Uluslararası Sivil Havacılık Hukukunda Havayolu Taşımacısının Hukuki Sorumluluğunun Sınırı

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17

BİRİNCİ KISIM
ULUSLARARASI SİVİL HAVACILIK HUKUKU

BİRİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI SİVİL HAVACILIK MEVZUATI
1. PARIS CONVENTION (1919) (PARİS KONVANSİYONU) 19
2. MADRID CONVENTION (1926) (MADRİD KONVANSİYONU) 19
3. HABANA CONVENTION (1928) (HAVANA KONVANSİYONU) 20
4. THE WARSAW CONVENTION (1929) SCOPE - DEFİNİTİONS 20
5. CONVENTION ON INTERNATIONAL CIVIL AVIATION (CHICAGO
CONVENTION - 1944) 33
5.1. INTERNATIONAL AIR SERVICES TRANSIT AGREEMENT, SIGNED AT CHICAGO, ON 7 DECEMBER 1944 (TRANSIT AGREEMENT) 67
5.2 INTERNATIONAL AIR TRANSPORT AGREEMENT, SIGNED AT
CHICAGO, ON 7 DECEMBER, 1944 (TRANSPORT AGREEMENT) 70
6. ROME CONVENTION (1952) CONVENTION ON DAMAGE CAUSED BY FOREIGN AIRCRAFT TO THIRD PARTES ON THE SURFACE, SIGNED AT
ROME, ON 7 OCTOBER 1952 (ROME CONVENTION 1952) 76
7. THE HAGUE PROTOCOL (1955) 92
8. GUADALAJARA CONVENTION (1961) 102
9. CONVENTION ON OFFENCES AND CERTAIN OTHER ACTS COMMITTED
ON BOARD AIRCRAFT (TOKYO CONVENTION) (1963) 107
10. CONVENTION FOR THE SUPPRESSION OF UNLAWFUL SEIZURE
OFAIRCRAFT (THE HAGUE CONVENTION 1970) 116
11. GUATEMALA CITY PROTOCOL (1971) 122
12. MONTREAL CONVENTION (1971) 134
13. MONTREAL PROTOCOL (1988) 162

14. CONVENTION ON THE MARKING OF PLASTIC EXPLOSIVES FOR THE PURPOSE OF DETECTION (MONTREAL CONVENTION 1991) 174
15. CONVENTION ON COMPENSATION FOR DAMAGE TO THIRD PARTIES, RESULTING FROM ACTS OF UNLAWFUL INTERFERENCE INVOLVING AIRCRAFT (2009) 181
16. CONVENTION ON COMPENSATION FOR DAMAGE CAUSED BY
AIRCRAFT TO THIRD PARTIES (2009) 209
17. ACT TO INCOPORATE INTERNATIONAL AIR TRANSPORT ASSOCIATION
(IATA) 222
18. AVRUPA MEVZUATI 225
18.1 MULTILATERAL AGREEMENT ON COMMERCIAL RIGHTS OF NON - SCHEDULED AIR SERVICES IN EUROPE 225
18.2. SINGLE EUROPEAN SKY (SES) 231
İKİNCİ BÖLÜM
ULUSAL SİVİL HAVACILIK MEVZUATI
1. TÜRK SİVİL HAVACILIK KANUNU, 233
2. TİCARİ HAVA TAŞIMA İŞLETMELERİ YÖNETMELİĞİ 269
3. UÇUCU EKİP UÇUŞ GÖREV VE DİNLENME SÜRELERİ İLE UYGULAMA ESASLARI TALİMATI 299
4. HAVA KARGO ACENTALARININ GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI HAKKINDA ÖZEL KURALLAR 321
5. TİCARİ HAVA TAŞIMA İŞLETMELERİ BAKIM SİSTEMİ
YÖNETMELİĞİ (SHY-M) 334
6. DİĞER KANUNLAR 342
6.1. TÜRK HAVA KURUMU KURULUŞ KANUNU 6.2. DEVLET HAVA
MEYDANLARI İŞLETMESİ TEŞKİLAT KANUNU 342
7. SEKTÖREL YÖNETMELİKLER 342

