Türk ve İslam Hukukunda Sözleşmenin İçeriğini Düzenleme Özgürlüğü ve Sınırları
Şüheda Nur APAYDIN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 5
İÇİNDEKİLER. 9
KISALTMALAR CETVELİ 13
GİRİŞ
KONUNUN TAKDİMİ . 15
KONUNUN ÖNEMİ 15
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI . 16
BİRİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR VE
GENEL OLARAK SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI
SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR . 19
İrade Özgürlüğü 19
Sözleşme Özgürlüğü. 21
Genel Olarak 21
Sözleşme 22
Sözleşme Özgürlüğü. 23
SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN TARİHSEL GELİŞİMİ 27
III. SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN HUKUKİ DAYANAĞI . 32
SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN GÖRÜNÜMLERİ . 34
Sözleşme Yapma Özgürlüğü . 35
Sözleşmenin Tarafını Seçme Özgürlüğü . 39
Sözleşmenin İçeriğini Düzenleme Özgürlüğü . 40
Genel Olarak 40
İslam Hukukunda Akdî Şartlar 42
Talikî Şartlar. 43
İzâfî Şartlar. 43
Takyidî Şartlar 44
Sözleşmenin Şeklini Belirleme Özgürlüğü 45
10 İçindekiler
Sözleşmeyi Ortadan Kaldırma ve Sözleşmeyi Değiştirme Özgürlüğü . 47
Sözleşmenin Tarafların Anlaşmasıyla Ortadan Kalkması 49
Sözleşmenin Tek Taraflı İradeyle Ortadan Kalkması 54
Türk Hukukunda 54
İslam Hukukunda . 55
1) İki Tarafı Bağlayıcı Sözleşmelerde Fesih 55
a) Genel Olarak 55
b) Muhayyerlik. 56
c) Mazeret . 58
2) Tek Tarafı Bağlayıcı Sözleşmelerde Fesih 59
3) İki Taraf İçin de Bağlayıcı Olmayan Sözleşmelerde Fesih 59
4) Meclis Muhayyerliği 60
GENEL OLARAK SÖZLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI . 61
İKİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİ DÜZENLEME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARI
GENEL OLARAK SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİ KAVRAMI 63
SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİN EMREDİCİ HÜKÜMLERE AYKIRI OLMASI 66
Türk Hukukunda. 67
İslam Hukukunda . 71
Genel Olarak 71
Sözleşmenin Konusunun Hukuken Yararlanılabilir Olması. 76
Sözleşmenin Konusunun Belirli veya Bilinebilir Olması 79
Değerlendirme . 82
III. SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİN AHLAKA AYKIRI OLMASI. 83
Türk Hukukunda. 84
İslam Hukukunda . 87
Değerlendirme . 89
SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİN KAMU DÜZENİNE AYKIRI OLMASI 90
Türk Hukukunda. 91
İslam Hukukunda . 93
Genel Olarak 93
Maslahat 95
Sedd-i Zerâi 98
Değerlendirme . 99
İçindekiler 11
SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİN KİŞİLİK HAKLARINA AYKIRI OLMASI 100
Türk Hukukunda. 101
İslam Hukukunda . 104
Değerlendirme . 107
SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİN İMKANSIZ OLMASI . 108
Türk Hukukunda. 109
İslam Hukukunda . 113
Konunun Mümkün Olmaması/ İmkansızlık 113
Konunun Mevcut Olmaması 115
Sözleşmenin konusunun mevcut olmakla birlikte henüz olgunluğa
ulaşmamış olması 116
Konunun sözleşmenin yapıldığı esnada mevcut olmayıp gelecekte
mevcut olacağının kesin olması . 118
Sözleşmenin Konusunun Gelecekteki Mevcudiyetinin Kesin Olmaması 121
Değerlendirme . 122
VII. İSLAM HUKUKUNDA SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNE DAHİL OLAN ŞARTLARIN SINIRLARI 123
Genel Olarak 123
Sahih Şartlar. 125
Sözleşmenin Gereği Olan Şartlar 126
Sözleşmenin Gereğini Kuvvetlendiren Şartlar 127
Nasslarda İzin Verilen Şartlar . 128
Örf Haline Gelmiş Şartlar . 129
Müfsit Şartlar . 131
Batıl Şartlar 134
Ekollerin Görüşlerinin Değerlendirilmesi . 136
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK VE İSLAM HUKUKUNDA SÖZLEŞMELERE UYGULANAN YAPTIRIMLAR VE
SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİ DÜZENLEME ÖZGÜRLÜĞÜNÜN
SINIRLARININ İHLALİNİN YAPTIRIMI
TÜRK VE İSLAM HUKUKUNDA SÖZLEŞMELERE UYGULANAN YAPTIRIMLAR 139
Genel Olarak 139
Türk Hukukunda. 140
Yokluk 141
Hükümsüzlük . 143
Kesin Hükümsüzlük 145
12 İçindekiler
İptal Edilebilirlik . 148
Askıda Hükümsüzlük 150
C İslam Hukukunda . 151
Genel Olarak 151
Hükümsüzlük . 153
Butlan 154
Fesat 159
Askıda Hükümsüzlük 160
Değerlendirme . 163
TÜRK VE İSLAM HUKUKUNDA SÖZLEŞMENİN İÇERİĞİNİ DÜZENLEME
ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLARININ İHLALİNİN YAPTIRIMI 164
Türk Hukukunda. 164
Genel Olarak 164
Kesin Hükümsüzlük 165
Genel Olarak 165
Kısmi Hükümsüzlük 167
1) Genel Olarak . 167
a) Objektif Şart 169
b) Sübjektif Şart . 172
2) Değiştirilmiş Kısmi Hükümsüzlük 175
3) Genişletilmiş Kısmi Hükümsüzlük . 176
İslam Hukukunda . 177
Genel Olarak 177
Butlan 177
Genel Olarak 177
Kısmi Butlan. 183
Fesat 184
Değerlendirme . 192
SONUÇ 195
KAYNAKÇA 199