Uluslararası Enerji Yatırımlarının Korunması

ULUSLARARASI ENERJİ YATIRIMLARININ KORUNMASI



Dr. Alper Çağrı YILMAZ



§ 1.Konunun Takdimi

§ 2.Çalışmanın Kapsam ve Sınırı

Birinci Bölüm: Yatırım Antlaşmaları Kapsamında Yabancı Yatırım





§ 3.Yabancı Yatırım



I.KAVRAM

II.YABANCI YATIRIM TÜRLERİ



A.Doğrudan Yabancı Yatırım ve Dolaylı Yatırım Ayrımı



1.Doğrudan Yabancı Yatırım

2.Dolaylı Yatırım (Yabancı Portföy Yatırımı)

3.Doğrudan Yabancı Yatırım ve Dolaylı Yatırım Arasındaki Farklar

B.Diğer Ayrımlar



1.Yatırım Sözleşmeleri

2.Uluslararası Yatırım Kredileri

3.Fikri Mülkiyet Hakları ve İdari İzinler

§ 4.Çok Taraflı Yatırım Antlaşmaları Kapsamında Yabancı Yatırım



I.ICSID KONVANSİYONU



A.Konvansiyon Hükümlerinde Yabancı Yatırım

B.İhtilaf Sınıflarına Yönelik Bildirim İmkanı

C.Yatırım Kavramının Unsurları



1.Hukuki Nitelik

2.Doğrudan Yatırımdan Kaynaklanma Olgusu

3.Takdir Yetkisi

D.Fedax/Salini Kriterleri



1.Yatırımın Belirli Bir Süre Devamlılık Göstermesi

2.Kazanç ve Risk Unsurlarının Mevcut Olması

3.Yatırımcının Önemli Bir Taahhüt Altına Girmesi

4.Yatırımın Ev Sahibi Devletin Gelişimine Katkı Sağlaması

II.DİĞER ÇOK TARAFLI YATIRIM ANTLAŞMALARINDA YABANCI YATIRIM



A.Kuzey Amerika Serbest Ticaret Antlaşması (NAFTA)

B.ASEAN Yatırım Antlaşması

C.COMESA Yatırım Antlaşması

D.Yeknesak Bir Uluslararası Yatırım Antlaşması Girişimi (MAI)

§ 5.İkili Yatırım Antlaşmaları Kapsamında Yabancı Yatırım



I.YATIRIM KAVRAMINA İLİŞKİN BENİMSENEN YAKLAŞIMLAR



A.Örnekleyici Liste Yaklaşımı

B.Örnekleyici Liste ve Karakteristik Yatırım Özellikleri Yaklaşımı

C.Tahdidi Liste Yaklaşımı

II.YATIRIM TANIMINA İLİŞKİN GETİRİLEN KISITLAMALAR



A.Ev Sahibi Devletin Hukukuyla Uyumlu Olma Kısıtlaması

B.Coğrafi Bakımdan Getirilen Kısıtlamalar

C.Zaman Bakımından Getirilen Kısıtlamalar



1.Antlaşmanın Geçerlilik Zamanına İlişkin Kısıtlamalar

2.Yatırım Uyuşmazlıklarına İlişkin Kısıtlamalar

3.Antlaşmanın Feshine İlişkin Kısıtlamalar

D.Proje Kısıtlamaları

§ 6.Yatırım Kavramına İlişkin Bazı Özel Konular



I.AZINLIK HİSSEDARLIĞI



A.Uluslararası Adalet Divanının Barcelona Traction Kararı

B.Yatırım Antlaşmalarında Öngörülen Yaklaşım

C.İçtihat Hukuku Alanında Benimsenen Yaklaşım

D.Değerlendirme

II.DOLAYLI HİSSEDARLIK



A.İçtihat Hukuku Alanında Benimsenen Yaklaşım

B.Değerlendirme

III.YATIRIM ÖNCESİ HARCAMALAR



A.İçtihat Hukuku Alanında Benimsenen Yaklaşım

B.Değerlendirme

İkinci Bölüm: Enerji Şartı Antlaşması Çerçevesinde Enerji Yatırımı ve Yatırımcısı



