Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçu
Av. Furkan AKBULUT
- | Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçuna İlişkin Mülga 765 Sayılı TCK İle 5237 Sayılı TCK'nın İncelenmesi ve Karşılaştırılmalı Hukuk |
- | Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddenin Tanımlanması ve Çeşitleri |
- | Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeler İle Mücadele Uluslararası Sözleşmeler ve Uluslararası Örgütler |
- | Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti Suçu İle Korunan Hukuki Yarar, Suçun Unsurları ve Nitelikli Halleri |
- | Suçun Özel Görünüş Biçimleri |
- | Kovuşturma Usulü, Görevli ve Yetkili Mahkeme, Zamanaşımı ve Yaptırım |
- | Delillerin Değerlendirilmesi – Mücadelede Nasıl Bir Yol İzlenmelidir? |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Teşekkür 7
Önsöz 9
Kısaltmalar 19
Giriş 21
Birinci Bölüm
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE
TİCARETİ SUÇUNA İLİŞKİN MÜLGA 765 SAYILI TCK İLE
5237 SAYILI TCK’NIN İNCELENMESİ VE KARŞILAŞTIRILMALI HUKUK
1. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TİCARETİ SUÇUNA İLİŞKİN MÜLGA 765 SAYILI TCK İLE 5237 SAYILI TCK’NIN İNCELENMESİ VE KARŞILAŞTIRILMASI 23
1.1. Genel Olarak 23
1.2. Mülga 765 Sayılı Türk Ceza Kanun Dönemindeki Düzenleme 23
1.3. Mevcut 5237 Sayılı Türk Ceza Kanundaki Düzenleme 25
1.4. 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu İle 5237 Sayılı Türk Ceza Kanununun Karşılaştırılması 26
1.4.1. Genel Olarak 26
1.4.2. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu ile 765 Sayılı Türk Ceza Kanununun Karşılaştırılması 27
2. YABANCI ÜLKELERDE UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TİCARETİ SUÇUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 29
2.1. Genel Olarak 29
2.1.1. ABD 29
2.1.2. Almanya 30
2.1.3. Avustralya 31
2.1.4. Hollanda 31
2.1.5. Çin Halk Cumhuriyeti 31
2.1.6. İtalya 32
2.1.7. Portekiz 32
2.1.8. Rusya 32
2.1.9. Japonya 32
2.1.10. Birleşik Arap Emirlikleri 33
2.1.11. Yeni Zelanda 33
İkinci Bölüm
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDENİN
TANIMLANMASI VE ÇEŞİTLERİ
1. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDENİN TANIMI 35
1.1. Genel Olarak 35
2. UYUŞTURUCU VE UYARICI MADDE ÇEŞİTLERİ 42
2.1. Hint Keneviri ve Hint Kenevirinden Elde Edilen Maddeler 42
2.1.1. Hint Keneviri Bitkisi 42
2.1.2. Hint Kenevirinden Elde Edilen Maddeler 43
2.1.2.1. Esrar 43
2.1.2.2. Esrar Macunu (Kenevir Reçinesi) 44
2.1.2.3. Kenevir Yağı 44
2.1.2.4. Bonzai (Sentetik Esrar) 44
2.1.2.5. Marijuana (Marihuana) 45
2.2. Haşhaş Bitkisi ve Afyon 45
2.2.1. Haşhaş Bitkisi 45
2.2.2. Afyon 46
2.3. Morfin 47
2.4. Eroin 48
2.5. Kodein 49
2.6. Koka Bitkisi ve Koka Macunu 49
2.7. Kokain 50
2.8. Crack (Taş Kokain) 51
2.9. Sentetik Yolla Elde Edilen Uyuşturucu ve Uyarıcı Maddeler 51
2.9.1. Uyarıcılar (Stimulantlar) 51
2.9.1.1. Amfetamin 51
2.9.1.2. Metamfetamin 53
2.9.1.3. Captagon 53
2.9.1.4. Extacy 53
2.9.2. Hayal Gördürücüler (Halusünojenler) 54
2.9.2.1. Lsd 54
2.9.2.2. Meskalin 55
2.9.3. Depressantlar 56
2.9.3.1. Barbituratlar 56
2.9.3.2. Benzodiazepinler 56
2.9.3.3. Metakalonlar 56
Üçüncü Bölüm
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELER İLE
