ULUSLARARASI YATIRIM UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM MERKEZİ HAKEM KARARLARINA KARŞI HUKUKİ BAŞVURU YOLLARI Yalçın TORUN - ICSID Hakem Kararları - ICSID Hakem Kararlarına Karsı Hukuki Çareler - ICSID Hakem Kararlarının İptali - ICSID Hakem Kararlarının Yorumu - ICSID Hakem Kararlarının Düzeltilmesi - Ek Karar ve Karar Tashihi İÇİNDEKİLER GİRİŞ I. KONUNUN ÖNEMİ VE SEÇİLİŞ NEDENLERİ 15 II. ICSID TAHKİMİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 17 A. Yabancı Yatırım ve Doğrudan Yabancı Yatırım Kavramları 17 B. ICSID Tahkimi Kavramı 19 C. ICSID Hakem Kararları ve Nihai Karar Kavramları 20 Ç. ICSID Hakem Kararlarına Karşı Hukuki Başvuru Yolları Kavramı 20 1. Kararın Tashihi ve Ek Karar 21 2. Kararın Düzeltilmesi 22 3. Kararın Yorumu 22 4. Kararın İptali 22 D. ICSID Hakem Kararlarının İcrası 23 III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 24 IV. İNCELEME PLÂNI 24 BİRİNCİ BÖLÜM ICSID HAKEM KARARLARI, EK KARAR VE KARAR TASHİHİ, KARARIN YORUMU VE DÜZELTİLMESİ I. ICSID HAKEM KARARLARI 27 A. Kararı Verecek Hakem Heyetinin Teşkili 27 B. Hakem Heyetinin Vereceği Kararlar 28 C. Hakem Heyeti Ekseriyet ile Nihai Kararını Verir 29 Ç. Nihai Kararların Geçerliliği İçin Kararın Yazılı ve İmzalanmış Olması Gerekir 30 D. Nihai Kararlar Ayrıntılı Olmalıdır 32 E. Nihai Karar Gerekçeleri İçermelidir 32 F. Heyetin Herhangi Bir Üyesi Nihai Karara Kendi Fikrini veya Muhalefet Şerhini, Çoğunluğa Katılsa da Katılmasa da Ekleyebilir 34 G. Kararlar Tarafların Karşılıklı Rızası Olmadan Merkez Tarafından Yayınlanmayacaktır 35 Ğ. Tarafların İradesi ile Yargılamanın Son Bulması Durumunda Verilecek Kararlar 36 1. Sulh 36 2. Sulh Neticesinde Verilecek Kararlar 37 3. Sulh Dışında Tarafların İradesi ile Yargılamanın Sone Ermesi Durumunda Verilecek Kararlar 38 H. Ara Kararlar 39 1. Genel Özellikleri 39 2. İhtiyati Tedbir Kararları 39 a. Genel Olarak 39 b. Zorunluluk ve Aciliyet 42 c. İhtiyati Tedbir Kararlarının Öncelikli Olması 42 ç. İhtiyati Tedbir Talebi ve Yetkisizlik İtirazı 43 d. İhtiyati Tedbir Kararlarının Geçiciliği 44 e. İhtiyati Tedbir Kararlarının Tavsiye Niteliğinde Olması 44 f. İhtiyati Tedbir Kararlarına Uymamanın Sonuçları 45 g. Tahkim Yargılamasında Uygulanan İhtiyati Tedbir Kararlarına Paralel Yerel Uygulamalar 46 I. Kararların Yerel Mahkemelerce İncelenememesi 46 II. EK KARAR VE KARAR TASHİHİ, KARARIN YORUMU VE DÜZELTİLMESİ 48 A. Genel Olarak 48 B. ICSID Hakem Kararlarına Karşı Hukuki Başvuru Yolları 49 1. Karar Tashihi ve Ek Karar 49 a. Genel Olarak 49 b. Kararın Tebliği ve Müracaat Süresi 52 2. Kararın Yorumu 53 3. Karar Düzeltmesi 55 a. Genel 55 b. Karar Düzeltmesine Konu Olacak Kararlar 56 c. Karar Düzeltmesinde Uygulanacak Usul 57 ç. Birden Fazla Hukuki Yola Başvurma 59 d. Vakıaların Sonradan Tespiti 60 e. Karar Düzeltmesi (Revizyonun) Müracaatında Süreler 62 f. Yürütmenin Durdurulması 63 İKİNCİ BÖLÜM ICSID HAKEM KARARLARININ İPTALİ USULÜ I. GENEL OLARAK 67 A. Hakem Kararlarının Tekrar Gözden Geçirilmesi 67 B. İptal ve Temyiz 70 C. ICSID Sözleşmesi 52’nci Maddesinin Ad Hoc Komitelerce Yorumu 73 II. İPTAL TALEBİ 74 A. Taraflardan Birinin Talep Edebilmesi 