Türk Vatandaşlık Hukukunda İlgilinin İstemi Gerekmeksizin Türk Vatandaşlığıyla İlişkisinin Kesilmesi
Doç. Dr. Nimet ÖZBEK
- | Vatandaşlıkla İlişkinin Kesilmesi |
- | Türk Vatandaşlığıyla İlişkinin Kesilmesi |
ÖNSÖZ7
İÇİNDEKİLER9
GİRİŞ17
BİRİNCİ BÖLÜM
VATANDAŞLIKLA İLİŞKİNİN KESİLMESİ
I.ULUSLARARASI HUKUK BELGELERİ AÇISINDAN
VATANDAŞLIKLA İLİŞKİNİN KESİLMESİ23
1.İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN DÜZENLEMELER23
2.YURTSUZLUK YA DA ÇOK UYRUKLUĞA İLİŞKİN DÜZENLEMELER25
A)1961 Vatansızlığın Azaltılmasına İlişkin Sözleşme29
B)1963 Çok Uyrukluk Hallerinin Azaltılması ve
Çok Uyrukluk Hallerinde Askerlik Yükümlülüğü Konusunda Avrupa Sözleşmesi33
3.KADININ EVLİLİKLE UYRUKLUĞUNUN DEĞİŞMESİNE
YÖNELİK DÜZENLEMELER35
A)1930 Uyrukluk Yasalarının Çatışmalarıyla İlgili
Bazı Sorunlara İlişkin Lahey Sözleşmesi35
B)Birleşmiş Milletler 1957 Evli Kadının
Uyrukluğu Sözleşmesi36
C)Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi
1979 New York Sözleşmesi37
4.UYRUKLUĞA İLİŞKİN AVRUPA SÖZLEŞMESİ (UİAS)38
II.ÇEŞİTLİ DEVLET DÜZENLEMELERİNDE VATANDAŞLIKLA İLİŞKİNİN KESİLMESİ42
1.VATANDAŞLIKTAN YOKSUN BIRAKMA SEBEPLERİ42
A)Devlet ile Kişi Arasında Gerçek Bağın Kalmaması43
B)Yabancı Devlet Vatandaşlığının Kazanılması43
C)Vatandaşın Yabancı Ülkede Bulunması44
D)Vatandaşın Yaptığı Eylemlerin Sonucu Olarak Vatandaşlıkla İlişkinin Kesilmesi46
E)Yabancı Devlet Hizmetinde Bulunma47
F)Vatandaşlığın Kazanılmasında Hile48
G)Ailevî Bağların Yitirilmesine Bağlı
Vatandaşlıkla İlişkinin Kesilmesi50
2.VATANDAŞLIKLA İLİŞKİNİN KESİLMESİNİN İLGİLİNİN
YAKINLARINA ETKİSİ51
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK VATANDAŞLIĞIYLA İLİŞKİNİN KESİLMESİ
I.ANAYASALAR DÜZEYİNDE KONUNUN ELE ALINMASI53
II.VATANDAŞLIK KANUNLARIMIZDA TÜRK VATANDAŞLIĞIYLA
İLİŞKİNİN KESİLMESİ55
1.1869 TÂBİİYETİ OSMANİYE KANUNNAMESİ55
A)Evlenme55
B)Çıkma56
C)Iskat56
2.1312 SAYILI TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU59
A)Ayrılma60
a)Toprak Esasına Göre Türk Vatandaşlığını
Kazanmış Olanlar60
b)Türk’le Evlenen Yabancı Kadınlar61
B)Iskat (Çıkarma)63
a)Doğumla ve Sonradan Türk Vatandaşı Olmuş
Kişiler Hakkındaki Ortak Iskat Nedenleri64
aa)Çıkma İzni AlmaksızınYabancı Devlet Vatandaşlığının İlgilinin Kendi İstenciyle Kazanılması64
bb)Yabancı Devlet Hizmetinde Bulunma64
aaa)Yabancı Devlet Ordusunda
İsteyerek Askerlik Yapmak64
bbb)Yabancı Devletin Askerlik Dışında Hizmetinde Bulunmak65
ccc)Türkiye ile Savaş Halinde Olan
Bir Devletin Askerlik Dışında
Hizmetinde Bulunmak67
cc)Askerlik Hizmetine Bağlı Çıkarma
Nedenleri67
aaa)Askerlik Görevini Yapmama68
bbb)Askerlik Sırasında Kaçma68
