Uygulamada Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Haksız Rekabet Davaları

Önsöz 

Kısaltmalar 

I. HAKSIZ REKABET KAVRAMI 

1. Giriş ve Tarihçe 

2. Genel Olarak Haksız Rekabet Kavramı 

A. Haksız Rekabet Kavramının Tanımı ve Amacı 

B. Haksız Rekabetin Unsurları 

a. Ekonomik Rekabetin Kötüye Kullanılması 

b. Dürüstlük Kurallarına Aykırılık 

c. Ekonomik Çıkarların Etkilenmesi 

3. 6102 Sayılı TTK Hükümleri Çerçevesinde Haksız Rekabet Hukuku’na Egemen Olan İlkeler 

II. FİKRİ SINAİ MÜLKİYET HAKLARI VE HAKSIZ REKABET HUKUKU İLE İLİŞKİLERİ 

1. Genel Olarak 

2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları 

A. Patent ve Faydalı Modeller 

a. Patentlenebilirlik Koşulları 

i. Yenilik 

ii. Buluş Basamağı 

iii. Sanayiye Elverişlilik 

b. Patentlerde Buluş Basamağı ve İnceleme Esasları 

c. Patent Korumasının Kapsamı 

d. Patente ve Faydalı Modele Tecavüz 

e. Patentin veya Faydalı Modelin Hükümsüzlüğü 

aa. Hükümsüzlüğün Açılmış Davalara Etkisi 

bb. İstisnalar ve Patent Sahibinin Kötü Niyetinden Kaynaklanan Haller 

cc. Hükümsüzlük Kararının Mutlak Etkisi 

B. Tescilli ve Tescilsiz Tasarımlar 

a. Giriş 

b. Tanım ve Tescilin Anlamı 

c. Tasarım Tescil Koşulları 

i. Yenilik 

ii. Ayırt Edicilik 

d. Bilgilenmiş Kullanıcı Gözüyle Değerlendirme 

e. Korumanın Kapsamı ve Tasarım Hakkına Tecavüz 

aa. Tasarım Hakkı Sahibinin Engelleyebileceği Eylemler 

bb. Tasarıma Tecavüz 

f. Tasarım Tescilinin Hükümsüzlüğü 

C. Entegre Devre Topoğrafyaları 

D. Yeni Bitki Çeşitleri Islahçı Hakları 

E. Markalar 

a. Genel Olarak 

b. Marka Türleri 

aa. Kişi Adları 

bb. Sözcük veya Sözcükler, Sloganlar 

cc. Harfler ve Sayılar 

dd. Şekiller 

ee. Üç Boyutlu Biçimler 

ff. Renkler 

gg. Sesler, Melodiler ve Kokular 

c. Markalarda İltibas 

d. Markalar veya İşaretler Arasında İltibasa İlişkin Uygulama Örnekleri 

e. Marka Korumasının İlkeleri 

aa. Marka Hakkının Korunmasında Tescil İlkesi 

bb. Marka Tescilinin Sınıf Esasına Göre Korunması İlkesi 

cc. Marka Tescilinin Ülkeselliği İlkesi 

dd. Yenileme Koşullu Sınırsız Süreli Koruma İlkesi 

f. Uygulamada Marka Hakkının Hükümsüzlüğü 

aa. Hükümsüzlüğün Konusu Olarak Marka Hakkı 

bb. İşletme Açısından Marka Hakkının Önemi ve Takibi 

g. Hükümsüzlük ve İptal Davaları Ayrımı 

aa. Genel Olarak 

bb. Marka Tescilinin Hükümsüzlüğü Davası 

cc. Marka Tescilinin Türk Patent ve Marka Kurumu Tarafından (mahkeme) İptal Süreci 

dd. Mutlak Red Sebepleri ile Hükümsüzlük 

ee. Nisbi Ret Sebepleri ile Hükümsüzlük 

ff. Hükümsüzlük ve Kurum İptal Kararının Etkisi 

gg. Kısmi Hükümsüzlüğün Anlamı 

hh. Hükümsüzlük Davalarında Görev ve Usul 

ii. İhtiyati Tedbirler 

jj. Kötüniyetle Tescillenmiş Marka Kullanılmasından Doğan Hukuki Sonuçlar 

F. Coğrafi İşaretler 

a. Genel Olarak 

b. Tanım ve Tescil Şartları 

aa. Menşe (Kaynak) Adları 

bb. Mahreç Adları 

cc. Geleneksel Ürün Adı 

c. Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adlarına Tecavüz 

d. Coğrafi İşaretlerin Hükümsüzlüğü 

G. Telif Hakları 

a. Eser Sahibinin Hakları (Mali ve Manevi Yetkileri) 

