Vasiyet Hukuku
Ömer Uğur GENÇCAN ( Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Başkanı )
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ YERİNE.........................................................................................5
İÇİNDEKİLER .............................................................................................9
KAYNAKÇA...............................................................................................49
KISALTMALAR ........................................................................................51
& 1. VASİYET HUKUKUNDA YER ALAN KAVRAMLAR .............55
I. ÖLÜME BAĞLI TASARRUF (TMK m. 502-574).....................55
A- GENEL OLARAK .................................................................55
B- ŞEKLİ ANLAMDA ÖLÜME BAĞLI TASARRUF
(TMK m. 531-549).................................................................56
1- Vasiyetname (TMK. m. 531-544)....................................57
a. Tek Taraflı Hukuki İşlemdir ......................................57
b. Üç Şekilde Yapılabilir (TMK m. 532-541)................57
c. Her Zaman Dönülebilir (TMK m. 542-544) ..............58
2- Miras Sözleşmesi (TMK. m. 545-549).............................58
a. Akdi Niteliktedir........................................................58
b. Resmi Vasiyetname Şeklinde Yapılabilir
(TMK m. 545 f. I) ......................................................59
c. Mirasçı veya Üçüncü Kişi Lehine Yapılabilir ...........59
d. Kural Olarak Tek Taraflı Dönülemez ........................59
II. VASİYET.....................................................................................59
A- GENEL OLARAK .................................................................59
B- VASİYETNAME İLE KARŞILAŞTIRMA...........................60
C- BELİRLİ MAL BIRAKMA İLE KARŞILAŞTIRMA ..........60
III. TEREKE (MİRAS) (TMK m. 589)..............................................61
A- TEREKENİN ANLAMI.........................................................61
B- TEREKENİN KAPSAMI.......................................................62
C- TEREKENİN HUKUKU .......................................................63
IV. TÜRK KANUNU MEDENÎSİ İLE KARŞILAŞTIRMA ............64
& 2. VASİYET HUKUKUNDA YER ALAN KİŞİLER........................69
I. VASİYET ALACAKLISI (TMK m. 517) ...................................69
A- VASİYET ALACAKLISI OLABİLECEKLER ....................69
1- Gerçek Kişiler Olabilir.....................................................69
10 İçindekiler
2- Tüzel Kişiler Olabilir .......................................................69
3- Tüzel Kişiliği Bulunmayan Topluluklar Olabilir.............70
4- Cenin Olabilir...................................................................70
5- Mirasbırakan Tarafından Belirlenen Olabilir...................70
6- Birden Çok Kişi Olabilir..................................................70
B- VASİYET ALACAKLISININ ÖZELLİKLERİ ....................70
1- Mirasçı Sıfatı Yoktur........................................................70
2- Ölüme Bağlı Bir Tasarrufla Atanır...................................71
3- Mirasçıların Cüz’î Halefidir.............................................71
4- Vasiyet Borçlusundan İstekte Bulunabilir........................73
a. Vasiyet Edilen Malın Teslimi ....................................75
b. Vasiyet Konusu Hakkın Devri ...................................76
c. Vasiyet Konusu Bir Davranışın Yerine
Getirilmemesinden Doğan Zararın Giderilmesi.........76
d. Vasiyet Alacağının Tazminata Dönüşmesi ................76
5- Tereke Üzerinde Ayni Hak Kazanmaz.............................76
6- Miras Ortaklığına Dahil Değildir.....................................76
7- Feragat Edebilir................................................................77
C- VASİYET ALACAKLISININ HAK VE YETKİLERİ.........77
1- Resmi Tasfiye Talep Edemez...........................................77
2- Terekenin Resmî Defterinin Tutulmasını İsteyemez........78
3- Terekenin Korunması Önlemi İsteyebilir
(TMK m. 633 f. II)...........................................................78
4- Mirasçı Atama Tasarrufuna İtiraz Edemez
(TMK m. 598 f. II)...........................................................78
5- Belirli Mal Bırakma Tasarrufuna İtiraz Edebilir..............78
6- Vasiyetnamenin Açılması Davasında Çağrılabilir
(TMK m. 596 f. II)...........................................................78
II. VASİYET BORÇLUSU...............................................................78
A- VASİYET BORÇLUSU OLABİLECEKLER.......................78
1- Gerçek Kişiler Olabilir.....................................................78
2- Tüzel Kişiler Olabilir .......................................................79
3- Yasal Mirasçı Olabilir......................................................79
4- Atanmış Mirasçı Olabilir..................................................79
5- Başka Vasiyet Alacaklısı Olabilir ....................................79
6- Önmirasçı Olabilir............................................................79
7- Artmirasçı Olabilir ...........................................................80
İçindekiler 11
B- VASİYET BORÇLUSUNUN ÖZELLİKLERİ .....................80
1- Birden Çok Kişi Olabilir (TMK m. 600 f. I, 641)............80
2- Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Varsa Ona Başvurulur
(TMK m. 600 f. I) ............................................................80
3- Tasarrufu Yerine Getirme Yükümlüsü Devre Dışı
Kalmışsa Yerine Getirme Borcu Bu Durumlardan
Yararlananlara Geçer (TMK m. 519 f. II)........................80
III. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ (TMK m. 550)..81
A- GENEL OLARAK .................................................................81
1- Tanımı ..............................................................................82
2- Amacı...............................................................................82
B- NİTELİĞİ...............................................................................82
C- ÖZELLİKLERİ......................................................................83
1- Kamu Görevlisi Değildir..................................................83
2- Ölüme Bağlı Tasarruflarda Atanabilir..............................84
D- ATANMASI (TMK m. 550 f. I).............................................84
1- Koşulları Uygun Olan Atanabilir.....................................84
a. Gerçek Kişi Atanabilir ...............................................84
aa. Hakim ve Savcı Atanamaz (TCA m. 140, f. V)...84
bb. Herhangi Bir Gerçek Kişi Atanabilir...................85
aaa. Kan ya da Kayın Hısımları Atanabilir.........85
bbb. Yasal Mirasçı...............................................85
ccc. Atanmış Mirasçı ..........................................85
ddd. Vasiyet Alacaklısı........................................85
eee. Vasi, Kayyım ya da Yasal Danışman ..........85
fff. Herhangi Bir Meslek Sahibi ........................85
ggg. Tam Ehliyetli Her Kişi ................................85
cc. Makamdaki Kişi Atanabilir..................................86
aaa. Makamda Halen Bulunan Kişi
Atanabilir.....................................................86
bbb. Makamda Bulunacak Kişi Atanabilir ..........86
b. Tüzel Kişi Atanabilir..................................................86
2- Atama Yetkisi Olan Tarafından Yapılmalıdır..................86
a. Mirasbırakan Tarafından Bizzat Atanabilir ...............87
aa. Vasiyetname İle Atanabilir..................................87
bb. Miras Sözleşmesiyle Atanabilir...........................87
b. Mahkeme Tarafından Atanamaz................................88
12 İçindekiler
c. Üçüncü Kişi Tarafından Atanamaz............................88
d. Atama Kararının Tanıma ve Tenfizi İstenebilir.........89
3- Tam Ehliyetli Olan Atanabilir (TMK m. 550 f. II) ..........89
a. Gerçek Kişinin Fiil Ehliyeti Bulunmalıdır.................89
b. Tüzel Kişinin Fiil Ehliyeti Bulunmalıdır ...................89
4- Birden Çok Atanabilir (TMK m. 551) .............................90
a. Görevi Birlikte Yürütürler (TMK m. 551, f. I) ..........90
b. Görevi Yapamaz Olan Varsa Diğerleri Göreve
Devam Eder (TMK m. 551, f. II)...............................90
c. Acele Hâllerde Her Biri Gerekli İşlemleri Yapabilir
(TMK m. 551, f. III)...................................................90
5- İkameli Olarak Atanabilir.................................................91
a. Yedek Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi
Ataması ......................................................................91
b. Art Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Ataması........91
6- Atama Şarta Bağlanabilir.................................................91
E- GÖREVLENDİRME İŞLEMİ ...............................................92
1- Görevin Bildirilmesi (TMK m. 550 f. III)........................92
a. Bildirim Zorunludur...................................................92
b. Bildirim Şekle Tabi Değildir......................................92
c. Bildirim Vakit Geçirmeksizin Yapılmalıdır...............92
d. Bildirim Çekişmesiz Yargı İşidir
(HMK m. 382 f. II/c) ............................................ 92
2- Görevin Kabulü (TMK m. 550 f. III)...............................93
