Türk Vergi Sistemi

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Tablolar Listesi 25
Kısaltmalar 27
Giriş
TÜRK VERGİ SİSTEMİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Birinci Kısım
GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
Birinci Bölüm
GELİR VERGİSİ
(Gerçek Kişilerin Gelirlerinin Vergilendirilmesi)
I. GELİR VERGİSİNİN KONUSU 37
A. Gelir Kavramı 37
1. Dar Anlamda Gelir (Kaynak Teorisi) 37
2. Geniş Anlamda Gelir (Net Artış Teorisi) 38
B. Gelir Vergisi Kanununa Göre Gelir Kavramı ve Gelirin Unsurları 39
C. Gelirin Özellikleri 40
1. Gelir Bir Gerçek Kişiye Aittir ve Kişiseldir 40
2. Gelir Yıllıktır 41
3. Gelir Elde Edildikten Sonra Vergilendirilir 43
4. Gelir Safî Miktarı Üzerinden Vergilendirilir 43
5. Vergi Gelirin Gerçek Miktarı Üzerinden Alınır 44
6. Gelir Geneldir 44
II. GELİR VERGİSİNİN MÜKELLEFİ VE MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ 45
A. Tam Mükellefiyet 45
1. Türkiye’de Yerleşmiş Olanlar 46
2. Yabancı Ülkelerde Görevli Türk Vatandaşları 47
B. Dar Mükellefiyet 47
Birinci Başlık
GELİR UNSURLARI VE VERGİLENDİRİLMESİ
I. TİCARÎ KAZANÇ 49
A. Ticarî Kazancın Tanımı ve Kapsamı 49
B. Ticarî Kazancın Tespiti 51
1. Gelir Vergisinden Muaf Esnaf 52
a. Esnaf Muaflığından Yararlanacak Olanlar 52
b. Esnaf Muaflığından Yararlanamayanlar 53
c. Muaf Esnafın Ödev ve Sorumlulukları 54
d. Muaf Esnaftan Gelir Vergisi Kesintisi Yapılan Haller 55
2. Ticarî Kazancı Basit Usulde Tespit Edilenler 55
a. Basit Usulden Yararlanacak Olan Ticaret ve Sanat Erbabı 56
b. Basit Usulden Yararlanamayanlar 57
c. Ticarî Kazancın Basit Usulde Tespiti 57
d. Ticarî Kazancı Basit Usulde Tespit Edilenlerin Ödev ve Sorumlulukları 57
3. Ticarî Kazancı Gerçek Usulde Tespit Edilenler 58
a. Ticarî Kazanç Sahiplerinin Sınıflandırılması 59
b. Ticarî Kazancın Bilânço Esasında Tespiti 60
aa. Bilânço Esasında Tutulan Defterler 60
bb. Bilânço Esasında Ticarî Kazancın Tespitinde Uygulanan Esaslar 61
c. Ticarî Kazancın İşletme Hesabı Esasında Tespiti 70
d. Özel Hükümler Uygulanan Faaliyetlerde Ticari Kazancın Tesbiti 72
aa. Ticari Kazancın Hasılat Esas Alınarak Tesbiti 72
bb. Bir Yıldan Fazla Süren İnşaat ve Onarma İşlerinde Ticarî Kazancın Tespiti 73
e. Dar Mükellefiyette Ticarî Kazancın Elde Edilmesi ve Tespit Şekli 73
f. Ticari Kazancı Gerçek Usulde Tespit Edilenlerin Ödev ve Sorumlulukları 75
II. ZİRAÎ KAZANÇ 77
A. Ziraî Kazancın Tanımı ve Kapsamı 77
B. Ziraî Faaliyetin Sınırları 78
C. Zirai Kazancın Vergilendirilmesi 79
1. Ziraî Kazancı Gerçek Usulde Tespit Edilenler 79
a. Ziraî Kazancın Gerçek Usulde Tespiti 80
b. Ziraî Kazancı Gerçek Usulde Tespit Edilenlerin Ödev ve Sorumlulukları 81
2. Ziraî Kazancı Vergi Kesintisi Yapılması Suretiyle Vergilendirilenler 82
III. SERBEST MESLEK KAZANCI 83
A. Serbest Meslek Kazancının Tanımı ve Kapsamı 83
B. Serbest Meslek Faaliyetinin Özellikleri ve Diğer Faaliyetlerden Farkları 84
C. Serbest Meslek Kazancının Vergilendirilmesi 85
1. Serbest Meslek Kazancının Gerçek Usulde Tespit Edilmesi 86
a. Serbest Meslek Kazancının Tespit Esasları 86
b. Serbest Meslek Kazancı Gerçek Usulde Tespit Edilenlerin Ödev ve Sorumlulukları 88
2. Serbest Meslek Kazancı Vergi Kesintisi Yapılması Suretiyle Vergilendirilenler (Eserlerini Vergi Sorumlularına Teslim Edenler) 89
