Uluslararası HukuktaSağlık Hakkı
Doç. Dr. Ezeli AZARKAN
- | Sağlık Hakkının Kavramsal Temelleri |
- | Sağlık Hakkı ve Uluslararası Hukukla İlişkisi |
- | Sağlık Hakkının Hukuksal ve Diğer Yöntemlerle Tanınması |
- | Sağlık Hakkı Güvenliği ve Gelişimi İçin Uluslararası Bağlayıcı Yükümlülükler |
- | Uluslararası Sağlık Hukuku ve Uluslararası Hukuk |
- | Dünya Sağlık Örgütü'nün Standartları Kapsamında Uluslararası Sağlık Hukuku |
- | Uluslararası Sağlık Yönetimi |
- | Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 11
GİRİŞ 13
BİRİNCİ BÖLÜM
SAĞLIK HAKKI KAVRAMI, TARİHİ VE
ULUSLARARASI HUKUKLA İLİŞKİSİ
Giriş 21
BİRİNCİ KISIM
SAĞLIK HAKKI KAVRAMI
I. SAĞLIK HAKKININ KAVRAMSAL TEMELLERİ 25
A. Giriş 25
B. Sağlık Hakkının Kavramsal Temelleri 27
1. Bağlayıcılığı Olmayan Andlaşmalarda Sağlık Hakkı 27
2. İnsan Hakları Çerçevesinde Sağlık Hakkı 29
3. Çıkarlar Temelinde Sağlık Hakkının Varlığı 30
4. Haysiyet Kavramı Temelinde Sağlık Hakkının Varlığı 32
5. Ortak Çıkarlar ve Değerler Temelinde Sağlık Hakkı 33
6. Gelişme Temelinde Sağlık Hakkı 34
II. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDE SAĞLIK HAKKINI İFADE EDEN KAVRAMLAR 35
A. Sağlık Hakkını İfade Eden Kavramların Gelişimi 35
1. Tıbbi Bakım Hakkı 36
2. Sağlık Koruma Hakkı 37
3. Sağlık Hakkı 38
4. Ulaşılabilir En Yüksek Sağlık Standardı Hakkı 38
İKİNCİ KISIM
SAĞLIK HAKKI TARİHİ
I. SAĞLIK HAKKI TARİHİ 41
A. Giriş 41
B. Sağlık Hakkının Tanınması 42
C. Sağlık Hakkının Uluslararası Alandaki Kaynakları 44
D. Sağlık Hakkının Sağlanmasına Etki Eden Faktörler 48
1. 18 Yüzyıldan 20. Yüzyıla Sağlık Hakkına İlişkin Gelişmeler 48
2. Ulusal Gelişmelerin Uluslararası Boyut Kazanması 49
ÜÇÜNCÜ KISIM
SAĞLIK HAKKI İLE ULUSLARARASI HUKUK ARASINDAKİ İLİŞKİ
I. Giriş 53
II. ULUSLARARASI HUKUKUN KAYNAKLARI VE SAĞLIK HAKKI ARASINDAKİ İLİŞKİ 54
A. Uluslararası Andlaşmalar 54
B. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri 60
C. Uluslararası Yargı Kararları 61
D. Uluslararası Örgüt Kararları 64
1. Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararları 64
2. Diğer Uluslararası Örgütler 66
3. Uluslararası Hukukun Diğer Kaynakları 67
a. Uluslararası Teamül Hukuku 67
b. Esnek Hukuk ve Sağlık Hizmet Hakkı 68
c. Uluslararası Hukukun Kaynağı Olarak Esnek Hukukun Rolü 70
d. Esnek Hukuk ve Uluslararası Andlaşmalar 71
e. Esnek Hukuk ve Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri 71
f. Esnek Hukuk ve Uluslararası Teamül Hukuku 72
g. Esnek Hukuk ve Ulusal Hukuk Sistemleri 73
h. Esnek Hukuk ve Uluslararası Organların Genel Açıklamaları 74
III. ULUSLARARASI BELGELERDE SAĞLIK HAKKI 76
A. Dünya Sağlık Örgütü Anayasası 76
B. Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 77
C. Avrupa Konseyi Belgelerinde Sağlık Hakkı 78
D. Amerikan Devletleri Örgütü Belgelerinde Sağlık Hakkı 79
E. Afrika Birliği Örgütü Belgelerinde Sağlık Hakkı 80
İKİNCİ BÖLÜM
SAĞLIK HAKININ TANINMASI, GÜVENLİĞİ VE
ULUSLARARASI BAĞLAYICI YÜKÜMLÜLÜKLER
Giriş 85
BİRİNCİ KISIM
SAĞLIK HAKKININ HUKUKSAL YÖNTEMLERLE TANINMASI
I. HUKUKSAL YÖNTEMLER 87
A. Hukuksal Düzenlemeler ve İnsan Hakları İhlalleri 88
B. Etkili Hukuksal Düzenlemelere Duyulan İhtiyaç 90
1. Saygı Gösterme, Koruma Ve Yerine Getirme Yükümlülüğü Kullanarak Uygun Önlemler Belirlemek 91