a. Açıkça Kabul .............................................................93
b. Susarak Kabul ............................................................93
c. Örtülü Kabul ..............................................................93
3- Görevin Reddi ..................................................................94
4- Göreve Başlama Anı ........................................................94
5- Göreve Başlamanın Sonucu .............................................94
6- Görevin Süresi..................................................................94
a. Mirasbırakan Düzenleme Yapmışsa ..........................94
b. Mirasbırakan Düzenleme Yapmamışsa......................95
aa. Paylaşmanın Tamamlanması ...............................95
bb. Sulh Hakimi Tarafından Görevine Son Verme
(TMK m. 555, f. III) ............................................95
aaa. Yetersiz Olduğunun Tespiti.........................95
İçindekiler 13
bbb. Görevini Kötüye Kullandığının Tespiti.......95
ccc. Ağır İhmalinin Tespiti .................................95
cc. İstifası (TMK m. 554, f. II)..................................95
dd. Kendiliğinden Sonlanması (TMK m. 554 f. I).....96
aaa. Görevlinin Ölümü........................................96
bbb. Vasiyetnamenin İptali..................................96
ccc. Fiil Ehliyetinin Kaybedilmesi......................96
aaaa. Gerçek Kişinin Fiil Ehliyetini
Kaybetmesi........................................96
bbbb. Tüzel Kişinin Fiil Ehliyetini
Kaybetmesi........................................96
ee. Tereke Mevcudunun Borçları Karşılamaya
Yetmemesi (TMK m. 636)...................................97
7- Görevin Sona Ermesinin Sonuçları..................................97
a. Art Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Varsa............97
b Art Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Yoksa ...........97
G- GÖREV VE YETKİLERİ (TMK m. 552-553)......................97
1- Görev ve Yetkileri (TMK m. 552 f. I)..............................97
a. Liste Düzenleme (TMK m. 552, f. II, b.1).................98
aa. Resmi Liste Değildir............................................98
bb. Olanak Varsa Mirasçılar Hazır
Bulundurulabilir...................................................98
cc. Bildirim ve İhbar Yükümlülüğü Yoktur ..............98
dd. İlan Zorunluluğu Yoktur......................................98
ee. Düzenleme Gideri Tereke Borcu Sayılır..............99
ff. Tespit Davasına Konu Olabilir ............................99
gg. Mevcut Liste Varsa Yeniden Düzenlenmez ........99
b. Terekeyi Yönetim (TMK m. 552, f. II, b. 2)............100
c. Alacakların Tahsili, Borçların Ödenmesi
(TMK m. 552, f. II, b. 3)..........................................101
d. Vasiyetleri Yerine Getirme (TMK m. 552, f. II, b.4).....102
e. Plân Hazırlama (TMK m. 552, f. II, b. 5) ................102
f. Temsil (TMK m. 552, f. II, b. 6)..............................102
g. Bildirim (TMK m. 552, f. II, b. 7)............................103
2- Tereke Malları Üzerinde Tasarruf (TMK m. 553) .........103
3- Terekenin Resmî Defterinin Tutulmasını İsteyemez......104
14 İçindekiler
4- Tereke Yöneticiliği Görevi Verilebilir
(TMK m. 592 f. II).........................................................104
5- Terekenin Korunması Önlemi İsteyebilir.......................104
6- Mirasçılık Belgesi Düzenlenmesi İçin Başvurabilir.......104
7- Tenkis Davasının Tarafı Olamaz....................................104
8- Mirasçı Atama Tasarrufuna İtiraz Edemez
(TMK m. 598 f. II).........................................................105
9- Belirli Mal Bırakma Tasarrufuna İtiraz Edemez
(TMK m. 598 f. II).........................................................105
10- Yüklemenin Yerine Getirilmesi Davası Açabilir
(TMK m. 515 f. I) ..........................................................105
11- Yükleme Yükümlüsü Olamaz ........................................105
12- Vasiyetnamenin Açılması Davasında Çağrılabilir
(TMK m. 596 f. II).........................................................105
G- DENETLENMESİ (TMK m. 555).......................................105
H- SORUMLULUĞU (TMK m. 556).......................................106
I- ÜCRETİ (TMK m. 550 f. IV) ..............................................106
IV. MİRASÇI (TMK m. 516 f. I) .....................................................108
A- ATANMASI.........................................................................108
1- Ölüme Bağlı Bir Tasarrufla Atanabilir...........................109
2- Birden Fazla Kişi Mirasçı Atanabilir (TMK m. 516).....109
3- Mirasın Tamamı veya Belli Bir Oranı İçin Atanabilir ...109
4- Yasal Mirasçılar Mirasçı Atanabilir...............................109
5- Tüzel Kişiler Mirasçı Atanabilir ....................................109
6- Saklı Pay Dışında Atama Yapılabilir .............................110
B- HUKUKİ DURUMU ...........................................................110
1- Terekeye Elbirliği İle Sahip Olurlar...............................110
2- Mirası Bir Bütün Olarak Kanun Gereğince Kazanırlar..110
3- Ardıllık Engellenebilir....................................................110
4- Koruma Tedbirleri Bağlamında Teslim Yapılamaz .......110
5- Denkleştirme Talep Edemez ..........................................111
6- Resmi Tasfiye Talep Edebilir.........................................111
7- Yasal Mirasçılarla Birlikte Mirası Aynı Kurallara Göre
Paylaşırlar.......................................................................111
8- Saklı Payı Yoktur...........................................................111
9- Tereke Yöneticisi Olabilir..............................................111
10- Terekenin Korunması Önlemi İsteyebilir.......................111
İçindekiler 15
11- Tenkis Davasını Halefiyet Yoluyla Açabilir..................112
12- Yüklemenin Yerine Getirilmesi Davası Açabilir
(TMK m. 515 f. I) ..........................................................112
V. YEDEK MİRASÇI (TMK m. 520) ............................................112
VI. ÖNMİRASÇI (TMK m. 521).....................................................112
VII. ARTMİRASÇI (TMK m. 521) .................................................113
VIII. TEREKE YÖNETİCİSİ (TMK m. 593)..................................114
A- ATANMASI.........................................................................114
1- Gerçek Kişi Atanabilir ...................................................115
2- Tüzel Kişi Atanabilir......................................................115
3- Yasal Mirasçı Atanabilir ................................................115
4- Atanmış Mirasçı Atanabilir............................................115
5- Görevi Kabul Etmek Zorunda Değildir..........................115
6- Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Varsa Terekenin
Yönetimi Ona Verilir (TMK m. 592 f. II)......................115
7- Veli veya Vasi Bir Sakınca Olmadıkça Terekenin
Yönetimiyle Görevlendirilir (TMK m. 592 f. III)..........115
B- ÖZELLİKLERİ....................................................................116
1- Miras Ortaklığının Temsilcisidir....................................116
2- Dava Açma, İcra Takibi, Kabule, Sulh Olmaya ve
Tahkime Yetkilidir.........................................................116
3- Davadan Feragate Yetkilidir ..........................................116
4- Kamu Görevlisi Değildir................................................116
5- Mirasçıları Yöneticisi, Temsilcisi ve Vekili
Değildir ..........................................................................116
6- Mirasçı Atama Tasarrufuna İtiraz Edemez
(TMK m. 598 f. II).........................................................117
7- Belirli Mal Bırakma Tasarrufuna İtiraz Edemez
(TMK m. 598 f. II).........................................................117
8- Yüklemenin Yerine Getirilmesi Davası Açabilir
(TMK m. 515 f. I) ..........................................................117
9- Ölüme Bağlı Tasarrufun İptalini İsteyemez ...................117
10- Mirasçılar Adına Mirasçılık Belgesi Talep Edebilir ......117
C- YÜKÜMLÜLÜKLERİ (TMK m. 593 f. I) ..........................117
1- Terekeyi İyi Bir Yönetici Gibi Özenle Yönetmekle
Yükümlüdür ...................................................................118
16 İçindekiler
2- Dava ve Takipleri Mirasçılara İhbar Etmek
Zorundadır......................................................................118
D- GÖREVLERİ .......................................................................118
1- Terekenin Yazımı...........................................................118
2- Önlemlerinin Alınması...................................................118
3- Terekedeki Malların Satılması .......................................118
4- Alacakların Tahsili.........................................................119
5- Borçlarının Ödenmesi ....................................................119
6- Vasiyetlerin Yerine Getirilmesi .....................................119
7- Terekeye Ait Paraların Değerlendirilmesi......................119
E- ÜCRETİ (TMK m. 592 f. IV) ..............................................119
F- GÖREVİNİN SONA ERMESİ ............................................120
1- Sulh Hukuk Mahkemesi Kararı Gereklidir ....................120