§ 7.Enerji Yatırımı



I.KAVRAM

II. ENERJİ YATIRIMININ UNSURLARI



A.Yatırım Üzerindeki Kontrol Düzeyinin Esas Alınması



1.Hukuki Çerçevenin İzahı

2.Portföy Yatırımlarına İlişkin Değerlendirme

B.Ev Sahibi Devletin Hukukuyla Uyumluluk Kıstasına Yer Verilmemesi



1.İçtihat Hukuku Alanında Uyumluluk Kriteri

2.Değerlendirme

C.Yatırım Öncesi Faaliyetlerin Koruma Altına Alınmaması



1.Hukuki Çerçevenin İzahı

2.Değerlendirme

III.ENERJİ YATIRIMI KAVRAMINA YÖNELİK KISITLAMALAR



A.Coğrafi Bakımdan Getirilen Kısıtlamalar

B.Zaman Bakımından Getirilen Kısıtlamalar



1.Hukuki Çerçeve

2.Hakem Kararlarında Zaman Bakımından Uygulama



a.Libananco Kararı

b.Cementownia Kararı

c.Europe Cement Kararı

IV.ENERJİ YATIRIM TÜRLERİ



A.Enerji Sektöründeki Ekonomik Faaliyetler



1.Temel Faaliyet Alanları

2.Enerji Sektörüyle Bağlantılı Ekonomik Faaliyetler: Amto Kararı

B.Enerji Yatırım Sözleşmeleri



1.Enerji Yatırım Sözleşmelerine İlişkin Hukuki Çerçeve

2.Enerji Kaynaklarının Aranması ve Üretimi Sözleşmeleri

3.Enerji Altyapı Sözleşmeleri

4.Enerji Madde ve Ürünlerinin Satışı Sözleşmeleri



a.Satış Sözleşmelerine İlişkin Hukuki Çerçeve

b.Satış Sözleşmelerinin Yatırım Olarak Kabulünün Tahkim Sürecine Etkisi

C.Hisse Senedi ve Tahviller

D.Fikri Mülkiyet Hakları

E.Kazançlar

§ 8.Enerji Yatırımcısı



I.İKİLİ VE ÇOK TARAFLI YATIRIM ANTLAŞMALARINDA YATIRIMCI



A.Gerçek Kişi Yatırımcılar

B.Tüzel Kişi Yatırımcılar

II.ENERJİ ŞARTI ANTLAŞMASI KAPSAMINDA YATIRIMCI



A.Enerji Yatırımcısı Kavramına İlişkin Hukukî Çerçeve

B.Gerçek Kişi Yatırımcılar

C.Tüzel Kişi Yatırımcılar

III.ENERJİ ŞARTI ANTLAŞMASININ BAZI YATIRIMCILARA UYGULANMAMASI



A.Enerji Şartı Antlaşmasının 17. Maddesi Hükmü

B.Posta Kutusu Şirketleri



1.Hukuki Çerçeve

2.ICSID'in Plama Kararı

C.Siyasi veya Ekonomik Kısıtlama Uygulanan Devletlerin Yatırımcıları



1.Hukuki Çerçeve

2.ICSID'in Libananco Kararı

Üçüncü Bölüm: Enerji Yatırımlarının Korunmasına İlişkin Temel Koruma Standartları



§ 9.Enerji Şartı Antlaşmasında Yatırımların Korunması



I.KORUMA VE GÜVENLİK İLKESİ



A.Uygulama Alanı

B.Taraf Devletlerin Sorumluluğunun Kapsamı

C.Özen Sorumluluğunun Sınırları

D.Değerlendirme

II.ADİL VE HAKKANİYETE UYGUN MUAMELE İLKESİ



A.Hukuki Çerçeve

B.Uygulama Alanı

C.İçtihat Hukuku Alanında Benimsenen Değerlendirme Kriterleri



1.Yatırımcının Haklı Beklentilerinin İhlal Edilmemesi

2.Keyfi Davranmama

3.Adil Yargılanma Hakkına ve Usûl Kurallarına Riayet Etme

4.İyiniyet Prensibine Uygun Davranma

D.Değerlendirme

III.AYRIMCI DAVRANMA YASAĞI



A.Hukuki Çerçevenin İzahı

B.Milli Muamele Kaydı



1.Unsurları



a.Yatırımların Benzer Nitelikte Olması

b.Kaydın İhlali İçin Meşru Bir Zemin Bulunmaması

c.Ayrımcı Muamelede Kasıt Unsuruna Gerek Olmaması

2.Değerlendirme

C.En Çok Gözetilen Ulus Kaydı



1.Uygulama Alanı

2.Kaydın Hakem Heyetlerinin Yargılama Yetkisi Üzerindeki Etkisi

3.Değerlendirme

IV.HAKSIZ KAMULAŞTIRMANIN ÖNLENMESİ İLKESİ



A.Uluslararası Yatırım Hukukunda Kabul Edilen Kamulaştırma Türleri



1.Doğrudan Kamulaştırma

2.Dolaylı Kamulaştırma



a.İçtihat Hukuku Alanında Benimsenen Kriterler



i.Esaslı Mahrumiyet Kriteri

ii.Süreklilik Kriteri

b.Sözleşme Temelli Hakların Kamulaştırılması

3.Tedrici Kamulaştırma

B.Kamulaştırmanın Hukuka Uygun Olmasına İlişkin Şartlar



1.Kamu Yararı Bulunması

2.Tazminat Ödenmesi

C.Değerlendirme

ATIF YAPILAN ULUSLARARASI YARGI KARARLARI

EK: ENERJİ ŞARTI ANTLAŞMASININ İLGİLİ HÜKÜMLERİ