dd)Türkiye ile İlgi ve Bağlılığın Kesilmesi69
b)Türk Vatandaşlığını Sonradan Kazanan
Kişiler Hakkındaki Iskat Nedenleri70
D)1312 Sayılı TVK uyarınca Türk Vatandaşlığıyla İlişkinin Kesilmesinin Hüküm ve Sonuçları71
a)Ayrılma Yoluyla Türk Vatandaşlığıyla
İlişkisi Kesilen Kişiler Hakkındaki Sonuçlar71
aa)Türk’le Evlenen Yabancı Kadının
Seçme Hakkını Kullanması71
b)Çıkma Yoluyla İlişkisi Kesilenler Hakkındaki
Sonuçlar72
c)Çıkarmanın Sonuçları74
aa)Türkiye’yi Terk, Malların Tasfiyesi,
Sınır dışı Edilme74
bb)Yeniden Türkiye’ye Gelme75
cc)Yeniden Türk Vatandaşlığını Kazanma76
dd)Çıkarma Kararının İlgilinin Yakınlarına
Etkisi77
E)1312 Sayılı Kanun Dışında Çıkarmaya (Iskata)
Yer Veren Kanunlar78
a)Hilafetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmani’nin
Türkiye Cumhuriyeti Memalik-i Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun78
b)Şeraiti Muayyeneyi Haiz Olmayan
Osmanlı Tebaasının Türk Vatandaşlığından
Iskatı Hakkında Kanun79
c)1064 sayılı Kanun’a Göre Çıkarma (Iskat)80
d)İskân Kanunu’na Göre Çıkarma (Iskat)80
3.403 SAYILI TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU81
A)403 sayılı TVK’nın Vatandaşlıkla İlişkinin
Kesilmesi Konusunda Yaptığı Tasnif ve Eleştirisi81
B)403 sayılı TVK’nda Vatandaşlıkla İlişkinin
Kesilmesi Türleri86
a)Seçme Hakkını Kullanma Yoluyla
Türk Vatandaşlığından Ayrılma86
aa)Erginler: “Türk’le Evlenerek
Türk Vatandaşı Olan Kadınlar” ile
“Yabancıyla Evlenen Türk Kadını”na
Tanınan Seçme Hakkı86
aaa)Türk’le Evlenerek Türk Vatandaşı
Olmuş Kadınlar (403 sayılı
TVK m.28)86
bbb)Yabancıyla Evlenen Türk Kadınına Tanınan Seçme Hakkı (403 sayılı
TVK m.19)87
bb)Çocuklar90
C)Çıkma (403 sayılı TVK m.20 vd)92
a)Çıkma şartları92
aa)1995 Yılındaki Değişiklikler95
bb)2003 Yılında Getirilen Düzenleme96
b)Çıkmanın Sonuçları98
c)Yoksun Bırakma100
aa)Kaybettirme100
aaa)Genel Olarak100
bbb)Kaybettirme Nedenleri100
i)İzin Almaksızın Yabancı Devlet Vatandaşlığını Kazanma101
ii)Askerliğe Bağlı Haller Nedeniyle Kaybettirme104
iii)Yabancı Devlet Hizmetinde
Bulunmaya İlişkin Haller106
iv)Türkiye ile İlginin Zayıflaması108
v)İzin Belgesinin Türk Makamlarına Verilmemesi Nedeniyle
Kaybettirme109
vi)403 sayılı TVK m.25/(g)111
bb)Çıkarma112
aaa)Çıkarmanın Şartları114
i)Türkiye Cumhuriyeti’nin
İç ve Dış Güvenliği İle İktisadî ve
Malî Güvenliği Aleyhine Faaliyette Bulunmak114
ii)İlgilinin Yurt Dışında Bulunması
Sebebi İle Hakkında Kamu Davası Açılmasına, Ceza Kovuşturması Yapılmasına Veya Hükmün İnfazına İmkân Bulunmaması115
iii)İlgilinin Yurt Dışında Bulunması ve Türkiye’ye Dönmesi İçin Duyuruda Bulunulması116
iv)Türk Vatandaşlığını Sonradan
Kazanmış Olmak117