2- Mirasçılar Tarafından Görevden Alınamaz....................120
3- Bütün İşlemleri Gösteren Bir Rapor Verilir...................120
G- HAKKINDA UYGULANACAK HÜKÜMLER.................120
IX. MİRASBIRAKAN .....................................................................121
A- TERİM SORUNU................................................................121
B- GERÇEK KİŞİLER MİRASBIRAKAN OLABİLİR ..........122
C- TÜZEL KİŞİLER MİRASBIRAKAN OLAMAZ ...............122
X. MİRASÇI ...................................................................................122
A- DOĞUŞUNA GÖRE MİRASÇI..........................................122
1- Yasal Mirasçı (TMK m. 495-501)..................................123
2- Atanmış Mirasçı/İradi Mirasçı (TMK m. 516 f. I).........123
B- SAYISINA GÖRE MİRASÇI..............................................124
1- Tek Mirasçı ....................................................................124
2- Birlikte Mirasçı ..............................................................124
C- SIRASINA GÖRE MİRASÇI..............................................126
1- Emanetçi Mirasçı (TMK m. 521)...................................126
2- Kesin Mirasçı (TMK m. 495-501) .................................127
D- HALEFİYETE GÖRE MİRASÇI........................................127
1- Külli Halef Mirasçı (TMK m. 599)................................127
2- Cüzi Halef Mirasçı (TMK m. 600).................................128
3- Özel Halef Mirasçı .........................................................128
E- KORUNMASINA GÖRE MİRASÇI ..................................129
1- Saklı Paylı Mirasçı (TMK m. 506) ..................................130
2- Saklı Paysız Mirasçı.......................................................132
İçindekiler 17
& 3. VASİYET HUKUKUNDA İNTİKAL...........................................133
I. KÜLLİ İNTİKAL İLKESİ (TMK m. 599).................................133
A- MİRAS ÖLÜM GERÇEKLEŞTİĞİNDE GEÇER ..............134
B- MİRAS KANUN GEREĞİNCE GEÇER ............................134
C- MİRAS BÜTÜN OLARAK GEÇER...................................135
1- Aktif Kısım Bütün Olarak Geçer ...................................135
2- Pasif Kısım Bütün Olarak Geçer....................................135
II. CÜZİ İNTİKAL İLKESİ (TMK m. 600) ...................................136
A- İSTİSNA İNTİKAL ŞEKLİDİR ..........................................136
B- MÜNFERİT İNTİKAL SÖZ KONUSUDUR......................136
C- SADECE ALACAK HAKKI DOĞAR................................137
D- USULÜNE UYGUN DEVİR GEREKİR ............................137
C- ÖZEL İNTİKAL İLKESİ.....................................................138
& 4. VASİYETNAMEDE EHLİYET VE İRADE SAKATLIĞI
(TMK m. 502-503) ..........................................................................139
I. GENEL OLARAK .....................................................................139
II. VASİYETNAMEDE EHLİYET (TMK m. 502)........................140
A- AYIRT ETME GÜCÜNE SAHİP OLMAK GEREKİR......141
1- Vasiyetnamenin Düzenlendiği Tarihte Bulunmalıdır.....141
2- Adli Tıp Kurumundan Rapor Alınmalıdır......................141
3- Fiziksel Engeller Fiil Ehliyetine Engel Oluşturmaz.......142
B- ONBEŞ YAŞINI DOLDURMUŞ OLMAK GEREKİR......143
C- BİZZAT YAPILMASI GEREKİR.......................................143
1- Yasal Temsilci Tarafından Yapılamaz...........................144
2- Vekil Aracılığı ile Yapılamaz ........................................144
III. VASİYETNAMEDE İRADE SAKATLIĞI (TMK m. 504 ).....144
A- TASARRUF İRADE SAKATLIĞINDA GEÇERSİZDİR
(TMK m. 504 f. I).................................................................144
B- TASARRUF DÖNÜLMEDİĞİ TAKDİRDE GEÇERLİ
SAYILIR (TMK m. 504 f. I)................................................144
1- İradeyi Sakatlayan Sebep Sona Ermiş Olmalıdır...........144
2- Bir Yıl İçinde Tasarruftan Dönülmüş Olmalıdır............145
C- TASARRUF AÇIK YANILMA HÂLİNDE
DÜZELTİLEBİLİR (TMK m. 504 f. II) ..............................145
1- Açık Yanılma Gerçekleşmelidir.....................................146
a. Kişinin Belirtilmesinde Açık Yanılma.....................146
18 İçindekiler
b. Şeyin Belirtilmesinde Açık Yanılma .......................146
2- Vasiyetçinin Gerçek Arzusu Kesin Olarak Tespit Edilmiş
Olmalıdır ........................................................................147
& 5. RESMÎ VASİYETNAME (TMK m. 532-537) .............................149
I. GENEL OLARAK .....................................................................149
II. DÜZENLENMESİ (TMK m. 532).............................................150
A- RESMÎ MEMUR TARAFINDAN DÜZENLENİR ............151
1- Sulh Hâkimi Tarafından Düzenlenebilir ........................151
2- Noter Tarafından Düzenlenebilir ...................................151
3- Yetki Verilmiş Diğer Bir Görevli Tarafından
Düzenlenebilir................................................................155
B- İKİ TANIĞIN KATILMASIYLA DÜZENLENİR .............156
III. MEMURUN İŞLEVİ (TMK m. 533).........................................156
A- MEMUR ARZULARI BELGELER ....................................156
1- Mirasbırakan Arzularını Resmî Memura Bildirilir ........156
2- Memur, Vasiyetnameyi Yazar veya Yazdırır.................156
3- Memur, Vasiyetnameyi Okuması İçin Mirasbırakana
Verir ...............................................................................157
4- Vasiyetname, Mirasbırakan Tarafından Okunup
İmzalanır ........................................................................157
B- MEMUR TARİH KOYARAK İMZALAR..........................158
C- MEMUR İŞLEMİ BAŞTAN SONA YAPAR .....................162
D- MEMUR, ARAYA FASILA GİRMEKSİZİN TAMAMLAR.164
IV. TANIKLARIN KATILMASI (TMK m. 534)............................165
A- MEMURUN HUZURUNDA İKİ TANIĞA BEYAN
EDİLİR.................................................................................166
1- Tarih ve İmza Konulduktan Hemen Sonra Beyan Edilir. 166
2- Beyan Kanuna Uygun Yapılır........................................166
a. Vasiyetnamenin Okunduğun Beyanı........................166
b. Son Arzuları İçerdiğinin Beyanı ..............................166
3- Vasiyetname İçeriğinin Tanıklara Bildirilmesi
Gerekmez .......................................................................166
B- TANIKLARIN İŞLEVİ........................................................166
1- Beyanın Kendi Önlerinde Yapıldığını Beyan ................167
2- Mirasbırakanı Tasarrufa Ehil Gördüklerini Beyan.........168
3- Beyanın Yazılması veya Yazdırılması ...........................169
İçindekiler 19
4- Beyanın Altının İmzalanması.........................................169
V. OKUNMAKSIZIN VE İMZALANMAKSIZIN
DÜZENLENMESİ (TMK m. 535).............................................170
A- VASİYETNAMEYİ BİZZAT OKUYAMAZ OLMALIDIR
YA DA TERCİH ETMELİDİR ...........................................172
B- VASİYETNAMEYİ İMZALAYAMAZ OLMALI YA DA
TERCİH ETMELİDİR.........................................................174
C- MEMUR VASİYETNAMEYİ VASİYETÇİYE
OKUMALIDIR....................................................................177
D- MEMUR VASİYETNAMEYİ İKİ TANIĞIN ÖNÜNDE
OKUMALIDIR....................................................................177
E- SON ARZULARI İÇERDİĞİ BEYAN EDİLMELİDİR.....178
F- TANIKLAR BEYANDA BULUNMALIDIR .....................178
1- Mirasbırakanın Beyanının Kendi Önlerinde Yapıldığı
Beyanı ............................................................................179
2- Mirasbırakanı Tasarrufa Ehil Gördükleri Beyanı...........179
3- Vasiyetnamenin Kendi Önlerinde Okunduğu Beyanı....180
4- Vasiyetnamenin Memur Tarafından Mirasbırakana
Okunduğu Beyanı...........................................................180
5- Vasiyetnamenin Son Arzularını İçerdiğini Beyan Ettiğinin
Beyanı ............................................................................181
G- TANIKLAR VASİYETNAMENİN ALTINI
İMZALAMALIDIR .............................................................181
VI. DÜZENLEMEYE KATILMA YASAĞI (TMK m. 536) ..........181
A- MEMUR VEYA TANIK OLARAK KATILAMA YASAĞI..182
1- Fiil Ehliyeti Bulunmayanlar...........................................183
2- Bir Ceza Mahkemesi Kararıyla Kamu Hizmetinden
Yasaklılar .......................................................................184
3- Okur Yazar Olmayanlar.................................................184
4- Vasiyetçinin Eşi .............................................................184
5- Vasiyetçinin Üstsoy Kan Hısımları................................185
6- Vasiyetçinin Üstsoy Kan Hısımlarının Eşleri ................186
7- Vasiyetçinin Altsoy Kan Hısımları ................................186
8- Vasiyetçinin Altsoy Kan Hısımlarının Eşleri.................187
9- Vasiyetçinin Kardeşleri..................................................189
10- Vasiyetçinin Kardeşlerinin Eşleri...................................190
B- KAZANDIRMADA YASAĞI.............................................190
20 İçindekiler
1- Düzenlenmeye Katılan Memura.....................................190
2- Düzenlenmeye Katılan Tanıklara...................................190
3- Bunların Üstsoy ve Altsoy Kan Hısımlarına,
Kardeşlerine ve Bu Kişilerin Eşlerine............................191
