%3
Ceza koşulu, Türk Borçlar Kanunu'nun 179-182. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Türk Borçlar Kanunu'nun 182. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen aşırı ceza koşulunun indirilmesini düzenleyen hüküm haricinde bu hükümler emredici nitelikte değildir. Yani taraflarca bu hükümlerin aksine anlaşmalar yapılabilecektir. Bu tez çalışmasının ilk bölümünde ceza koşulu kurumu geniş bir şekilde açıklandıktan sonra ceza koşulunun türleri ve ceza koşulunun benzer kavramlar olan götürü tazminat, temerrüt faizi, cayma parası ve bağlanma parasından farkı irdelenecektir. İkinci bölümde ise; Türk Borçlar Kanunu'nun 179/II. fıkrasında "Ceza, borcun belirlenen zaman veya yerde ifa edilmemesi durumu için kararlaştırılmışsa alacaklı, hakkından açıkça feragat etmiş veya ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olmadıkça, asıl borçla birlikte cezanın ifasını da isteyebilir." şeklinde tarif edilen ifaya eklenen ceza koşulu konusu ayrıntılı olarak Yargıtay uygulaması ile birlikte irdelenecek olup bu kapsamla sınırlı olmak üzere ifaya eklenen ceza koşulu ile zarar arasındaki ilişki, ifaya eklenen ceza koşulunu aşan zarar talebi ve borçlunun ifaya eklenen aşırı ceza koşulunun indirilmesini isteme hakkına değinilecektir.
Konu Başlıkları
 |
Ceza Koşulunun Türleri |
|
Götürü Tazminat |
|
Cayma Parası |
|
Bağlanma Parası |
|
İfaya Eklenen Ceza Koşulu |
|
Aşkın Zararın Tazmini |
|
Akaryakıt Bayiliği Sözleşmeleri |
|
Ceza Koşulunun Adi Borçlular ve Tacirler Açısından İndirilmesi |
|
İÇİNDEKİLER İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 13
GİRİŞ
I. KONUNUN TAKDİMİ 17
II. KONUNUN ÖNEMİ 18
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 18
I. BÖLÜM:
TÜRK HUKUKU’NDA CEZA KOŞULU
I. CEZA KOŞULU KAVRAMI VE TANIMI 21
A. Kavram 21
B. Tanım 26
C. Kanun Sistematiği İçindeki Yeri 28
II. CEZAİ KOŞULUNUN AMACI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE UYGULAMA ALANI 29
A. Amacı 29
B. Ceza Koşulunun Hukuki Niteliği 36
C. Ceza Koşulunun Uygulama Alanı 37
1. Genel Olarak 37
2. Ceza Koşuluna Yer Verilen İşlemler 38
3. Ceza Koşuluna Yer Verilemeyen İşlemler 41
III. CEZA KOŞULUNUN UNSURLARI 46
A. Asıl Borcun Mevcut Olması 46
1. Genel Olarak 46
2. Asıl Borcun Konusu 47
3. Asıl Borcun Doğuş Kaynakları 49
4. Asıl Borcun Geçerli Olması 52
a. Genel Olarak 52
b. İptal Edilebilir Borçlar 56
c. Eksik Borçlar 56
B. Ceza Koşulu Olarak Asıl Borçtan Ayrı ve Bağımsız Bir Edimin Bulunması 58
C. Ceza Koşulunun Fer’i Niteliği 60
D. Ceza Koşulunun Sağlar Arası Bir Hukuki İşlem ile Kararlaştırılması 62
IV. CEZA KOŞULUNUN TÜRLERİ 63
A. Seçimlik Ceza Koşulu (İfa Yerine Talep Edilebilen Ceza Koşulu–Alternatif Ceza Koşulu) 64
B. İfaya Eklenen Ceza Koşulu (Gecikme Cezası) 70
C. İfayı Engelleyen Ceza Koşulu (Dönme Cezası – İfa Yerine Ceza Koşulu) 75
V. CEZA KOŞULUNUN BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 79
A. Götürü Tazminattan (Kira Tazminatı) 79
B. Temerrüt Faizinden 87
C. Cayma Parasından (Pişmanlık Akçesi–Zamanı Rücu–Cayma Tazminatı) 90
D. Bağlanma Parasından 95
II. BÖLÜM:
İFAYA EKLENEN CEZA KOŞULU
I. İFAYA EKLENEN CEZA KOŞULU ALACAĞININ İLERİ SÜRÜLMESİ 99
A. İfaya Eklenen Ceza Koşulu Alacağının Muaccel Olmadan Önceki Hükümleri 99
1. Genel Olarak 99
2. Miras 99
3. Alacağın Devri 100
4. Borcun Üstlenilmesi 101
5. Haciz 102
6. İflas 102
B. İfaya Eklenen Ceza Koşulunun Muaccel Olması 103
1. Genel Olarak 103
2. Muacceliyet Anı 108
3. Muacceliyet Koşulları 113