b. Bağlantılı Haklar 

c. FSEK’teki Haksız Rekabet Hükümleri 

III. TİCARİ KÖKEN VE KİMLİK KONUSUNDA HAKSIZ REKABET 

1. Ticaret Unvanı 

A. Marka ve Ticaret Unvanının Karşılaştırılması 

2. İşletme Adı 

3. Ticari Görünüm ve Ambalaj Benzetme 

4. Alan Adları 

IV. HAKSIZ REKABET HUKUKU VE REKABET HUKUKU AYRIMI 

1. Genel Olarak 

2. Ülkemizde Rekabet Hukuku 

V. ULUSLARARASI ANLAŞMALARDA HAKSIZ REKABET 

1. Genel Olarak 

2. Uluslararası Anlaşmaların Öncelikli Uygulanması 

VI. GÜMRÜKLERDE FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET KORUMASI 

1. Giriş 

2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Sahiplerinin Gümrüklerdeki Hakları 

A. Gümrük Noktalarında Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakkı İhlalleri Konusunda Yargı Kararları Örnekleri 

B. Avrupa Adalet Divanı’nın Yaklaşımı 

3. Gümrük Yönetmeliği ve Gelişmeler 

A. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Merkezi Veri Tabanına Kaydolmanın Avantajları 

B. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’na Başvuru Süreci 

C. Gümrüklerde Taklit Malların Durdurulması Süreci ve Örnekler 

D. Fikri –Sınai Mülkiyet Hakkını İhlal Eden Malların İmhası ve Hızlı İmha Süreci 

I. 6102 SAYILI TTK’DA HAKSIZ REKABET VE ETTK HÜKÜMLERİ 

1. Mülga 6762 Sayılı TTK’da Haksız Rekabet 

2. Mülga 6762 Sayılı TTK’da Haksız Rekabet Hükümleri ile 6102 Sayılı TTK’daki Haksız Rekabet Hükümlerinin Karşılaştırılması 

II. 6102 SAYILI TTK’DA ÖZEL HAKSIZ REKABET HALLERİ 

1. Kötüleme Yoluyla Haksız Rekabet (6102 Sayılı TTK 55/(1)a–1. madde) 

2. Kendisi, İşletmesi, Mal ve Faaliyetleri, İşleri Hakkında Yanlış veya Yanıltıcı Bilgi Vermek (6102 Sayılı TTK 55/(1)a.2. madde) 

3. Hak Sahibi Olmadığı Paye, Rütbe ve Unvan Kullanma (6102 Sayılı TTK 55/(1) a. 3 md) 

4. İltibas Yoluyla Haksız Rekabet (6102 Sayılı TTK 55/(1) a.4 madde) 

5. Haksız Karşılaştırmalı Reklam (6102 Sayılı TTK 55/(1)5 md) 

6. Belli ürünleri Tedarik Fiyatının Altında Satış ve Reklamlarında Vurgulama Yoluyla Halkı Yanıltma (6102 Sayılı TTK 55/(1)a.6 md) 

7. Müşteriyi Ek Edimlerle Sunumun Gerçek Değeri Hakkında Yanıltmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 7 madde) 

8. Saldırgan Satış Yöntemleri ile Müşterinin Karar Özgürlüğünü Kısıtlamak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a.8 md) 

9. Mallar, İş Ürünleri, Faaliyetler Hakkındaki Özellikleri Gizleme (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 9 md) 

10. Taksitle Satım veya Benzer Hukuki İşlemlere İlişkin Kamuya Yapılan İlanlarda Unvanını Açıkça Belirtmemek, Peşin veya Toplam Satış Fiyatını veya Taksitle Satımdan Kaynaklanan Ek Maliyeti Türk Lirası ve Yıllık Oranlar Üzerinden Belirtmemek (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 10 md) 

11. Tüketici Kredilerine İlişkin Kamuya Yapılan İlanlarda Unvanını Açıkça Belirtmemek veya Kredilerin Net Tutarlarına, Toplam Giderlerine, Efektif Yıllık Faizlerine İlişkin Açık Beyanlarda Bulunmamak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 11 md) 

12. İşletmesine İlişkin Faaliyetleri Çerçevesinde, Taksitle Satım veya Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Sunan veya Akdeden ve Bu Bağlamda Sözleşmenin Konusu, Fiyatı, Ödeme Şartları, Sözleşme Süresi, Müşterinin Cayma veya Fesih Hakkına veya Kalan Borcu Vadeden Önce Ödeme Hakkına İlişkin Eksik veya Yanlış Bilgiler İçeren Sözleşme Formülleri Kullanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 12 md) 

13. Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltmek; Özellikle; Müşterilerle Kendisinin Bizzat Sözleşme Yapabilmesi İçin, Onları Başkalarıyla Yapmış Oldukları Sözleşmelere Aykırı Davranmaya Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 1 md) 

