Ulusalüstü İnsan Hakları Usul Hukuku Mevzuatı ( 1. Kitap )

ULUSALÜSTÜ İNSAN HAKLARI USUL HUKUKU MEVZUATI ( 1. KİTAP )



Prof. Dr. Mehmet Semih GEMALMAZ



– Birleşmiş Milletler Belgeleri



(Sözleşmeler/Protokoller – Komite Usul Kuralları – Genel Yorumlar/Genel Tavsiyeler – Rapor Sunmaya İlişkin Rehber Kurallar – Eskhk’ne İlişkin Bm/Ekosok Kararları)” Başlıklı Bu Derlemede Sadece Bm Belgeleri Bulunmaktadır.

Bu Derlemede, Bm İnsan Hakları Sözleşmeleriyle Kurulan Ve Denetim İşlevini Gören Komitelerce Hazırlanan “Usul Kuralları”Nın, Başka Deyişle “İçtüzükleri”Nin Türkçe Çevirileri (Ve İngilizce Metinleri) Verilerek, Bunlar İçinde De Her Bir Kuralın Altındaki “Açıklama” Kısmında O Normla İlgili Karşılaştırmalı Değerlendirmeler Yer Almaktadır. Komitelerin “Usul Kuralları”, Bu Kitabın Okura Ulaştırmak İstediği Asıl Mevzuattır.

Okurun “Usul Kuralları”Nın Dayanağını Teşkil Eden Sözleşmelere Ve Varsa Yine Usulle İlgili Olan Protokollere Başka Bir Kaynağa Başvurmaksızın Kolayca Ulaşabilmesini Temin Amacıyla, İlgili Sözleşmelerin/Protokollerin Türkçe Çevirileri De Ayrıca Derlemeye Konulmuştur.

Öte Yanda, Yine Bu Derlemede Bm İnsan Hakları Sözleşmeleriyle Kurulan Komitelerin “Genel Yorum”, “Genel Tavsiye”, Taraf Devletlerin Sunacakları Raporların Biçim Ve İçeriğine İlişkin “Rehber Kurallar” Gibi Başlıklar Altında Ürettikleri Mevzuat Da, İlk Kez Türkçe Çevrileri Yapılarak Ve İngilizce Orijinal Metinleri De Verilerek Bu Çalışmada Yayımlanmaktadır.

Komitelerce “Genel Yorum” Ve “Genel Tavsiye” Başlığı Altında Üretilen Mevzuat İki Boyutludur. Bunların Bir Kısmı, Sözleşmelerdeki Haklara İlişkin İken Diğer Bir Bölümü De Usullere, Özellikle Denetim Usullerine İlişkindir. Bu Derlemenin Konusuna İkinci Gruptakiler Girdiğinden, Seçilerek Metinleri Verilen İlgili Belgeler De Belirtilen Usule Dair Olanlardır.

“Rehber Kurallar” İse, Sözleşmelerin Öngördüğü “Rapor Denetim Usulü”Nün Taraf Devletlerce Yerine Getirilmesini Kolaylaştırmaya Ve Belli Bir Standarda Kavuşturarak Tüm Taraf Devletlere Eşit Şekilde Uygulanan Yeknesak Bir “Rapor Sunma Rejimi” Oluşturmaya Yönelik Mevzuattır.

Nihayet Yine Bu Kitapta Yer Verdiğimiz, Bm Ekonomik, Sosyal Ve Kültürel Haklar Sözleşmesi, Bu Sözleşme Organı Olan Komite Usul Kurallarını Özelliği Nedeniyle Ayrıca Belirtmek Uygun Olacaktır. Bu Sözleşme İle Bm Ekonomik Ve Sosyal Konsey (Ekosok) Arasında, Bm’nin Diğer İnsan Hakları Sözleşmeleriyle Kurulan Komitelerden Farklı, Özel Ve Koparılmaz Bir Bağlantı Vardır. Bu Durumda, Ekonomik Haklar Komitesinin Usul Kurallarına Bakmak Yeterli Olmamakta, Ekosok’nin Konuyu İlgilendiren Temel Kararlarını (Resolutions) Da Göz Önünde Bulundurmak Gerekmektedir. İşte Bu Sebeple, Kitap İçinde Ekosok’un İlgili Kararlarının Türkçe Çevirilerine Ve Bunların İngilizce Metinlerine De Yer Verdik. Bunların Da Tümü, İlk Kez Türkçe’ye Çevrilmiş Olmaktadır.

