Türk Yargı Sistemi Dersleri
Ergin ERGÜL
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.5
İÇİNDEKİLER.7
KISALTMALAR 13
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR VE İLKELER
1.1. YARGI İŞLEVİ 15
1.1.1. Devletin Temel İşlevleri 15
1.1.2. Yargı İşlevinin Tanımlanmasında Ölçütler 16
1.1.3. Yargı İşlevinin Amaçları 16
1.2. YARGI SİSTEMİ, YARGI TEŞKİLATI VE YARGI KOLU KAVRAMLARI . 17
1.2.1. Yargı Sistemi. 17
1.2.2. Türleri. 17
1.2.2.1. Yargı Birliği Sistemi 17
1.2.2.2. Yargı Ayrılığı Sistemi. 17
1.2.3. Yargı Teşkilatı (Örgütü) 18
1.2.4. Yargı Kolu Kavramı . 18
1.3. TÜRK YARGI SİSTEMİ KAVRAMI VE DERSİ . 19
1.3.1. Türk Yargı Sistemi. 19
1.3.2. Türk Yargı Sistemi Dersi . 19
1.4. TÜRK YARGI SİSTEMİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ . 21
1.5. HUKUK SİSTEMLERİ 23
1.5.1. Kara Avrupası Hukuk Sistemi . 24
1.5.2. İslam Hukuk Sistemi . 24
1.5.3. Anglo-Sakson (Common Law) Hukuk Sistemi 25
1.5.4. Sosyalist Hukuk Sistemi 26
1.5.6. Avrupa Birliği Hukuk Sistemi 27
1.6. MAHKEME VE HAKİMLİK KAVRAMLARI 28
1.7. TAHKİM VE HAKEM KAVRAMLARI 30
1.8. İSTİNABE VE NAİPLİK KAVRAMLARI 31
1.9. MAHKEMELERİN SINIFLANDIRILMASI. 32
1.9.1. Tek Hâkimli- Çok Hakimli . 32
1.9.2. İlk Derece-İkinci Derece ve Temyiz Mahkemeleri 33
1.9.3. Genel Mahkemeler -Özel Mahkemeler 34
1.10. ANAYASAL ILKELER 35
1.10.1. Kanunla Düzenlenme 35
1.10.2. Doğal Hâkim İlkesi 35
1.10.3. Adil Yargılanma Hakkı. 36
1.10.4. Mahkemelerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı 36
İKİNCİ BÖLÜM
ADLİ YARGI
2.1. İLK DERECE MAHKEMELERİ.40
2.1.1. Hukuk Mahkemeleri . 40
2.1.1.1. Sulh Hukuk Mahkemesi 41
2.1.1.2. Asliye Hukuk Mahkemesi . 42
2.1.1.3. Asliye Ticaret Mahkemesi 43
2.1.1.4. Deniz Ticaret ve Sigorta Mahkemesi 43
2.1.1.5. Kadastro Mahkemesi 44
2.1.1.6. İş Mahkemesi . 44
2.1.1.7. Tüketici Mahkemesi . 45
2.1.1.8. Fikrî ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi . 46
2.1.1.9. Aile Mahkemesi 46
2.1.1.10. İcra Hukuk Mahkemesi. 47
2.1.2. Ceza Mahkemeleri 48
2.1.2.1. Sulh Ceza Hâkimliği 49
2.1.2.2. Asliye Ceza Mahkemesi 49
2.1.2.3. Ağır Ceza Mahkemesi. 49
2.2.5.4. Çocuk Mahkemesi 50
2.1.2.5. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi 51
2.2.5.6. İcra Ceza Mahkemesi . 51
2.2.5.7. Fikrî ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi 51
2.2.5.8. İnfaz Hâkimliği 51
2.1.3. Cumhuriyet Başsavcılığı 52
2.1.3.1. Kuruluşu . 52
2.1.3.2. Görevleri. 53
2.2. BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ54
2.2.1. Kuruluşu 54
2.2.2. Oluşumu. 54
2.2.3. Dairelerin Görevleri 57
2.2.3.1. Hukuk Daireleri 57
2.2.3.2. Ceza Daireleri. 57
2.2.4. BAM Cumhuriyet Başsavcılığı. 57
2.2.4.1. Kuruluşu. 57
2.2.4.2. Görevleri 58
2.3. TEMYİZ MAHKEMESİ : YARGITAY . 59
2.3.1. Genel Olarak 59
2.3.2. Kuruluşu ve Personeli. 60
2.3.3. Oluşumu. 60
2.3.4. Karar Organları. 60
2.3.5. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı . 64
2.3.5.1. Kuruluşu. 64
2.3.5.2. Görevleri 64
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İDARİ YARGI
3.1. İLK DERECE MAHKEMELERİ 67
3.1.1. İdare Mahkemesi . 67
3.1.1.1. Kuruluşu. 67
3.1.1.2. Görevleri 68
3.3.2. Vergi Mahkemesi . 68
3.3.2.1. Kuruluşu ve Oluşumu. 69
3.3.2.2. Görevleri 69
3.2. BÖLGE İDARE MAHKEMESİ. 70
3.2.1. Oluşumu. 70
3.2.2. BİM’lerin görevleri: 72
3.2.3. BİM’lerin Listesi 72
