Uluslararası İş Akitlerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi ve Esasa Uygulanacak Hukuk

Cansu İste Arlanoğlu

Bu çalışmada 'Uluslararası İş Akitlerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi ve Esasa Uygulanacak Hukuk' incelenmiştir. Çalışma kapsamında öncelikle iş sözleşmelerinin ve zayıf tarafı koruma ilkesi, akabinde yabancı unsurlu iş sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda esasa uygulanacak hukuk kanunlar ihtilafı kuralları incelenmiştir. Devam eden bölümlerde kanunlar ihtilafı kurallarına göre yetkili olan yabancı hukukun uygulanmasını engelleyecek kurallara yer verilmiş ve son bölümde yabancı unsurlu iş sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi açıklanmıştır. Çalışmada kullanılan yöntem hem yerel hem yabancı kaynak tarama ve yorumlama yöntemidir. Türk mahkemeleri nezdinde görülen yabancı unsurlu iş sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda öncelikle davacının taleplerinin niteliğinin tespit edilerek; doğrudan uygulanan kural niteliğindeki hükümler ile düzenlenmiş bir alacak kalemi bakımından ilgili hükmün doğrudan uygulanması, nispi emredici hükümler ile düzenlenmiş hükümler ile düzenlenmiş alacak kalemleri bakımından ise Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu md.27 çerçevesinde çözüme ulaşılması ulaşılan çözümlerdir. Bu şekilde uygulanacak yabancı hukukun doğurduğu sonuçların Türk kamu düzeni bakımından tahammül edilemez sonuçlar ortaya çıkarması halinde ise, Türk hukukunun uygulama alanı bulacaktır. Bu tür bir uyuşmazlıkta davacının taleplerinin hukuki niteliği ve Türk hukuk sistemi içerisinde düzenlendiği yerin doğru bir şekilde tespiti en önemli hususlardan biridir. Yine yabancı unsurlu iş sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda, Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi, Milletlerarası Özel Hukuk Kanunu'nun 44.maddesine göre belirlenecektir.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

Giriş
Birinci Bölüm
Bireysel iş sözleşmelerinin tarihi ve Türk hukukunda kavramsal çerçeve
A. İş sözleşmesinin tarihçesi
B. İş sözleşmesinin Türk hukukundaki yeri
C. İş hukukunun hukuki niteliği
D. İş sözleşmesinin tanımı ve türleri
E. İş sözleşmesinin unsurları
F. İş hukuku ile Sosyal Sigortalar Hukuku arasındaki temel farklar
İkinci bölüm
Yabancılık unsuru içeren bireysel iş sözleşmeleri
A. Yabancı unsur içeren bireysel iş sözleşmelerinde yabancılık unsuru ve vasıflandırma
1. Bireysel iş sözleşmeleri ve iş ilişkisi
2. De facto kurulan bireysel iş ilişkileri
3. Vasıflandırma sürecine ilişkin değerlendirme
B. Bireysel iş sözleşmelerinde mutad işyeri, yerleşim yeri ve esas işyeri kavramları
1. Mutad iş yeri
2. Yerleşim yeri
3. Esas iş yeri
Üçüncü bölüm
Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinde şekil, ehliyet, sözleşmeden doğan ilişkinin maddi varlığı ve geçerliliği, zamanaşımı ve hak düşürücü süre bakımından uygulanacak hukuk
A. Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinde ehliyete uygulanacak hukuk
B. Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinin şekline uygulanacak hukuk
C. Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinden doğan ilişkinin varlığı ve maddi geçerliliği
D. Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinde zamanaşımı ve hak düşürücü süre
Dördüncü bölüm
Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinin esasına uygulanacak hukuk
A. Tarafların seçtikleri hukuk-hukuk seçimi / Sübjektif bağlama kuralı
1. Hukuk seçimi yöntemleri
2. Kısmi hukuk seçimi
3. Hukuk seçimi sözleşmesinin geçerliliği
4. Seçilen hukukta sonradan meydana gelen değişiklikler
5. Türkiye İş Kurumu tarafından hazırlanan yurtdışı hizmet sözleşmelerinde hukuk seçiminin geçerliliği
6. Hukuk seçimi ile ilgili maddi sınırlamalar
7. Hukuk seçiminin mutad işyerinin emredici hükümleri çerçevesinde sınırlandırılması
B. İşçinin işini mutad olarak yaptığı iş yeri hukukunun uygulanması (Objektif bağlama kuralı)
1. Mutad işyeri kavramı, tespiti ve uygulama alanı
2. İşin yapıldığı ülkenin belirlenmesi
3. MÖHUK md.27/2'de kullanılan geçici kavramı ile İş Kanunu md.7'de yer alan geçici iş ilişkisi kavramlarının değerlendirilmesi
C. İşverenin esas iş yeri hukukunun uygulanması
D. Daha sıkı ilişkili hukukun uygulanması
Beşinci bölüm
Bireysel iş sözleşmelerine uygulanacak yetkili yabancı hukukun uygulanmasını engelleyen durumlar
A. Yabancı unsurlu bireysel iş sözleşmelerinde doğrudan uygulanan kuralların etkisi
1. Doğrudan uygulanan kuralların tanımı ve MÖHUK içerisindeki yeri
2. Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinde doğrudan uygulanan kuralların görünümleri
3. İşçinin mutad işyeri hukukunun emredici hükümlerinin asgari koruması (MÖHUK md.27/1) ile doğrudan uygulanan kurallar arasındaki ilişki
4. Türk hukukunda doğrudan uygulanan kuralların bireysel iş sözleşmelerine yansımaları
B. Zayıf tarafın korunması ilkesi çerçevesinde yabancı unsurlu iş sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda kamu düzeni
1. Kamu düzeni tanımı ve Milletlerarası Özel Hukukta zayıf tarafın korunması ilkesi çerçevesinde uygulanma şekli
2. Kamu düzeninin iki etkisi: olumlu etki ve olumsuz etki
3. Doğrudan Uygulanan Kurallar ile Kamu Düzeni Arasında Fark Olup Olmadığına Dair İncelemeler
4. MÖHUK md.27 çerçevesinde tüzel kişilik perdesinin aralanması ile organik bağ kavramının kamu düzeni perspektifinden incelenmesi
Altıncı bölüm
Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi
A. Türk mahkemelerinin yetkisinin MÖHUK'un 44.maddesi kapsamında incelenmesi
1. Milletlerarası yetki ve münhasır yetki kavramlarının tanımı ve çerçevesi
2. MÖHUK md.44 çerçevesinde iş sözleşmesi ve iş ilişkisi davalarında düzenlenen özel yetki kuralı
3. Yabancı unsurlu iş sözleşmelerinde yetki anlaşması
Sonuç
Kaynakça