İKİNCİ KISIM
ULUSLARARASI HAVAYOLU TAŞIMACILIĞINDA TAŞIMACININ HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN SINIRI

BİRİNCİ BÖLÜM
TAŞIMACILIK
1.1. Taşımacılık Kavramı 345
1.2. Taşımacılığın Fonksiyonları 346
1.3. Taşımacılık Türleri 346

1.3.1. Karayolu taşımacılığı 347
1.3.2. Demiryolu taşımacılığı 347
1.3.3. Denizyolu taşımacılığı 347
1.3.4. Havayolu taşımacılığı 348
İKİNCİ BÖLÜM
HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI
2.1. Havayolu Taşımacılığı 349
2.2. Dünyada Havayolu Taşımacılığın Tarihsel Gelişimi 350
2.3. Türkiye’de Havayolu Taşımacılığı Tarihsel Gelişimi 351
2.4. Havayolu Taşımacılığının Önemi 352
2.5. Havayolu Taşımacılığının Avantajları 353
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ULUSLARARASI HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI
3.1. Uluslararası Anlaşmalar 355
3.2. Uluslararası Kuruluşlar 356
3.2.1. Uluslar arası sivil havacılık birliği (ICAO) 356
3.2.2. Uluslararası hava ulaşım birliği (IATA) 357
3.2.3. Avrupa havacılık emniyet ajansı (EASA) 357
3.2.4. Avrupa hava seyrüsefer emniyeti teşkilatı (EUROCONTROL) 358
3.2.5. Havacılık otoriteleri birliği (JAA) 359
3.3. Türkiye’deki Havayolu Kuruluşları 359
3.3.1. Sivil havacılık genel müdürlüğü (SHGM) 359
3.3.2. Devlet hava meydanları işletmesi (DHMİ) 361
3.4. Uluslararası AlandaHavayolu Taşımacılığını Geliştirmek İçin
YapılanÇalışmalar 361
3.4.1. Tek hava sahası 361
3.4.2. İkili havayolu taşımacılığı anlaşmaları 362
3.4.3. Vize uygulaması ve uluslararası havayolu taşımacılığı ilişkisi 363
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER VE UYGULANMA ŞARTLARI
4.1. Taşıyıcının Sorumluluğunu Düzenleyen Hükümler 365
4.1.1. Genel olarak 365

4.1.2. 1929 tarihli Varşova konvansiyonu, tadil ve ek protokolleri
(Varşova/Lahey Sistemi) 365
4.1.2.1. 1929 tarihli Varşova konvansiyonu 366
4.1.2.2. 1955 tarihli Lahey protokolü 366
4.1.2.3. 1961 tarihli Guadalajara ek konvansiyonu 368
4.1.2.4. 1971 tarihli Guatemala city protokolü 369
4.1.2.5. 1975 tarihli Montreal protokolleri 370
4.1.3. 1999 tarihli Montreal konvansiyonu 372
4.1.3.1. 1999 tarihli Montreal konvansiyonu öncesinde yaşanan
gelişmeler 372
4.1.3.2. 1999 tarihli Montreal konvansiyonu’nun hazırlanması 374
4.1.4. Ulusal hukuk 377
4.1.4.1. Genel olarak 377
4.1.4.2. Mahkemenin kendi hukuku (Lex Fori) 377
4.1.4.3. Sözleşme ile belirlenen hukuk 379
4.1.4.4. Milletlerarası özel hukuk bağlama kurallarına göre
uygulanacak hukuk 379
4.2. Uygulanma Şartları 380
4.2.1. Genel olarak 380
4.2.2. Taraflar arasında bir taşıma sözleşmesi bulunmalıdır 381
4.2.3. Taşıma uluslararası nitelikte olmalıdır 383
4.2.4. Taşıma hava aracı ile yapılmalıdır 387
4.2.5. Taşıma ücret karşılığında yapılmalıdır 389
4.2.6. Taşımanın konusu yolcu, bagaj veya yük olmalıdır 390
BEŞİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI HAVA TAŞIMALARI BAKIMINDAN TAŞIYICI
5.1. Genel Olarak 393
5.2. Akdi Taşıyıcı 395
5.3. Fiili Taşıyıcı1 396
5.4. Mütevali Taşıyıcı 396
ALTINCI BÖLÜM
TAŞIYICININ SORUMLU OLDUĞU HALLER
6.1. Genel Olarak 399
6.2. Yolcunun Ölümü veya Yaralanması 399

