Covid-19 salgını ilk olarak 2019 Aralık ayında Çin’de ortaya çıkmış, 11 Mart 2020 tarihinde de Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel salgın olarak ilan edilmiştir. Covid-19 nedeni ile yaşamsal faaliyetler durma noktasına gelmiş, bu durum işletmeleri ve işçileri derinden etkilemiştir. Bu bağlamda ülkeler, işçi-işveren ilişkisini korumak için çeşitli yasal önlemler almıştır.
Konumuz açısından önemli olan ilk husus, işverenlere tek taraflı ücretsiz izin hakkı getirilmesidir. Bununla birlikte ücretsiz iznin uygulanmasına bağlı bazı yasal düzenlemelere de gidilmiştir. İşçilerin kısa çalışma ödeneğinden faydalandırılması, kısa çalışmadan faydalanamayan ücretsiz iznindeki işçilere nakdi ücret desteği sağlanması bu yasal düzenlemelerden birkaç tanesidir.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ II
KISALTMALAR DİZİNİ XV
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
ÜCRETSİZ İZİN KAVRAMI
1. ÜCRETSİZ İZİN KAVRAMI, AMACI VE UNSURLARI 3
1.1. Genel Olarak 3
1.2. Ücretsiz İzin Kavramı ve Unsurları 5
1.2.1. Ücretsiz izin kavramı 5
1.2.2. Ücretsiz iznin unsurları 6
1.2.2.1. Asli edimlerin yerine getirilmemesi 6
1.2.2.2. Meşru bir sebebin varlığı 7
1.2.2.3. İlliyet bağı 8
1.2.3. Ücretsiz iznin amacı 8
2. ÜCRETSİZ İZİN KAVRAMININ BENZER KAVRAMLARLA KARŞILAŞTIRTILMASI 9
2.1. Ücretsiz iznin iş sözleşmesinin askıya alınması kavramı ile karşılaştırtılması 9
2.1.1. Ücretsiz iznin kısa çalışma kavramı ile karşılaştırılması 9
2.1.2. Grev ve lokavtın ücretsiz izin hali olup olmadığının değerlendirilmesi 10
2.1.3. Askerlik veya kanundan doğan çalışmanın ve ücretsiz izin hali olup olmadığının değerlendirilmesi 10
2.1.4. Sağlık nedenleri ile gözaltına alınma ve tutuklanma durumundaki askı halinin ücretsiz izin olup olmadığının değerlendirilmesi 10
2.1.5. Mevsimlik iş sözleşmesindeki askı halinin ücretsiz izin hali olup olmadığının değerlendirilmesi 11
2.1.6. İş görmekten kaçınma hakkı durumunun ücretsiz izin hali olup olmadığının değerlendirilmesi 11
3. ÜCRETSİZ İZNİN SONA ERMESİ 11
İKİNCİ BÖLÜM
KANUNİ VE SÖZLEŞMEYE DAYALI ÜCRETSİZ
İZİN UYGULAMALARI
1. GENEL OLARAK 13
2. TARAFLARIN ANLAŞMASINA DAYALI ÜCRETSİZ İZİN 13
2.1. Tarafların Anlaşmasına Dayalı Ücretsiz İznin Türleri 13
2.1.1. İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile kararlaştırılması 14
2.1.2. İşverenin teklifi ile kararlaştırılması 14
2.1.3. İşçinin talebi ile kararlaştırılması 15
2.1.4. İşyeri uygulaması ile oluşan ücretsiz izin 15
2.2. Tarafların Anlaşmasına Dayalı Ücretsiz İznin Unsurları 16
2.2.1. Yazılı anlaşma 16
2.2.2. Süre içermesi veya geçici olması 19
2.2.3. Geçerli bir nedene dayanma zorunluluğu 21
3. YASAL DÜZENLEMELERDEN DOĞAN ÜCRETSİZ İZİN 21
3.1. Ücretsiz Yol İzni 22
3.2. Doğum İzni ve Analık İzni 23
3.3. Doğum Sonrası Yarım Çalışma Nedeniyle Ücretsiz İzin 25
3.4. Bedelli askerlik nedeniyle ücretsiz izin 28
3.5. Kısa Çalışma Sonucu Ücretsiz İzin 29
3.6. Mazeret İzinleri 29
3.7. Covid-19 Nedeniyle Düzenlenen Ücretsiz İzin Hakkı 30
4. GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİNDE ÜCRETSİZ İZİN 31
5. ALT İŞVERENLİKTE ÜCRETSİZ İZİN 33
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÜCRETSİZ İZNİN HUKUKİ SONUÇLARI
1. GENEL OLARAK 37
2. ÜCRETSİZ İZNİN DENEME SÜRESİNE ETKİSİ 37
3. ÜCRETSİZ İZNİN TARAFLARIN İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLARINA ETKİSİ 40
3.1. İş Görme ve Ücret Borcu Açısından Sonuçları 40
3.2. İşçiye Sağlanan Sosyal Yardımlara Etkisi 45
3.3. İşverenin Yönetim Hakkına ve İşçinin İtaat Borcuna Etkisi 46
3.4. İşverenin İşçiyi Gözetme Borcu ile İşçinin Sadakat Borcuna Etkisi 47
%3380,00 TL368,60 TL
%1760,00 TL752,40 TL
%201.035,00 TL828,00 TL
%20360,00 TL288,00 TL