TÜRK VERGİ HUKUKUNDA ELEKTRONİK İMZA UYGULAMALARI VE ADAPTASYONU Baki Yiğit ÇAKMAKKAYA İÇİNDEKİLER ÖZ V ÖNSÖZ VII KISALTMALAR IX GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM 1. TEMEL VE BAĞLI KAVRAMLARI İLE ELEKTRONİK İMZA 1.1. Temel Kavramlar 5 1.1.1. Elektronik İmza 5 1.1.2. İnternet 7 1.1.3. İntranet 8 1.1.4. Ekstranet 10 1.1.5. Açık Anahtar –Özel Anahtar 10 1.1.6. Elektronik Sertifika 12 1.1.7. Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları 13 1.1.8. Elektronik İmza Oluşturma Araçları 14 1.1.9. Elektronik İmza Doğrulama Araçları 15 1.1.10. Elektronik Zaman Damgası 15 1.2. Elektronik İmzanın Görünümleri 16 1.2.1. Biometrik İmza 16 1.2.2. Dijital İmza 17 1.2.3. Mobil Elektronik İmza 20 1.3. Elektronik İmza Kullanımı Gerekliliğine Yol Açan Değişim ve Gelişmeler 21 1.3.1. Küreselleşme 21 1.3.2. Elektronik Ticaret 23 1.3.3. Elektronik Devlet 28 1.3.3.1.Türkiye’de Elektronik Devlet Uygulaması 31 1.3.3.2. E-Avrupa ve E-Avrupa+ Eylem Planı 32 1.3.3.3. E-Devlet'e Geçiş Sürecinde Maliye Bakanlığı Tarafından Yürütülen Çalışmalar 33 1.3.3.3.1. Vergi Daireleri Otomasyon Projesi (VEDOP) 33 1.3.3.3.2.Elektronik Vergi Dairesi Otomasyon Projesi (EVDO) 35 1.3.3.3.3. Motorlu Taşıtlar Otomasyon Projesi (MOTOP) 35 1.3.3.3.4. Merkezi Sicil Kayıt Sistemi Projesi (MERSİS) 37 1.3.3.3.5. Elektronik Banka Tahsilatı Projesi (EBTİS ) 38 1.3.3.3.6. Bilgisayar Destekli Denetim Projesi (BİDDEP) 38 1.3.3.3.7. Elektronik Muhasebe Kayıt Arşiv Sistemi Projesi (EMKAS) 39 1.3.3.3.8. Karakter Tanıma (ICR) Projesi 39 1.3.3.3.9. Vergi Daireleri Portalı (VD –INTRA) Projesi 39 1.3.3.3.10. GÜMBS Projesi 40 1.3.3.3.11.Gümrük İdarelerinde EDI Çalışmaları ve BİLGE Projesi 40 1.4. Elektronik İmza Uygulamaları 41 İKİNCİ BÖLÜM 2. VERGİ HUKUKU VE ELEKTRONİK İMZA 2.1. Elektronik İmza Mevzuatı 45 2.1.1. Elektronik İmza Kanunu 45 2.1.2. Yönetmelikler 48 2.1.3. Tebliğler 48 2.2. Türk Vergi Hukukunda Elektronik İmza Kullanımına İmkan Veren Yasal Düzenlemeler 49 2.3. Elektronik İmzanın Vergi Hukukunda Kullanım Alanları 53 2.3.1. Elektronik Beyanname 54 2.3.2. Elektronik Muhasebe 55 2.3.3. Elektronik Tebligat 55 2.3.4. Elektronik Denetim 57 2.3.5. Elektronik Haciz 59 2.3.6. Elektronik Noterlik 59 2.3.7. Elektronik Ortamda Dava Açılması 62 2.3.8. Ücret Bordrosu 62 2.4. Elektronik İmzalı Belgelerin Vergi Hukukunda İspat ve Delil Niteliği 64 2.4.1.Türk Vergi Hukukunda İspat ve Delil Sistemi 64 2.4.1.1. Türk Vergi Hukukunda İspat Konusuna İlişkin Esaslar 64 2.4.1.2.Türk Vergi Hukukunda Delillere İlişkin Esaslar 65 2.4.2. Türk Vergi Hukukunda Elektronik İmzalı Belgelerin İspat Gücü 68 2.4.3. Türk Vergi Hukukunda Elektronik İmzalı Belgelerin Delil Olarak İleri Sürülmesi 69 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 3. ELEKTRONİK İMZANIN UYGULAMA VE ADAPTASYONUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 3.1. Elektronik İmza Uygulamalarının Getireceği Faydalar 73 3.1.1. Bürokrasinin Azalması 73 3.1.2. Yer ve Zamandan Bağımsızlık Kazanımı 75 3.1.3. Rüşvet, Yolsuzluk ve Şaibelerin Azalması 76 3.1.4. Vergi İdaresinin ve Vergi Denetiminin Etkinliğinin Artması 78 3.2. Elektronik İmza Uygulama ve Adaptasyonunda Karşılaşılacak Sorunlar 79 3.2.1. Yüksek Uygulama Maliyetleri Sorunu 79 3.2.2. Güvenlik Sorunu 81 3.2.3. Teknolojiye Uyum Sorunu 81 3.3. Elektronik İmza Kanunu ve Diğer Kanunlardaki Eksiklikler 82 SONUÇ 89 KAYNAKÇA 95