6.2.1. Şartları 399
6.2.1.1. Genel olarak 400
6.2.1.2. Kaza 400
6.2.1.3. Kazanın belirli bir süre içinde meydana gelmesi 405
6.2.1.3.1. Genel olarak 406
6.2.1.3.2. Biniş işlemleri sırasında 407
6.2.1.3.3. Hava aracında 410
6.2.1.3.4. İniş işlemleri sırasında 413
6.2.1.4. Zarar 414
6.2.1.4.1. Ölüm 415
6.2.1.4.2. Yaralanma 416
6.2.1.5. İlliyet bağı 421
6.2.2. Hukuki niteliği 422
6.3. Bagaj veya Yükün Ziyan veya Hasara Uğraması 429
6.3.1 Şartları 429
6.3.1.1. Genel olarak 430
6.3.1.2. Zarara sebep olan olay 432
6.3.1.3. Zarara sebep olan olayın havayoluyla taşıma sırasında
meydana gelmesi 433
6.3.1.4. Zarar 436
6.3.1.4.1. Ziyan 437
6.3.1.4.2. Hasar 438
6.3.1.5. İlliyet bağı 440
6.3.2. Hukuki niteliği 441
6.4. Yolcu, Bagaj ve Yük Taşımasındaki Gecikme 443
6.4.1. Genel olarak 443
6.4.2. Şartları 444
6.4.2.1. Gecikme 445
6.4.2.2. Zarar 448
6.4.2.3. İlliyet Bağı 452
6.4.3. Hukuki niteliği 452
YEDİNCİ BÖLÜM
TAŞIYICININ SORUMLULUĞUNDAN DOĞAN TAZMİNAT DAVASI
7.1. Dava Sebebi 455
7.2. Davanın Tarafları 457
7.2.1. Davacı 457

7.2.1.1. Yolcunun ölümü veya yaralanması halinde 458
7.2.1.2. Bagaj veya yükün ziyaı veya hasara uğraması halinde 458
7.2.1.3. Yolcu, bagaj ve yükün taşınmasındaki gecikme halinde 460
7.2.2. Davalı 461
7.2.2.1. Taşıyıcı 462
7.2.2.2. Taşıyıcının adamları 463
7.3. Tazminat Miktarı 464
7.3.1. Genel olarak 464
7.3.2. Miktar ile sınırlı sorumluluk ilkesinin uygulandığı haller 465
7.3.2.1. Genel olarak 465
7.3.2.2. Taşıyıcının sorumlu olduğu haller bakımından öngörülen
miktar sınırları 466
7.3.2.3. Miktar sınırlarında esas alınan değerler 471
7.3.3. Miktar ile sınırlı sorumluluk ilkesinin uygulanmadığı haller 472
7.3.3.1. Genel olarak 472
7.3.3.2. Taşıyıcının veya adamlarının belirli nitelikteki davranışları 473
7.3.3.2.1. Varşova/Lahey konvansiyonu’na göre 473
7.3.3.2.2. 1975 tarihli 4 Numaralı montreal protokolü’ne göre 474
7.3.3.2.3. 1999 tarihli Montreal konvansiyonu’na göre 475
7.3.3.3. Taşıma belgelerinin düzenlenmemesi veya gerekli kayıtları içermemesi 475
7.3.3.3.1. Varşova/Lahey konvansiyonu’na göre 475
7.3.3.3.2. 1975 tarihli 4numaralı Montreal protokolü’ne göre 480
7.3.3.3.3. 1999 tarihli Montreal konvansiyonu’na göre 480
7.4. Dava Açma Süresi 481
7.5. Görevli Mahkeme 483
7.6. Yetkili Mahkeme 483
7.7. İspat Yükü 488
7.8. Tahkim 488
SONUÇ 489
KAYNAKÇA 493