3. Gelir Vergisinden Muaf Serbest Meslek Erbabı 91
4. Türkiye’de Serbest Meslek Kazancı Elde Eden Dar Mükelleflerin Vergilendirilmesi 92
IV. ÜCRETLER 93
A. Ücretin Tanımı ve Nitelikleri 93
B. Ücret Sayılan Diğer Ödemeler 94
C. Ücretlerin Vergilendirilmesi 95
1. Gerçek Ücretleri Üzerinden Kesinti Yapılarak Vergilendirilenler (Vergi Sorumlularının Yanında Çalışanlar) 96
a. Kesintiye Tabi Ücretin Safi Tutarının Tespiti 97
b. Ücret Üzerinden Ödenecek Verginin Hesaplanması 98
c. Gerçek Usulde Vergilendirilen Ücretlilerin Ödevleri 100
2. Gerçek Ücretleri Beyannameye Dayanarak Vergilendirilenler 101
3. Kaldırılan GVK md.64 Kapsamında Bulunan ‘’Diğer Ücretliler’’ in Durumu 102
4. Gelir Vergisinden Muaf Ücretliler 103
V. GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI 104
A. Gayrimenkul Sermaye İradının Tanımı ve Kapsamı 104
B. Gayrimenkul Sermaye İradının Vergilendirilmesi 106
1. Gayrimenkullerini Konut Olarak Kiraya Verenler 106
2. Konut Dışında Kalan Gayrimenkulleri İle Mal ve Haklarını Kiraya Verenler 107
3. Kira Gelirini Yıllık Beyanname İle Bildirecek Olanlar 109
C. Yıllık Beyanname İle Bildirilecek Safî İradın Hesaplanması 109
1. Gayrisafî Hasılatın Kapsamı 109
2. Emsal Kira Bedeli Esası 110
3. Hasılattan İndirilebilecek Giderler 111
a. Gerçek (Belgeli) Gider Usulü 111
b. Götürü (Belgesiz) Gider Usulü 112
D. Kira Gelirleri İçin Yıllık Beyanname Veren Mükelleflerin Ödev ve Sorumlulukları 114
VI. MENKUL SERMAYE İRADI 114
A. Genel Olarak 114
B. Menkul Kıymetler ve Diğer Malî Araçlarla İlgili İşlemlerden Elde Edilen Gelirlerin Niteliği 115
C. Menkul Sermaye İradı Kapsamına Giren Gelir Türleri 116
1. Kâr Payı ve Benzerleri 116
2. Faiz ve Benzeri Gelirler 118
3. Diğer Menkul Sermaye İratları 118
D. Menkul Sermaye İratlarında Elde Etme 119
E. Menkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi 120
1. Vergiye Tabi Olmayan Menkul Sermaye İratları 121
2. Kesinti Yapılarak Vergilendirilen Menkul Sermaye İratları 122
3. Yıllık Beyanname ile Bildirilen Menkul Sermaye İratları 123
a. Kesintiye Tabi Tutulmamış Olan Menkul Sermaye İratları 123
b. GVK'nın 94. Maddesine Göre Kesintiye Tabi Tutulan ve Beyan Sınırının Üzerinde Olan İratlar 124
c. Beyanname Verilmesi Halinde Safî İradın Hesaplanması 125
VII. DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR 125
A. Değer Artış Kazançları 126
1.Vergilendirilmeyecek Değer Artış Kazançları 127
2.Vergilendirilecek Değer Artışı Kazançları 127
B. Değer Artış Kazançlarının Vergilendirilmesi 129
1. Kesinti Suretiyle Vergilendirilen Değer Artış Kazançları 130
2. Beyanname İle Bildirilmesi Zorunlu Değer Artış Kazançları 131
C. Arızî Kazançlar ve Vergilendirilmesi 132
İkinci Başlık
GELİRİN BEYANI VE GELİR VERGİSİNİN TARHI
I. BEYAN ESASI 134
II. BEYANNAME TÜRLERİ 134
A. Yıllık Beyanname 136
1. Gelirin Toplanması Kuralı 137
2. Gelirin Toplanmasında Uygulanan Genel Esaslar 137
a. Tutarı Ne Olursa Olsun Beyanı Zorunlu Gelirler 138
b. İstisna Uygulanan Gelirler 139
c. Yıl İçinde Gelir Vergisi Kesintisi Yapılmış Olan Gelirler 139
aa. Beyannameye Dahil Edilmeyen Kesintili Gelirler 139
bb. Beyan Sınırını Aştığı Takdirde Beyan Edilen Kesintili Gelirler 140
d. İstisnaya ve Kesintiye Konu Olmayan Gelirler 140
3. Gelir Unsurlarından Yıllık Beyanname İle Beyan Edilecek Olanlar 140
