Bu çalışma, iki taraflı ve çok taraflı kuvvetler statüsü anlaşmalarını incelemektedir. Bu kapsamda NATO Kuvvetler Statüsü Anlaşması rejimi ve ikili kuvvetler statüsü anlaşmalarına ilişkin (Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Japonya, Türkiye, Güney Kore vs.) konulara yer verilmiştir. Son olarak, BM Barışı Koruma Operasyonlarında görev alan personelin statüsü ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kuvvetler üzerindeki yargı yetkisi ele alınmıştır. Silahlı kuvvetlerin kemmiyetli miktarlarda ve daha uzun süreli olarak yabancı devlet topraklarına gönderilmesi yirminci asırda artan şekilde müşahede edilen bir olaydır. NATO gibi bölgesel teşkilatlar kapsamında, ikili devlet tecrübeleriyle veya Birleşmiş Milletler şemsiyesi altındaki operasyonlar kapsamında silahlı kuvvetler birçok ülkeye gönderilmektedir. Tüm bu durumlarda, gönderilen kuvvetlerin hukuki durumunu (statüsünü) net bir şekilde belirlemek ihtiyacı doğmaktadır. Bu ihtiyacı karşılamak içinse bu çalışmanın konusunu teşkil eden, "kuvvetler statüsü anlaşmaları"na başvurulmaktadır. Kuvvetler statüsü anlaşmaları çoğu zaman gizli olarak tasnif edilmekte, anlaşma metinlerine ulaşmak mümkün olamamaktadır. Keza, bu konuda yapılan Türkçe yahut yabancı dillerdeki çalışmalar da sınırlı sayıdadır. Bu yönüyle çalışma literatürdeki boşluğu bir nebze olsun doldurmayı hedeflemektedir. Son yıllarda Türkiye Cumhuriyeti Devleti de çeşitli devletlerde askeri üsler kurmuş, buralara kuvvetler göndermiştir. Türkiye'nin NATO sebebiyle hem (asker) kabul eden hem de dış devletlere gönderdiği kuvvetler dolayısıyla (asker) gönderen devlet olması konunun güncelliğini artırmaktadır. Bu çalışma, diğer hususların yanında, Türkiye'deki yabancı (askeri) kuvvet mensupları, sivil unsur mensupları ve bunların yakınlarının Türk yargısına tabi olma durumlarını da açıklığa kavuşturduğundan hakim, savcı ve avukatların, akademisyenlerin, TSK hukuk müşavirlerinin, Dışişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı'nda çalışan uluslararası hukukçuların istifade edeceği bir kaynak niteliğindedir. Çalışma'nın sonuna kuvvetlerin statüsünü belirleyen temel kanun ve andlaşmalar eklenmiş, NATO Kuvvetler Statüsü Anlaşması'nın İngilizce, Fransızca ve Türkçe metinlerine yer verilmiştir.(ÖNSÖZDEN) İÇİNDEKİLER 1. Giriş 2. Terimsel Olarak Kuvvetler Statüsü Anlaşmaları 3. Kuvvetler Statüsü Anlaşmalarının Tarihçesi 4. Kuvvetler Statüsü Anlaşmalarının Şekli, Andlaşmalar Hukukundaki Yeri ve Uygulanacak Hukuk 4.1. Devletin Rızasının Uygulanacak Hukuka ve İlgili Hukuki Vesikanın Şekline Etkisi 5. Kuvvetler Statüsü Anlaşmalarının Konusu, İçeriği ve Temel Kavramlar 5.1. Gönderen Devlet 5.2. Kabul Eden Devlet 5.3. Gönderen Devletin Askeri Makamları 6. Kuzey Atlantik Andlaşması Örgütü (Nato) 7. Avrupa Ordusu Kurma Projesi (Pesco) ve Nato'nun Geleceği 8. Nato Kuvvetler Statüsü Anlaşması'nda Yetki 8.1. NATO KSA'da Yer Bakımından Yetki 8.2. NATO KSA'da Zaman Bakımından Yetki 8.3. NATO KSA'da Kişi Bakımından Yetki 8.4. Yargı Yetkisinin Devletler Arasında Taksimi Meselesi 8.5. NATO KSA'da Yetkiye İlişkin Genel Prensipler 8.6. NATO KSA' ya Göre Münhasır Yetki 8.7. Mütedahil Yetki 8.8. Rüçhaniyet Hakkından Feragat ve Hukuki Neticesi 8.9. NATO KSA'da Adil Yargılanma Teminatları 9. Nato Kuvvetler Statüsü Anlaşmasında Tazminat Rejimi 9.1. Devletlerarası Tazminat Talepleri 9.2. Şahsi Tazminat Talepleri 10. Nato Ksa'da Yer Alan Diğer Hükümler 10.1. Kabul Eden Devletin İç Hukukuna Saygı Gösterme Kuralı 10.2. Kabul Eden Devlet Ülkesine Giriş-Çıkışlar 10.3. İstenmeyen Kişi İlan Etme ve Sınır Dışı Etme Kararı 10.4. Motorlu Vasıtalar ve Sürücü Belgeleri 10.5. Üniformaların ve Sivil Kıyafetlerin Giyilmesi 10.6. Silah Taşıma ve Bulundurma 10.7. Kuvvet (Zor) Kullanma Yetkisi 10.8. Meşru Müdafaa 11. Çeşitli Devletler ve Uluslararası Örgütlerin Akdettikleri Kuvvetler Statüsü Anlaşmaları 11.1. Afganistan 11.2. Almanya 11.3. Bonn Kuvvetler Statüsü Anlaşması 11.4. Amerika Birleşik Devletleri 11.5. Irak 11.6. Japonya 11.7. Güney Kore 11.8. Çin 11.9. Türkiye 11.10. Kıbrıs Adası 11.11. Suriye 11.12. Libya 11.13. Birleşmiş Milletler Teşkilatı 12. Mevcut Uluslararası Vesikalara Atıfla Kuvvetlerin Statüsünü Belirlemek 12.1. BM Görevdeki Uzmanlar Statüsü (Experts on Mission Status) 12.2. Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi'ndeki İdari ve Teknik Personel Statüsü (Administrative and Technical Status) 13. Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Kuvvetler Statüsü Anlaşmaları 13.1. Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Yargı Yetkisi 13.2. Roma Statüsü'ne Taraf Olmayan Devletlerin UCM Hakkında Kaygı ve Tutumları SONUÇ EKLER KAYNAKÇA