a. Genel Olarak 113
b. Asıl Borcun Muaccel Olması 114
c. Asıl Borcun İhlal Edilmesi 116
d. Borçlunun Kusurlu Olması 120
4. İspat Yükü 127
II. İFAYA EKLENEN CEZA KOŞULUNUN HÜKÜMLERİ 128
A. Genel Olarak 128
B. Asıl Alacak ile Ceza Koşulunun Birlikte İstenilmesi 131
C. Ceza Koşulunu Talep Hakkının Düşmesi 141
1. Ceza Koşulundan Açıkça Vazgeçme 142
2. Ceza Koşulundan Zımnen Vazgeçme 144
a. Genel Olarak 144
b. Ceza Koşulunda Zımnen Vazgeçmenin Şartları 149
ba. Asıl Borcun İfasının Taraflarca Kararlaştırılmış Şartlara Uygun Olmaması 149
bb. Kararlaştırılmış Şartlara Uygun Olmayan İfanın Alacaklı Tarafından Kabul Edilmiş Olması 149
bc. Kabul Esnasında Ceza Koşulunun Saklı Tutulmaması 150
bd. Sözleşmeden Dönme Yoluna Başvurulmamış Olması 155
III. İFAYA EKLENEN CEZA KOŞULUNU AŞAN ZARARIN TAZMİNİ 158
A. Genel Olarak 158
B. Ceza Koşulunu Aşan Zararın Tazmininin Şartları 162
1. Ceza Koşulunu Aşan Bir Zararın Bulunması 162
2. Asıl Borcun İhlali ile Zarar Arasında İlliyet Bağının Bulunması 164
3. Borçlunun Kusurlu Olması 165
C. Ceza Koşulunu Aşan Zararın Tazmini İçin Aranan Şartların Değiştirilmesi ve Ceza Koşulunu Aşan Zarar Talebinin Düşmesi 167
1. Ceza Koşulunu Aşan Zararın Tazmini İçin Aranan Şartların Değiştirilmesi 167
2. Ceza Koşulunu Aşan Zararın Tazmininden Vazgeçme 167
3. Asıl Borcu Meydana Getiren Sözleşmeden Dönme 168
4. Dönme Cezası ve Götürü Tazminat Anlaşmasında Ceza Koşulunu Aşan Zararın Tazmini 168
IV. İFAYA EKLENEN CEZA KOŞULUNUN ALACAĞIN DEVRİNE, BORCUN ÜSTLENİLMESİNE KONU EDİLMESİ VE TEMİNATA BAĞLANMASI 168
A. Alacağın Devrine Konu Edilmesi 168
B. Borcun Üstlenilmesine Konu Edilmesi 170
C. Teminata Bağlanması 171
V. İFAYA EKLENEN CEZA KOŞULUNUN ÖZELLİKLE AKARYAKIT BAYİLİĞİ SÖZLEŞMELERİNDEKİ GÖRÜNÜŞ ŞEKLİ 174
A. Genel Olarak 174
B. Akaryakıt Bayiliği Sözleşmelerinde İfaya Eklenen Ceza Koşulunun Hükümleri 176
III. BÖLÜM:
İFAYA EKLENEN AŞIRI
CEZA KOŞULUNUN İNDİRİLMESİ
I. İFAYA EKLENEN AŞIRI CEZA KOŞULUNUN İNDİRİLMESİ 181
A. Genel Olarak 181
B. Ceza Koşulunun İndirilmesinin Amacı 184
C. Ceza Koşulunun İndirilmesinin Hukuki Niteliği 186
D. Ceza Koşulunun İndirilmesinin Şartları 187
1. Genel Olarak 187
2. Geçerli ve Gerçek Bir Ceza Koşulunun Bulunması 189
3. Ceza Koşulunun Muaccel Olması 193
4. Ceza Koşulunun İfa Edilmemiş Olması 193
5. Ceza Koşulunun Aşırı (Fahiş) Olması 195
a. Genel Olarak 195
b. Aşırılığın Tespitinde Başlıca Ölçütler 196
ba. Alacaklının Menfaatleri 196
bb. Borçlunun Borca Aykırılığının Ağırlığı 198
bc. Borçlunun Kusurunun Ağırlığı ve Alacaklının Ortak Kusuru 199
bd. Tarafların Ekonomik Durumları 200
be. Ceza Koşulu Yükümlüsünün Menfaati 200
bf. Ceza Koşulunun Kararlaştırılma Amacı 201
bg. Asıl Sözleşmenin Türü ve Süresi 202
bh. Asıl Sözleşme İlişkisinden Doğan Bağlılığın Ölçüsü 202
bı. Sözleşmenin Taraflarının Tecrübe Düzeyi 203
6. Yabancı Para Borçlarında Ceza Koşulunun İndirilmesi 203
7. Aşırılığın Tespitinde Esas Alınacak An 204
E. Usul İşlemleri 206
1. Görev 206
2. Hakem 212
3. Yetki 213
4. İndirim Talebinde Bulunma Şekli 213
5. İndirimin Yapılış Şekli 214
6. İndirimin Ölçüsü 216
7. İndirim Kararının Hukuki Niteliği 216
8. İndirim Kararının Hükmü 217
9. Yargılama Giderleri ve İcra–İnkâr Tazminatı 218
F. Ceza Koşulunun İndirilmesinde Tacirlerin Durumu 219
1. Genel Olarak 219
2. Tacirlerde Ceza Koşulunun İndirilmesinin Şartları 222
3. Tacirlerin Ceza Koşulunun Geçersizliğini veya İndirilmesini İleri Sürmesi 228
SONUÇ 239
Kaynaklar 247
Kavram Dizini 257
Özgeçmiş 263
|
