Uluslararası Adalet Divanının Geçici Tedbirler Rejimi
- | Geçici Tedbir Tayin Etme Yetkisi ve Usulü |
- | Geçici Tedbir Tayin Etmenin Amacı ve Şartları |
- | Geçici Tedbir Kararının Hukukî Etkisi |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
GEÇİCİ TEDBİRLERİ TAYİN ETME YETKİSİ
I. GEÇİCİ TEDBİR MÜESSESESİ 19
II. GEÇİCİ TEDBİRLERİ TAYİN ETME YETKİSİNİN DAYANAĞI 21
A. Doğal Yetki Yaklaşımı 21
B. Verilmiş Yetki Yaklaşımı 25
III. USAD VE UAD’NİN GEÇİCİ TEDBİRLER TAYİN ETME YETKİSİ 28
A. USAD ve UAD’nin Kuruluşu 28
B. USAD ve UAD Statülerinin Geçici Tedbirlere İlişkin Hükümleri 30
C. USAD ve UAD Tüzüklerinin Geçici Tedbirlere İlişkin Hükümleri 32
D. USAD ve UAD’nin Geçici Tedbirlere İlişkin Genel Uygulaması 34
1. USAD’ın Geçici Tedbir Kararları 35
2. UAD’nin Geçici Tedbir Kararları 35
E. UAD ile BM Güvenlik Konseyinin Eş Zamanlı Yetkileri Meselesi 40
İKİNCİ BÖLÜM
GEÇİCİ TEDBİRLER TAYİN ETMENİN AMACI
I. TARAFLARIN HAKLARINI PENDENTE LITE KORUMAK 45
A. Tarafların Haklarını Koruma Temel Amacı ve İlgili Amaçlar 45
B. Tarafların Korunacak Haklarının Mahiyeti 48
C. Geçici Tedbirlerin Esasa İlişkin Karara Halel Getirmemesi 51
II. UYUŞMAZLIĞIN AĞIRLAŞMASINI ÖNLEMEK 55
A. Genel Olarak 55
B. Uyuşmazlığın Ağırlaşmasını Önleme Amacına Doktrinin Yaklaşımı 56
C. Uygulama 59
1. USAD Dönemi 59
2. UAD Dönemi 60
a. Pulp Mills on the River Uruguay Davasına Kadarki Dönem 60
aa. Bağımsız Bir Yetkinin Bulunduğuna İşaret Eden Kararlar 60
bb. Bağımsız Bir Yetkinin Bulunmadığına İşaret Eden Kararlar 65
b. Pulp Mills on the River Uruguay Davasından Sonraki Dönem 68
3. Uyuşmazlığın Ağırlaşmasını Önleyici Tedbirlerin Tayininin Şartları 72
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GEÇİCİ TEDBİRLER TAYİN ETMENİN ŞARTLARI
I. GENEL OLARAK 81
II. BİR DAVANIN AÇILMIŞ VE PRIMA FACIE KABUL EDİLEBİLİR OLMASI 83
A. Bir Davanın Açılmış Olması 83
1. Genel Olarak 83
2. Danışma Usulü Çerçevesinde Geçici Tedbirlerin Tayini Meselesi 84
B. Davanın Prima Facie Kabul Edilebilir Olması 86
III. PRIMA FACIE YARGI YETKİSİNİN BULUNMASI 89
A. Esas Hakkında Yargı Yetkisinin İlgisi 89
B. Divanın Uygulaması 96
1. Genel Esaslar Bakımından 96
2. Prima Facie Tespitin Sonuçları Bakımından 100
a. Olumsuz Tespitin Sonuçları 100
b. Olumlu Tespitin Sonuçları 102
3. Prima Facie Yargı Yetkisinin Tespiti için Gereken Şartlar 104
IV. ACİLİYET VE ONARILMAZ ZARAR TEHLİKESİNİN VARLIĞI 107
A. Aciliyet 107
1. Aciliyet Şartının Usulî Aciliyet Prensibiyle İlişkisi 107
2. Aciliyet Şartının Anlamı ve Tespiti 108
B. Onarılmaz Zarar Tehlikesinin Varlığı 112
1. Genel Olarak 112
2. Zarar Tehlikesi Unsuru 113
3. Onarılmaz Zarar Unsuru 114
a. Dar Yorum Bakımından 114
b. Geniş Yorum Bakımından 116
C. Örnek Olaylar Işığında Aciliyet ve Onarılmaz Zarar Tehlikesi 118
1. Genel Olarak 118
2. Örnek Olaylar 119
a. Şartların Gerçekleştiğinin Tespit Edildiği Kararlar 119
b. Şartların Gerçekleşmediğinin Tespit Edildiği Kararlar 125
V. ESAS DAVANIN KONUSUYLA BAĞLANTI BULUNMASI 130
A. Anlamı ve Tespiti 130
B. Uygulama 134
1. USAD Dönemi 134
2. UAD Dönemi 135
VI. ÖNE SÜRÜLEN HAKLARIN MAKUL OLMASI 139
A. Şartın Gelişimi 139
B. Şartın Anlamı 144
C. Divanın Uygulaması 147
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GEÇİCİ TEDBİRLERİ TAYİN ETME USULÜ
I. GENEL OLARAK 153
II. DİVANIN OLUŞUMU 154
III. GEÇİCİ TEDBİR TALEBİ 156
A. Talebin Sunulması 156
B. Talebin Yenilenmesi 159
C. Müdahillik Talebi 161
D. Divanın Talepte Bulunulmasından ve Taleplerden Serbestliği 163
1. Divanın Tedbirleri Proprio Motu Tayin Etmesi 163
2. Divanın Talep Edilenlerden Başka Tedbirleri Tayin Etmesi 166
IV. DİVAN BAŞKANININ YETKİSİ 169
V. YARGILAMA AŞAMASI 172
A. Duruşmaların Düzenlenmesi 172
B. Taraflardan Birinin Duruşmalara Katılmaması Sorunu 174
C. İspat Sorunu 176
VI. GEÇİCİ TEDBİR KARARI 179
A. Kararın Biçimi, Alınması ve İçeriği 179
B. Divanın Kararın Uygulanması Hakkında Bilgi İstemesi 181
C. Kararın Tadili ve İptali 182
D. Kararın Geçerliliğinin Sona Ermesi 186
BEŞİNCİ BÖLÜM
GEÇİCİ TEDBİR KARARLARININ HUKUKÎ ETKİSİ
I. GENEL OLARAK 189
II. LAGRAND DAVASI ÖNCESİ DURUM 192
A. Doktrindeki Yaklaşımlar 192
1. Tedbir Kararlarının Bağlayıcı Olmadığı Görüşü 192
2. Tedbir Kararlarının Bağlayıcı Olduğu Görüşü 195
B. Divanın ve Devletlerin Uygulaması 199
III. LAGRAND DAVASI VE SONRASI 202
A. LaGrand Davası 202
B. LaGrand Davası Sonrası 207
IV. TEDBİR KARARLARININ BAĞLAYICILIĞININ HUKUKÎ SONUÇLARI 211
A. Divanın Uygulaması 211
B. Tedbirlerin İhlalinin Uluslararası Sorumluluğa Yol Açması 215
C. Tedbirlerin İhlaline Karşı Önlemlerle Cevap Verilmesi 219
D. Tedbirlerin İhlali Hâlinde BM Güvenlik Konseyine Başvurulması Meselesi 220
SONUÇ 225
Kaynakça 231
Kavram Dizini 261