^{Türk Özel Hukukunda}Tıbbi Müdahaleye Rıza

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Takdim 5
Önsöz 7
Kısaltmalar Listesi 13
Özet 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
TIBBİ MÜDAHALE KAVRAMI VE TIBBİ MÜDAHALEYE RIZANIN
HUKUKA UYGUNLUK NEDENİ OLARAK İNCELENMESİ 21
I. GENEL OLARAK 21
II. KAVRAM 22
III. TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUK ŞARTLARI 23
A. Hukuki Açıdan Yetkili Kişiler Tarafından İcra Edilme 24
1. Yetkili Kişinin Tıbbi Müdahaleyi Gerçekleştirmesi 24
a. Yetkili Kişi Kavramı 25
aa. Hekimler 26
aaa. Hekimlik Mesleği Koşulları 28
aaaa. Tıp Fakültesi Diplomasına Sahip Olmak 28
aaab. Tabip Odasına Kayıtlı Olmak 30
aaac. Hekimlik Mesleğinin İcrasına Geçici veya Sürekli Engel Hali Bulunmamak 30
aab. Diğer Sağlık Çalışanları 31
B. Hukuken Öngörülmüş Amaçlara Yönelik Olması 33
1. Teşhis 34
2. Tedavi 35
3. Önleme 36
4. Nüfus Planlaması 36
IV. ÖZELLIK GÖSTEREN BAZI TIBBI MÜDAHALELER 37
A. Estetik Ameliyatlar 37
B. Kan, Doku ve Organ Nakilleri 38
C. Gebeliğin Sona Erdirilmesi (Kürtaj) 40
D. Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları 41
1. Yapay Döllenmeler (Dar Anlamda ÜYTE ) 41
2. Embriyon Aktarmaları (Geniş Anlamda ÜYTE) 43
E. Sterilizasyon / Kısırlaştırma 44
F. Kastrasyon 44
G. Cinsiyete Yönelik Müdahaleler 45
H. Tıbbi Araştırmalar 46
1. Bilimsel Amaçlı Tıbbi Araştırmalar 47
2. Tedavi Amaçlı Tıbbi Araştırmalar 47
İ. Tıp Bilimince Genel Kabul Görmüş Kurallara Uygun Olması 48
V. TIBBI MÜDAHALENIN HUKUKA AYKIRILIĞI 50
VI. HUKUKA AYKIRILIĞIN GERÇEKLEŞMESI 51
VII. HUKUKA AYKIRILIĞIN ENGELLENMESI 51
A. Hukuka Aykırılığın Hastanın Rızası İle Engellenmesi 51
1. Genel Olarak 51
B. Hukuka Aykırılığın Hastanın Rızasının Bulunmadığı Özel Durumlarda Engellenmesi 53
1. Hastanın Rızasının Bulunmadığı Özel Durumlar 53
a. Tıbbi Zorunluluk Durumları 53
b. Kanunun Verdiği Özel Yetki 56
ba. Özel Hukuktan Kaynaklanan Bir Yetkinin Kullanılması 56
bb. Kamu Hukukundan Kaynaklanan Bir Yetkinin Kullanılması 58
İkinci Bölüm
RIZA KAVRAMI, AÇIKLANMASI VE ŞEKLİ, KONUSU,
VARSAYILAN RIZA VE RIZANIN ÖZELLİK GÖSTEREN
MÜDAHALELER AÇISINDAN İNCELENMESİ 61
I. GENEL OLARAK 61
II. RIZA KAVRAMI 62
III. RIZANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 64
IV. RIZANIN KONUSU 66
A. Yaşama Hakkı 67
B. Sağlık Hakkı 69
C. Vücut Bütünlüğü Hakkı 70
V. RIZANIN KAPSAMI 71
VI. RIZA EHLİYETİ 73
A. Yeterlik Kavramı 76
B. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmayanlar 77
C. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olan Küçükler 79
D. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmayan Küçükler 85
E. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olan Kısıtlılar 89
VII. RIZANIN AÇIKLANMA ZAMANI 91
VIII. RIZANIN ŞEKLİ 92
IX. RIZANIN ÖZELLİK GÖSTERDİĞİ HALLER 94
A. Doku ve Organ Nakilleri 94
1. Ehliyet 95
2. Organ Nakline İlişkin Rızanın Alınma Usulü ve Şekli 96
a. Yaşayan Vericiden Organ Nakli 96
b. Ölü Vericiden Organ Nakli 101
B. Gebeliğin Sona Erdirilmesi 103
C. Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları 106
D. Sterilizasyon 107
E. Kastrasyon 108
F. Cinsiyet Değiştirmeye Yönelik Müdahaleler 109
G. Tıbbi Araştırmalar 114
1. Bilimsel Amaçlı Tıbbi Araştırmalar 115
2. Tedavi Amaçlı Tıbbi Araştırmalar 116
X. İLAÇ VE TERKİPLERİN ARAŞTIRMA AMACIYLA KULLANILMASI 117
XI. VARSAYILAN RIZA 117
XII. RIZANIN MÜDAHALEDE BULUNMAYA YETKİLİ KİŞİYE YÖNELMESİ 121
XIII. RIZANIN HUKUKA VE AHLAKA AYKIRI OLMAMASI 122
A. Genel Olarak 122
1. Kişilik Haklarına Aykırılık 124
2. Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık 125
3. Genel Ahlaka Aykırılık 126
4. İradeyi Sakatlayan Nedenlerin Bulunmaması 127
XIV. HASTANIN AYDINLATILMIŞ OLMASI 129
Üçüncü Bölüm
TIBBİ MÜDAHALEYE RIZAYA İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR VE
RIZANIN TEMSİLCİ ARACILIĞIYLA AÇIKLANMASI 133
I. GENEL OLARAK 133
II. KİŞİLİK HAKKI KAVRAMI VE TIBBİ MÜDAHALEYE RIZA İLE İLİŞKİSİ 134
III. KİŞİYE SIKI SIKIYA BAĞLI HAK KAVRAMI 137
IV. RIZANIN GERİ ALINMASI 138
V. RIZANIN ESİRGENMESİ 144
VI. AMELİYATIN GENİŞLETİLMESİ 148
VII. RIZANIN AŞILMASI 150
VIII. TIBBİ MÜDAHALEYE RIZA VE TEMSİL 152
A. Tam Ehliyetsiz Kişinin Temsili 155
B. Tıbbi Müdahaleye Rıza Açısından Velayetin Kullanılması 157
C. Yasal Temsilcinin Rıza Göstermekten Kaçınması 159
D. Tıbbi Müdahaleye Rızanın Üçüncü Bir Kişi Tarafından Açıklanması 161
1. Rızanın Yakınlar ve Aile Üyeleri Tarafından Açıklanması 161
2. Hastanın İradi Temsilci Ataması 164
3. Hasta Tasarrufu (Hasta Vasiyeti) 167
Sonuç 171
Kaynakça 183
Kavramlar Dizini 193
Özgeçmiş 195