MÜCADELE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER VE
ULUSLARARASI ÖRGÜTLER
1. GENEL OLARAK 57
2. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 57
2.1. 1909 Şanghay Afyon Antlaşması 57
2.2. 1912 La Haye Afyon Mukavelesi 58
2.3. 1914 La Haye Afyon Konferansı 59
2.4. 1925 Cenevre Afyon Mukavelesi 59
2.5. 1931 Cenevre Afyon Mukavelesi 60
2.6. Zararlı İlaçların Gayrimeşru Ticaretinin Men’i Hakkındaki 1936 Cenevre Mukavelesi 60
2.7. Sentetik Uyuşturucu Maddeler Hakkında 1948 Paris Protokolü 61
2.8. 1953 Newyork Afyon Protokolü 61
2.9. Uyuşturucu Maddeler Dair 1961 Tek Sözleşmesi 62
2.10. 1971 Psikotropik Maddelere Dair Sözleşme 63
2.11. Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı 1988 Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 64
3. ULUSLARARASI ÖRGÜTLER 65
3.1. Genel Olarak 65
3.2. Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi 66
3.3. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Maddeler Komisyonu 66
3.4. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 67
3.5. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (USO) 67
3.6. Avrupa Konseyi ve Pompidou Grubu 67
3.7. Uyuşturucu Maddelerin Suiistimali Kontrol Fonu (UNFDAC) 68
3.8. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP) 68
3.9. Interpol 68
Dördüncü Bölüm
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE
TİCARETİ SUÇU İLE KORUNAN HUKUKİ YARAR,
SUÇUN UNSURLARI VE NİTELİKLİ HALLERİ
1. GENEL OLARAK 71
2. KORUNAN HUKUKİ YARAR 73
3. SUÇUN MADDİ UNSURLARI 75
3.1. Suçun Faili 75
3.2. Suçun Mağduru 76
3.3. Suçun Konusu 77
3.4. Hareket 82
3.4.1. Satma 84
3.4.2. Satışa Arz Etme 88
3.4.3. Başkalarına Verme 90
3.4.4. Sevk Etme 94
3.4.5. Nakletme 96
3.4.6. Depolama 99
3.4.7. Satın Alma 100
3.4.8. Kabul Etme 102
3.4.9. Bulundurma 103
4. SUÇUN MANEVİ UNSURU 110
5. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 112
6. NİTELİKLİ HALLER 113
6.1. Cezayı Ağırlaştıran Nedenler 113
6.1.1. Genel Olarak 113
6.1.2. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Verilen ya da Satılan Kişinin Çocuk Olması (TCK m.188/3–son cümle) 114
6.1.3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddenin Eroin, Kokain, Morfin, Sentetik Kannabinoid veya Baz Morfin Olması (TCK m.188/4–a) 116
6.1.4. Suçun Belirli Yerlerde İşlenmiş Olması (TCK m.188/4–b) 119
6.1.5. Suçun Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından Birlikte veya Bir Örgütün Faaliyetleri Kapsamında İşlenmiş Olması (TCK m.188/5) 122
6.1.5.1. Suçun Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmiş Olması 122
6.1.5.2. Bir Örgütün Faaliyetleri Kapsamında İşlenmiş Olması 125
6.1.6. Suçun Bazı Meslek Mensupları Tarafından İşlenmiş Olması
(TCK m. 188/8) 129
6.2. Cezayı Ortadan Kaldıran veya Hafifleten Nedenler Olarak Etkin Pişmanlık 130
6.2.1. Genel Olarak 130
6.2.2. Cezayı Ortadan Kaldıran Neden Olarak Etkin Pişmanlık Hali
(TCK m. 192/1) 131
6.2.2.1. Uygulanma Koşulları 131
6.2.2.1.1. Fail, TCK’nın 188’inci Maddesinin 3’üncü Fıkrasında Yer Alan Seçimlik Hareketlerden Birine İştirak Etmiş Olmalıdır 132
6.2.2.1.2. Bilgiler Bizzat Fail Tarafından Verilmelidir 134
