Türk Toplu İş Hukukunda İşletme Toplu İş Sözleşmesi
Doç. Dr. Candan ALBAYRAK ZİNCİRLİOĞLU
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR . 15
GİRİŞ .17
KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 19
KONUYU İNCELEME YÖNTEMİ 20
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI
İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ. 23
1.1. 275 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu Dönemi. 23
1.2. 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu Dönemi 25
1.2.1. İlk Düzenleme . 25
1.2.2. 3299 Sayılı Kanun Değişikliği İle Getirilen Düzenleme 26
1.3. 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Dönemi 27
İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KAVRAMI 28
2.1. İşletme Kavramı 28
2.1.1. İş Hukukunda İşletme Kavramı . 28
2.1.2. İş Hukuku Açısından İşletmenin Unsurları 34
2.2. İşletme Toplu İş Sözleşmesi Kavramı 35
2.3. İşletme Toplu İş Sözleşmesinin Özellikleri. 38
2.3.1. İşletme Toplu İş Sözleşmesinin Emredici (Zorunlu) Niteliği 38
2.3.2. İşletme Ünitesinin Bir Bütün Olarak Ele Alınması . 45
2.4. İşletme Niteliğinin Kaybı ve İşletme Toplu İş Sözleşmesinin Durumu. 47
10 İçindekiler
İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ.48
3.1. Kamu Hukuku İşlemi Olduğu Görüşü (Düzenleyici Teori-Düzenleyici
İşlem Görüşü).48
3.2. Özel Hukuk İşlemi Olduğu Görüşü (Akit Teorisi-Sözleşme Görüşü) .49
3.3. Karma Nitelikte İşlem Olduğu Görüşü (Düalist Teori-Düzenleyici Görüş)51
İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN DİĞER TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ
TÜRLERİNDEN FARKI52
4.1. İşyeri Toplu İş Sözleşmesi 52
4.1.1. İşyeri Toplu İş Sözleşmesi Kavramı 52
4.1.2. İşletme Toplu İş Sözleşmesinden Farkı 53
4.2. Grup Toplu İş Sözleşmesi .53
4.2.1. Grup Toplu İş Sözleşmesi Kavramı.53
4.2.2. İşletme Toplu İş Sözleşmesinden Farkı 56
İKİNCİ BÖLÜM
İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI
İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMA KOŞULLARI.59
1.1. Bir Gerçek veya Tüzel Kişiye ya da Bir Kamu Kurum veya Kuruluşuna
Ait Bir İşletme Olması (Aynı İşverene Ait Bir İşletme Olması)59
1.2. Birden Çok İşyerinin Olması.63
1.2.1. İşyeri Kavramı 63
1.2.1.1. İş Kanununa Göre İşyeri .64
1.2.1.1.1. İşyerinin Unsurları .64
1.2.1.1.2. İşyerinin Kapsamı 66
1.2.1.1.2.1. İşyerine Bağlı Yerler66
1.2.1.1.2.1.1.Aynı İşverene Ait Olma
(Hukuki Bağlılık)68
1.2.1.1.2.1.2.İşin Niteliği Yönünden Bağlı
Olma (Amaçta Birlik) 68
1.2.1.1.2.1.3.İşin Yönetimi Bakımından
Bağlı Olma (Yönetimde
Birlik) 70
1.2.1.1.2.2. Eklentiler 73
1.2.1.1.2.3. Araçlar 74
İçindekiler 11
1.2.1.2. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa Göre İşyeri 75
1.2.2. İşyeri ve İşletme Ayrımı. 75
1.3. İşletme Kapsamındaki İşyerlerinin Aynı İşkolunda Olması 77
1.3.1. İşkolu Kavramı. 80
1.3.2. İşkollarının Kanunla Belirlenmesi 81
1.3.3. İşkolu Tespiti . 82
1.3.3.1. İşkolu Tespiti Açısından İşyeri Kavramı 82
1.3.3.2. İşkolu Tespiti Açısından İşyerindeki Ağırlıklı İşin
Belirlenmesi. 85
1.3.3.3. İşkolu Tespitinde Asıl İş Yardımcı İş İlişkisi . 87
İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE EHLİYET VE YETKİ. 91
2.1. Ehliyet ve Yetki Kavramları 91
2.1.1. Ehliyet Kavramı . 91
2.1.2. Yetki Kavramı 92
2.2. İşveren Tarafı Bakımından Ehliyet ve Yetki . 94
