İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR 13 GİRİŞ 15 BİRİNCİ BÖLÜM FON KAVRAMI VE TÜRKİYE'DE BÜTÇE DIŞI FON UYGULAMALARI I. FON KAVRAMI 19 A. Genel Olarak Fon Kavramı 19 B. Türk Kamu Maliyesinde Fon Kavramı. 20 1. Bütçe İçi Fonlar 21 a) Klasik Bütçe İçi Fonlar 22 b) Kapsam İçi Fonlar 23 2. Bütçe Dışı Fonlar 24 a) Klasik Bütçe Dışı Fonlar 27 b) Gizli Fonlar 28 II. TÜRKİYE'DE BÜTÇE DIŞI FONLARIN ÖZELLİKLERİ 30 A. Türkiye'de Bütçe Dışı Fonların Kurulması 31 B. Türkiye'de Bütçe Dışı Fonların İdaresi 32 C. Türkiye'de Bütçe Dışı Fonların Gelirleri ve Harcama Alanları 33 1. Bütçe Dışı Fonların Gelirleri 33 2. Bütçe Dışı Fonların Harcama Alanları 36 D. Bütçe Dışı Fonların Denetimi 37 1. Sayıştay Tarafından Yapılan Denetim 38 2. İdari Organlar Tarafından Yapılan Denetim. 39 3. Anayasa Mahkemesi ve Fonların Denetimi 40
E. Bütçe Dışı Fonların Faydaları ve Sakıncaları 42 1. Bütçe Dışı Fonların Faydaları 43 a) Yeni Kaynak İhtiyacının Doğması 44 b) Temel Mali Mevzuatın Hantal Yapısından Kurtulmak İstenmesi 45 c) Belirli Gelirlerin Belirli Kaynaklara Tahsis Edilmesi İhtiyacı 47 d) Hükümetin Yetkilerini Artırma Çabası 48 e) Siyasi Sebepler 48 2. Bütçe Dışı Fonların Sakıncaları 50 a) Mali Disiplini Bozmaları ve Denetimsiz Olmaları 51 b) Toplum Üzerindeki Vergi Yükünü Artırmaları ve İsrafa Yol Açmaları 52 c) İstihdam Maliyetlerini Olumsuz Etkilemeleri 52 F. Bütçe Dışı Fonların Tasfiyesi 53 III. TÜRKİYE'DE BÜTÇE DIŞI FONLARIN BÜTÇE İLE İLİŞKİSİ 54 A. Bütçe Kavramı 54 B. Bütçe Hakkı ile Bütçe Dışı Fonların İlişkisi 55 C. Bütçe İlkeleri ile Bütçe Dışı Fonların İlişkisi 58 1. Bütçenin Genelliği İlkesi ve Bütçe Dışı Fonlar 59 2. Bütçenin Birliği İlkesi ve Bütçe Dışı Fonlar 60 3. Bütçenin Yıllık Olma İlkesi/Önceden İzin Alma İlkesi ve Bütçe Dışı Fonlar 61 4. Bütçenin Doğruluğu İlkesi ve Bütçe Dışı Fonlar 62 IV. TÜRKİYE'DE BÜTÇE DIŞI FONLARIN TARİHÎ GELİŞİMİ 63 A. 1980 Öncesi Bütçe Dışı Fonlar 63 B. 1980-1983 Döneminde Bütçe Dışı Fonlar 65 C. 1984-1991 Döneminde Bütçe Dışı Fonlar 66 D. 1992-2001 Döneminde Bütçe Dışı Fonlar 70 E. 2001 Sonrası Bütçe Dışı Fonlar 75 1. Savunma Sanayii Destekleme Fonu (SSDF) 75 a) Türkiye'de Savunma Sanayiinin Gelişimi 77 b) Savunma Sanayii Destekleme Fonu'nun Kuruluşu ve İdaresi 78 c) Savunma Sanayii Destekleme Fonu'nun Gelirleri ve Harcamaları 79 d) Savunma Sanayii Destekleme Fonu'nun Denetimi 83
2. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) 86 a) Türkiye'de Tasarruf Mevduatı Sigorta Sisteminin Gelişimi 87 b) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun Kuruluşu ve İdaresi 87 c) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun Gelirleri ve Harcamaları 90 d) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'nun Denetimi 92 3. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF) 92 a) Türkiye'de Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmanın Gelişimi 93 b) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'nun Kuruluşu ve İdaresi 94 c) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'nun Gelirleri ve Harcamaları 96 d) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'nun Denetimi 98 4. İşsizlik Sigortası Fonu (İSF) 99 a) Türkiye'de İşsizlik Sigortasının Gelişimi 103 b) İşsizlik Sigortası Fonu'nun Kuruluşu ve İdaresi 103 c) İşsizlik Sigortası Fonu'nun Gelirleri ve Harcamaları 104 d) İşsizlik Sigortası Fonu'nun Denetimi 110 5. Özelleştirme Fonu (ÖF) 111 a) Türkiye'de Özelleştirme Uygulamalarının Gelişimi 112 b) Özelleştirilmesi Fonu'nun Kuruluşu ve İdaresi 113 c) Özelleştirme Fonu'nun Gelirleri ve Harcamaları. 114 d) Özelleştirme Fonu'nun Denetimi 115 6. Tanıtma Fonu (TF) 116 İKİNCİ BÖLÜM VARLIK FONU I. GENEL OLARAK VARLIK FONU UYGULAMALARI 119 A. Varlık Fonu Kavramı 124 B. Varlık Fonlarının Tarihî Gelişimi 129 1. Tarihteki İlk Varlık Fonu 129 2. 1950-1970 Dönemi 131 3. 1970-2000 Dönemi 132 4. 2000-2008 Dönemi 133
5. 2008-2014 Dönemi 136 6. Günümüzdeki Durum 137 C. Varlık Fonlarının Kuruluşu ve İdaresi 137 1. Varlık Fonlarının Kuruluşu 138 2. Varlık Fonlarının İdaresi 139 D. Varlık Fonlarının Ortak Özellikleri 141 1. Kamuya Ait Olmalarının Yanında Kâr Amacı Gütmeleri 141 2. Şeffaflık Hususunda Eleştirilmeleri 142 3. Finansal Piyasalarda Dengeyi Sağlamaları 148 4. Farklı Yatırım Araçları Kullanabilmeleri 151 5. Sosyal ve Ahlaki Amaçlı Faaliyetlerde Bulunabilmeleri 154 6. Hollanda Hastalığına Karşı Ciddi Bir Önlem Olmaları 156 E. Varlık Fonu Türleri 157 1. Kuruluş Amaçları Açısından 158 a) Tasarruf Amaçlı Varlık Fonları 159 b) İstikrar Amaçlı Varlık Fonları. 160 c) Emeklilik Sistemini Desteklemeyi Amaçlayan Varlık Fonları 163 d) Kalkınma Amaçlı Varlık Fonları 164 2. İdare Ettikleri Malvarlığı Açısından 167 a) Emtia Varlık Fonları 169 b) Döviz Rezervi Varlık Fonları 170 c) Holding Varlık Fonları 172 F. Varlık Fonlarının Bağımsızlığı ve Denetimi 174 1. Varlık Fonlarının Bağımsızlığı 174 2. Varlık Fonlarının Denetimi 176 a) Varlık Fonlarının Kamuoyu Denetimi 177 b) Varlık Fonlarının İç Denetim Yoluyla Denetlenmesi 178 c) Varlık Fonlarının Dış Denetim Yoluyla Denetlenmesi 178 d) Varlık Fonlarının Uluslararası Alanda Denetlenmesi 179 II. TÜRKİYE VARLIK FONU (TVF) 184 A. Türkiye Varlık Fonu'nun Kuruluşu ve İdaresi 186 1. Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi 188 2. Türkiye Varlık Fonu'nun Kuruluş Amacı 192
B. Türkiye Varlık Fonu'nun Kaynakları 197 C. Türkiye Varlık Fonu'nun Özellikleri 205 1. Temel Mali Mevzuattan Muaf Tutulmuştur 205 2. Geniş Bir Amaç Yelpazesine Sahiptir 206 3. Kalkınma Amaçlı ve Holding Varlık Fonu Niteliğindedir 207 D. Türkiye Varlık Fonu'nun Denetimi 209 1. Kamuoyu Denetimi 209 2. Bağımsız Denetim 210 3. Özel Kurul Tarafından Yapılan Dış Denetim 210 4. Meclis Denetimi 213 5. Uluslararası Denetim 214 SONUÇ 217 KAYNAKLAR 221