4. 3. Yıllık Beyanname ile Bildirilen Gelirden Yapılacak Mahsup ve İndirimler 143
a. Zararların Kârlara Takas ve Mahsubu 143
b. Beyan Edilen Gelirden Yapılacak İndirimler 144
c. Beyan Edilen Gelirden İndirilemeyecek Giderler 146
4. Gelir Vergisinin Matrahı ve Oranı 146
5. Ödenecek Gelir Vergisinin Bulunması 146
6. Yıllık Beyannamenin Verilme Zamanı 148
7. Yıllık Beyannamenin Verileceği Yer, 149
8. Beyana Dayanan Gelir Vergisinin Tarh ve Tahakkuku 149
9. Gelir Vergisinin Ödenmesi 150
10. Geçici Vergi (Peşin Vergi) 150
a. Geçici Vergiye Tabi Olanlar 150
b. Geçici Vergi Miktarının Hesabı ve Ödenmesi 151
B. Muhtasar Beyanname ve Gelir Vergisinin Kaynakta Kesilmesi 152
1. Yaptıkları Ödemelerden Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olanlar 152
2. Vergi Kesintisine Tabi Ödemeler ve Kesinti Oranları 153
3. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Verilmesi ve Yapılan Kesintilerin Yatırılması 154
a. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini Verecek Olanlar 154
b. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde Vergilendirme Dönemi 154
c. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Verileceği Yer 155
d. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Verilme Zamanı ve Ödeme 155
e. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Tahakkuklarının Ödeme Yöntemleri 156
C. Dar Mükellefler ve Münferit Beyanname 156
İkinci Bölüm
KURUMLAR VERGİSİ
(Kurum Kazançlarının Vergilendirilmesi)
I. KURUMLAR VERGİSİ KONUSUNDA GENEL BİLGİLER 159
II. KURUMLAR VERGİSİNİN KONUSU 160
III. KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ 160
A. Sermaye Şirketleri ve Fonlar 162
B. Kooperatifler 163
1. Kooperatiflerin Kurumlar Vergisi Karşısındaki Durumu 163
a. Kooperatiflerde Muafiyet İçin Aranan Genel Şartlar 164
b. Kooperatif Türüne Göre Aranan Özel Şartlar 165
c. Ortak Dışı İşlemler 165
2. Kooperatife Bağlı İktisadi İşletme Oluşması 166
3. Risturn İstisnası 166
4. Kooperatifler ve Bağlı İktisadi İşletmenin Vergiler İle ilgili Ödev ve Sorumlulukları 167
a. Kooperatif Tüzel Kişiliğinin Ödev ve Sorumlulukları 167
b. İktisadi İşletmenin Ödev ve Sorumlulukları 168
C. İktisadi Kamu Kuruluşları 168
1. İktisadi Kamu Kuruluşlarının Ödev ve Sorumlulukları 169
2. Kurumlar Vergisinden Muaf İktisadi Kamu Kuruluşları 170
D. Dernek veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler 171
1. Genel Olarak Dernek ve Vakıfların Tüzel Kişi Olarak Vergi Mükellefiyetleri 171
2. Dernek veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmelerin Vergi Mükellefiyetleri 172
E. İş Ortaklıkları 174
IV. KURUMLAR VERGİSİNDE MÜKELLEFİYET ŞEKİLLERİ 175
V. KURUM KAZANÇLARININ TESPİTİ VE VERGİLENDİRİLME ESASLARI 176
Birinci Başlık
TAM MÜKELLEF KURUMLARDA KURUM KAZANCININ TESPİTİ
I. KURUM KAZANCININ TESPİTİNDE UYGULANACAK ESASLAR 178
A. Kurum Kazancına Yapılacak Ekleme (Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı) 179
B. Kurum Kazancının Tespitinde Hasılattan İndirilebilecek Giderler 181
C. Kurum Kazancının Tespitinde Hasılattan İndirilemeyen Giderler 181
1. Vergi Güvenlik Müessesesi Olarak Öngörülen Kısıtlamalar Sonucu İndirilemeyen Giderler. 182
a. Örtülü Sermaye Üzerinden Ödenen veya Hesaplanan Faiz, Kur Farkları ve Benzeri Giderler 182
b. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Olarak Dağıtılan Kazançlar 182
c. Finansman Gideri Kısıtlaması (interest barrier) 183
2. Kanunen İndirilemeyen Diğer Giderler 183
D. Kurum Kazancından İndirilecek İstisnalar 185
1. Vergi Mükerrerliğini Önlemek Amacıyla Getirilmiş İstisnalar 185
a. Yurtiçi İştirak Kazançları İstisnası 185
b. Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası 186
2. İşletmelerin Güçlendirilmesi Amacıyla Getirilen İstisnalar 186
a. Taşınmazlar ve İştirak Hisseleri Satış Kazancı İstisnası 186
b. Yurtdışı İştirak Hisselerinin Elden Çıkarılmasından Sağlanan Kazanç İstisnası 187
c. Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası 187
3. Bazı Faaliyet ve Hizmetleri Teşvik Amacıyla Getirilen İstisnalar 188
a. Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarma, Montaj İşleri İle Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazanç İstisnası 188
b. Eğitimi Teşvik Amaçlı İstisna 188
c. Kooperatiflerde Risturn İstisnası 189
d. Sınai mülkiyet haklarında istisna (icat istisnası) 189
4. Sermaye Piyasasının Gelişmesini Sağlamak Amacıyla Getirilmiş İstisnalar 189
a. Türkiye’de Kurulu Fonlar İle Yatırım Ortaklıklarının Kazançlarına İlişkin İstisna 189
b. Yabancı Fon Kazancı İstisnası 190
c. Emisyon Primi Kazancı İstisnası 190
d. Sat– Kirala–Geri Al İşlemlerinden Doğan Kazançlarda İstisna 191
e. Kira Sertifikası İhracı Amacıyla Yapılan Satıştan Doğan Kazanç İstisnası 191
5. Diğer Kanunlarda Yer Alan İstisnalar 191
a. Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesinden ve Devrinden Elde Edilen Kazanç İstisnası 191
b. Teknoloji Geliştirme Bölgesinde Yapılan Faaliyetlerden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna 192
c. Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç İstisnası 192
d. 5300 Sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu Kapsamında Düzenlenen Ürün Senetlerinin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar 192
6. Kurumlar Vergisinden İstisna Edilen Kazançlara İsabet Eden Giderler 193
E. Kurumlar Vergisi Matrahına Ulaşmak İçin Kurum Kazancından Beyanname Üzerinde Yapılabilecek İndirimler 193
1. Zarar Mahsubu 193
2. Diğer İndirimler 193
a. Ar–ge İndirimi 194
b. Sponsorluk Harcamaları 194
c. Bağış ve Yardımlar 194
aa. %5 Sınıra Tabi Bağışlar: 194
bb. Tamamı İndirilebilen Bağışlar: 194
d. Teşvik Amaçlı İndirimler 195
3. Kurumlar Vergisi İstisna ve İndirimlerinde Mahsup Önceliği 196
II. KURUMLAR VERGİSİNİN HESAPLANMASI 197
III. YILLARA YAYGIN TAAHHÜT İŞLERİNDE KAZANCIN TESPİTİ 198
IV. KURUM KAZANCININ BEYANI VE KURUMLAR VERGİSİNİN TARHI 200
A. Yıllık Beyannameye Dayanan Tarhiyat 200
1. Vergilendirme Dönemi 200
2. Kurumlar Vergisi Oranı 201
3. Hesaplanan Kurumlar Vergisinden Mahsup Edilebilecek Vergiler 202
a. Yurt Dışında Ödenen Vergilerin Mahsubu 202
b. Yurt İçinde Kesilen Vergilerin Mahsubu 202
c. Geçici Vergi 203
d. Yurt Dışında ve İçinde Ödenen Vergiler İle Geçici Verginin Mahsup Sırası 203
4. Beyana Dayanan Kurumlar Vergisinin Tarh ve Tahakkuku 204
5. Kurumlar Vergisinin Ödenmesi 205
B. Muhtasar Beyannameye (Vergi Kesintisine) Dayanan Tarhiyat 205
1. Gelir Vergisi Kanununun Geç. 67. Maddesine Göre Tam Mükellef Kurum Kazancından Yapılacak Kesintiler 205
2. Kurumlar Vergisi Kanununun 15. Maddesine Göre Tam Mükellef Kurum Kazancından Yapılacak Kesintiler 206