VII. VASİYETNAMENİN SAKLANMASI (TMK m. 537)...........191
VIII. ORTAK VASİYETNAME GEÇERSİZDİR...........................191
IX. YABANCILIK UNSURU..........................................................193
& 6. EL YAZILI VASİYETNAME (TMK m. 538) .............................195
I. GENEL OLARAK .....................................................................195
A- ÖZELLİKLERİ....................................................................195
1- Mirasbırakan İstemiş Olmalıdır .....................................195
a. Vasiyetname Yapma İradesi Bulunmalıdır..............196
b. Vasiyetname Tasarısı Hukuki Sonuç Doğurmaz .....197
2- Mirasbırakan Yapmış Olmalıdır.....................................197
a. Baştan Sona Yazmış Olmalıdır................................197
b. İmzalamış Olmalıdır ................................................198
3- Duraksama Giderilmelidir..............................................199
B- FAYDALARI.......................................................................201
1- Gizliliği Sağlaması.........................................................201
2- Masrafsız Olması ...........................................................201
3- Basit Olması...................................................................202
C- SAKINCALARI...................................................................202
1- Yok Olma Riski..............................................................202
2- Kolay Değiştirilmesi ......................................................202
II. ŞEKİL ŞARTLARI (TMK m. 538 f. I)......................................202
A- YAZIM.................................................................................203
1- Yazım Malzemesi...........................................................203
2- Yazım Aracı ...................................................................204
3- Yazım Şekli....................................................................205
4- Yazım Dili......................................................................206
5- Yazım Usulü...................................................................206
a. Okunaksız Yazılması ...............................................206
b. Ekleme Yapılması....................................................206
c. Çizilmesi ..................................................................208
d. Yırtılması .................................................................208
e. Aralıklı Yazılması....................................................208
İçindekiler 21
aa. Metin Aralığının Bulunması ..............................208
bb. Zaman Aralığının Bulunması.............................209
f. El Dışı Organla Yazılması .......................................209
g. Düzeltme Yapılması.................................................209
B- TARİH..................................................................................209
C- İMZA....................................................................................210
III. TEVDİİ (TMK m. 538 f. II).......................................................211
A- BIRAKMA ŞEKLİ...............................................................211
B- BIRAKILACAK YER .........................................................211
1- Notere Bırakılabilir ........................................................211
2- Sulh Hukuk Mahkemesi Hâkimine Bırakılabilir............211
3- Yetkili Memura Bırakılabilir..........................................211
C- BIRAKMAMANIN HÜKMÜ .............................................211
& 7. SÖZLÜ VASİYETNAME (TMK m. 539-541).............................213
I. GENEL OLARAK .....................................................................213
II. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN GERÇEKLEŞMESİ.................214
A- SON ARZULARI ANLATMA (TMK m. 539) ...................214
1- Olağanüstü Durum Bulunmalıdır...................................214
a. Yakın Ölüm Tehlikesi..............................................214
b. Ulaşımın Kesilmesi..................................................215
c. Hastalık ....................................................................215
d. Savaş........................................................................215
e. Diğer Olağanüstü Durumlar.....................................216
2- Son Arzu Tanığa Anlatılır..............................................216
a. İki Tanığa Anlatır.....................................................216
b. Yazma Görevi Yükler..............................................216
c. Tanıklar Yasaklı Olmamalıdır .................................216
B- BELGELEME (TMK m. 540)..............................................217
1- Belgeyi Düzenleyen Tanık Son Arzuları Hemen Yazar 217
2- Belgeyi Yazan Tanık İmzalayıp Diğer Tanığa İmzalatır217
3- Belge Vakit Geçirmeksizin Teslim Edilir......................217
4- Belge Yetkili Olan Makama Verilir...............................219
a. Belgenin Mahkemeye Verilmesi..............................219
b. Belgenin Hâkim Yerine Geçene Verilmesi..............219
aa. Askerlik Hizmetindekinin Sözlü Vasiyetname
Yoluna Başvurması............................................219
22 İçindekiler
bb. Ülke Sınırları Dışında Seyreden Bir Ulaşım
Aracında Bulunanın Sözlü Vasiyetname Yoluna
Başvurması.........................................................219
cc. Sağlık Kurumlarında Tedavi Edilenin Sözlü
Vasiyetname Yoluna Başvurması......................221
5- Belge Düzenlemeden Doğrudan Başvurulabilir.............221
a. Doğrudan Mahkemeye Başvuru...............................221
b. Hâkim Yerine Geçene Başvuru................................223
6- Belge Hakkında Mahkemede Beyanda Bulunulur.........223
a. Vasiyetname Yapmaya Ehil Gördüklerini Beyan ....223
b. Son Arzularını Olağanüstü Durumda Anlattığını
Beyan .......................................................................223
C- HÜKÜMDEN DÜŞME (TMK m. 541)...............................224
1- Sonradan Diğer Şekillerde Vasiyetname Yapma Olanağı
Doğmalıdır .....................................................................224
2- Olanağın Doğduğu Tarihin Üzerinden Bir Ay Geçmiş
Olmalıdır ........................................................................224
III. SÖZLÜ VASİYETİN TENFİZİ.................................................224
& 8. VASİYETNAMENİN MİRAS SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ
(TMK m. 545-548) ..........................................................................227
I. GENEL OLARAK .....................................................................227
II. ŞEKLİ BAĞLAMDA ETKİSİ (TMK m. 545)...........................227
III. ORTADAN KALDIRILMASI BAĞLAMINDA ETKİSİ
(TMK m. 546-548).....................................................................228
A- SAĞLARARASINDA (TMK m. 546-547) ..........................228
1- Sözleşme veya Vasiyetname ile (TMK m. 546).............229
2- Sözleşmeden Dönme Yolu İle (TMK m. 547)...............230
B- MİRASBIRAKANDAN ÖNCE ÖLME ..............................230
1- Mirasçı Atanan Kişi Mirasbırakanın Ölümünde Sağ
Değilse (TMK m. 548 f. I) .............................................230
2- Kendisine Belirli Mal Bırakılan Kişi Mirasbırakanın
Ölümünde Sağ Değilse (TMK m. 548 f. I) ....................231
3- Ölen Kişinin Mirasçılarının Zenginleşmeyi Geri İstemesi
(TMK m. 548 f. II).........................................................231
& 9. VASİYETNAME İLE YAPILABİLEN ÖLÜME BAĞLI
TASARRUFLAR............................................................................233
İçindekiler 23
I. GENEL OLARAK (TMK m. 514).............................................233
II. TANIMA (TMK m. 295 f. I)......................................................236
A- GENEL OLARAK ...............................................................236
B- ŞEKLİ...................................................................................237
1- Vasiyet Şekillerinden Biri İle Yapılabilir.......................238
a. Resmî Vasiyetname (TMK. m. 532-537).................238
b. El Yazılı Vasiyetname (TMK. m. 538)....................239
c. Sözlü Vasiyet (TMK. m. 539-541) ..........................239
2- Miras Sözleşmesi İle Yapılabilir....................................239
C- ÖZELLİKLERİ....................................................................239
1- Sonuçlarını Vasiyetçinin Ölümünden Sonra Doğurur....240
2- Tanımadan/Ölüme Bağlı Tasarruftan Dönülebilir .........240
3- Onbeş Yaşının Doldurma Yeterlidir ..............................240
4- Yasal Temsilcinin Rızası Aranmaz ................................240
III. VAKIF KURMA (TMK m. 102 f. I, TMK m. 526)...................241
A- GENEL OLARAK ...............................................................241
B- ÖLÜME BAĞLI TASARRUF BULUNMALIDIR
(TMK m. 102, f. I)................................................................241
1- Vasiyetname Bulunmalıdır.............................................242
a. Vasiyetname Şekli....................................................242
aa. Resmî Vasiyetname (TMK m. 532-537) ...........242
bb. El Yazılı Vasiyetname (TMK. m. 538)..............243
cc. Sözlü Vasiyetname (TMK. m. 539-541)............243
b. Vasiyetnamede Bulunması Gerekenler....................243