6.2.2.1.3. Resmi Makamlar Tarafından Haber Alınmadan Önce, Etkin Pişmanlık Kapsamındaki Bilgilerin Paylaşılması Gerekmektedir 134
6.2.2.1.4. Söz Konusu Bilgi Paylaşımı İradi Bir Şekilde Gerçekleşmelidir 135
6.2.2.1.5. Failin, Diğer Suç Ortaklarını ve Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelerin Saklandığı veya İmal Edildiği Yerleri Mercilere Haber Vermesi Gerekmektedir 136
6.2.2.1.6. Verilen Bilgiler Sonucunda Suç Ortaklarının Yakalanması veya Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelerin Ele Geçirilmesinin Sağlanması Gerekmektedir 138
6.2.3. Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Etkin Pişmanlık Hali
(TCK m. 192/2) 139
6.2.3.1. Uygulama Koşulları 140
6.2.3.1.1. TCK’nın 188’inci Maddesinin 3’üncü Fıkrasında Yer Alan Seçimlik Hareketlerden Birini Yapmalı veya İştirak Etmiş Olmalıdır 140
6.2.3.1.2. Söz Konusu Bilgi Paylaşımı İradi Bir Şekilde Gerçekleşmesi Gerekmektedir 140
6.2.3.1.3. Söz Konusu Hizmet ve Yardım, Suçun Resmi Makamlar Tarafından Öğrenilmesinden Sonra Ancak Hüküm Verilmeden Önce, Bizzat Fail Tarafından Resmi Makamlara Yapılmalıdır 140
6.2.3.1.4. Fail, Vermiş Olduğu Bilgiler Sonucunda, Suçun Ortaya Çıkması ve Fail veya Diğer Suç Ortaklarının Yakalanmasına Hizmet ve Yardım Etmiş Olması Gerekmektedir 142
6.2.3.1.4.1. Suçun Ortaya Çıkmasına Hizmet ve Yardım Etme 143
6.2.3.1.4.2. Fail veya Diğer Suç Ortaklarının Yakalanmasına Yardım Etme 146
Beşinci Bölüm
SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
1. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 151
1.1. Genel Olarak 151
1.2. Teşebbüs 151
1.2.1. Satma 152
1.2.2. Satışa Arz Etme 154
1.2.3. Bulundurma 155
1.2.4. Başkalarına Verme 157
1.2.5. Sevk Etme 158
1.2.6. Nakletme 158
1.2.7. Depolama 159
1.2.8. Satın Alma 160
1.2.9. Kabul Etme 161
1.3. İştirak 161
1.3.1. Fail 162
1.3.2. Azmettirme 163
1.3.3. Yardım etme 164
1.4. İçtima 167
1.4.1. Bileşik Suç 167
1.4.2. Zincirleme Suç 168
1.4.3. Fikri İçtima 173
Altıncı Bölüm
KOVUŞTURMA USULÜ,
GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME,
ZAMANAŞIMI VE YAPTIRIM
1. KOVUŞTURMA USULÜ 179
1.1. Genel Olarak 179
1.2. Koruma Tedbiri 180
1.2.1. Arama 181
1.2.2. İletişimin Tespiti, Dinlenmesi ve Kayda Alınması 185
1.2.3. Gizli Soruşturmacı 188
2. GÖREVLİ VE YETKİ MAHKEME 190
2.1. Görevli Mahkeme 190
2.2. Yetkili Mahkeme 191
3. ZAMANAŞIMI 192
3.2. Genel Olarak 192
4. YAPTIRIM 193
4.1. Genel Olarak 193
4.2. Cezalar 193
4.3. Güvenlik Tedbirleri 195
4.3.1. Belirli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 195
4.3.2. Müsadere 196
4.3.3. Tekerrür 197
4.3.4. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbiri Uygulanması 198
Yedinci Bölüm
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ –
MÜCADELEDE NASIL BİR YOL İZLENMELİDİR?
1. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE SUÇLARINDA DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİNDE NİSPİ DEĞERLENDİRME YASAĞI İLE MUTLAK DEĞERLENDİRME YASAĞI TARTIŞMASI 201
1.1. Mutlak Değerlendirme Yasağı 202
1.2. Nisbi Değerlendirme Yasağı 203
2. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İLE MÜCADELEDE NASIL BİR YOL İZLENMELİ? 204
Sonuç 207
Kaynakça 213
Kavramlar Dizini 221
Özgeçmiş 223