I AVRUPA BİRLİĞİ’NDE İNSAN ONURU Mustafa T. KARAYİĞİT / Gülçin GÖRAL
Giriş . 13
İnsan Onuru Kavramı 14
AB Hukukunda Beş Boyutu İtibariyle İnsan Onuru . 27
2.1. AB Hukukunun Bir Genel İlkesi Olarak İnsan Onuru . 27
2.2. Bir Kurucu Değer/İlke Olarak İnsan Onuru . 35
2.3. Temel Hakların Kaynağı ve Işığında Diğer Hakların Yorumlanacağı Bir Hak/İlke Olarak İnsan Onuru 37
2.4. Bir Kişisel Hak Olarak İnsan Onuru . 39
İnsan Onurunun Korunması . 45
Sonuç . 56
Kaynakça . 57
II AVRUPA BÜTÜNLEŞMESİNDE “DEMOKRASİ”: AVRUPA BİRLİĞİ, ADAY DEVLETLER VE ÜYE DEVLETLER İlke GÖÇMEN / Merve AĞZITEMİZ
Giriş . 69
Ön Tespit: “Demokrasi” 70
Avrupa Bütünleşmesinde “Demokrasi”nin Tarihsel Gelişimi . 74
2.1. Avrupa Bütünleşmesinin Başlangıcı 74
İÇİNDEKİLER
8
2.2. Avrupa Bütünleşmesinin Başlangıcından 1990’lı Yılların İlk Yarısına Kadarki Dönem . 76
2.3. Avrupa Bütünleşmesinde 1990’lı Yılların İlk Yarısından Lizbon Antlaşması’na Kadarki Dönem 80
2.4. Avrupa Bütünleşmesinde Lizbon Antlaşması Dönemi 85
Avrupa Birliği ve “Demokrasi” ile ilgili Mekanizmalar 91
3.1. Avrupa Birliği ve Demokrasi . 91
3.2. Aday Devletler ve Demokrasi . 98
3.3. Üye Devletler ve Demokrasi . 101
Sonuç . 111
Kaynakça . 113
III AB HUKUKUNDA EŞİTLİK İLKESİ VE AYRIMCILIK YASAĞININ UYGULANMASININ DENETİMİ: BİRLİĞE ÜYE VE ADAY ÜLKELER ÜZERİNDEN BİR İNCELEME Gözde KAYA / Tuğcan DURMUŞLAR
Giriş . 117
Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına İlişkin Kavramsal Çerçeve . 119
1.1. Genel olarak . 119
1.2. AB Hukukundaki Tanımı . 120
AB Hukukunda Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına İlişkin Başlıca Hükümler 121
AB’nin Anayasal Kimliği ile Üye Devletlerin Anayasal Kimlikleri Arasındaki İlişki . 123
AB Anayasal Düzeninde Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağının Birliğe Üye ve Aday Devletler Tarafından İhlaline Bağlanan Hukuki Sonuçlar . 127
İÇİNDEKİLER
9
4.1. İhlalde Bulunan Üye Devletlere Uygulanan Yaptırım Mekanizmalarına İlişkin Bir Değerlendirme . 128
4.2. Üye Devletlerde Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına Dair Örnek Oluşturan İhlal Durumları 131
4.2.1. Yaşa Dayalı Ayrımcılık Yasağının İhlali . 132
4.2.2. Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık Yasağının İhlali . 135
4.2.3. Cinsel Tercihe Dayalı Ayrımcılık Yasağının İhlali 143
Polonya ve Macaristan’ın Birlik Değerlerini İhlaline Dair Güncel Bazı Gelişmeler . 149
Birlik Değerlerini İhlal Eden Aday Ülkelere İlişkin Yaptırım Mekanizmaları 152
6.1. Aday Ülkelere İlişkin Genel Bir Değerlendirme 152
6.2. AB’ye Aday Batı Balkan Ülkelerinin Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına Uyumlarına İlişkin Bir Değerlendirme . 154
6.2.1. Karadağ 155
6.2.2. Sırbistan . 156
6.2.3. Kuzey Makedonya 156
6.2.4. Arnavutluk . 157
6.3. Türkiye’nin Eşitlik İlkesi ve Ayrımcılık Yasağına Uyumuna İlişkin Bir Değerlendirme 158
Sonuç . 161
Kaynakça . 162
IV ÜYE ve ADAY ÜLKE PERSPEKTİFİNDEN AVRUPA BİRLİĞİNDE ÖZGÜRLÜK Mehmet Hanifi BAYRAM / Gökçe KONYALI
Giriş . 171
Avrupa Birliği Mevzuatında Özgürlük Kavramı . 173
İÇİNDEKİLER
10
1.1. Özgürlüğün Avrupa Birliği Hukukunda Değer Olarak Yer Almasında Ulusal Anayasaların Etkisi . 176
1.2. Özgürlüğün Değer Olarak Lizbon Antlaşması'nda Ön Plana Çıkması 177
1.3. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı ve Özgürlük 180
Üyelik Başvurusu ve Genişleme Sürecinde Özgürlük . 183
Birlik Vatandaşlığı, Serbest Dolaşım ve Özgürlük . 189
Güvenlik ve Özgürlük 192
Bir Değer Olarak Özgürlüğün Korunması . 197
Sonuç . 200
Kaynakça . 202
V BİR AVRUPA DEĞERİ OLARAK İNSAN HAKLARI Gökçe YİĞİT CEYDİLEK / Harun ARIKAN
Giriş . 209
İnsan Hakları Kavramı . 209
Avrupa Birliği Hukuk Sisteminde Demokrasi, İnsan Hakları ve Temel Hak ve Özgürlükler 210
2.1. Hukukun Genel İlkesi olarak İnsan Hakları . 213
2.2. Temel Hak olarak İnsan Hakları 215
2.3. Değer olarak İnsan Hakları . 218
2.4. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Taraf Olma 220
Demokrasi ve Temel Hak ve Özgürlükler Konusunda Ölçü Norm Olarak Yargı İçtihatları 223
Türkiye-AB İlişkilerinde Bir Çıkmaz: Avrupa Değerleri Bağlamında İnsan Hakları . 226
4.1. Aday Ülke Türkiye . 226
İÇİNDEKİLER
11
4.2. Türkiye- AB İlişkilerinde Bir Avrupa Değeri Olarak İnsan Hakları . 230
4.3. Mülteci Krizi ve AB- Türkiye Göç Mutabakatı . 233
4.4. Güvenli Üçüncü Ülke Olarak Türkiye 239
Sonuç . 242
Kaynakça . 244
VI AVRUPA BİRLİĞİNDE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ: ÜYE VE ADAY ÜLKELER AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME A. Aslı BİLGİN
Giriş . 253
Hukukun Üstünlüğü Kavramı 254
Avrupa Birliğinde Hukukun Üstünlüğü: Tarihçe . 261
Avrupa Birliğinde Hukukun Üstünlüğünün Önemi . 263
Avrupa Birliğinde Hukukun Üstünlüğü Koruması . 267
4.1. Üye Devletlerde Hukukun Üstünlüğü Koruması . 267 4.1.1. Önleyici ve Teşvik Edici/Siyasi Mekanizmalar 268