14. Üçüncü Kişilerin İşçilerine, Vekillerine ve Diğer Yardımcı Kişilerine, Haketmedikleri ve Onları İşlerinin İfasında Yükümlülüklerine Aykırı Davranmaya Yöneltebilecek Yararlar Sağlayarak veya Önererek, Kendisine veya Başkalarına Çıkar Sağlamaya Çalışmak (6102 Sayılı TTK 55/(1) b. 2 md) 

15. İşçileri, Vekilleri veya Diğer Yardımcı Kişileri, İşverenlerinin veya Müvekkillerinin Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmeye veya Ele Geçirmeye Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 3 md) 

16. Onunla Kendisinin Bu Tür Bir Sözleşme Yapabilmesi İçin, Taksitle Satış, Peşin Satış veya Tüketici Kredisi Sözleşmesi Yapmış Olan Alıcının veya Kredi Alan Kişinin, Bu Sözleşmeden Caymasına veya Peşin Satış Sözleşmesi Yapmış Olan Alıcının Bu Sözleşmeyi Feshetmesine Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1)b. 4 md) 

17. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma; Özellikle; Kendisine Emanet Edilmiş Teklif, Hesap veya Plan Gibi Bir İş Ürününden Yetkisiz Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)c. 1 md) 

18. Üçüncü Kişilere Ait Teklif, Hesap veya Plan Gibi Bir İş Ürününden, Bunların Kendisine Yetkisiz Olarak Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış Olduğunun Bilinmesi Gerektiği Hâlde, Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1)c. 2 md) 

19. Kendisinin Uygun Bir Katkısı Olmaksızın Başkasına Ait Pazarlanmaya Hazır Çalışma Ürünlerini Teknik Çoğaltma Yöntemleriyle Devralıp Onlardan Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1) c. 3 md) 

20. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak İfşa Etmek; Özellikle, Gizlice ve İzinsiz Olarak Ele Geçirdiği veya Başkaca Hukuka Aykırı Bir Şekilde Öğrendiği Bilgileri ve Üretenin İş Sırlarını Değerlendiren veya Başkalarına Bildiren Dürüstlüğe Aykırı Davranmış Olur (6102 Sayılı TTK 55/(1)d maddesi) 

21. İş Şartlarına Uymamak; Özellikle Kanun veya Sözleşmeyle, Rakiplere de Yüklenmiş Olan veya Bir Meslek Dalında veya Çevrede Olağan Olan İş Şartlarına Uymayanlar Dürüstlüğe Aykırı Davranmış Olur (6102 Sayılı TTK 55/(1)d maddesi) 

22. Dürüstlük Kuralına Aykırı İşlem Şartları Kullanmak. Özellikle Yanıltıcı Bir Şekilde Diğer Taraf Aleyhine 

III. TESCİLLİ KORUMA KONUSU SINAİ MÜLKİYET HAKLARI VE TELİF HAKLARI KORUMASININ HAKSIZ REKABET YÖNÜ 

I. HAKSIZ REKABET HALİNDE AÇILABİLECEK DAVALAR 

1. Hukuki Çareler; Hukuk ve Ceza Davaları 

A. Hukuk Davaları, Kararların İcrası 

a. SMK Kapsamında Korunan Tescilli Hakların İhlallerine Karşı Hukuk Davası 

b. SMK Kapsamında Tecavüz Bulunmadığının Tespiti Davası 

c. Haksız Rekabetin Tespiti Davası 

d. Haksız Rekabetin Önlenmesi Davası 

e. Haksız Rekabetin Giderilmesi, Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması 

