Uluslararası ve Ulusal Düzenlemelerde Mülteci Çocuğun Eğitim Hakkı

Şevin TAŞDELEN EREN

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ . 5

İÇİNDEKİLER . 7

KISALTMALAR . 13

GİRİŞ . 15

BİRİNCİ BÖLÜM MÜLTECİ, MÜLTECİ ÇOCUK KAVRAMI VE İLGİLİ MEVZUAT

1.1. MÜLTECİ KAVRAMI VE İLGİLİ MEVZUAT 19

1.1.1. Genel Olarak Mülteci Kavramı ve Tarihsel Gelişimi . 19

1.1.2. Hukuki Düzenlemelerde Mülteci Kavramı  28

1.1.2.1. Uluslararası Hukuki Düzenlemelerde Mülteci Kavramı . 28

1.1.2.1.1. International Refugees Organizition (IRO)-Uluslararası Mülteciler Örgütü (UMÖ)  28

1.1.2.1.2. Birleşmiş Miletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) . 29

1.1.2.1.3. 1951 Tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi. 31

1.1.2.1.4. 1967 Tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Protokol . 34

1.1.2.1.5. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi  35

1.1.2.1.6. 1967 Tarihli Birleşmiş Milletler Ülkesel Sığınma Bildirisi . 36

1.1.2.2. Bölgesel Düzenlemelerde Mülteci Kavramı  37

1.1.2.2.1. Afrika Bölgesinde Yapılan Çalışmalar  37

1.1.2.2.2. Amerikan Bölgelerinde Yapılan Çalışmalar  38

1.1.2.2.3. Arap Bölgelerinde Yapılan Çalışmalar  40

1.1.2.2.4. Avrupa Bölgesinde Yapılan Çalışmalar  40

1.1.2.3. Ulusal Metinlerde Mülteci Kavramı . 45

1.1.2.3.1. Genel Olarak  45

1.1.2.3.2. İskan Kanunu . 48

1.1.2.3.3. Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik  49

1.1.2.3.4. Ulusal Eylem Planı  50

1.1.2.3.5. 22.06.2006 Tarihli İç İşleri Bakanlığı Uygulama Talimatı  51

1.1.2.3.6. 6468 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu  53

1.1.2.3.7. Diğer Hukuki Düzenlemeler . 55

1.2. MÜLTECİ ÇOCUK KAVRAMI VE İLGİLİ MEVZUAT . 57

1.2.1. Mülteci Çocuk Kavramı ve Hukuki Boyutu . 57

1.2.2. Uluslararası Düzenlemelerde Mülteci Çocuk . 59

1.2.2.1. Genel Olarak  59

1.2.2.2. Cenevre Çocuk Hakları Beyannamesi  59

1.2.2.3. BM Çocuk Hakları Bildirgesi . 61

1.2.2.4. Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi  62

1.2.2.5. 1951 Tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve 1967 Tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Protokol  65

1.2.2.6. Diğer Uluslararası Belgeler  66

1.2.3. Ulusal Hukuki Düzenlemelerde Mülteci Çocuk  68

1.2.3.1. Genel Olarak  68

1.2.3.2. YUKK Kapsamında Mülteci Çocuk  69

İKİNCİ BÖLÜM EĞİTİM HAKKI VE İLGİLİ MEVZUAT

2.1. EĞİTİM HAKKI KAVRAMININ AÇILIMI  71

2.2. HUKUKİ DÜZENLEMELERDE EĞİTİM HAKKI . 72

2.2.1. Uluslararası Hukuki Düzenlemelerde Eğitim Hakkı  72

2.2.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirisi . 72

2.2.1.2. BM Eğitimde Ayrımcılığa Karşı Uluslararası Sözleşme . 73

2.2.1.3. Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi  74

2.2.1.4. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme  76

2.2.1.5. BM Çocuk Hakları Bildirisi  78

2.1.1.6. Diğer Uluslararası Hukuki Düzenlemeler . 79

2.2.2. Bölgesel Düzenlemeler . 82

2.2.2.1. Avrupa Birliği Çerçevesindeki Düzenlemeler  82

2.2.2.2. Amerikan Hukuki Belgelerindeki Düzenlemeler . 85

2.2.2.3. Afrika Bölgesi Belgelerindeki Düzenlemeler . 85

2.2.3. Ulusal Hukuki Metinlerde Eğitim Hakkı  86

2.2.3.1. 1982 Anayasası  86

2.2.3.2. 1739 Sayılı Milli Eğitim Kanunu 88

2.2.3.3. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu . 89

2.2.3.4. Diğer Ulusal Hukuki Metinler . 90

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MÜLTECİ ÇOCUĞUN EĞİTİM HAKKI VE ERİŞİMİ

3.1. MÜLTECİ ÇOCUĞUN EĞİTİM HAKKI . 93

3.1.1. Genel Olarak  93

3.1.2. Mülteci Çocuğun Eğitim Hakkına Dair Düzenlemeler  100

3.1.2.1. 1951 Tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme  100

3.1.2.2. Çocuk Hakları Sözleşmesi  101

3.1.2.3. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu . 102

3.1.2.4. Geçici Koruma Yönetmeliği . 104

3.1.2.5. Türkiye’deki Mülteci Çocukların Eğitim Haklarına İlişkin Genelgeler  107

3.1.2.5.1. Emniyet Genel Müdürlüğü Uygulama Talimatı Genelgesi . 107

3.1.2.5.2. Yabancılara Yönelik Eğitim Hizmetleri Genelgesi . 110

3.1.2.6. Türkiye’deki Suriyeli Çocuklara Dair Düzenlemeler . 111

3.1.2.6.1. Ülkemizde Kamp Dışında Misafir Edilen Suriye Vatandaşlarına Yönelik Tedbirler . 111

3.1.2.6.2. Geçici Koruma Altında Bulunan Suriye Vatandaşlarına Yönelik Eğitim Öğretim Hizmetleri Genelgesi  111

3.1.3. Türkiye’ de Mülteci Çocukların Eğitimine İlişkin Yapılan Plan ve Projeler . 112

3.1.3.1. Milli Eğitim Bakanlığı Stratejik Planı  112

3.1.3.2. Suriyeli Çocukların Türk Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi (PICTES) . 113

3.1.3.3. Suriyeli Misafir Öğrencilere Türkçe Öğretme Projesi . 113

3.2. MÜLTECİ ÇOCUĞUN EĞİTİME ERİŞİMİ  114

3.2.1. Türkiye’de Mülteci ve Geçici Korunan Çocuğun Eğitime Erişim Usulü  114

3.2.1.1. Mülteci Çocuğun Eğitime Erişim Usulü . 114

3.2.1.2. Geçici Korunan Çocuğun Eğitime Erişim Usulü  117

3.2.2. Mülteci Çocukların Eğitime Erişim Süreçlerinde Yaşadıkları Sıkıntılar ve AİHM Örnekleri  119

3.2.3. Mülteci Çocuklara Yönelik Kapsayıcı Eğitim Politikası . 124

SONUÇ . 129

KAYNAKÇA  135