74 B. İptal Talebinin Konusu 75 1. Nihai Kararlar 75 2. Kısmi İptal Talebi (Kararın Kısımları) 76 3. Tarafların İradesi ile Yargılamanın Son Bulması Durumunda Verilecek Kararlar 77 4. Nihai Karar Sonrası Verilen Kararlar (Ek karar ve Tashih Kararı, Yorum Kararı, Karar Düzeltmesi (Revizyon) ve İptal Kararı) 77 C. İptal Talebinde Bulunma Hakkından Vazgeçme 79 1. Karardan Sonra Vazgeçme 79 2. Karardan Önce Vazgeçme 79 Ç. İptale Talebine İlişkin Usul İşlemleri 82 1. Genel 82 2. İptal Talebine İlişkin Sebeplerin ve Kararın İptali Talep Edilen Kısmının Belirtilmesi 84 D. İptal Talebine İlişkin Müracaatın Kabul Edilmeyeceği Durumlar 84 III. İPTAL MÜRACAATINDA SÜRELER 86 IV. AD HOC KOMİTENİN OLUŞTURULMASI 87 A. Genel 87 B. Ad Hoc Komitenin Özellikleri 88 V. AD HOC KOMİTENİN KARAR VERMESİ 89 A. İptal Bir Zorunluluk mu Yoksa Takdiri midir? 89 B. İptal veya Onama 90 C. Nihai Kararların Tamamen İptali 90 Ç. Nihai Kararın Kısmi İptali 91 VI. İPTAL VE FERAGAT 92 VII. İPTAL USULÜ DIŞINDA BIRAKILAN HÜKÜMLER 92 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İPTAL SEBEPLERİNİN İNCELENMESİ I. İPTAL SEBEPLERİ 93 A. Genel Olarak 93 B. Birden Fazla İptal Sebebinin Birlikte İleri Sürülmesi 94 C. İptal Sebeplerinin Analiz Edilmesi İhtiyacı 95 II. İPTAL SEBEPLERİNİN İNCELENMESİ 96 A. Heyetin Uygun Şekilde Oluşturulmaması 96 1. Genel 96 2. Hakem Heyetinin Oluşturulmasına Karşı Önceden İtiraz Etmiş Olmak Şartı 98 B. Heyetin Yetkisini Aşması 99 1. ICSID Hakem Heyetinin Yargılama Yetkisi 99 a. Rationae Personae 100 (1) Merkezin Yetkisi Üzerine Tarafların Anlaşması 100 (2) Tarafların Niteliği 102 b. Rationae Materiae 104 2. İptal Sebebi Olarak Yetkinin Açıkça Aşılmasının Sınırları 105 3. Yetki Aşımının “Açıkça” Olması 106 4. Heyetin Yetkili Olmaması 107 a. Yargılama Yetkisi ve Yetkinin Aşılması 107 b. Yetkinin Ön İncelemesi ve İlk İtirazlar 108 c. Yetkinin Kapsamı 109 5. ICSID Sözleşmesinin 42’nci Maddesince Belirlenen Hukukun Uygulanmaması 110 a. Genel 110 b. ICSID Sözleşmesinin 42’nci Maddesinde Belirlenen Hukukun Hakem Heyetlerince Uygulanmaması Durumuna İlişkin Somut Örnekler 114 c. ICSID Sözleşmesinin 42’nci Maddesinde Belirlenen Hukuka Ait Kuralların Yanlış Uygulanması 115 ç. ICSID Sözleşmesinin 42’nci Maddesinde Belirlenen Hukukun Bazı Kurallarının Uygulanmaması 116 d. Hukuki Kaynakların Kararda Belirtilmesi 118 e. Hakkaniyet ve Nasfet 120 f. Milletlerarası Hukuk 121 C. Heyetin Üyelerinden Birisinin Rüşvet Aldığı İddiası 123 Ç. Kararın Dayandığı Gerekçelerin Belirtilmemesi 125 1. Genel 125 2. Gerekçesiz Karar Verilmesi 126 3. Gerekçelerin Yetersiz Olması 127 4. Gerekçelerin Çelişkili Olması 129 5. Uyuşmazlığa İlişkin İleri Sürülen Sorunlarla İlgilenmekte Başarısızlık 129 D. Usulün Temel Kurallarından Ciddi Bir Sapma Olması 133 1. Genel 133 2. Temel Kural ve Ciddi Sapma İlkesi 134 3. Usulün Etkilenmesi 135 a. Eşit ve Tarafsız Davranma 136 b. Savunma Hakkı 138 c. Müzakere 140 ç. Deliller 141 4. Usule Aykırılığa İlişkin Zamanaşımı İtirazı 142 III. İPTAL SEBEPLERİNİN SINIRININ TARAFLARCA GENİŞLETİLMESİ 142 IV. İPTAL SEBEPLERİNİN TOPLU KULLANIMI 143 Sonuç 145 Özet 149 Kaynakça 151 Kavram Dizini 155
