Üçüncü Dalga_{Yirminci Yüzyıl Sonlarında Demokratlaşma}

Ergun ÖZBUDUN

Bu kitap, Samuel P.Huntinton'un The Third Wave: Democratization in the Late Twentieth Century adlı eserinin Türkçe çevirisi olup, tüm yayma ve satma ve haklarının sahibi olan yazarın ve "University of Oklahoma Press, Norman, Publishing Division of the University"nin müsaadesiyle, Türk üniversitelerinde kullanılmak üzere yayınlanmıştır.

İÇİNDEKİLER.............................................................................9

SUNUŞ..........................................................................................13

ÖNSÖZ ........................................................................................14

1. NE? .....................................................................................19

ÜÇÜNCÜ DALGANIN BAŞLANGICI......................19

DEMOKRASİNİN ANLAMI.......................................21

DEMOKRATLAŞMA DALGALARI...........................29

DEMOKRATLAŞMANIN SORUNLARI ....................42

2. NİÇİN?..............................................................................49

DALGALARIN AÇIKLANMASI...............................49

DEMOKRATLAŞMA DALGALARININ

AÇIKLANMASI ...........................................................52

ÜÇÜNCÜ DALGANIN AÇIKLANMASI..................60

GERİLEYEN MEŞRULUK VE PERFORMANS

İKİLEMİ .........................................................................66

EKONOMİK GELİŞME VE EKONOMİK

KRİZLER........................................................................79

DİNSEL DEĞİŞİMLER.................................................93

DIŞ AKTÖRLERİN YENİ POLİTİKALARI ...........105

GÖSTERİ ETKİLERİ VEYA ÇIĞLAŞMA..............120

SEBEPLERDEN SEBEP OLANLARA ....................126

3. NASIL? DEMOKRATLAŞMA SÜREÇLERİ.........129

OTORİTER REJİMLER.............................................130

GEÇİŞ SÜREÇLERİ ....................................................141

DÖNÜŞÜMLER..........................................................144

Demokratlaştırıcılara Öğütler 1: Otoriter Sistemlerde

Reform Yapmak...........................................................161

YERİNE GEÇMELER .................................................163

Demokratlaştırıcılara Öğütler 2: Otoriter Rejimleri

Devirmek......................................................................170

10

YER DEĞİŞTİRMELER................................................172

Demokratlaştırıcılara Öğütler 3: Rejim Değişimlerini

Görüşmek .....................................................................183

4. NASIL? DEMOKRATLAŞMANIN

ÖZELLİKLERİ .............................................................185

ÜÇÜNCÜ DALGA DEMOKRATLAŞMA

SENDROMU ...............................................................185

ÖDÜNLEŞME VE KATILMA/ILIMLILIK

DEĞİŞTOKUŞU...........................................................186

SEÇİMLER: ŞAŞIRTICI OLANLAR VE

DİĞERLERİ.................................................................195

DÜŞÜK DÜZEYLERDE ŞİDDET............................214

5. NE KADAR SÜRE? .......................................................231

PEKİŞME VE SORUNLARI......................................231

İŞKENCECİ SORUNU: KOVUŞTUR VE

CEZALANDIR MI, AFFET VE UNUT MU? .........234

Demokratlaştırıcılara Öğütler 4: Otoritarizm Suçları

Hakkında Yapılacak Şeyler.........................................255

PRETÖRLÜK SORUNU: İSYANCI VE GÜÇLÜ

ORDULAR ...................................................................255

Demokratlaştırıcılara Öğütler:5 Ordunun İktidarını

Sınırlamak, Askeri Profesyonelliği Geliştirmek .......275

BAĞLAMSAL SORUNLAR, HOŞNUTSUZLUK

VE OTORİTARİZM ÖZLEMİ ..................................277

DEMOKRATİK BİR SİYASAL KÜLTÜRÜN

GELİŞTİRİLMESİ........................................................282

DEMOKRATİK SİYASAL DAVRANIŞIN

KURUMSALLAŞTIRILMASI ..................................290

YENİ DEMOKRASİLERİN PEKİŞMESİNE

ELVERİŞLİ ŞARTLAR..............................................295

6. NEREYE? .......................................................................307

ÜÇÜNCÜ DALGA NEDENLERİ: DEVAM EDİYOR

MU, ZAYIFLIYOR MU, DEĞİŞİYOR MU?...........308

11

ÜÇÜNCÜ BİR TERS DALGA MI?..........................316

YENİ DEMOKRATLAŞMALAR:ENGELLER VE

FIRSATLAR................................................................322

EKONOMİK GELİŞME VE SİYASAL

LİDERLİK ....................................................................344

İNDEKS......................................................................................381

ŞEKİLLER

Şekil 1. 1. Demokratlaşma Dalgaları ve Ters Dalgalar..........31

Şekil 2.1. Demokratlaşmada Bir Faktör Olarak Ekonomik

Gelişme .............................................................89

Şekil 3.1. Demokratlaşmada Rol Oynayan Siyasal

Gruplar ............................................................142

Şekil 5.1. Üçüncü Dalga Ülkelerinin Karşısındaki

Sorunlar ...........................................................233

TABLOLAR

TABLO 1.1 MODERN DÜNYADA

DEMOKRATLAŞMA .....................................43

TABLO 2.l Ekonomik Gelişme ve Üçüncü Dalga

Demokratlaşması ...............................................83

TABLO 3.1 Otoriter Rejimler ve

Liberalleşme/Demokratikleşme Süreçleri, 1974-

1990 .................................................................134

TABLO 3.2 153

Liderlik Değişimi ve Reformlar, 1973-90..........................154

TABLO 5.1 Üçüncü Dalga Ülkelerinin İkinci Dünya

Savaşı Sonrası Demokratik Deneyimleri......296

TABLO 5.2 .........................................................................299

12

TABLO 5.3 Üçüncü Dalga Ülkelerinde Dış Ortam ve

Demokrasinin Pekişmesi ...............................300

TABLO 5.4 Üçüncü Dalga Ülkelerinde Demokrasinin

Başlangıcı........................................................301

TABLO 6.1 KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GDP , 1988: Üst ve

Orta Gelirli Demokratik Olmayan Ülkeler ..343