“Genel Yorum” Ve “Genel Tavsiye” Ve “Rehber Kurallar” Başlıkları Altında Üretilen Mevzuat, “Usul Kuralları” Metinlerinde De Ya Yer Almayan Ya Da Ayrıntıları Gösterilmeyen Unsurları İçeren Nitelikte Belgelerdir. Bu Nedenle Anılan Alt Derece Mevzuat, “Usul Kuralları”Nı Tamamlayan Ve Sözleşmesel Yükümlülükleri Yerine Getirmelerinde Taraf Devletlere Yol Çizen Özellik Taşımaktadır.

Kitap İçindeki Tüm Belgelere Üretilme Tarihleri Esas Alınarak Kronolojik Sırasıyla Yer Verilmiştir.



İÇİNDEKİLER


ULUSALÜSTÜ İNSAN HAKLARI USUL HUKUKU MEVZUATI

1. KİTAP - BİRLEŞMİŞ MİLLETLER BELGELERİ

(Açıklamalı - Karşılaştırmalı)

(Sözleşmeler/Protokoller - Komite Usul Kuralları - Genel Yorumlar/Genel Tavsiyeler - Rapor Sunmaya İlişkin Rehber Kurallar - ESKHK'ne ilişkin BM/EKOSOK Kararları)


A-) Türkçe metinler    17
1-) Her Biçimiyle Irksal Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Uluslararası
Sözleşmesi ("IAOKS") (21/12/1965)    19
2-) Irksal Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi Usul Kuralları
("IAOKK/UK") (2005 itibariyle güncelleştirilmiş metin)    35
3-) Irksal Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi Tarafından Kabul Edilen
"Genel Tavsiyeler"    97
3/a) Beşinci oturum (1972) - "Genel tavsiye I:
Taraf Devletlerin yükümlülüklerine ilişkin (Sözleşme Madde 4)"    97
3/b) Beşinci oturum (1972) - "Genel tavsiye II:
Taraf Devletlerin yükümlülüklerine ilişkin"    97
3/c) Altıncı oturum (1972) - "Genel tavsiye III:
Taraf Devletlerce rapor sunulmasına ilişkin"    98
3/d) Sekizinci oturum (1973) - "Genel tavsiye IV:
Taraf Devletlerce rapor sunulmasına ilişkin (Sözleşme Madde 1)"    99
3/e) On-beşinci oturum (1977) - "Genel tavsiye V:
Taraf Devletlerce rapor sunulmasına ilişkin (Sözleşme Madde 7)"    99
3/f) Yirmi-beşinci oturum (1982) - "Genel tavsiye VI:
Sunulması zamanı dolan/(zamanında sunulmayan) raporlara ilişkin"    101
3/g) Otuz-dokuzuncu oturum (1991) - "Genel tavsiye X:
Teknik yardıma ilişkin"    101