f. Maddi ve Manevi Tazminat Davası 

i. Maddi Tazminat Davası 

ii. Manevi Tazminat Davası 

iii. Haksız İhtiyati Tedbir Nedeniyle Tazminat 

B. Hukuk Davalarında Zamanaşımı 

C. Görev ve Yetki 

D. İhtiyati Tedbirler 

E. Haksız Rekabet Davasında Taraflar, İlan, İstihdam Edenin Sorumluluğu 

2. Haksız Rekabet ve Ceza Davaları 

3. SMK Kapsamında Marka İhlal Suçları 

4. Haksız Rekabetten Doğan Uyuşmazlıklar ve Arabuluculuk 

II. MEDYA VE HAKSIZ REKABET 

1. Haksız Rekabete İlişkin TTK Hükümlerine Göre Medyada Haksız Rekabet 

2. İnternet ve Haksız Rekabet Halleri 

III. HİZMET SÖZLEŞMELERİNDE REKABET YASAĞI ŞARTI VE HAKSIZ REKABET 

1. Genel Olarak 

2. İşverenin Rekabet Yasağı Sağlamak Konusundaki Olanakları 

A. Rekabeti Kısıtlama Şartları 

B. Gizlilik (Mahremiyet) Şartı 

C. Ticari Sır Öğretisi 

D. Fikri–Sınai Mülkiyet Hakları 

E. Uygulama, İşverenin Yönetim Anlayışı 

IV. HAKSIZ REKABET VE SINAİ MÜLKİYET DAVALARINDA BİLİRKİŞİLİK 

1. Bilirkişi Kimdir? 

2. Fikri Sınai Haklara İlişkin Çekişmelerde Bilirkişi Uygulaması 

3. Bilirkişiye Emek Mesaisine Göre Uygun Bir Ücret Ödenmelidir 

4. Bilirkişi İncelemesi ve Raporunun Sunulması 

5. Ceza Davalarında Uzman Kişinin Dinlenmesi 

6. Bilirkişilerin Sorumluluğu 

A. Bilirkişilerin Etik Sorumlulukları 

B. Hukuki Sorumlulukları 

C. Cezai Sorumlulukları 

a. Gerçeğe Aykırı Mütalaada Bulunması Nedeniyle 

b. Kamu Görevlisi Olması Nedeniyle 

c. Usulünce Çağrıldığı Halde Gelmemesi, Gelip de Görüş Bildirmekten Çekinmesi Nedeniyle 

V. HAKSIZ REKABETLE SUÇLANANLARIN SAVUNMALARI 

1. Marka Hukuku Alanında Savunmalar, Markanın Hukuka Uygun Kullanımı 

A. Markanın Başvuru Eserlerinde Yer Alması 

B. Markanın Ticarette Dürüstçe Kullanımı 

C. Marka Hakkının Tükenmesi 

D. Tüketicilerin ve Tazminat Ödeyenden Mal Alanların Eylemi ve Marka Hakkı 

2. Tanımlayıcı, Cins, Çeşit ve Vasıf Bildirici İşaretler 

3. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Alanında Savunmalar 

A. Kamu Yararına İlişkin Sınırlamalar 

a. Kamu Düzeni Nedeniyle Hak Sahibinden İzin Almaksızın Eserin Kamu Tarafından Kullanımı 

b. Eserin Koruma Süresi Bitmeden Devlet Tarafından Kamuya Mal Edilmesi 

c. Mevzuat ve Mahkeme Kararları 

d. Nutuklar ve Yasama Organındaki Açıklamalar 

e. Eğitim ve Öğretim Kurumlarında Temsil 

f. Eğitim Amacıyla Hazırlanan Derlemeler 

g. Alıntı Serbestisi 

h. Gazete İçerikleri 

i. Haber Verme, Basın Hakkının Kullanımı Sırasında Alıntı ve Haberlerin Niteliği 

j. Korumanın Süreyle Sınırlanması 

B. Kişisel Kullanım Yararına Sınırlamalar 

C. Sınırlamalardan Beklentiler 

4. Tasarım Hukuku Alanında Savunmalar 

A. Özel Amaçla Sınırlı Kalan ve Ticari Amaç Taşımayan Fiiller 

B. Deneme Amaçlı Fiiller 

C. Ticari Uygulamadaki Dürüstlük Kuralları ile Bağdaşır Olmak, Tasarımın Normal Kullanımını Gereksiz Şekilde Tehlikeye Sokmamak ve Kaynak Göstermek Kaydı ile Eğitim veya Referans Amaçlı Çoğaltmalar 

D. Yabancı Ülkelere Kayıtlı Olan ve Geçici Olarak Türkiye Cumhuriyeti Sınırları İçinde Bulunan Deniz veya Hava Taşıt Araçlarında Bulunan Ekipman, Bu Araçların Onarımı İçin Kullanılmak Üzere İthal Edilen Yedek Parça ve Aksesuarlar ile Bu Araçların Onarım Fiili 

E. Onarım Amaçlı Kullanımlar 

F. Önceki Kullanımdan Doğan Sınırlama 

G. Tasarım Hakkının Tükenmesi 

H. İşlevsel Zorunluluk Arz Eden Tasarımlar 

İ. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka Aykırı Tasarımlar 

5. Patent ve Faydalı Model Hukuku Alanında Savunmalar 

A. Patent Korumasının Süre ile Sınırlı Olması 

B. Patentin Sağladığı Hakkın Tükenmesi 

C. Önceki Kullanım Hakkı 

D. Özel Amaçlı Eylemler 

E. Deneme Amaçlı Eylemler 

F. Eczanelerde Tek Reçetelik Kullanımlar 

G. Uluslararası Trafik Serbestisinin Gereği Olarak Araçların Kullanılması 

H. İdari Zorunluluklar 

HUKUK GENEL KURULU KARARLARI 

11. HUKUK DAİRESİ KARARLARI 

19. CEZA DAİRESİ KARARLARI 

Kaynaklar 

Kavram Dizini