Uluslararası Hukukta Silahsızlanma ve Kimya Silahların Yasaklanması Örgütü ( OPCW )
Arş. Gör. Salih KARATAŞ
İÇİNDEKİLER
ÖZET III
ABSTRACT V
ÖNSÖZ VII
KISALTMALAR IX
İÇİNDEKİLER XI
GİRİŞ 1
I. BÖLÜM
ULUSLARARASI HUKUKTA SİLAHSIZLANMA
I. SAVAŞ HUKUKU - İNSANCIL HUKUK - SİLAHLI ÇATIŞMALAR HUKUKU KAVRAMLARI 7
II. SİLAHSIZLANMA KAVRAMI 11
III. SİLAHSIZLANMANIN ÖNÜNDEKİ ENGELLER 15
A. Silahsızlanmanın Hukuki ve Teknik Boyutuna İlişkin Engeller 16
B. Silahsızlanmanın Konusu ve Alanına İlişkin Engeller 16
C. Silahsızlanmanın Manevi Boyutuna İlişkin Engeller 16
D. Silahsızlanmanın Genel Şartlarına İlişkin Engeller 17
E. Silahsızlanmanın Uluslararası Kontrolüne İlişkin Engeller 17
IV. SİLAHSIZLANMAYA YÖNELİK GİRİŞİMLER 18
A. Soğuk Savaş Öncesi Dönem 18
1. 1899 Tarihli I. Lahey Barış Konferansı 25
2. 1907 Tarihli II. Lahey Barış Konferansı 27
3. 17 Haziran 1925 Tarihli Cenevre Protokolü 28
4. 3 Aralık 1925 Tarihli Lokarno Antlaşmaları 32
5. 27 Ağustos 1928 Tarihli Briand-Kellogg Paktı 32
6. 1930 Tarihli Londra Deniz Silahlarının Sınırlandırılması Konferansı 35
B. Soğuk Savaş Dönemi ve Sonrası 37
1. 1972 Tarihli Biyolojik Silahlar Sözleşmesi 39
2. 1993 Tarihli Kimyasal Silahlar Sözleşmesi 41
II. BÖLÜM
KİMYASAL SİLAHLAR SÖZLEŞMESİ
I. SÖZLEŞMENİN HAZIRLIK SÜRECİ 51
II. SÖZLEŞMENİN KAPSAMI 60
A. KİMYASAL SİLAH TANIMI VE TÜRLERİ 62
1. Kimyasal Silah Tanımı 62
2. Kimyasal Silah Türleri 65
a. Taciz Maddeleri (Harassing Agents): 66
i. Göz Yaşartıcı Gazlar (Lachrymators-Tear Gases) 67
ii. Hapşırtıcı Maddeler (Sternutators- Causing Sneezing) 67
b. Yaralayıcı Maddeler (Casualty Agents): 67
i. Akciğer Tahrişçileri (Clorine ve Phosgene-Lung Irritants) 67
ii. Kan Ajanları (Hidrogen Cyanide-Blood Agents) 67
iii. Deriyi Kabartan Zehirli Gazlar (Vesicants, Blister Agents) 68
iv. Sinir Ajanları (Nerve Agents) 68
v. Psikokimyasallar (Psychochemicals) 69
vi. Toksinler ve Biyoregulatörler (Toxins and Bioregulators) 69
vii. İkili Silahlar (Binary Weapons) 69
B. SÖZLEŞMENİN EKLERİ 70
1. Kimyasallar Eki 70
2. Doğrulama Eki 72
3. Gizlilik Eki 77
III. YASAKLAR VE YÜKÜMLÜLÜKLER 78
A. YASAKLAR 79
B. YÜKÜMLÜLÜKLER 80
IV. YAPTIRIMLAR 82
III. BÖLÜM
KİMYASAL SİLAHLARIN YASAKLANMASI ÖRGÜTÜ (OPCW)
I. ÖRGÜTÜN KURULUŞ SÜRECİ ve PARİS ÖNERGESİ 85
A. Örgütün Kuruluş Süreci 85
B. Paris Önergesi 92
II. ÖRGÜTÜN ORGANLARI 93
A. Örgütün Temel Organları 95
1. Taraf Devletler Konferansı 96
2. Yürütme Konseyi 97
3. Teknik Sekreterya 99
A. Örgütün Yardımcı Organları 101
1. Gizlilik Komisyonu 101
2. Bilimsel Danışma Kurulu 102
3. Yönetim ve Finans Danışma Kurulu 103
4. KSYÖ’nün Gelecekteki Önceliklerine İlişkin Danışma Kurulu 104
III. ÖRGÜTÜN FAALİYET ALANLARI 105
A. Kimyasal Silahsızlanma 105
1. Eski Kimyasal Silahlar 106
2. Terk Edilmiş Kimyasal Silahlar 107
3. Gömülen ve Denize Dökülen Kimyasal Silahlar 108
4. Kimyasal Silahlara İlişkin İmha Süreci 109
B. Kimyasal Silahların Yaygınlaşmasının Önlenmesi 112
C. Kimyasal Silahlara Karşı Yardım ve Koruma 118
D. Barışçıl Kimyasal Kullanımına İlişkin Uluslararası İşbirliği 120
E. Kimyasal Silahlar Sözleşmesine Evrensel Düzeyde Bağlılık 121
F. Kimyasal Silahlar Sözleşmesinin Ulusal Düzeyde Uygulanması 122
1. Amerika Birleşik Devletleri 124
2. Rusya 125
3. Libya 125
4. Suriye 126
IV. BM – KSYÖ İŞBİRLİĞİ 127
V. BM-KSYÖ SURİYE ORTAK MİSYONU 131
SONUÇ 135
EKLER 143
EK 1:Kimyasallar Eki 143
EK 2: Teknik Sekreterya 146
KAYNAKLAR 147