ÖNSÖZ v
İÇİNDEKİLER ix
KISALTMALAR DİZİNİ xiii
GİRİŞ 1
1. BÖLÜM
ULUSLARARASI KİŞİLİK VE KURAMSAL GELİŞİMİ
1.1. ULUSLARARASI HUKUKTA KİŞİLİK KAVRAMI 7
1.1.1. Genel Olarak 7
1.1.2. Uluslararası Hukukta ve Ulusal Hukuklarda Kişilik Kavramı 10
1.1.3. Uluslararası Hukukta Kişilik Kavramının Önemi 13
1.1.3.1. Andlaşmaların Bireylere Doğrudan Uygulanması 15
1.1.3.2. Uluslararası Örgütlerin Sorumluluğunun Belirlenmesi 19
1.1.3.3. Devlet-Dışı Aktörlerin Hak ve
Yükümlülükleri 22
1.1.3.4. Devlet ile Özel Hukuk Kişileri Arasında Yapılan Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk 25
1.2. ULUSLARARASI HUKUKTA KİŞİLİĞİN KURAMSAL TEMELLERİ 27
1.2.1. 1648 Westphalia Barışı’nın Ardından Hukuki Kişilik 30
1.2.2. 20. Yüzyılın Başında Hukuki Kişilik: Devlet Merkezli Yaklaşım 34
1.2.2.1. Sadece Devlete Uluslararası Hukuki Kişilik Atfedilmesi 34
1.2.2.2. Sadece Devlete Uluslararası Hukuki Kişilik Atfının Genişletilmesi 40
1.2.3. Interbellum ve Devamında Uluslararası Hukuki
Kişilik 43
1.2.3.1. Birey Temelli Yaklaşım 43
1.2.3.2. Hak ve Yükümlülük Temelli Yaklaşım 49
1.2.4. Soğuk Savaş ve Devamında Farklı Bir Bakış: Uluslararası Aktörler 53
1.2.5. Uluslararası Kişiliğe İlişkin Farklı Yaklaşımların Değerlendirmesi 58
1.3. ULUSLARARASI HUKUKUN KİŞİLERİ VE KATILIMCILARI 62
1.3.1. Uluslararası Hukukun Kişileri: Devletler ve Uluslararası Örgütler 62
1.3.2. Uluslararası Hukukun Katılımcıları 64
1.3.2.1. Bireyler 66
1.3.2.2. Hükümet-Dışı Kuruluşlar 69
1.3.2.3. Ticari Şirketler 73
2. BÖLÜM
ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN HUKUKİ KİŞİ OLARAK KABUL EDİLME SÜRECİ
2.1. ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN TANIMI VE UNSURLARI 75
2.2. ULUSLARARASI ÖRGÜTLERE HUKUKİ KİŞİLİK ATFETMENİN HUKUKİ DAYANAKLARI 82
2.3. ULUSLARASI ÖRGÜTLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ 86
2.3.1. Birleşmiş Milletler Öncesinde Uluslararası Örgütler 88
2.3.1.1. Milletler Cemiyeti Öncesinde Uluslararası Örgütler 88
2.3.1.2. Milletler Cemiyeti 91
2.3.2. Birleşmiş Milletler Döneminde Uluslararası Örgütler 94
2.4. ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN HUKUKİ GELİŞİMİ 98
2.4.1. Kurucu Andlaşmalar ve Uluslararası Örgütlerin
Hukuki Kişiliği 98
2.4.1.1. Uluslararası Örgütlerin Kişiliğine Objektif
ve Sübjektif Yaklaşım 101
2.4.1.2. Kurucu Andlaşmalar ve Uluslararası
Örgütlerin Yetkileri 104
2.4.1.3. Uluslararası Örgütlerin Kurucu Andlaşmalarının Değerlendirilmesi 109
2.4.2. Örf ve Adet Hukuku ve Uluslararası Örgütlerin
Hukuki Kişiliği 111
2.4.3. Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası
Örgütlerin Hukuki Kişiliği 116
2.4.3.1. Birleşmiş Milletler Hizmetinde Uğranılan Zararların Tazmini 116
2.4.3.2. Silahlı Çatışmalarda Devletin Nükleer
Silah Kullanımının Hukukiliğine İlişkin Danışma Görüşü 120
2.5. ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN ULUSLARARASI HUKUKA ETKİSİ VE GÜNCEL TARTIŞMALAR 122
2.5.1. Uluslararası Örgütlerin Fonksiyonel Kişiliği ve Eleştirisi 125
2.5.2. Anayasacılık ve Global İdare Hukuku Kavramları 130
2.5.2.1. Anayasacılık 131
2.5.2.2. Global İdare Hukuku 134
2.5.3. Uluslararası Örgütler ve Uluslararası Hukuk
Kuralları 137
3. BÖLÜM
ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN HUKUKİ KİŞİ OLARAK KABUL EDİLMESİNİN ULUSLARARASI HUKUKTAKİ SONUÇLARI
3.1. GENEL OLARAK 141
3.2. ANDLAŞMA YAPMA YETKİSİ 143
3.2.1. Andlaşma Yapma Yetkisine İlişkin Hukuki Düzenlemeler 147
3.2.1.1. Birleşmiş Milletler Merkezli Gelişen
Andlaşma Yapma Yetkisi 149
3.2.1.2. 1986 Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi’nde Andlaşma Yapma Yetkisi 150
3.2.2. Andlaşma Yapma Sürecindeki Değişiklikler ve Sonuçları 154
3.2.3. Tek Taraflı Uluslararası Hukuk İşlemi Olarak Uluslararası Örgüt Kararları 159
3.3. ULUSLARARASI SORUMLULUK 161
3.3.1. Uluslararası Hukukta Sorumluluk Kavramı ve
Gelişimi 164
3.3.2. Uluslararası Örgütlerin Sorumluluğunun
Kodifikasyon Süreci 166
3.3.3. Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun 2011 Yılında Yayınladığı Taslak Maddeler 169
3.3.3.1. Uluslararası Hukuka Aykırı Eylem 171
3.3.3.2. Eylemin Uluslararası Örgüte Atfedilmesi 173
3.4. AYRICALIK VE BAĞIŞIKLIKLAR 176
3.4.1. Uluslararası Örgütlerin Ayrıcalık ve Bağışıklıklarına İlişkin Hukuki Düzenlemeler 177
3.4.1.1. Uluslararası Örgütlerin Kurucu
Andlaşmaları 177
3.4.1.2. Uluslararası Örgütün Taraf Olduğu Andlaşmalar 178
3.4.1.3. Çeşitli İç Hukuk Düzenlemeleri 180
3.4.2. Uluslararası Örgütlerin İç Hukuk Mahkemelerinden Bağışıklığının Örf ve Adet Hukuku Niteliği 181
3.4.3. Ayrıcalık ve Bağışıklıkların Kullanılmasında Fonksiyonel Gereklilik İlkesi 183
3.5. ULUSLARARASI KİŞİLİK ATFININ DİĞER
SONUÇLARI 185
SONUÇ 187
KAYNAKÇA 197