3. Kâr Payı Dağıtımında Vergi Kesintisi 209
a. Vergi Kesintisi Yapılacak Kişiler 209
b. Gerçek Kişilerin Kâr Paylarının Vergilendirilmesi. 209
V. KURUMLARIN TASFİYESİ VE YENİDEN YAPILANMALARI HALİNDE KAZANCIN TESPİTİ 210
A. Tasfiye 210
B. Birleşme 212
C. Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi 212
1. Devir 212
2. Bölünme ve Hisse Değişimi 213
3. Vergilendirilmeyecek Kazançlar 214
İkinci Başlık
DAR MÜKELLEFİYET VE DAR MÜKELLEFİYETTE KURUM KAZANCININ TESPİTİ
I. DAR MÜKELLEF KURUM KAZANCININ KAPSAMI VE ELDE ETME 215
A. Genel Olarak 215
B. Uluslararası Vergi Anlaşmaları 217
II. DAR MÜKELLEFİYETE TABİ KURUMLARIN VERGİLENDİRİLMESİ 218
A. Beyan Esasında Dar Mükellef Kurum Kazancının Tespiti 218
B. Yabancı Ulaştırma Kurumlarında Kurum Kazancının Tespiti 220
III. DAR MÜKELLEF KURUM KAZANCININ BEYANI VE ÖDENMESİ 221
A. Yıllık Beyanname ile Bildirilecek Kazançlar 221
B. Özel Beyanname İle Bildirilecek Kazançlar 222
C. Muhtasar Beyanname ve Kurumlar Vergisinin Kaynakta Kesilmesi 223
1. Gelir Vergisi Kanununun Geç. 67. Maddesine Göre Dar Mükellef Kurum Kazancından Yapılacak Kesintiler 223
2. Kurumlar Vergisi Kanununun 30. Maddesine Göre Dar Mükellef Kurum Kazancından Yapılacak Kesintiler 224
İkinci Kısım
HARCAMA ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
Birinci Bölüm
KATMA DEĞER VERGİSİ
I. KATMA DEĞER VERGİSİNİN KONUSU 227
II. KATMA DEĞER VERGİSİNİN MÜKELLEFİ 230
III. KATMA DEĞER VERGİSİNDE İSTİSNALAR 232
A. Genel Olarak 232
B. Katma Değer Vergisinden İstisna Edilen İşlemler 232
1. İhracat İstisnası 232
2. İhracat İstisnası Dışında Kalan İstisnalar 233
a. Kişilerin Özelliğinden Kaynaklanan İstisnalar: 233
b. Sektörlere ve Faaliyetlere Tanınan İstisnalar 234
4. Mükelleflerin İstisnadan Vazgeçme Hakkı 236
IV. VERGİ SORUMLUSU 236
A. Tam Kesintiye (Tevkifata) Tabi İşlemler ve Kesinti Yapacak Kişiler 237
B. Kısmi Kesinti (Tevkifat) Kapsamındaki İşlemler ve Kesinti Yapacak Kişiler 238
V. VERGİYİ DOĞURAN OLAY 238
A. Mal Teslimlerinde Vergiyi Doğuran Olay 239
1. Teslim 239
2. Teslim Sayılan Haller 239
3. Mal Teslimlerinde Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi 240
B. Hizmet İfalarında Vergiyi Doğuran Olay 240
1. Hizmet ve Hizmet Sayılan Haller 240
2. Hizmet İfalarında Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi 240
C. İthalâtta Vergiyi Doğuran Olay 241
VI. KATMA DEĞER VERGİSİNİN MATRAHI 241
A. Mal Teslimi ve Hizmet İfalarında Vergi Matrahı 242
B. Uluslararası Yolcu ve Yük Taşımalarında Matrah 242
C. Özel Matrah Şekilleri 243
D. Katma Değer Vergisi Matrahına Dahil Olan ve Olmayan Unsurlar 244
E. İthâlde Alınan Katma Değer Vergisinde Matrah 244
VII. KATMA DEĞER VERGİSİNİN ORANI 246
A. Mal ve Hizmetlere Uygulanan Vergi Oranları 246
B. Konut Teslimlerine Uygulanan Vergi Oranları 247
VIII. KATMA DEĞER VERGİSİNİN TARH, TAHAKKUK VE ÖDENMESİ 247
A. Ödenecek Katma Değer Vergisinin Hesabı ve Vergi İndirimi 247
1. İndirim Esası 247
2. İndirilebilecek KDV ve Beyan Edilecek KDV’nin Hesap Esasları 248
B. İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi 250
C. Katma Değer Vergisinde İade Hakkı Doğuran İşlemler 250
1. Tam İstisna Kapsamındaki İşlemler 251
2. İndirimli Orana Tabi İşlemler: 251
3. Kısmi Tevkifat Kapsamı Uygulamasındaki İşlemler: 252