aa. Vakfın Amacı.....................................................243
bb. Vakfa Özgülenen Malvarlığı..............................244
cc. Vakfın Organları................................................245
2- Miras Sözleşmesi İçinde Yer Alması.............................246
C- ÖLÜME BAĞLI TASARRUF HER ZAMAN SERBESTÇE
GERİ ALINABİLİR.............................................................246
D- ÖZGÜLEME YAPILMALIDIR (TMK m. 526, f. I)...........246
1- Özgüleme Şekli ..............................................................246
a. Mirasçı Atama..........................................................247
b. Belirli Mal Bırakma .................................................247
c. Yükleme...................................................................247
2- Özgülenen Malların Kazanılması...................................247
E- TÜZEL KİŞİLİK KAZANMASI (TMK m. 526, f. II) ........248
24 İçindekiler
1- Tüzel Kişilik Kazanma Şekli..........................................248
2- Tüzel Kişilik Kazanmanın Etkisi ...................................249
F- İPTALİ (TMK m. 560-561) .................................................249
G- TENKİSİ (TMK m. 570 f. II)...............................................249
IV. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ ATAMA
(TMK m. 550 f. I).......................................................................250
V. DİĞER ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR..............................250
A- PAYLAŞMA KURALLARI KOYMA
(TMK m. 560 f. II, 647 f. I)..................................................250
B- DENKLEŞTİRME KURALLARI KOYMA
(TMK m. 669 f. II, 672, 674 f. I)..........................................250
C- VASİYETNAMEDEN DÖNME (TMK m. 542-544) .........251
D- TENKİS SIRASINI DEĞİŞTİRME (TMK m. 563 f. I) ......251
VI. KOŞULLAR VE YÜKLEMELER (TMK m. 515)....................252
A- KOŞUL.................................................................................252
1- Konusu ...........................................................................253
a. Bir İşi Yapma...........................................................253
b. Bir İşi Yapmama ......................................................253
2- Şekli................................................................................253
3- Özelikleri........................................................................253
a. Hukuka Aykırı Olmamalıdır....................................253
b. Ahlaka Aykırı Olmamalıdır .....................................254
c. Anlamsız Olmamalıdır.............................................254
d. Rahatsız Edici Olmamalıdır.....................................255
e. İmkansız Olmamalıdır..............................................255
4- Çeşitleri ..........................................................................255
a. Geciktirici Koşul......................................................256
b. Bozucu Koşul...........................................................256
B- YÜKLEME ..........................................................................256
1- Konusu ...........................................................................257
a. Bir İşi Yapma...........................................................257
b. Bir İşi Yapmama ......................................................257
2- Şekli................................................................................257
3- Özelikleri........................................................................257
a. Hukuka Aykırı Olmamalıdır....................................257
b. Ahlaka Aykırı Olmamalıdır .....................................258
c. Anlamsız Olmamalıdır.............................................258
İçindekiler 25
d. Rahatsız Edici Olmamalıdır.....................................258
e. İmkansız Olmamalıdır..............................................258
f. Saklı Pay Zedelenmemelidir....................................259
4- Çeşitleri ..........................................................................259
a. Bağımsız Yükleme...................................................259
b. Bağımlı Yükleme .....................................................259
5- Tarafları..........................................................................260
a. Yükleme Lehtarı ......................................................260
aa. Gerçek Kişiler....................................................260
bb. Tüzel Kişiler ......................................................260
cc. Tüzel Kişiliği Olmayan Topluluklar..................260
dd. Mirasbırakan ......................................................260
ee. Hayvanlar...........................................................260
b. Yükleme Yükümlüsü ...............................................261
6- Süresi..............................................................................261
7- Sonuçları ........................................................................261
a. Yapılmasının Sonuçları............................................261
aa. Yükleme Yükümlüsü Malı İktisap Eder ............261
bb. Yükleme Lehtarının Alacak Hakkı Doğmaz......261
cc. Yükleme Lehtarına Mülkiyet Geçmez...............261
dd. Yükleme Lehtarı Tazminat Talep Edemez ........262
b. Yerine Getirilmemesinin Sonuçları: Yüklemenin
Yerine Getirilmesi Davası........................................262
aa. Davanın Konusu ................................................262
bb. Davanın Tarafları...............................................262
aaa. Davacı........................................................262
bbb. Davalı.........................................................263
ccc. Davanın Süresi...........................................263
VII. MİRASÇI ATAMA (TMK m. 516)..........................................263
A- MİRASBIRAKAN BİR VEYA BİRDEN ÇOK KİŞİYİ
MİRASÇI ATAYABİLİR (TMK m. 516 f. I)......................263
B- BİR KİŞİNİN, MİRASI ALMASINI İÇEREN HER
TASARRUF MİRASÇI ATANMASI SAYILIR
(TMK m. 516 f. II) ...............................................................263
C- BİR KİŞİ HEM YASAL MİRASÇI HEM ATANMIŞ
MİRASÇI OLABİLİR..........................................................264
VIII. BELİRLİ MAL BIRAKMA/VASİYET (TMK m. 517-519) .264
26 İçindekiler
A- VASİYETİN KONUSU.......................................................265
1- Mal Vasiyeti (TMK m. 517 f. II) ...................................265
a. Belirli Mal/Parça Vasiyeti........................................265
b. Çeşit Vasiyeti...........................................................266
c. Seçimlik Vasiyet ......................................................266
d. Tedarik Vasiyeti.......................................................266
e. Alt Vasiyet ...............................................................269
f. Ön Vasiyet (TMK m. 519 f. III, 647 f. III) ..............269
2- Sınırlı Ayni Hak Vasiyeti...............................................269
a. Kişisel İrtifak Vasiyeti .............................................269
aa. İntifa Vasiyeti (TMK m. 517 f. II, 601 f. I) .......269
bb. Oturma Vasiyeti.................................................271
b. Rehin Vasiyeti..........................................................272
aa. Taşınır Rehni......................................................272
bb. Taşınmaz Rehni .................................................273
aaa. İpotek.........................................................274
bbb. İpotekli Borç Senedi ..................................274
ccc. İrat Senedi..................................................275
c. Taşınmaz Yükü Vasiyeti..........................................275
d. Taşınmaz Lehine İrtifak Vasiyeti.............................277
3- Edim Vasiyeti (TMK m. 517 f. II, 601 f. I)....................278
4- Borçtan Kurtarma Vasiyeti (TMK m. 517 f. II).............278
5- Alacak Vasiyeti ..............................................................278
6- İbra Vasiyeti...................................................................279
7- Maddi Olmayan Mal Vasiyeti........................................279
a. Fikri Mülkiyet Vasiyeti............................................279
aa. Bilim ve Edebiyat Eserleri.................................279
bb. Musiki Eserleri...................................................280
cc. Güzel Sanat Eserleri...........................................280
dd. Sinema Eserleri..................................................281
b. Sınai Mülkiyet Vasiyeti ...........................................281
aa. Patent .................................................................281
bb. Marka.................................................................282
cc. Endüstriyel tasarımlar........................................282
dd. Coğrafi işaretler .................................................283
aaa. Menşe Adı..................................................283
bbb. Mahreç İşareti............................................284
İçindekiler 27
8- İrat Vasiyeti (TMK m. 601 f. I)......................................284
9- Vücut, Organ ve Doku Vasiyeti (2238 SK m. 14) .........284
10- Diğer Konularda Vasiyet (TMK m. 517 f. II)................285
B- VASİYET BORÇLSUNUN BORÇTAN KURTULMASI
