Türk Vergi Hukukunda Pişmanlık ve Islah

YMM- Elif Akkoç MUTLU

SMMM- Erhan BAYAR

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM

VERGİ UYUŞMAZLIĞI ve

VERGİ UYUŞMAZLIĞININ ÇÖZÜM YOLLARI

1.1.VERGİ ve VERGİ UYUŞMAZLIĞI KAVRAMLARI.......................5

1.2. VERGİ UYUŞMAZLIĞININ NEDENLERİ ve TARAFLARI.........7

1.3. VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI ..................8

 1.3.1. Vergi Uyuşmazlıklarının İdari Çözüm Yolları...........................9

  1.3.1.1 Pişmanlık ve Islah Müessesesi...........................................10

  1.3.1.2. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Müessesi..........................11

   A. Hesap Hataları.....................................................................11

   B. Vergilendirme Hataları .......................................................12

   C. Vergi Hatasının Düzeltilmesi ..............................................12

  1.3.1.3. Vergi Cezalarında İndirim Müessesi.................................14

   A- Vergi Cezalarında İndirim Müessesesine İlişkin Yasal

    Mevzuat...............................................................................14

   B-Vergi Cezalarında İndirim ile Pişmanlık Müessesesinin

    Karşılaştırılması ..................................................................15

  1.3.1.4. Uzlaşma Müessesesi .........................................................16

   A- Genel Bilgi ..........................................................................16

   B- Türk Vergi Sisteminde Uzlaşma Müessesesi.......................17

   C- Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ....................................................17

   D- Genel Uzlaşma (Tarhiyat Sonrası Uzlaşma) .......................22

   E- Uzlaşma ile Pişmanlık Müessesesinin Karşılaştırılması......23

 1.3.2. Vergi Uyuşmazlıklarının Yargısal Çözüm Yolları....................25

 1.3.3.Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı......................28

 1.3.4.Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Kamu Denetçisi...........29

İKİNCİ BÖLÜM

PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN İNCELENMESİ

2.1. PİŞMANLIK ve ISLAH KAVRAMLARI .......................................33

2.2. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN OLUŞTURULMA

GEREKÇESİ.....................................................................................34

x İçindekiler

2.3. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN AMAÇLARI.............37

2.4. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN TARİHSEL

 GELİŞİMİ .........................................................................................39

2.5. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ.....46

 2.5.1. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Vergi Aflarıyla ......................

  Karşılaştırılması.......................................................................47

 2.5.2. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Terkin Müessesesi İle

   Karşılaştırılması.......................................................................49

 2.5.3. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Türk Ceza Kanunu’nda

   (TCK) Yer Alan Çeşitli Müesseselerle Karşılaştırılması..........50

2.6. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİNİN KAPSAMI................53

 2.6.1. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamına Giren Vergiler 53

 2.6.2. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamına Giren Cezalar.58

  2.6.2.A. İdari ya da Mali Nitelikteki Hukuka Aykırılıklar

    (Kabahatler) ........................................................................58

   A. Vergi Ziyaı Cezası................................................................58

   B. Usulsüzlük Cezaları (Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük).......59

  2.6.2.B. Vergi Suçları.....................................................................59

2.7. PİŞMANLIK TALEBİNİN KABULÜ İÇİN ARANAN ŞARTLAR. 61

 2.7.1. Mükellefin Kanuna Aykırı Hareketini Kendiliğinden

   Haber Vermesi ..........................................................................61

 2.7.2. Haber Verme Tarihinden Önce Mükellefin Kanuna

   Aykırı Hareketi ile İlgili Üçüncü Bir Şahıs Tarafından İhbarda

   Bulunulmamış Olunması..........................................................65

 2.7.3. Haber Verme Tarihinden Önce, Mükellef Nezdinde Herhangi

   Bir Vergi İncelemesine Başlanılmamış Olması veya Olayın

   Takdir Komisyonuna İntikal Ettirilmemesi..............................69

 2.7.4. Haber Verme Tarihinden Önce Kaçakçılık Halinin Tespiti

   Yapılmamış Olması ..................................................................72

