BİRİNCİ BÖLÜM BAZI MİLLETLERARASI ÖRGÜTLER - SÖZLEŞMELER VE ÜLKE DÜZENLEMELERİNDE ULUSLARARASI KORUMA TÜRÜ OLARAK MÜLTECİ I. GENEL OLARAK 19 II. TANIM 23 A. Bazı Milletlerarası Örgütlerin Mülteci Tanımı 23 1. Milletler Cemiyeti 23 2. Birleşmiş Milletler 25 3. Afrika Birliği Örgütü 26 4. Arap Ülkeleri Birliği Konseyi 29 B. Milletlerarası Sözleşmelerde Mülteci 30 1. 1951 Tarihli Mültecilerin Hukukî Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesi ve 1967 Protokolü 30 a. Genel Olarak 30 b. Koşullar 32 (a) Vatandaşı Olunan Ülke Dışında Bulunma ve Devletin Korumasından Yararlanmama 32 (b) Zulme Uğramaktan Haklı Nedene Dayalı Korku 34 (c) Zulüm Korkusunun Belli Nedenlerden Kaynaklanması 36 2. Cartagena Deklarasyonu 44 C. Bazı Ülke Düzenlemelerinde Mülteci 45 1. Amerika Birleşik Devletleri 45 a. Tarihçe 45
b. Soğuk Savaş Sırasında ABD’nin Mülteci Politikası 46 2. Bazı Asya Ülkeleri 47 a. Tayland’daki Kamboçyalı Mülteciler 47 b. Filistin 48 c. Rusya 50 3. Avrupa Birliği Düzenlemeleri 51 a. Genel Olarak 51 b. Bazı AB Düzenlemeleri 53 (a) Amsterdam Antlaşması 53 (b) 1999 Avrupa Konseyi Toplantısı -Tampere 55 (c) Cenevre Sözleşmesi m. 1’de Geçen Mülteci Tanımının Uyumlaştırılmış Bir Şekilde Uygulanması Hakkında Ortak Tutum 55 (d) 2004/83/EC Sayılı Üçüncü Ülke Vatandaşlarının Statüsü ve Vatansız Kişilerin Mülteci Olarak Tanınması veya Başka Şekilde Uluslararası Korumaya İhtiyaç Duyan Kişiler ve Sağlanacak Korumanın İçeriği ile İlgili Asgari Standartların Belirlenmesi İçin Hazırlanan Konsey Yönergesi 56 4. Bazı Ülkelerin Mülteci Politikaları 58 a. Nepal 58 b. Güney Asya 59 c. Danimarka 60 d. İtalya 61 III. TÜRLERİ 62 A. Millî Mülteciler 62 B. İklim Mültecileri 62 C. Mahallinde/Yerinde Mülteci 63 D. İlk Bakışta Mülteci. 64 IV. MÜLTECİ TERİMİNE BENZER DİĞER TERİMLER 65 A. Sığınmacı 65 1. Tanım 65 2. Bazı Uluslararası ve Bölgesel Düzenlemelerde Sığınmacı 66 3. Sığınmacı Teriminin Diğer Bazı Terimlerle Karşılaştırılması 70 a. Sığınmacı - Mülteci 70
b. Sığınmacı - Göçmen 72 c. Sığınmacı - Vatansız 73 4. Bazı Ülke Uygulamaları 74 a. Küba 74 b. Haiti 76 c. Avrupa’da Sığınma 78 5. Sığınmacıya Tanınan Bazı Haklar 79 6. Usûl 81 B. Göçmen 82 C. Vatansız 85 1. Tanım 85 2. Türleri 86 3. Nedenleri 87 4. Sonuçları 88 5. Uluslararası Düzenlemeler 89 6. Millî Düzenleme 92 D. Ülkesinde Yerinden Edilmiş Kişiler 93 İKİNCİ BÖLÜM TÜRK HUKUKUNDA ULUSLARARASI KORUMA VE SURİYE’DEN GELENLERİN HUKUKÎ DURUMU I. TÜRK HUKUKUNDA ULUSLARARASI KORUMA 99 A. Genel Olarak 99 B. Türleri 99 1. Mülteci 99 a. Konunun Düzenlendiği Kaynaklar 103 (a) Millî Kaynaklar 103 (1) Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 103 (2) Pasaport Kanunu 106 (3) Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun 107 (4) Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun 108 (5) Mülteci Misafirhaneleri Yönetmeliği 109
(6) 1994 İltica ve Sığınma Yönetmeliği 110 (7) Yabancı Uyruklu Öğrenciler Genelgesi. 112 (b) Milletlerarası Sözleşmeler 112 (1) 1951 Cenevre Sözleşmesi 112 aa. Türkiye’nin 1951 Cenevre Sözleşmesi’ne Taraf Olurken Koyduğu Çekinceler 112 bb. Ülkeye Giriş 116 cc. İkamet ve Seyahat 118 dd. Eğitim 119 (2) 1967 Protokolü 119 2. İkincil Koruma 120 3. Geçici Koruma 121 a. Geçici Koruma Yönetmeliği 122 b. BMMYK’ya Göre Geçici Koruma 124 c. AB’de Geçici Koruma 125 C. Uluslararası Koruma Statüsünün Kazanılmasında Usûl 127 D. Uluslararası Koruma Statüsünün Reddi, Sona Ermesi veya İptali 132 II. SURİYE’DEN GELENLERİN HUKUKÎ DURUMU 135 A. Tarihsel Süreç 135 1. Suriye’nin Sosyal ve Siyasî Yapısı 137 a. Suriye’de Muhalefet 139 (a) Müslüman Kardeşler 142 (b) Suriye Ulusal Konseyi 142 (c) Özgür Suriye Ordusu 143 (d) Diğer Muhalif Gruplar ve Örgütlü Toplumsal Hareketler 144 b. Hafız Esad Dönemi (1970-2000) 145 c. Beşar Esad Dönemi (2000- …) 150 2. Suriye’ye İlişkin Avrupa Birliği Konseyi Kararları 155 3. Uluslararası Toplumun Suriye’ye Yaklaşımı 156 4. Medyanın Suriye’de Yaşananlar ile İlgili Tutumu 159 B. Hukukî Statü 160 1. Genel Olarak 160 2. Mülteci Statüsü 165
3. Sığınmacı-Şartlı Mülteci Statüsü 166 4. Geçici Koruma Statüsü 168 C. Sahip Oldukları Haklar 170 1. Ülkeye Kabul 174 2. İkamet 177 3. Eğitim 178 4. Seyahat 179 5. Taşınmaz Mal Edinme 180 6. Çalışma Özgürlüğü 181 7. Geri Gönderilmeme 184 SONUÇ 187 KAYNAKÇA 191
