 455

c. Vasi Ataması Kararının Tebliğ ve İlanı 456

8. Vasilikten Kaçınma ve İtiraz 456

9. Geçici Vasilik. 457

10. Kesin Görev Devri 457

11. Vasinin Görev Süresi 457

12. Vasinin Ücreti 457

VI. VESAYETİN YÜRÜTÜMÜ 458

1. Genel Olarak . 458

2. Vasinin Göreve Başlaması. 458

a. Defter Tutma 458

b. Değer Taşıyan Eşyaların Saklanması. 459

c. Menkullerin Satımı 459

aa. Paraların Yatırılması 460

bb. Sermaye Yatırımlarının Dönüştürülmesi. 460

cc. Ticari ve Sınai İşletmeler. 460

dd. Taşınmazların Durumu 461

3. Vesayet Altındaki Kişiye Yönelik Kişisel Özen . 461

a. Genel Olarak 461

b. Küçüklerde Kişisel Özen. 462

c. Özel Olarak Vesayet Altındaki Küçüğün Koruma Amaçlı Özgürlüğünün Kısıtlanması. 462

d. Kısıtlılara Yönelik Kişisel Özen 462

4. Vesayet Altındaki Kişinin Temsili. 463

a. Genel Olarak Vasinin Yasal Temsil Yetkisi ve Hukuksal Niteliği. 463

b. Temsil Yetkisinin Kullanılması 463

c. Yasal Temsil Yetkisinin Üçüncü Kişiye Devri. 464

d. Yasak İşlemler 464

e. Vesayet Altındaki Kişinin Görüşünün Alınması 465

f. Vesayet Altındaki Kişinin Tek Başına Hareket Etmesi 465

aa. Vasinin Rızası 465

aaa. Genel Olarak. 465

bbb. Vasinin İcazet Vermemesinin Sonuçları 466

bb. Vesayet Altındaki Kişinin Bir Meslek veya Sanatı Yürütümü. 466

5. Vesayet Altındaki Kişinin Mallarının Yönetimi 467

a. Malların Fiilen Yönetimi. 467

b. Vasinin Hesap Tutma ve Rapor Verme Yükümü 467

c. Vesayet Altındaki Kişinin Serbest Malları. 467

VII. VESAYET DAİRELERİNİN GÖREVLERİ 468XXXI

1. Şikayet ve İtirazları İnceleme. 468

a. Genel Olarak 468

b. Şikayet Sebepleri. 468

c. Şikayet ve İtiraz Hakkı Sahipleri. 469

d. Şikayet ve İtirazın Süresi. 469

e. Şikayet ve İtiraz Üzerine Verilecek Kararların Temyizi 469

2. İzin Verme 469

a. Genel olarak. 469

b. Vesayet Makamının İznine Tabi Olan İşlemler 470

c. Vesayet Makamının ve Denetim Makamının İznine Tabi Olan İşlemler. 471

d. İzin Verilmemesinin Sonuçları. 472

3. Rapor ve Hesapların İncelenmesi 472

VIII. VESAYETİN SONA ERMESİ. 473

1. Vesayeti Gerektiren Sebeplerin Ortadan Kalkmasına Bağlı Olarak Vesayetin Sona Ermesi 473

a. Vesayetin Kendiliğinden Sona Ermesi. 473

aa. Küçüklerde 473

bb. Hükümlülerde 473

cc. Ölüm ve Gaiplik 474

b. Vesayetin Mahkeme Kararı İle Sona Ermesi 474

aa. Genel Olarak 474

bb. Şartları 474

cc. Yargılama Usulü 474

aaa. İlan 474

bbb. Akıl Hastalığı ve Akıl Zayıflığı Hâlinde Usul 475

ccc. Savurganlık, Alkol veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Hâlinde Usul . 475

ddd. İstek Üzerine Kısıtlanmada Usul. 475

2. Vasilik Görevinin Sona Ermesi 475

a. Genel Olarak 475

b. Vasilik Görevinin Kendiliğinden Sona Ermesi 475

aa. Vasinin Ölümü. 475

bb. Ehliyetsiz Hâle Gelme. 476

cc. Kasıtlı İşlenmiş Suçtan Hapse Mahkumiyet 476

dd. Vesayetin Kendiliğinden Sona Ermesi. 476

ee. Vasinin Görev Süresinin Dolması 476

c. Vasinin Görevinin Kendiliğinden Sona Ermediği Hâller. 476

aa. Vasilik Engellerinin Varlığı . 476

bb. Vasilikten Kaçınma Sebebinin Varlığı. 477

d. Göreve Devam Zorunluluğu 477

3. Vasinin Görevden Alınması. 477

a. Genel Olarak 477

b. Görevden Alınma Sebepleri. 478

aa. Vasinin Görevini Ağır Surette Savsaklaması 478

bb. Vasinin Yetkilerini Kötüye Kullanması. 478

cc. Vasinin Güven Sarsıcı Davranışları. 478

dd. Vasinin Ödeme Güçlüğü 478

ee. Vasiye İlişkin Diğer Yetersizlik Hâlleri. 478

c. Görevden Almayla Görevli Mahkeme. 479

d. Görevden Alma Usulü 479

e. Yargılama Sırasındaki Geçici Önlemler. 479

f. Vesayet Makamının Vereceği Karar 479XXXII

aa. Görevden Alma Kararı. 479

bb. Uyarı Kararı. 480

4. Vesayetin Sona Ermesinin Sonuçları. 480

a. Kesin Hesap ve Son Raporun Verilmesi . 480

b. Malvarlığının Teslimi. 480

c. Vasinin Görevine Son Verilmesi . 480

§ 26. KORUMA AMAÇLI ÖZGÜRLÜK KISITLAMASI 481

I. GİRİŞ 481

II. KAÖK’nın MK’DAKİ SİSTEMATİK DÜZENİ. 481

III. KAÖK’NÜN AMACI. 481

IV. ÖZGÜRLÜĞÜ KISITLANACAK&