(TMK m. 517 f. III)..............................................................285
C- VASİYET BORÇLUSUNUN TESLİM BORCU
(TMK m. 518) ......................................................................285
D- VASİYETİN TEREKE İLE İLGİSİ (TMK m. 519).............286
1- Vasiyetin Tenkisinin İstenmesi (TMK m. 519 f. I)........286
2- Vasiyet Borçlusunun Değişmesi (TMK m. 519 f. II).....287
3- Mirasın Reddi Vasiyet Alacağını Sonlandırmaz
(TMK m. 519 f. III)........................................................287
IX. İKAMELİ TASARRUFLAR .....................................................287
A- YEDEK MİRASÇI ATAMA (TMK m. 520).......................288
B- ARTMİRASÇI ATAMA (TMK m. 521-525)......................288
1- Artmirasçının Belirlenmesi (TMK m. 521)....................288
2- Artmirasçıya Geçiş (TMK m. 522) ................................289
a. Tasarrufta Geçiş Anı Belirtilmemişse
(TMK m. 522 f. I) ....................................................289
b. Tasarrufta Geçiş Anı Gösterilmişse
(TMK m. 522 f. II)...................................................289
c. Tasarrufun Artmirasçıya Geçmesine Olanak
Kalmamışsa (TMK m. 522 f. III).............................290
3- Artmirasçılıkta Güvence (TMK m. 523)........................290
4- Artmirasçılığın Hükümleri (TMK m. 524-525) .............290
a. Önmirasçı Hakkında (TMK m. 524)........................290
b. Artmirasçı Hakkında (TMK m. 525) .......................291
X. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (TMK m. 510-513).................292
A- GENEL OLARAK ...............................................................292
B- CEZA AMACIYLA MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA
(TMK m. 510-512)...............................................................292
1- Sebepleri (TMK m. 510)................................................293
a. Ağır Bir Suç İşleme..................................................293
b. Yükümlülükleri Önemli Ölçüde Yerine Getirmeme . 293
2- Şekli (TMK m. 510).......................................................308
3- Hükümleri (TMK m. 511)..............................................309
a. Mirastan Pay Alamaz (TMK m. 511 f. I).................309
28 İçindekiler
b. Tenkis Davası Açamaz (TMK m. 511 f. I) ..............310
c. Miras Payının İntikali (TMK m. 511 f. II)...............310
aa. Varsa Altsoyuna Kalır .......................................310
bb. Altsoyu Yoksa Yasal Mirasçılarına Kalır..........311
cc. Başka Türlü Tasarrufta Bulunulabilir................311
d. Altsoyu, O Kimse Mirasbırakandan Önce Ölmüş
Gibi Saklı Payını İsteyebilir (TMK m. 511 f. III)....312
e. Resmi Tasfiye İsteyemez .........................................312
f. Terekenin Resmî Defterinin Tutulmasını İsteyemez ... 312
4- İspat yükü (TMK m. 512 f. II) .......................................312
5- Mirasçılıktan Çıkarmaya İtiraz.......................................314
6- İtirazın Sonuçları (TMK m. 512 f. III)...........................316
a. Çıkarma Sebebinin Varlığı İspat Edilememişse ......316
b. Çıkarma Sebebinin Varlığı İspat Edilmişse .............319
c. Çıkarma Sebebi Tasarrufta Belirtilmemişse ............319
d. Çıkarma Sebebi Hakkında Açık Bir Yanılma Varsa . 320
7- İtiraza İlişkin Usul Hükümleri........................................320
a. Görevli Mahkeme ....................................................321
b. Taraf Teşkili.............................................................321
C- ACİZ SEBEBİYLE MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA
(TMK m. 513) ......................................................................322
1- Hükümleri ......................................................................322
2- Şekli................................................................................323
& 10. VASİYETNAMENİN YORUMU..................................................325
I. YORUM TEORİLERİ................................................................325
A- İRADE TEORİSİ .................................................................325
B- BEYAN TEORİSİ................................................................325
C- GÜVEN TEORİSİ................................................................325
II. UYGULANACAK KURALLAR ..............................................325
A- GENEL KURALLAR..........................................................326
1- Vasiyetnamenin Metnine Bağlılık..................................327
2- Mirasbırakanın İradesine Bağlılık..................................328
3- Dış Etmenlere Bağlılık...................................................330
B- ÖZEL KURALLAR.............................................................331
1- Vasiyetin Ayakta Tutulması (Favor Testamenti) Amacı ... 331
2- Kanuni İntikal Amacı.....................................................337
İçindekiler 29
3- Yapılış Amacı.................................................................338
III. YARGILAMA USULÜ .............................................................339
& 11. VASİYETNAMENİN KENDİLİĞİNDEN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ .. 343
I. GENEL OLARAK .....................................................................343
II. KENDİLİĞİNDEN SONLANMA HALLERİ...........................344
A- BOŞANMA VE EVLİLİĞİN BUTLANI ............................344
1- Boşanma (TMK. m. 181 f. I)..........................................345
2- Evliliğin Butlanı (TMK m. 159) ....................................346
B- VASİYETÇİDEN ÖNCE ÖLÜM
(TMK m. 548 f. I, 580 f. I, 581 f. II)....................................346
C- MİRASTAN YOKSUNLUĞUN OLUŞMASI (TMK m. 578).350
D- BOZUCU KOŞULUN GERÇEKLEŞMESİ YA DA
GECİKTİRİCİ KOŞULUN İMKANSIZLIĞI ....................350
1- Bozucu Koşulun Gerçekleşmesi.....................................351
2- Geciktirici Koşulun İmkansızlığı ...................................351
E- SÖZLÜ VASİYETNAME KOŞULLARININ
SONLANMASI (TMK m. 541)...........................................352
& 12. VASİYETNAMENİN İPTALİ (TMK m. 557-559) ....................353
I. GENEL OLARAK .....................................................................353
II. ESASA İLİŞKİN İPTAL SEBEPLERİ (TMK m. 557, b. 1-3)..355
A- EHLİYETSİZLİK (TMK m. 557 b. 1).................................356
1- Dayanılan Delillerin İbrazı İçin Mehil Verilmelidir ......356
2- Dayanılan Tanıklar Dinlenilmelidir ...............................357
3- Sağlık Kurulu Raporu Alınmalıdır (HMK m. 266)........358
a. Duraksama Bulunmalıdır.........................................359
b. Yetkili Kuruldan Rapor Alınmalıdır........................360
aa. Gözleme Dayalı Karar Verilmemelidir..............360
bb. Varsa Doktor Raporları, Hasta Müşahede
Kâğıtları ve Film Grafileri Getirtilmelidir.........364
cc. Dosya Tümü İle Gönderilmelidir.......................364
dd. Düzenlenme Tarihi İtibariyle Belirleme
Yapılmalıdır.......................................................365
c. Raporlar Arası Çelişki Giderilmelidir......................366
d. Ehliyet Açık Bir Şekilde Belirlenmelidir.................367
B- İRADE SAKATLIĞI (TMK m. 557 b. 2)............................368
30 İçindekiler
1- Yanılma..........................................................................368
2- Aldatma..........................................................................369
3- Korkutma........................................................................373
4- Zorlama ..........................................................................377
C- HUKUKA AYKIRILIK (TMK m. 557 b. 3) .......................379
1- Tasarrufun İçeriğinin Hukuka Aykırı Olması ................379
2- Bağlandığı Koşulların Hukuka Aykırı Olması...............380
3- Bağlandığı Yüklemelerin Hukuka Aykırı Olması..........382
D- AHLAKA AYKIRILIK (TMK m. 557 b. 3 ).......................383
1- Tasarrufun İçeriğinin Ahlaka Aykırı Olması .................383
2- Bağlandığı Koşulların Ahlaka Aykırı Olması................383
3- Bağlandığı Yüklemelerin Ahlaka Aykırı Olması...........383
III. ŞEKLE İLİŞKİN İPTAL SEBEPLERİ (TMK m. 557 b. 4).......384
A- ÖLÜM TARİHİNDE YÜRÜRLÜKTE OLAN HÜKÜMLER
UYGULANIR......................................................................384
B- İNCELEME ASLI ÜZERİNDE YAPILIR ..........................385
C- İÇERİK İLE ÇELİŞEN TANIK BEYANI HÜKME ESAS
ALINMAZ ...........................................................................386
D- KATILMA YASAĞINA AYKIRI BÖLÜM İPTAL EDİLİR 386
IV. İPTAL SEBEBİ SAYILMAYAN DURUMLAR ......................386
A- VASİYETNAMENİN İFASININ MÜMKÜN
OLMAMASI........................................................................386
B- VASİYETNAMEDE MUVAZAA İDDİASI.......................387
C- VASİYET KONUSUNUN SATILMIŞ OLMASI...............387
D- VASİYETİN TAŞINMAZ VERME GECİKTİRİCİ
ŞARTINA BAĞLANMASI.................................................388
E- VASİYET KONUSUNUN VASİYETÇİYE AİT
OLMAMASI........................................................................388
F- VASİYET ALACAKLISININ VASİYETÇİDEN ÖNCE
ÖLMESİ...............................................................................389
G- VASİYETÇİNİN TASARRUF HAKKININ
BULUNMAMASI................................................................389
H- VASİYETNAME METNİNDE YER ALAN AÇIK