4. Fazla veya Yersiz Uygulanan Vergilerden Kaynaklanan İadeler: 252
D. Katma Değer Vergisinde Vergilendirme Usulü ve Vergilendirme Dönemi 252
1. Gerçek Usulde Vergilendirme 252
2. Hasılat Esaslı (Düz Oranlı) Vergilendirme 253
E. Katma Değer Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi 253
F. İthalde Alınan Katma Değer Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 254
İkinci Bölüm
ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ
I. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN KONUSU 257
A. (I) sayılı Listede Yer Alan Mallar: 258
B. II sayılı Listede Yer Alan Mallar 258
C. III sayılı Listede Yer Alan Mallar 259
D. IV sayılı Listede Yer Alan Mallar 260
II. VERGİYİ DOĞURAN OLAY 260
III. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU 261
A. Özel Tüketim Vergisinin Mükellefi 261
B. Vergi Sorumlusu 262
IV. MUAFLIK VE İSTİSNALAR 262
V. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN MATRAHI VE ORANI 263
VI. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN TARH, TAHAKKUK VE ÖDENMESİ 264
VII. İTHÂLDE ALINAN ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNİN TARH, TAHAKKUK VE ÖDENMESİ 265
Üçüncü Bölüm
HARCAMALARDAN ALINAN DİĞER VERGİLER İLE
HARÇLAR VE RESİMLER
I. ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ 267
A. Özel İletişim Vergisinin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 267
B. Özel İletişim Vergisinin Matrahı ve Oranı 267
C. Özel İletişim Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 268
II. ŞANS OYUNLARI VERGİSİ 269
III. DİJİTAL HİZMET VERGİSİ 270
A. Dijital Hizmet Vergisinin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 270
B. Dijital Hizmet Vergisinin Matrahı ve Oranı: 271
C. Dijital Hizmet Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi: 271
IV. KONAKLAMA VERGİSİ 271
A. Konaklama Vergisinin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay: 271
B. Konaklama Vergisinin Matrahı ve Oranı: 272
C. Konaklama Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi: 272
V. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ 272
A. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Konusu ve Mükellefi 273
B. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Matrahı ve Oranı 274
C. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 275
IV. DAMGA VERGİSİ 275
A. Damga Vergisinin Konusu 275
1. Akitlerle İlgili Kâğıtlar 276
2. Kararlar ve Mazbatalar 276
3. Ticarî İşlemlerde Kullanılan Kâğıtlar 276
4. Makbuzlar ve Diğer Kağıtlar 276
B. Damga Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 277
C. Damga Vergisinin Mükellefi 278
D. Damga Vergisinin Hesaplanması 278
E. Damga Vergisini Ödeme Şekilleri 279
1. Makbuz Karşılığı Ödeme 279
2. İstihkaktan Kesinti Suretiyle Ödeme 280
3. Basılı Damga Konulması Suretiyle Ödeme 281
F. Damga Vergisinde Sorumluluk 281
1. Damga Vergisini Beyan Yoluyla Ödeyenlerin Sorumluluğu 281
2. Damga Vergisini Beyan Edenler Dışında Kalan Kişiler İçin Öngörülen Özel Sorumluluk Halleri 281
V. HARÇLAR 283
A. Harca Tabi İşlemler 283
B. Harcın Mükellefi 284
C. Harcın Hesaplanması 285
D. Harcın Ödeme Zamanı ve Ödeme Şekilleri 286
VI. GEMİ SAĞLIK RESMİ 286
Üçüncü Kısım
SERVETTEN VE SERVETİN EL DEĞİŞTİRMESİNDEN
ALINAN VERGİLER
I. EMLÂK VERGİSİ 289
A. Bina Vergisi 290
1. Bina Vergisinin Konusu ve Mükellefi 290