3/h) Kırk-ikinci oturum (1993) - "Genel tavsiye XVI:
Sözleşme Madde 9'un uygulanmasına ilişkin"    102
4-) Irksal Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi: "Sözleşme Madde 9
paragraf 1 Çerçevesinde Taraf Devletlerce Sunulan Raporların Biçim ve
İçeriğine İlişkin Genel Rehber Kurallar"    103
5-) Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi
("ESKHS") (16/12/1966)    113
6-) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi Usul Kuralları
("ESKHK/UK") (2005 itibariyle güncelleştirilmiş metin)    127
7-) BM Ekonomik ve Sosyal Konsey ("BM/EKOSOK") Kararı
1982/33 - "Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar
Sözleşmesinin Uygulanması hakkında (Hükümet Uzmanları) Dönemsel
Çalışma Grubunun kompozisyonu, teşkilatı ve idari düzenlemelerinin
gözden geçirilmesi (1982)"    159
8-) BM Ekonomik ve Sosyal Konsey Kararı 1983/41 - "Uluslararası Ekonomik,
Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin Uygulanması (1983)"    163
9-) BM Ekonomik ve Sosyal Konsey Kararı 1984/9 - "Uluslararası Ekonomik,
Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin Uygulanması (1984)"    165
10-) BM Ekonomik ve Sosyal Konsey Kararı 1985/17 - "Uluslararası
Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin Uygulanması hakkında
(Hükümet Uzmanları) Dönemsel Çalışma Grubunun kompozisyonu, teşkilatı
ve idari düzenlemelerinin gözden geçirilmesi (1985)"    169
11-) BM Ekonomik ve Sosyal Konsey Kararı 1988/4 - "Uluslararası Ekonomik,
Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi (1988)"    173
12-) Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi Tarafından Kabul Edilen
"Genel Yorumlar"    179
12/a-) Üçüncü oturum (1989) - "Genel yorum No.1:
Taraf Devletlerin rapor sunması"    179
12/b-) Dördüncü oturum (1990) - "Genel yorum No.2:
Uluslararası teknik yardım önlemleri (Sözleşme Madde 22)"    182
13-) Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi ("MSHS") (16/12/1966)    187
14-) Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi Seçmeli Protokolü
("MSHS/SP-1") (16/12/1966)    211
15-) İnsan Hakları Komitesi Usul Kuralları ("İHK/UK")
(2005 itibariyle güncelleştirilmiş metin)    217
16-) İnsan Hakları Komitesi Tarafından Kabul Edilen "Genel Yorumlar"    279
16/a-) On-üçüncü oturum (1981) - "Genel yorum No.1:
Rapor sunma yükümlülüğü"    279
16/b-) On-üçüncü oturum (1981) - "Genel yorum No.2:
Rapor sunmaya ilişkin rehber kurallar"    257
16/c-) On-üçüncü oturum (1981) - "Genel yorum No.3:
Madde 2 (Ulusal düzlemde uygulama)"    281
16/d-) Yetmiş-beşinci oturum (2002) - "Genel Yorum No.30:
Sözleşme Madde 40 çerçevesinde Taraf Devletlerin rapor
sunma yükümlülükleri"    281
16/e-) Sekseninci oturum (2004) - "Genel yorum No.31:
Sözleşmeye Taraf Devletlere Yüklenen Genel Hukuki/(Yasal)
Yükümlülüğün Niteliği"    283
17-) İnsan Hakları Komitesi: "Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar
Sözleşmesi Çerçevesinde Devletlerin Raporları için Pekiştirilmiş
Rehber Kurallar"    291
18-) Kadınlara Karşı Her Biçimiyle Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması
Sözleşmesi ("KKAOKS") (18/12/1979)    299

19-) Kadınlara Karşı Her Biçimiyle Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması
Sözleşmesinin Seçmeli Protokolü ("KKAOKS/SP") (06/10/1999)    315
20-) Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi Usul
Kuralları ("KKAOKK/UK") (2005 itibariyle güncelleştirilmiş metin)    325
21-) Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi Tarafından
Kabul Edilen "Genel Tavsiyeler"    381
21/a-) Beşinci oturum (1986) - "Genel tavsiye No. 1:
Taraf Devletlerce rapor sunulması"    381
21/b-) Altıncı oturum (1987) - "Genel tavsiye No. 2:
Taraf Devletlerce rapor sunulması"    381
21/c-) Yedinci oturum (1988) - "Genel tavsiye No.6:
Etkili ulusal mekanizma ve aleniyet"    382
21/d-) Sekizinci oturum (1989) - "Genel tavsiye No. 11:
Rapor sunma yükümlülükleri için teknik danışmanlık hizmetleri"    383
22-) Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Komitesi:
"Rapor Sunmaya İlişkin Gözden Geçirilmiş Rehber Kurallar"    385
23-) İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı ya da Aşağılayıcı Muamele
ya da Cezaya Karşı Sözleşme ("İKS") (10/12/1984)    391
24-) İşkenceye ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı ya da Aşağılayıcı Muamele
ya da Cezaya Karşı Sözleşmenin Seçmeli Protokolü ("İKS/SP") (18/12/2002)    407
25-) İşkenceye Karşı Komite Usul Kuralları ("İKK/UK")
(2005 itibariyle güncelleştirilmiş metin)    425
26-) İşkenceye Karşı Komite: "Sözleşme Madde 19 Paragraf 1 Çerçevesinde
Taraf Devletlerce Sunulması Gereken Başlangıç Raporlarının Biçim ve İçeriğine
İlişkin Genel Rehber Kurallar" - "Sözleşme Madde 19 Paragraf 1 Çerçevesinde
Taraf Devletlerce Sunulması Gereken Periyodik Raporların Biçim ve İçeriğine
İlişkin Genel Rehber Kurallar"    489
27-) Çocuk Hakları Sözleşmesi ("ÇHS") (20/11/1989)    493
28-) Çocuk Hakları Komitesi Geçici Usul Kuralları ("ÇHK/UK")
(2005 itibariyle güncelleştirilmiş metin)    517
29-) Çocuk Hakları Sözleşmesinin, Çocukların Silahlı Çatışmalarda Yer
Alması Hakkında Seçmeli Protokolü (25/05/2000)    557
30-) Çocuk Hakları Sözleşmesinin, Çocukların Satışı, Çocuk Fahişeliği ve
Çocuk Pornografisi Hakkında Seçmeli Protokolü (25/05/2000)    569