HATALAR...........................................................................390
I- VASİYETNAMENİN MAL KAÇIRMA İÇİN
YAPILMASI........................................................................392
V. İPTAL YÖNTEMİ (TMK m. 558).............................................393
İçindekiler 31
A- DAVA KONUSU.................................................................393
1- Açılmış Vasiyetnamenin İptali İstenebilir......................393
2- Kısmen İptal İstenebilir (TMK m. 558 f. II) ..................394
3- Hem Esasa Hem Şekle İlişkin İptal İstenebilir...............395
4- Sadece Esasa İlişkin İptal İstenebilir..............................396
5- Kademeli İstenebilir.......................................................396
6- Birden Fazla Sebeple İstenebilir ....................................397
B- DAVACI ..............................................................................398
1- Dava Açabilecek Olanlar ...............................................399
a. Yasal Mirasçı Açabilir .............................................399
b. Vasiyet Alacaklısı Açabilir......................................400
c. Son Mirasçı Sıfatıyla Hazine Açabilir .....................400
j- Resmi Tasfiye Talep Edenler Açabilir.....................400
2- Dava Açamayacak Olanlar.............................................401
a. Olası Mirasçı............................................................401
b. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi...........................401
c. Mirasbırakanın Alacaklıları .....................................402
d. Mirasbırakanın Borçluları........................................402
e. Mirasçının Alacaklıları ............................................402
f. Mirasçının Borçluları ...............................................403
g. Mirası Resmen İdare Eden.......................................403
C- DAVALI...............................................................................403
D- GÖREVLİ MAHKEME.......................................................409
E- YETKİLİ MAHKEME (TMK m. 576 f. II, HMK m. 11 f. I/a).410
F- HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE (TMK m. 559)...........................411
1- Öğrenmeden Başlayan Hak Düşürücü Süre ...................413
a- Öğrenme Gerçekleşmelidir ......................................413
aa. Ölüme Bağlı Tasarruf Öğrenilmelidir................413
bb. İptal Sebebi Öğrenilmelidir................................415
cc. Kendisinin Hak Sahibi Olduğu Öğrenilmelidir .415
b- Öğrenmeden Başlayan Hak Düşürücü Sürenin Tespiti .415
aa. Vasiyetnamenin Açılıp Açılmadığı
Araştırılmalıdır...................................................415
bb. Vasiyetnamenin Tebliği Araştırılmalıdır...........417
aaa. Vasiyetname Tebliğ Edilmemişse Bir Yıllık
Süre Başlamaz ...........................................417
32 İçindekiler
bbb. Vasiyetname Tebliğ Edilmişse Bir Yıllık
Süre Başlar.................................................418
2- Her Hâlde Uygulanacak Hak Düşürücü Süre.................418
3- Hükümsüzlüğün Def"İ Yoluyla İleri Sürülmesi
(TMK m. 559 f. II).........................................................419
G- DAVALARIN BİRLEŞTİRİLMESİ (HMK m. 166)...........422
H- MAHKEME KARARININ KAPSAMI...............................423
1- Açık, Şüphe ve Tereddüt Uyandırmayacak Şekilde
Olmalıdır (HMK m. 297 f. II) ........................................423
2- Kısa Karara Uygun Olmalıdır (HMK m. 298 f. II) ........423
3- Taleple Bağlı Kalınmalıdır (HMK m. 26)......................425
4- İnfaza Elverişli Olmalıdır (HMK m. 297 f. II)...............426
5- Gerekçeli Olmalıdır (HMK m. 297 f. I/c) ......................427
I- HARÇ...................................................................................430
İ- KADEMELİ DAVA AÇILMASI ........................................431
J- DAVAYA SON VEREN İŞLEMLER.................................433
1- Feragat (HMK m. 307)...................................................433
2- Kabul (HMK m. 308).....................................................434
3- Sulh (HMK m. 313) .......................................................436
K- YARGILAMA GİDERİ (HMK m. 323)..............................437
L- DERDESTLİK .....................................................................439
M- TARAFLAR HABERDAR EDİLMELİDİR .......................439
N- DAVANIN GERİ ALINMASI (HMK m. 123) ...................440
O- ISLAH (HMK m. 176).........................................................441
Ö- ASLİ MÜDAHALE (HMK m. 65)......................................442
P- KANUN YOLLARI.............................................................443
1- İstinaf (HMK m. 341 f. I, c. 1).......................................443
2- Temyiz (HMK m. 361)...................................................444
3- Karar Düzeltme ..............................................................444
VI. İPTAL KARARININ SONUÇLARI..........................................444
A- YAPILDIĞI ANDAN İTİBAREN ORTADAN KALKAR.445
B- DAVADA YER ALANLAR AÇISINDAN ORTADAN
KALKAR .............................................................................445
C- DAVA AÇILAN BÖLÜM YÖNÜNDEN ORTADAN
KALKAR .............................................................................446
D- KAZANDIRMA YASAĞINA TABİ OLAN AÇISINDAN
ORTADAN KALKAR (TMK m. 558 f. III)........................446
İçindekiler 33
& 13. VASİYETNAMEDEN DÖNME (TMK m. 542-544)...................449
I. GENEL OLARAK .....................................................................449
II. VASİYETNAMEDEN DÖNME ŞEKLİ...................................449
A- AÇIK DÖNME (TMK m. 542)............................................450
1- Kanunda Öngörülen Şekillerden Birine Uyulmalıdır.....450
a. Kanunda Yer Alan Şekle Uygun Olmalıdır .............450
b. Yapıldığı Şekilde Dönme Zorunluluğu Yoktur........451
2- Tamamından veya Bir Kısmından Dönülebilir..............452
B- YOK EDEREK DÖNME (TMK m. 543) ............................454
1- Yok Etme Şekli ..............................................................454
2- Yok Edecek Kişi ............................................................455
3- Yok Etmenin Hükmü .....................................................455
C- ÖRTÜLÜ DÖNME (TMK m. 544) .....................................455
1- Yeni Vasiyetname İle Örtülü Dönme (TMK m. 544 f. I).....456
2- Sağlararası Geçerli Tasarrufla Dönme (Ademptio Legati)
(TMK m. 544 f. II).........................................................458
a. Sağlararası Bir Tasarrufla Dönülebilir.....................458
b. Geçerli Bir Tasarrufla Dönülebilir...........................459
c. Tasarrufun Vasiyetle Bağdaşmaması Gerekir..........463
d. Parça Borcu Oluşturan Belirli Mal Vasiyetinde
Uygulanır .................................................................464
& 14. VASİYETNAMENİN YOKLUĞU VE KESİN/MUTLAK
HÜKÜMSÜZLÜĞÜ (BUTLAN)...................................................469
I. VASİYETNAMENİN YOKLUĞU ...........................................469
II. VASİYETNAMENİN KESİN/MUTLAK HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
(BUTLAN) .................................................................................470
& 15. VASİYETNAMENİN TESLİMİ (TMK m. 595) .........................471
I. GENEL OLARAK .....................................................................471
II. SULH HÂKİMİNE TESLİM EDİLMESİ ZORUNLULUĞU
(TMK m. 595 f. I).......................................................................471
A- TESLİM İÇİN GEÇERLİ OLMA ŞARTINA BAKILMAZ... 472
B- TESLİM HEMEN YAPILIR................................................472
1- Vasiyetnameyi Düzenleyen Görevli...............................472
2- Vasiyetnameyi Muhafaza Eden Görevli.........................472
34 İçindekiler
3- Vasiyetnameyi Mirasbırakanın Arzusu Üzerine Saklayan
Kimse .............................................................................472
4- Vasiyetnameyi Başka Surette Ele Geçiren Kimse .........472
5- Vasiyetnameyi Ölenin Eşyası Arasında Bulan Kimse ...472
III. TESLİM GÖREVİNİ YERİNE GETİRMEYENİN DOĞACAK
ZARARDAN SORUMLULUĞU (TMK m. 595 f. II)..............472
A- ÖLÜM ÖĞRENİLMİŞ OLMALIDIR .................................473
B- HEMEN TESLİM YAPILMAMIŞ OLMALIDIR...............473
C- ZARAR DOĞMUŞ BULUNMALIDIR ..............................473
IV. TESLİM ALAN SULH HÂKİMİNİN GÖREVLERİ
(TMK m. 595 f. III)....................................................................474
A- TESLİM EDİLEN VASİYETNAMEYİ DERHÂL
İNCELEMEK.......................................................................474
B- GEREKLİ KORUMA ÖNLEMLERİNİ ALMAK ..............474
C- OLANAK VARSA İLGİLİLERİ DİNLEMEK ...................474
D- TEREKEYİ YASAL MİRASÇILARA GEÇİCİ OLARAK
TESLİM ETMEK.................................................................474
E- TEREKENİN RESMEN YÖNETİLMESİNE KARAR
VERMEK.............................................................................475
& 16. VASİYETNAMENİN AÇILMASI (TMK m. 596)......................477
I. ÇAĞRI İŞLEMİ YAPILIR (TMK m. 596 f. II).........................478
A- BİLİNEN MİRASÇILAR ÇAĞRILIR ................................478
1- Çağrı Usulüne Uygun Yapılmalıdır ...............................478
a. Davetiye Gönderilmelidir ........................................478