3.3. DANIŞTAY 73
3.3.1. Genel Olarak 73
3.3.2. Kuruluşu . 74
3.3.2.1. Başkanlık 74
3.3.2.2. Karar Organları 74
3.3.3. Görevleri 78
3.3.3.1. Yargı Görevleri . 78
10 İÇİNDEKİLER
3.3.3.2. Danışma ve İnceleme Görevleri . 79
3.3.4. Başsavcılık. 80
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
UYUŞMAZLIK YARGISI
4.1. KURULUŞU VE OLUŞUMU.81
4.2. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİNE BAŞVURMA YOLLARI 82
4.2.1. Olumlu Görev Uyuşmazlığı Çıkarma . 82
4.2.1.1. Koşulları 82
4.2.1.2. Yargı Merciince Yapılacak Işlemler. 83
4.2.1.3. Uyuşmazlık Çıkarma Isteminde Bulunmaya Yetkili
Makamca Yapılacak Işlemler 83
4.2.2. Olumsuz Görev Uyuşmazlığı. 84
4.2.2.1. Yargı Merciince Yapılacak Işlemler. 84
4.2.2.2. Uyuşmazlık Mahkemesince Yapılacak Işlemler 84
4.2.3. Olumlu Görev Uyuşmazlığı . 85
4.2.4. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararlarını Bekleme ve Sürelerin
Durması 85
4.2.5. Yargı Merciilerinin Uyuşmazlık Mahkemesine Başvurmaları: 86
4.2.6. Temyiz İncelemesi Yapan Yargı Merciilerinin Uyuşmazlık
Mahkemesine Başvurmaları . 86
4.2.7. Kararların Uygulanması 86
BEŞİNCİ BÖLÜM
HESAP YARGISI
5.1. TARİHÇE 87
5.2. KURULUŞU VE ORGANLARI 88
5.3. GÖREVLERİ 91
5.4. YETKİLERİ.92
5.5. DENETİM İŞLEVİ .93
5.6. HESAP YARGILAMASI .94
5.7. BAŞSAVCILIK95
ALTINCI BÖLÜM
SEÇİM YARGISI
6.1. TARİHÇE 97
6.2. GÜNÜMÜZDE.98
6.3. SEÇİM KURULLARI 99
6.3.1. İl Seçim Kurulu . 99
6.3.1.1. Oluşumu 99
6.3.1.2. Görev ve Yetkileri. 100
6.3.2. İlçe Seçim Kurulu 100
6.3.2.1. Oluşumu 100
6.3.2.2. Görev ve Yetkileri. 101
6.3.3. Sandık Kurulları 102
6.4. YÜKSEK SEÇİM KURULU (YSK) 103
6.4.1. Oluşumu. 103
6.4.2. Karar Verme Usulü. 103
6.4.3. Görev ve Yetkileri. 103
6.2.4. Siyasi Parti Temsilcileri. 104
6.2.5. Teşkilat. 105
6.5. İTİRAZLAR 105
YEDİNCİ BÖLÜM
ANAYASA YARGISI
7.1. ANAYASA YARGISI VE ANAYASA MAHKEMESİ 107
7.2. ANAYASA MAHKEMESİNİN KURULUŞU VE ÖRGÜTLENMESİ 109
7.2.1. AYM’nin Üye Yapısı ve Kaynakları 109
7.2.2. Örgütlenmesi . 109
7.3. GÖREVLERİ 110
7.3.1. Norm Denetimi Görevi. 110
7.3.2. Bireysel Başvuru Görevi . 116
7.3.3. Yüce Divan Yargılaması 120
7.3.4. Siyasi Parti Kapatma Davaları. 121
7.3.5. Siyasi Partilerin Mali Denetimi. 122
7.3.6. Yasama Dokunulmazlığı İşleri. 123
SEKİZİNCİ BÖLÜM
YARGI MESLEKLERİ
8.1. YARGININ UNSURLARI . 125
8.2. YARGI GÖREVLİLERİ . 126
8.2.1. Hâkim . 126
8.2.2. Savcı . 128
8.2.3. Hakim ve Savcı Yardımcısı 129
8.2.4. Hakim ve Savcı Olma Süreci 131
8.2.5. Yardımcı Adalet Personeli. 135
8.2.5.1. Yazı İşleri Müdürü. 135
8.2.5.2. Zabıt Katibi . 135
8.2.5.3. Mübaşir 136
8.2.5.4. İcra ve İflas Müdürlüğü Personeli. 136
8.2.6. Yargıya Yardımcı Meslek Mensupları . 136
8.2.6.1. Avukat 137
8.2.6.2. Noter 137
8.2.6.3. Bilirkişi 138
8.2.6.4. Hakem 139
8.2.6.5. Arabulucu. 140
8.2.6.5. Uzlaştırmacı 142
DOKUZUNCU BÖLÜM
YARGININ YÖNETİMİ
9.1. GENEL OLARAK 145
9.2. HAKİMLER VE SAVCILAR KURULU .146
9.3. ADALET BAKANLIĞI148
9.4. GÖZETİM VE DENETİM .151
EK 1: ANAYASA’NIN YARGI ALANINDAKİ HÜKÜMLERİ. 153
EK 2: 1958 TARİHLİ FRANSIZ CUMHURİYETİ ANAYASASININ YARGIYA İLİŞKİN
HÜKÜMLERİ 165
EK 3: ÖRNEK YARGI KARARLARI. 171
YARGITAY CEZA DAİRESİ KARARI 171
YARGITAY HUKUK DAİRESİ KARARI. 172
DANIŞTAY KARARI. 173
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI 178
KAYNAKÇA.183
YAZARIN YAYINLANMIŞ KİTAPLARI.185