2. Bina Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay, Mükellefiyetin Başlaması ve Sona Ermesi 290
3. Binaların Bildirilmesi, Muaflık ve İstisnalar 291
a. Emlâk Vergisi Bildirimi 291
b. Vergiden Daimi veya Geçici Olarak Muaf Tutulan Binalar 292
4. Bina Vergisinin Matrahı ve Oranı 293
5. Bina Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 295
B. Arazi Vergisi 296
1. Arazi Vergisinin Konusu ve Mükellefi 296
2. Arazi Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay, Mükellefiyetin Başlaması ve Sona Ermesi 296
3. Arazilerin Bildirilmesi, Muaflık ve İstisnalar 297
a. Emlak Vergisi Bildirimi 297
b. Vergiden Daimi veya Geçici Olarak Muaf Tutulan Araziler 298
4. Arazi Vergisinin Matrahı ve Oranı 299
5. Arazi Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 300
C. Bina ve Arazilerden Emlâk Vergisine Ek Olarak Alınan Vergi ve Paylar 301
1. Değerli Konut Vergisi 301
a. Değerli Konut Vergisinin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 301
b. Değerli Konut Vergisinin Matrahı ve Oranı 302
c. Değerli Konut Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 302
2. Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunması Katkı Payı 303
II. MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ 303
A. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Konusu, Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 303
1. Verginin Konusu ve Mükellefi 303
2. Vergi Mükellefiyetinin Başlaması ve Sona Ermesi 304
B. Motorlu Taşıt Vergileme Ölçüleri ve Vergi Miktarları 305
C. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 306
D. Motorlu Taşıtlar İle İlgili İşlem Yapan Kişilerin Sorumlulukları 307
E. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Gider Kaydedilememesi 307
III. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ 308
A. Veraset ve İntikal Vergisinin Konusu ve Vergiyi Doğuran Olay 308
B. Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi 311
1. Veraset Yoluyla İntikallerde Mükellef 311
2. Sağlararası İvazsız İntikallerde Mükellef 312
C. Veraset ve İntikal Vergisi ile İlgili Muaflık ve İstisnalar 312
1. Veraset Yoluyla Meydana Gelen İntikallerde Uygulanan İstisnalar 312
2. Sağlar Arası İvazsız İntikallerde Uygulanan İstisnalar 313
D. Veraset ve İntikal Vergisi Mükellefiyetinin Başlaması 314
E. Veraset ve İntikal Vergisinin Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 314
1. Veraset ve İntikal Vergisinin Beyanname Verilerek Tarh, Tahakkuk ve Ödenmesi 315
a. Beyanname Verme Süreleri ve Verileceği Yer 315
b. Veraset ve İntikal Vergisi Matrahının Hesaplanması ve Verginin Tarhı 317
aa. Sağ Kalan Eşin Katılma Alacağı veya Borcunun Tespiti 317
bb. Veraset ve İntikal Vergisinin Tarhı 318
c. Veraset ve İntikal Vergisinin Oranı 318
d. Veraset ve İntikal Vergisinin Ödenmesi 319
2. Veraset ve İntikal Vergisinin İkramiyelerden Kesinti Yapılarak Tarh ve Tahakkuk Ettirilmesi ve Ödenmesi 320
F. Veraset ve İntikal Vergisine Konu Gayrimenkul Mülkiyeti ve Sınırlı Ayni Hakların Tapuda Hak Sahibi Adına Tescili Sırasında Ödenecek Harçlar 320
1. Miras Yoluyla İntikali Halinde 320
2. Bağışlanması Halinde 321
3. Yarışma ve Çekilişlerde İkramiye Olarak Kazanılması Halinde 322
Dördüncü Kısım
MAHALLİ İDARE VERGİLERİ (İl Özel İdareleri ve
