Türkiye'de Hukuk Dilinin Dönüşümü
Günal Seyit
Dilin bilinçle olan yakın ilişkisi, onu siyasal savaşımın temeline yerleştirir. Hukuk dili de, hukukun kendisi gibi bu savaşımın temel boyutlarından birini oluşturur. Türkiye'nin çağcıllaşma sürecinin sancıları, tarihsel olarak toplumsal yaşamın her alanında olduğu gibi hukuk dilinde de kendisini göstermiştir. Hukuk dili, Aydınlanma savaşımı içinde önemli ölçüde dönüşmüştür. Bu dönüşüm nasıl gerçekleşmiştir ve bu dönüşüme yol açan etmenler nelerdir? Arapça ve Farsça ağırlıklı hukuk dilinden, söz varlığı Türkçeleştirilmiş bir hukuk diline geçişe neden gereksinim duyulmuştur? Hukuk dilinin Türkçeleştirilmesindeki ölçü nedir? "Yaşayan dil" tezinin tarihsel anlamı nasıl çözümlenebilir? Tüm bu dönüşümü ve buna bağlı tartışmaları koşullandıran siyasal zemin nasıl kavranabilir? Kitap, bu temel sorular ekseninde, Türkiye'nin Aydınlanma savaşımına eşlik eden hukuk dili dönüşümünün sancılı tarihinin izini sürmeyi amaçlıyor.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
SORUNUN KURAMSAL BOYUTLARI
I. Dil, Düşünce ve Hukuk
II. Ulus-devlet ve Dil: Ulusal Dil Seçimi ve Planlamasının Teknik ve Siyasal İçerimleri
III. Kapitalistleşme ve Demokratik Dil Arayışı: Türk Dil Devriminin Siyasal Özgüllüğü
IV. Batılılaşma, Aydınlanma ve Türk Dil Devrimi
İKİNCİ BÖLÜM
TARİHSEL BİR OLGU OLARAK DİL DEVRİMİ
I. Dünyada Dil Devrimleri ve Hukuk Dilinde Özleşme Arayışları
II. Türkiye'de Dil Devriminin Düşünsel Temelleri: Osmanlı Kalıtı
A. Modernleşme ve Dil Sorununun Gündeme Gelişi
B. Osmanlı Devletinde Yasa Dili ve Resmi Dil Sorunu
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE'DE DİL DEVRİMİ VE HUKUK DİLİNİN TARİHSEL DÖNÜŞÜMÜ
I. BMM'nin Kuruluşu Sonrasındaki İlk Çalışmalar
II. 1924 Anayasası Dönemindeki Gelişmeler
A. TBMM'nin Etkinliği, Yasa Dilindeki Dönüşüm ve CHP (1920-1940)
B. Hukuk Dilini Özleştirme Yönündeki Diğer Kurumsal Çabalar: Sözlük Çalışmaları ve TDK'nin Etkinliği
C. 1945 Anayasa Değişikliğine Uzanan Süreç: Hazırlık Çalışmaları
D. Anayasa Dilinin Özleştirilmesi: 4695 Sayılı Yasa
E. Anayasa Dilindeki Değişimi İzleyen Özleşme Çalışmaları
F. Özleşme Karşıtı Hareket ve Buna Yönelik Tepkiler (1948-1952)
G. Ordunun Özleşmeci Tutumu ve Etkileri
III. 1961 Anayasası Dönemindeki Gelişmeler
A. 1961 Anayasasına Doğru TDK Çalışmaları ve Resmi Düzeydeki Diğer Çalışmalar
B. 1961 Anayasasının Dili
C. 1961 Anayasası Döneminde Hukuk Dilinde Özleşme Çabaları ve Karşıt Eğilimler
IV. 1982 Anayasası Dönemindeki Gelişmeler
A. 12 Eylül Darbesi ve Devletin Tutumunda Dönüşüm
B. 1982 Anayasası'nın Dili
C. Hukuk Dili Alanındaki Eğilimler
V. Bir Temel Tartışma: Anayasa Yasa Dili İlişkisi ve Yasa Dilinin Bağlayıcılığı Sorunu
SONUÇ
YARARLANILAN KAYNAKLAR