bbb)Çıkarmanın Hüküm ve Sonuçları118
i)Çıkarılan Kişinin Mülkiyet ve
Miras Hakkına Sahip Olup Olamayacağı119
cc)“Vatandaşlığa Alınma Kararlarının İptali121
aaa)İptal Kararına Konu Olabilecek
Kararlar121
bbb)İptalin Şartları124
i)İlgilinin Yalan Beyanda
Bulunması124
ii)İlgilinin Önemli Hususları
Gizlemesi125
ccc)Süre Sınırlaması129
ddd)İptalin İdare Hukuku Açısından Vasıflandırılması130
eee)İptalin Sonuçları132
i)Basit İptal132
ii)Kapsamlı İptal132
İlgili açısından132
İlgilinin Yakınları Açısından133
dd)Yetkili Makamların Yanılması Sonucu Vatandaşlığa Alınma Kararı Verilmesi135
ee)Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılmasında Evlenmenin Butlanına
Karar Verilmesi139
C)403 Sayılı TVK’da Yetkili Makam Kararıyla
Türk Vatandaşlığıyla İlişkinin Kesilmesinin
Hüküm ve Sonuçları142
a)Genel Sonuç142
b)Diğer Sonuçlar142
5.5901 SAYILI TÜRK VATANDAŞLIĞI KANUNU143
A)Seçme Hakkı Yoluyla Ayrılma144
B)Çıkma145
a)Genel Olarak145
b)Çıkma Şartları145
c)Askerlik Yükümlülüğü146
d)Yabancı Devlet Vatandaşlığını Kazanacağına
Dair İnandırıcı Belirtiler146
C)Kaybettirme147
a)Yabancı Devletin Askerî Nitelik Taşımayan Hizmetlerinde Bulunmaya İlişkin Haller149
b)İzin Almaksızın Yabancı Bir Devletin
Hizmetinde Gönüllü Olarak Askerlik
Yapılması152
D)Çıkarmanın 5901 SK’nda Yer Almaması
İsabetli Mi?153
E)5901 sayılı TVK’da Evlenme Yoluyla
Türk Vatandaşlığını Kazandıran Evlenmenin
Butlanı153
F)5901 Sayılı Kanuna Göre İptal155
a)5901 sayılı TVK’nda İptalin Özellikleri157
aa)Süre Öngörülmemesi157
b)İptalin İdare Hukuku Açısından
Vasıflandırılması159
c)İptal Kararlarının Sonuçları159
aa)İlgili Açısından Sonuçlar160
bb)İlgilinin Yakınları Açısından Sonuçlar161
F)Geri Alma164
G)5901 sayılı TVK’nda Vatandaşlıkla İlişkinin Kesilmesinde Vatansızlık Sonucunun Doğması168
6.ANAYASAL HÜKÜMLERİN VATANDAŞLIK KANUNLARI
AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ169
A)Yargı Güvencesinin Tekrarlanmış Olmasının
Anlamı169
B)“Vatana Bağlılıkla Bağdaşmayan Eylem”
Kavramı170
a)Vatana Bağlılıkla Bağdaşmayan
Eylem Kavramına Gerek Var Mıdır?170
b)Eylemin Vatana Bağlılıkla Bağdaşmaması
Ne Demektir?170
aa)403 Sayılı TVK’nda Vatana Bağlılıkla Bağdaşmayan Eylem172
bb)5901 Sayılı TVK’nda Vatana Bağlılıkla Bağdaşmayan Eylem172
IV.VATANDAŞLIK KANUNLARIMIZ İLE UYRUKLUĞA İLİŞKİN
AVRUPA SÖZLEŞMESİ AVRUPA VATANDAŞLIK SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI175
1.403 Sayılı TVK’nın Uyrukluğa İlişkin
Avrupa Sözleşmesi’nde Vatandaşlığın Kaybına
İlişkin Hükümleriyle Karşılaştırma175
2.5901 Sayılı TVK ile Uyrukluğa İlişkin
Avrupa Sözleşmesi’nin Karşılaştırılması178
SONUÇ181
KAYNAKÇA183
YILMAZ GÜNEY191