Belediyeler Tarafından Tahsil Edilen Vergi, Resim ve Harçlar)
I. GENEL OLARAK 323
II. BELEDİYELERİN VERGİ GELİRLERİ 324
A. Belediye Vergileri 324
1. Doğrudan Tahsil Edilen Belediye Vergileri 324
a. İlân ve Reklâm Vergisi 324
b. Eğlence Vergisi 325
c. Çevre Temizlik Vergisi 326
2. Başka İdareler Tarafından Tahsil Edilen Belediye Vergileri 326
a. Haberleşme Vergisi 327
b. Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi 327
c. Yangın Sigortası Vergisi 327
B. Belediye Harçları 328
C. Harcamalara Katılma Payları 329
D. Gayrimenkul Değer Artış Payı (DAP) 329
E. Belediye Vergi ve Harç Tarifelerinin Tespiti 330
E. Büyükşehir Belediyelerinin Vergi Gelirleri 330
Beşinci Kısım
GÜMRÜK İDARELERİ TARAFINDAN ALINAN VERGİLER
(Dış Ticaretten Alınan Vergiler)
I. GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜ (MÜKELLEFİYETİ) 334
II. GÜMRÜK VERGİLERİ 334
III. İTHALÂT VERGİLERİ VE KAPSAMI 334
IV. TÜRKİYE'DE İTHÂLDE ALINAN VERGİLER VE MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER 335
A. Gümrük Vergisi ve Gümrük Vergisi İle Eş Etkili Vergiler 335
1. Gümrük Vergisi 335
a. Gümrük Vergisinin Konusu 336
b. Gümrük Vergilerinin Yükümlüsü (Mükellefi) 336
c. Gümrük Vergilerinde Vergiyi Doğuran Olay 336
d. Gümrük Vergilerinin Hesaplanması 337
aa. Gümrük Tarifesi 337
bb. Eşyanın Menşei 337
cc. Gümrük Vergisinin Matrahı 337
aaa. Kıymet Esasına Tabi Eşyada Vergi Matrahı: Eşyanın Gümrük Kıymeti 338
bbb. Miktar Esasına Tabi Eşyada Vergi Matrahı 338
ccc. Gümrük Vergilerinin Tek ve Maktu Olarak Alınması: 338
dd. Gümrük Vergisi Oranları 339
ee. Gümrük Vergilerinde Muafiyet ve İstisnalar 341
2. Gümrük Vergisi İle Eş Etkili Vergiler ve Mali Yükümlülükler 342
a. Genel Olarak Eş Etkili Vergiler 342
b. Tarım Politikası ya da İşlenmiş Tarım Ürünlerine İlişkin Düzenlemeler Çerçevesinde Alınan Vergiler ve Diğer Malî Yükler 342
B. İthâlde Alınan Harcama Vergileri 343
1. İthâlde Alınan Katma Değer Vergisi 344
2. İthâlde Alınan Özel Tüketim Vergisi 344
C. İthâlde Alınan Diğer Malî Yükümlülükler 344
1. Dampinge Karşı Vergi– Sübvansiyona Karşı Telâfi Edici Vergi 344
2. Ek Malî Yükümlülük 345
3. Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) 345
4. Diğer Mali Yükümlülükler 345
V. GÜMRÜK (İTHALÂT) VERGİLERİNİN TAHAKKUK VE TEBLİĞİ, KESİNLEŞMESİ VE ÖDENMESİ 346
A. Gümrük Vergilerinin Tahakkuku ve Tebliği 346
B. Gümrük Vergilerinde Zamanaşımı: 347
C. Gümrük Vergileri ve İdari Para Cezalarının Kesinleşmesi 347
D. Gümrük Vergilerinin Ödenmesi 348
VI. GÜMRÜK MEVZUATI İHLÂLLERİNE UYGULANAN CEZALAR 349
VII. GÜMRÜKTE ALINAN VERGİ VE CEZALAR İLE İLGİLİ YARGI ÖNCESİ İDARİ ÇÖZÜM YOLLARI 350
A. Gümrükte Alınan Vergilerde Uyuşmazlıkların Doğuş Nedenleri 351
B. Yükümlülerin Başvurabilecekleri İdari Yollar 351
1. Peşin Ödeme ve Ceza İndirimi 352
2. Gümrük Vergi ve Cezalarında Uzlaşma 352
3. Vergi ve Cezalara Karşı Gümrük İdaresine İtiraz 353
VIII. GÜMRÜKTE ALINAN VERGİLERLE İLGİLİ UYUŞMAZLIKLARIN İDARİ YARGIYA BAŞVURARAK ÇÖZÜMLENMESİ 354
Ek Liste 1: Yeniden Değerleme Oranına Göre veya Cumhurbaşkanı Kararı İle Her Yıl Güncellenen Rakamlar (2020– 2022) 357
Ek Liste 2: Gelir Vergisi Kanununun 94 ve geçici 67. Maddelerine Göre Vergi Kesintisine (Tevkifatına) Tabi Gelirler ve Kesinti Oranları (1 Ocak 2022 Tarihi İtibariyle) 359
Kaynakça 365
Kavramlar Dizini 367