2.2.1. İşveren Tarafının Ehliyeti 94
2.2.2. İşveren Tarafının Yetkisi 96
2.3. İşçi Tarafı Bakımından Ehliyet ve Yetki 97
2.3.1. İşçi Tarafının Ehliyeti . 97
2.3.2. İşçi Tarafının Yetkisi 98
2.3.2.1. Yetki Şartları99
2.3.2.1.1. İşkolu Barajı 99
2.3.2.1.2. İşletme Barajı 100
2.3.2.2. Yetkili Sendikanın Tespiti. 106
2.3.2.2.1. Yetki Tespiti İçin Başvuru 107
2.3.2.2.1.1. Olumlu Yetki Tespiti. 111
2.3.2.2.1.2. Olumsuz Yetki Tespiti. 112
2.4. Ehliyetsizliğin Toplu İş Sözleşmesine Etkisi . 115
2.4.1. Toplu İş Sözleşmesi İmzalanmadan Önce İşverenin Değişmesi 117
2.4.2. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanmasından Önce, Prosedürün Devamı
Sırasında İşverenin Bir İşveren Sendikasına Üye Olması. 118
YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ . 119
3.1. Yetki İtirazının İncelenmesi Usulü . 122
3.1.1. İtirazın Süresi 122
12 İçindekiler
3.1.2. Yetkili Mahkeme124
3.2. Yetki İtirazının Konusu .125
3.2.1. Maddi Hata ve Süreye İlişkin İtirazlar 125
3.2.2. İşyeri Düzeyinde Baraja (Çoğunluk Şartına) İtiraz126
3.2.2.1. Çoğunluğun Tespiti.127
3.2.2.2. Muvazaa Halleri128
3.2.3. İşyerinin veya İşyerlerinin Girdiği İşkoluna İtiraz .132
3.2.3.1. İşkolu Tespitinde Usul.137
3.2.3.2. İşkolu Tespit Davaları140
3.2.4. İşkolu İstatistiğine İtiraz.141
3.2.5. İşletme Niteliğine İtiraz.145
YETKİNİN KESİNLEŞMESİ VE YETKİ BELGESİNİN VERİLMESİ .152
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞYERİNİN DEVRİ, NAKLİ, KAPANMASI VE İŞKOLU DEĞİŞİKLİĞİ İLE
GREV VE LOKAVT YASAĞININ İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ
İŞYERİ DEVRİNİN İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ 155
1.1. İşyerinin veya Bir Bölümünün Devri Kavramı.156
1.2. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanmasından Sonra Meydana Gelen Devirler159
1.2.1. Devre Konu İşyerinin Toplu Sözleşme Kapsamında Olmaması159
1.2.1.1. Devralan İşverenin Herhangi Bir Toplu İş Sözleşmesine Taraf
Olmaması .160
1.2.1.2. Devralan İşverenin Bir İşletme Toplu İş Sözleşmesine
Taraf Olması .161
1.2.1.3. Devralan İşverenin Bir İşyeri Toplu İş Sözleşmesine Taraf
Olması 162
1.2.2. Devre Konu İşyerinin Toplu Sözleşme Kapsamında Olması .165
1.2.2.1. Devralan İşverenin Aynı İşkolunda Başka İşyerinin
Bulunmaması .165
1.2.2.2. Devralan İşverenin İşyerinde veya İşyerlerinde Toplu İş
Sözleşmesi Bulunmaması .166
1.2.2.3. Devralan İşverenin Bir Toplu İş Sözleşmesine Taraf Olması 169
1.3. Yetki Aşamasında Toplu İş Sözleşmesi İmzalanmadan Önce Meydana Gelen
Devirler 172
İŞYERİ NAKLİNİN İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ 175
İŞYERİNİN KAPANMASININ İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ 176
İçindekiler 13
İŞKOLU DEĞİŞİKLİĞİNİN İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ . 177
4.1. İşkolu Değişikliği 177
4.2. İşkolu Değişikliğine Neden Olan Haller . 178
4.3. İşkolu Değişikliğinin Toplu İş Sözleşmesine Etkisi 179
GREV VE LOKAVT YASAĞININ İŞLETME TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ 185
5.1. Grev ve Lokavt Kavramı 185
5.2. İşletme Toplu İş Sözleşmesi Kapsamında Grev ve Lokavt Kararı Alınması 187
5.2.1. Grev ve Lokavt Kararı 187
5.2.2. Grev Oylaması. 188
5.3. İşletme Kapsamındaki Bazı İşyerlerinde Grev ve Lokavt Yasağının
Bulunması . 190
SONUÇ 199
KAYNAKÇA 211