İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER .9 KISALTMALAR LİSTESİ 15 GİRİŞ17 BİRİNCİ BÖLÜM SERBEST SEÇİM HAKKININ DEMOKRASİ VE TEMSİL BAĞLAMINDA TEMELLENDİRİLMESİ I. Demokrasi22 A. Demokrasinin Kavramsal Karmaşası .22 B. Demokrasinin Değişim ve Gelişim Çizgisi.23 C. Demokrasiyi Tanımlamak27 1. Normatif Açıdan Demokrasi .28 2. Ampirik Açıdan Demokrasi.31 D. Demokrasi ve İnsan Hakları 34 II. Siyasal Temsil 37 A. Temsil Kavramı38 1. Hukuksal Temsil .38 2. Siyasal Temsil .40 B. Siyasal Temsilin Türleri .41 1. Klasik Ayırım: Emredici Vekâlet-Temsili Vekâlet41 2. Diğer Siyasal Temsil Türleri .43 C. Siyasal Temsilin Ortaya Çıkışı .46 1. Düşünceden Önce Eylem: İngiltere ve Fransa47 2. Düşünürler ve Siyasal Temsil .51 a. Sieyes ve Siyasal Temsil.52 b. Jean Jacques Rousseau ve Siyasal Temsil 56 D. Temsili Yönetimin Meşruluk Kaynağı .60 1. Teokratik Teoriler 61 a. Doğaüstü İlahi Hukuk Doktrini .62 b. Providansiyel İlahi Hukuk Doktrini63 2. Demokratik Teoriler.65 a. Halk Egemenliği.66 b. Ulus Egemenliği.67 3. Teorilere Yönelik Eleştiriler .70 ϭϬ İçiŶdekiler E. Egemenliğin Kullanılması Açısından Siyasal Temsil72 1. Doğrudan Demokrasi ve Siyasal Temsil .72 2. Temsili Demokrasi ve Siyasal Temsil74 a. Temsili Demokrasiye Yönelik Eleştiriler76 III. Seçim80 A. Seçimlerin Farklı Görünümleri 81 1. Seçmenlerin Niteliğine Göre Seçimler: Sınırlı Oy Anlayışı .81 a. Servet ve Vergiye Göre Sınırlı Oy 82 b. Irk'a Bağlı Oy83 c. Cinsiyete Bağlı Oy85 d. Yeteneğe Bağlı Oy87 2. Hukuki Niteliği Açısından Seçimler: Görev – Hak Seçim88 a. Görev Seçim.88 b. Hak Seçim 89 3. Siyasi Niteliği Açısından Seçimler: Yarışmacı Seçimler 89 B. Seçimlerin İşlevleri 91 1. Siyasi Katılma Aracı Olarak Seçimler92 a. Siyasal Katılma.92 b. Siyasal Katılma Düzeyleri ve Seçimler.94 c. Siyasal Katılma ve Demokrasi96 (1) Elitist Görüş 97 (2) Katılımcı Görüş .101 2. Siyasi İktidarın Meşruiyeti Bakımından Seçimler.104 a. Biçimsel Meşruluk ve Seçim 106 b. Maddi Meşruluk ve İnsan Hakları 108 3. Siyasi İktidarın Denetlenmesi ve Dengelenmesi Bakımından Seçimler110 a. Siyasi İktidarın Denetlenmesi ve Dengelenmesi ve Seçim111 (1) Yasama Organının Denetlenmesi ve Seçimler112 (2) Yürütme Organının Denetlenmesi ve Seçimler 112 İKİNCİ BÖLÜM SERBEST SEÇİM HAKKININ NORMATİF ALANININ BELİRLENMESİ I. Serbest Seçim Hakkı Kavramı116 II. Serbest Seçim Hakkının Hakların Sınıflandırılması Bakımından Niteliği .117 III. Serbest Seçim Hakkına İlişkin Uluslararası ve Bölgesel Düzenlemeler.121 A. Uluslararası Düzenlemeler 122 1. Bildiriler123 2. Sözleşmeler 125 İçiŶdekiler ϭϭ B. Bölgesel Düzenlemeler .128 1. Avrupa Bölgesi Düzenlemeleri .129 a. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi.129 b. ‘Soft Law' Düzenlemeler134 2. Amerika Bölgesi Düzenlemeleri .137 3. Afrika Bölgesi Düzenlemeleri.139 IV. Serbest Seçim Hakkının Muhatabı140 V. Serbest Seçim Hakkının Öznesi 145 A. Gerçek Kişiler 146 1. Özel Durum Gösteren Gerçek Kişiler .148 a. Vatandaş148 b. Çocuk.155 c. Mahkûm.158 B. Tüzel Kişiler.163 1. Özel Hukuk Tüzel Kişileri.164 2. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri.166 C. Kolektivite .168 VI. Serbest Seçim Hakkının Nesnesi.172 A. Seçim Nedir? .172 VII. Serbest Seçim Hakkının Konusu .175 A. Serbest Seçim Hakkının Bileşenleri.176 1. Oy Hakkı .179 a. Oy Hakkına Getirilen Zımni Sınırlamalar.181 (1) Yaş Sınırı .184 (2) Hükümlü Olmak185 (3) Vesayet Altına Alınmak .190 (4) Yurtdışında İkamet Etme192 2. Seçimlerde Aday Olma Hakkı .195 a. Seçimlerde Aday Olma Hakkına Getirilen Zımni Sınırlamalar197 (1) İkametgâh .198 (2) Dil Şartı .199 (3) Yaş Şartı 201 (4) Kamu Personeli Olmak202 (5) Belirli Siyasi Partilere Üyelik.206 (6) Ücret Yatırma209 (7) Yanıltıcı Bilgi Verme .211 3. Milletvekilliği Görevini Sürdürme Hakkı212 a. Milletvekilliği Görevine Son Verilme.214 b. Milletvekilliği Görevini Yerine Getirememe217 ϭϮ İçiŶdekiler B. Serbest Seçim Hakkının Uygulama Alanı.223 1. Yasama Organı224 a. Çift Meclis226 b. Devlet Başkanı .228 c. Yerel Yönetimler231 d. Ulus-üstü Organlar.234 C. Serbest Seçim Hakkının Demokratik İlkeleri 236 1. Serbest Oy İlkesi.238 2. Genel Oy İlkesi242 3. Gizli Oy İlkesi247 4. Eşit Oy İlkesi.249 5. Makul Aralıklarla Seçim İlkesi 253 D. Seçim Sistemleri254 E. Seçimlerin Yönetimi ve Denetimi260 F. Siyasi Partiler.267 VIII. Serbest Seçim Hakkının Diğer İnsan Hakları İle İlişkisi .274 A. Düşünce, Düşünceyi Açıklama ve İfade Özgürlüğü.274 B. Toplantı ve Örgütlenme Özgürlüğü 278 C. Ayrımcılık Yasağı .281 D. Adil Yargılanma Hakkı .282 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SERBEST SEÇİM HAKKININ TÜRKİYE'DEKİ GÖRÜNÜMÜ I. Türk Anayasalarında Serbest Seçim Hakkı .285 A. Osmanlı Dönemi Anayasal Belgeleri285 B. Cumhuriyet Dönemi Anayasaları.292 1. 1924 Anayasası .293 2. 1961 Anayasası .295 3. 1982 Anayasası .298 a. Serbest Seçim Hakkının Karşılığı Olarak Seçme ve Seçilme Hakkı 298 b. Seçme ve Seçilme Hakkının Öznesi.302 (1) Vatandaş .303 (2) Yaş.306 (3) Yurtdışında Yaşayan Vatandaşlar307 c. Seçme ve Seçilme Hakkının Özneleri Yönünden Kısıtlamalar 309 (1) Seçmen Olamama .310 (a) Kısıtlı Olmak.310 (b) Kamu Hizmetinden Yasaklı Olmak.313 İçiŶdekiler ϭϯ (2) Oy Kullanamama.315 (a) Askerler315 (b) Hükümlüler 316 (c) Seçmen Kütüğüne Kayıtlı Olmamak 319 (3) Seçilme Yeterliliğine Sahip Olamama.322 (a) Eğitim.322 (b) Kısıtlılık 325 (c) Askerlik 326 (d) Kamu Hizmetlerinden Yasaklı Olmak 329 (e) Bazı Suçlardan Hüküm Giymiş Olmak330 (f) Bazı Görevlerde Bulunmak 336 d. Seçme ve Seçilme Hakkının Nesnesi .344 (1) Seçim 344 (a) Referandum347 (b) Erken Seçim .351 e. Seçme ve Seçilme Hakkının Uygulama Alanı.355 (1) Yasama Organı Seçimleri355 (2) Mahalli İdare Seçimleri .358 (3) Cumhurbaşkanlığı Seçimleri.360 f. Seçme ve Seçilme Hakkının Demokratik İlkeleri 364 (1) Serbest Oy İlkesi.365 (2) Genel Oy İlkesi373 (3) Tek Dereceli Seçim İlkesi375 (4) Eşit Oy İlkesi .375 (5) Gizli Oy İlkesi377 (6) Açık Sayım ve Döküm İlkesi379 (7) Yargısal Yönetim ve Denetim İlkesi380 g. Seçim Sistemleri Bağlamında Temsilde Adalet Yönetimde İstikrar İlkesi .385 (1) Türkiye'de Uygulanan Seçim Sistemi385 (2) Temsilde Adalet ve Yönetimde İstikrar İlkesi.387 SONUÇ.391 KAYNAKÇA 401