2. İnsan Hakları Andlaşması İzleme Organlarının Çalışmalarını Kullanarak Uygun Önlemler’ Geliştirmek 92
C. Ulusal Planlar, Programlar ve Politikalar 94
D. Sorumluluk Mekanizmaları 95
1. Genel Sorumluluk Tedbirleri 95
2. Yargı Yolları 97
3. Veri Toplama 100
4. Etkili Katılım 102
a. Etkili Katılımın Kapsamı ve Sınırları 104
5. Çok Sektörlü ve Disiplinlerarası İnisiyatiflere Duyulan İhtiyaç 106
6. Hedeflenen Sağlık Politikaları 107
a. Ergenlik, Orta Çocukluk ve Erken Çocukluk 108
b. Savunmasız Olan Çocuklar İçin Geçerli Olan Hedefli Müdahaleler 109
7. Devletin Çocuk Sağlığını Güvence Altına Alacak Önlemleri Alma Yükümlülüğü ile Uyumlu Özelleştirme 110
a. Koruma Önlemleri İçin Gereklilik 111
İKİNCİ KISIM
SAĞLIK HAKKININ GÜVENLİĞİ VE
GELİŞİMİ İÇİN ULUSLARARASI BAĞLAYICI YÜKÜMLÜLÜKLER
I. GİRİŞ 115
II. ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN DOĞASI VE KAPSAMI 117
A. Çocuk Hakları Sözleşmesi Kapsamında İşbirliğini Destekleme ve Teşvik Etme Yükümlülüğü 118
B. Devletlerin Sağlık Hakkına İlişkin Üç Uluslararası Yükümlülüğü 120
1. Sağlık Hakkına Uluslararası Saygı Gösterme Yükümlülüğü 121
2. Sağlık Hakkının Korunmasına İlişkin Uluslararası Yükümlülük 126
3. Gelişmekte Olan Ülkelere Sağlık Hakkını Yerine Getirme Konusunda Uluslararası Yardım Yükümlülüğü 128
a. Yardım Biçimleri 131
b. Küresel Kurumsal Reform Konusu 132
c. Yardım Sağlanması Gereken Süreç 137
III. ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İLAÇLARA ERİŞİM ÜZERİNE ETKİSİ 139
A. Hakların Örtüşmesi: Fikri Mülkiyet Hakları ve İlaçlara Erişim 139
B. TBFMA Kapsamında Sağlık Hakkının Önemi 141
1. TBFMA Kapsamında Sınırlandırmanın Amacı 143
2. TBFMA'in Sağlık Hakkına İlişkin Kısıtlamasının Niteliği Ve Kapsamı 144
a. İnsan Hakkı Müdahalesini Haklı Kılma Gerekliliği Ve Minimal Zarar Prensibi 145
b. Doha Deklarasyonunun Etkisi 147
c. 31. Madde Muafiyetinin Etkinliği 149
C. Ticaret Hukuku ve İnsan Hakları 150
D. TBFMA ve İlaçlara Erişim Konusunda Beklentileri Yeniden Gözden Geçirme 152
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI SAĞLIK HUKUKU VE ULUSLARARASI HUKUK
I. ULUSLARARASI HUKUK’UN ROLÜ 158
II. DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ’NÜN STANDARTLARI KAPSAMINDA ULUSLARARASI SAĞLIK HUKUKU 160
III. BİRBİRİNE BAĞLI ULUSLARARASI HUKUK REJİMLERİ 165
IV. ULUSAL VE ULUSLARARASI SAĞLIK HUKUK ARASINDAKİ İLİŞKİ 166
V. ULUSLARARASI SAĞLIK YÖNETİMİ 167
VI. ULUSLARARASI SAĞLIK DÜZENLEMELERİ 169
A. Acil Durumlarına Karşılık Halk Sağlığı Yönetimi 169
B. Dünya Sağlık Örgütünce Yapılan Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri 170
1. Dünya Sağlık Örgütü Anayasası 171
2. Uluslararası Hijyen Düzenlemelerinden Uluslararası Sağlık Düzenlemelerine 172
3. Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri Gözden Geçirme Süreci 172
C. 2005 Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri 173
1. 2005 Uluslararası Sağlık Düzenlemesinin Amacı 174
2. 2005 Uluslararası Sağlık Düzenlemesinin Kapsamı 176
3. Uluslararası Toplumda Endişe Oluşturacak Halk Sağlığı Risklerinin Bildirimi 178
4. Uluslararası Toplumda Endişe Oluşturacak Halk Sağlığı Risklerinin Bildirimi 179
5. Bilginin Resmi Olmayan Kaynakları: Gizli Kaynaklar 180
D. DSÖ Rolleri ve Çok Sektörlü İlişkiler 181
E. Domuz Gribi Salgınından Alınan Dersler 182
SONUÇ 185
Kaynakça 193