Bekir ÖZCAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 7
İÇİNDEKİLER 9
TABLOLARIN LİSTESİ 12
GRAFİKLERİN LİSTESİ. 12
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ . 15
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN YERİ VE ÖNEMİ
Türkiye’de Tarım Sektörünün Tarihsel Gelişimi 20
Türkiye’de Tarım Sektörünün Yeri: 2002-2022 27
Kırsal Nüfus, Tarımsal İstihdamın Durumu ve Tarımsal Alan .28
Temel Makroekonomik Göstergeler ve Tarımın Payı.32
Tarımsal Üretimin Durumu39
Tarımsal Üretimde Kullanılan Unsurların Durumu .39
Tarımsal Üretim45
III. Tarım İşletmelerinin Yapısı 50
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE ZİRAİ KAZANÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİ VE TARİHSEL GELİŞİMİ
Osmanlı İmparatorluğundan Kalan Miras ve Cumhuriyet Döneminde Zirai
Kazançların Vergilendirilmesi: 1946 Yılına Kadar Olan Birinci Dönem 56
Ağnam Resmi (Hayvanlar Vergisi)57
Aşar Vergisi60
Toprak Mahsulleri Vergisi 64
Gelir Vergisi Öncesi Yaşanan Gelişim: 1946-1950 Arası İkinci Dönem 67
Temettü Vergisi .67
Kazanç Vergisi68
1946 Gelir Vergisi Kanunu Projesi70
1947 yılı Gelir Vergisi Kanunu Projesi 72
10 İçindekiler
III. 5421 sayılı Gelir Vergisi Kanunu: 1950-1960 Dönemi 75
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu: 1960-1998 Dönemi 79
Günümüzde Zirai Kazançların Gelir Vergisi Çerçevesinde Vergilendirilmesi:
1998 Sonrası Dönem87
Zirai Faaliyetin Tanımı, Zirai Kazancın Kapsamı ve Sınırları87
Çiftçi, Ürün, Zirai İşletme ve Zirai Kazançta İstisnalar 89
Zirai Kazançlarda Vergilendirme90
Tevkifat Yoluyla Vergilendirme 90
Tevkifat Oranları.92
İşletme Büyüklüğü Ölçüleri ve Gelişimi 94
Gerçek Usulde Vergilendirme 100
Zirai İşletme Hesabı 102
Bilanço Esası .102
Gerçek Usulde Vergilendirmede Hasılat ve Giderler 102
(1) Gerçek Usulde Hasılat .102
(2) Gerçek Usulde Hasılattan İndirilecek ve İndirilemeyecek Giderler .103
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE ZİRAİ KAZANÇLARIN VERGİLENDİRİLMESİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Zirai Kazançlardan Sağlanan Gelir Vergisi Hasılatının Tahmini.107
Zirai Kazançların Gelir Kavramı Açısından Değerlendirilmesi ve Gelir
Vergisi Kapsamında Vergilendirilmesi 115
III. Türkiye’de Zirai Kazançların Vergilendirilmesinde Yaşanan Sorunlar.118
İşletme Büyüklüğü Ölçüleri Açısından120
Arazi Büyüklükleri ve Ağaç Sayıları Açısından 121
Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Sayıları Açısından .123
Motorlu Araç Kriterleri Açısından 125
Traktör Kriteri.125
Biçerdöver veya Bu Mahiyetteki Bir Motorlu Araç Kriteri126
Aile İşletmeleri Açısından 127
Vergilendirme Usulü ve Belge-Kayıt Düzeni Açısından 128
Zirai Kazancın Kapsamı ve Tespiti Açısından130
Tevkifat Oranları Açısından132
İ. Adi Ortaklıklar Açısından .135
Gelir Vergisi Tarifesine Tabi Tutulma Açısından 137
İçindekiler 11
Yıllık Beyanname Verilmesi Açısından .139
Tutulması Gereken Defterler Açısından.140
İstisna Düzenlemeleri Açısından 141
Ödemelerin Kontrolü Açısından.142
Zirai Kazançların Vergilendirilmesine Yönelik Çözüm Önerileri . 143
Ayni Gelirlerin Zirai Kazanca Dâhil Edilmesi.145
İşletme Büyüklüğü Ölçüleri ile Motorlu Araç Kriterlerinin Düzenlenmesi ve
Kazanç Tutarına Dayalı Bir Sistemin Getirilmesi 145
Ekili Alanların Tespiti 146
Hayvan Sayısı Kriteri.147
Kümes Hayvanları.147
Traktör Kriteri.148
Biçerdöver Kriteri .148
Aile İşletmelerinde Vergilendirme Kriterlerinin Tespiti148
Kazanç Tutarına Dayalı Bir Sistemin Getirilmesi.149
Ayırma Prensibinin Hayata Geçirilmesi, İstisna ve Muaflıklara Yer Verilmesi149
Ayırma Prensibinin Hayata Geçirilmesi 149
İstisna ve Muaflıklara Yer Verilmesi .150
Gerçek Usulde Vergilendirilmeyen Zirai Kazançların Sınırlandırılması .150
Tevkifat Oranlarının Gözden Geçirilmesi .151
İklim Koşulları ve Tevkifat Oranları.151
Ticaret Borsalarında Kayıt ve Tevkifat Oranları 151
Tevkifata Tabi Ödemelerin Bankalar Aracılığıyla Yapılması152
Götürü Gider Usulünün Yeniden Düşünülmesi152
Gerçek Usulün Yaygınlaştırılması.152
Gerçek Usulün Yaygınlaştırılması ve Vergi Kültürünün Yerleştirilmesi.152
Gerçek Usulde İhtiyari Olarak Defter Tutma 153
Vergilemede Artan Oranlılığın Sağlanması.154
SONUÇ 155
KAYNAKÇA 159
EKLER 167