B - İngilizce metinler: (Rules of Procedures - General
Comments/General Recommendations - Reporting
Guidelines - UN/ECOSOC Resolutions concerning CESCR)    583
1-) Rules of Procedure of the Committee on the Elimination of Racial
Discrimination    585
2-) General Recommendations adopted by the Committee on the
Elimination of Racial Discrimination    615
2/a-) Fifth session (1972) - "General recommendation I:
concerning States parties obligations (art. 4 of the Convention)"    615
2/b-) Fifth session (1972) - "General recommendation II:
concerning States parties' obligations"    615
2/c-) Sixth session (1972) - "General recommendation III:
concerning reporting by States parties"    616
2/d-) Eighth session (1973) - "General recommendation IV:
concerning reporting by States parties (art. 1 of the Convention)"    616
2/e-) Fifteenth session (1977) - "General recommendation V:
concerning reporting by States parties (art. 7 of the Convention)"    617
2/f-) Twenty-fifth session (1982) - "General recommendation VI:
concerning overdue reports"    618
2/g-) Thirty-ninth session (1991) - "General recommendation X:
concerning technical assistance"    619
2/h-) Forty-second session (1993) - "General recommendation XVI:
concerning the application of article 9 of the Convention"    619

3-) Committee on the Elimination of Racial Discrimination:
"General guidelines regarding the form and the contents of reports to be
submitted by the States Parties under article 9, paragraph 1, of the Convention"    621
4-) Rules of Procedure of the Committee on Economic, Social and Cultural
Rights    629
5-) Economic and Social Council ("UN/ECOSOC") resolution 1982/33 -
"Review of the composition, organization and administrative arrangements
of the Sessional Working Group (of Governmental Experts) on the
Implementation of the International Covenant on Economic, Social and
Cultural Rights"    647
6-) Economic and Social Council resolution 1983/41 - "Implementation
of the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights"    649
7-) Economic and Social Council resolution 1984/9 - "Implementation
of the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights"    651
8-) Economic and Social Council resolution 1985/17 - "Review of the
composition, organization and administrative arrangements of the Sessional
Working Group of Governmental Experts on the Implementation of the
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights"    653
9-) Economic and Social Council resolution 1988/4 - "International
Covenant on Economic, Social and Cultural Rights"    655
10-) General Comments adopted by the Committee on Economic, Social and
Cultural Rights    659
10/a-) Third session (1989) - "General comment No.1:
Reporting by States parties"    659
10/b-) Fourth session (1990) - "General comment No.2:
International technical assistance measures (art. 22 of the Covenant)"    661
11-) Rules of Procedure of the Human Rights Committee    665
12-) General Comments adopted by the Human Rights Committee    693
12/a-) Thirteenth session (1981) - "General comment No.1:
Reporting obligation"    693
12/b-) Thirteenth session (1981) - "General comment No.2:
Reporting guidelines"    693
12/c-) Thirteenth session (1981) - "General comment No.3:
Article 2 (Implementation at the national level)"    694
12/d-) Seventy-fifth session (2002) - "General comment No.30:
Reporting obligations of States parties under article 40 of the Covenant"    695


12/e-) Eightieth session (2004) - "General comment No.31:
The Nature of the General Legal Obligation Imposed on States Parties
to the Covenant"    696
13-) Human Rights Committee: "Consolidated guidelines for State reports
under the International Covenant on Civil and Political Rights"    701
14-) Rules of Procedure of the Committee on the Elimination of
Discrimination against Women    707
15-) General Recommendations adopted by the Committee on the
Elimination of Discrimination against Women    735
15/a-) Fifth session (1986) - "General recommendation No.1:
Reporting by States parties"    735
15/b-) Sixth session (1987) - "General recommendation No.2:
Reporting by States parties"    735
15/c-) Seventh session (1988) - "General recommendation No.6:
Effective national machinery and publicity"    736
15/d-) Eighth session (1989) - "General recommendation No.11:
Technical advisory services for reporting obligations"    736
16-) Committee on the Elimination of Discrimination against Women:
"Revised Reporting Guidelines"    739
17-) Rules of Procedure of the Committee against Torture    745
18-) Committee against Torture: "General guidelines regarding the form and
content of initial reports to be submitted by States parties under article 19,
paragraph 1, of the Convention" - "General guidelines regarding the form and
content of periodic reports to be submitted by States parties under article 19,
paragraph 1, of the Convention"    777
19-) Provisional Rules of Procedure of the Committee on the Rights of the Child    781