2.8. PİŞMANLIK TALEBİNİN KABULÜNDEN SONRA UYULMASI

GEREKEN ŞARTLAR......................................................................73

 2.8.1. Beyana İlişkin Şartlar ..............................................................74

   2.8.1.A. Hiç Verilmeyen Beyannamenin, Pişmanlıkla Beyan

    Tarihinden İtibaren 15 Gün İçerisinde Verilmesi........74

İçindekiler xi

   2.8.1.B. Eksik veya Yanlış Beyanın 15 Gün İçinde

    Tamamlanması veya Düzeltilmesi ..............................76

  2.8.2. Ödeme Süresi Geçen Vergileri ile Bu Vergiler Üzerinden

    Hesaplanacak Pişmanlık Zammının Haber Verme Tarihinden

   İtibaren 15 Gün İçinde Ödenmesi.......................................77

2.9. PİŞMANLIK TALEBİ ÜZERİNE VERGİ DAİRESİNCE

YAPILACAK İŞLEMLER................................................................81

2.10. PİŞMANLIK ve ISLAH HÜKÜMLERİNİN SONUÇLARI ve

FAYDALARI.....................................................................................83

 2.10.1. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Vergi Borçlusu

   (Mükellef ve İlgili Diğer Kişiler) Yönünden Sonuçları .........83

 2.10.2. Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Vergi Alacaklısı (Vergi

   İdaresi) Yönünden Sonuçları ................................................84

 2.10.3. Pişmanlık ve Islah Hükümlerine Uyulmamasının Sonuçları .. 87

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİ İLE İLGİLİ ÖZELLİK

ARZ EDEN HUSUSLAR ve SEÇİLMİŞ ÜLKELER NEZDİNDE

PİŞMANLIK UYGULAMALARI .................................................89

3.1. PİŞMANLIK ve ISLAH MÜESSESESİYLE İLGİLİ ÖZELLİK

ARZ EDEN HUSUSLAR .................................................................89

 3.1.1. Pişmanlık Talep Eden Mükellefin Ölmesi...............................89

 3.1.2. PişmanlıkTalepDilekçesininDavaEdilebilirliğiHususu

  (İhtirazi Kayıtla Pişmanlık Dilekçesi Verme)...........................90

 3.1.3. Pişmanlık Talebiyle Verilen Beyannamede Çeşitli

   Nedenlerle Ödenecek Verginin Oluşmaması..........................93

 3.1.4. Mücbir Sebep ve Zor Durum Halinde Pişmanlık ...................96

 3.1.5. Haksız Yere Vergi İadesi Alınması Durumunda Pişmanlık ve

   Islah Hükümleri.......................................................................99

 3.1.6. Kira Gelirlerinin Pişmanlıkla Beyanı ....................................100

 3.1.7. Elektronik Ortamda Verilen Pişmanlık Beyannamesinin

   Durumu..................................................................................101

 3.1.8. Yeminli Mali Müşavirlerce Düzenlenen Raporların Pişmanlık

   Hükümlerine Etkisi................................................................103

xii İçindekiler

 3.1.9. Kanun Süresinden Sonra Yapılan Pişmanlıkla Beyanların

   Vergiye Uyumlu Mükellef Vergi İndirimine Etkisi ................104

 3.1.10. İzaha Davet Müessesi Açısıdan Değerlendirme ..................105

 3.1.11. Pişmanlık ve Islah Hükümlerinin Peşin Fiyatlandırma

   Anlaşmasına Etkisi ..............................................................105

SONUÇ    ...........................................................................................107

KAYNAKÇA.........................................................................................115

Ek-1: Örnek Pişmanlık Talep Dilekçesi.................................................133

Ek-2: Gecikme Zammı Oranları Tablosu...............................................134