b. Açılacağı Gün ve Saat Bildirilmelidir......................479
c. Adres Araştırması Yapılmadan İlanen Çağrı
Yapılmamalıdır ........................................................479
d. Tebligat Usulüne Uygun Şekilde Uygun
Yapılmalıdır.............................................................480
2- Çağrı Bilinen Tüm Mirasçılara Yapılmalıdır.................481
B- DİĞER İLGİLİLER ÇAĞRILIR..........................................481
C- DİLEDİKLERİ TAKDİRDE HAZIR BULUNMAK ÜZERE
ÇAĞRILIR...........................................................................483
II. AÇIĞA ÇIKARMA İŞLEMİ YAPILIR (TMK M. 596 F. I).....483
A- GEÇERLİ OLUP OLMADIĞINA BAKILMAKSIZIN
AÇILIR.................................................................................484
İçindekiler 35
B- TESLİMİNDEN BAŞLAYARAK BİR AY İÇİNDE
AÇILIR.................................................................................485
III. OKUMA İŞLEMİ YAPILIR (TMK m. 596 f. I)........................486
A- ÇAĞRILANLAR GELMESE BİLE OKUNUR..................487
B- OKUNMAYA İLİŞKİN TUTANAK DÜZENLENİR ........487
VI. TESPİT İŞLEMİ İLE YETİNİLİR.............................................488
A- AÇILIP OKUNDUĞUNUN TESPİTİNE KARAR
VERİLİR..............................................................................488
B- İTİRAZA UĞRAMADIĞININ TESPİTİ ŞEKLİNDE
KARAR VERİLEMEZ ........................................................489
V. SAKLAMA İŞLEMİ YAPILIR .................................................491
VI. SONRAKİ VASİYETNAME İÇİN AYNI İŞLEM YAPILIR
(TMK m. 596 f. III)....................................................................491
VII. USUL HÜKÜMLERİ ...............................................................492
A- GÖREVLİ MAHKEME.......................................................492
B- YETKİLİ MAHKEME.........................................................492
C- KARAR DÜZELTME İSTENİLEMEZ...............................494
D- YABANCI MAHKEME KARARI......................................494
E- MAHKEME KARARININ KAPSAMI...............................499
1- Açık, Şüphe ve Tereddüt Uyandırmayacak Şekilde
Olmalıdır (HMK m. 297 f. II) ........................................499
2- Kısa Karara Uygun Olmalıdır (HMK m. 298 f. II) ........499
3- Taleple Bağlı Kalınmalıdır (HMK m. 26)......................500
a. Mirasçılık Belgesi Verilemez (TMK m. 598)..........500
b. Usule Uygun Dava Açılmadan Tenfize Karar
Verilemez (TMK m. 600) ........................................501
c. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Atanamaz
(TMK m. 550)..........................................................502
4- İnfaza Elverişli Olmalıdır (HMK m. 297 f. II)...............502
5- Gerekçeli Olmalıdır (HMK m. 297 f. I/c) ......................502
F- MURAFAA İSTENEMEZ...................................................503
G- BEKLETİCİ SORUN (HMK m. 165)..................................503
VIII. SONUÇLARI...........................................................................505
A- YASAL MİRASÇILAR AÇISINDAN ................................505
1- Geçici Teslimin Sona Ermesi (TMK m. 595 f. III)........505
2- İptal Davası Açma Hakkının Başlaması
(TMK m. 559 f. I) ..........................................................505
36 İçindekiler
3- Tenkis Davası Açma Hakkının Başlaması
(TMK m. 571 f. I) ..........................................................507
B- ATANMIŞ MİRASÇILAR AÇISINDAN ...........................509
1- Mirası Ret Süresinin Başlaması (TMK m. 606 f. II)......509
2- Mirasçılık Belgesi İçin Gereken Bir Aylık Sürenin
Başlaması (TMK m. 598 f. II)........................................509
C- VASİYET ALACAKLISI AÇISINDAN
(TMK m. 598 f. II) ...............................................................509
D- VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ AÇISINDAN
(TMK m. 550 f. III)..............................................................509
E- MİRASBIRAKANIN ALACAKLILARI AÇISINDAN
(TMK m. 633 f. I).................................................................510
F- MİRASÇI OLDUĞUNU ÖĞRENENLER AÇISINDAN
(TMK m. 639 f. I).................................................................510
& 17. VASİYETNAMENİN TEBLİĞİ (TMK m. 597).........................511
I. HAK SAHİBİ OLANLARA TEBLİĞ EDİLİR.........................511
A- HER BİRİNE TEBLİĞ EDİLİR ..........................................511
B- BULUNAMAYANLARA İLÂN YOLU İLE TEBLİĞ
OLUNUR .............................................................................515
C- KENDİLERİNE İLİŞKİN KISIMLARI TEBLİĞ EDİLİR.516
D- HÂKİM TARAFINDAN TEBLİĞ EDİLİR ........................516
II. GİDERİ TEREKEDEN KARŞILANARAK TEBLİĞ EDİLİR.. 516
& 18. LEHİNE TASARRUFTA BULUNULANA BELGE VERİLMESİ
(TMK m. 598 f. II) ..........................................................................517
IV. Mirasçılık belgesi .......................................................................517
I. ATANMIŞ MİRASÇI OLDUĞUNU GÖSTEREN BELGE
(ATANMIŞ MİRASÇILIK BELGESİ) VERİLMESİ ...............519
A- KOŞULLARI .......................................................................519
1- Miras Açılmış Olmalıdır ................................................520
2- Ölüme Bağlı Tasarruf Açılmış Olmalıdır.......................520
3- Atanmış Mirasçılık Sıfatı Yitirilmemiş Olmalıdır .........522
4- İstem Üzerine Verilir......................................................522
5- Mahkemeye Başvurulmalıdır.........................................522
6- Atanmış Mirasçılık Belgelendirilmelidir........................523
7- Bekleme Süresi Sona Ermelidir .....................................523
İçindekiler 37
8- Mirasçı Atanmasına İtiraz Edilmemiş Olmalıdır ...........523
a. İtirazın Niteliği.........................................................524
b. İtiraz Hakkı ..............................................................525
aa. İtiraz Edebilecekler............................................525
aaa. Yasal Mirasçılar (TMK m. 598 f. II).........525
bbb. Başka Vasiyet Alacaklıları
(TMK m. 598 f. II).....................................525
ccc. Aynı Tasarrufla Mirasçı Atananlar............525
bb. İtiraz Edemeyecekler .........................................525
aaa. Tasfiye Memuru ........................................525
bbb. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi ............525
ccc. İntifa Hakkı Sahibi Eş................................525
ddd. Mirasbırakanın Alacaklıları.......................526
eee. Mirasçının Alacaklıları..............................526
fff. Tereke Yöneticisi.......................................526
ggg. Miras Ortaklığı Temsilcisi.........................526
hhh. Miras Payını Devralanlar...........................526
ııı. Vasiyet Alacaklısı......................................526
c. İtiraz Süresi ..............................................................526
d. İtiraz Makamı...........................................................527
e. İtiraz Şekli................................................................527
f. İtiraz Konusu............................................................527
g. İtirazın Sonuçları......................................................527
B- USULÜ.................................................................................528
1- İstem Duruşmalı Olarak İncelenir..................................529
2- Dava Hasımsız Olarak Görülebilir.................................529
3- Yasal Mirasçılığı Kaldıracak Şekilde Mirasçılık Belgesi
İstenemez........................................................................529
4- Mirasçılık Belgesi Yeterli Bilgi ve Açıklamayı
İçermelidir......................................................................532
5- Mirasçılık Belgesi Tescil İçin Yeterlidir........................533
6- Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Açılmasına Gerek
Bulunmamaktadır...........................................................533
7- Davacı Hem Atanmış Mirasçı Hem De Yasal Mirasçı İse
Kendisine İki Sıfatına Göre Mirasçılık Belgesi
Verilmelidir....................................................................535
38 İçindekiler
8- Talebi Rızaen Yerine Getirilmezse Miras Sebebiyle
İstihkak Davası Açılır ....................................................536
II. VASİYET ALACAKLISI OLDUĞUNU GÖSTEREN BELGE
(VASİYET ALACAKLILIĞI BELGESİ) VERİLMESİ ...........536
A- KOŞULLARI .......................................................................537
1- Miras Açılmış Olmalıdır ................................................537
2- Ölüme Bağlı Tasarruf Açılmış Olmalıdır.......................537
3- Vasiyet Alacaklısı Sıfatı Yitirilmemiş Olmalıdır...........538
4- İstem Üzerine Verilir......................................................538
5- Mahkemeye Başvurulmalıdır.........................................538
6- Vasiyet Alacaklısı Olunması Belgelendirilmelidir.........539
7- Bekleme Süresi Sona Ermelidir .....................................540
8- Vasiyet Alacaklısı Olunmasına İtiraz Edilmemiş
Olmalıdır ........................................................................540
a. İtirazın Niteliği.........................................................540
b. İtiraz Hakkı ..............................................................541
aa. İtiraz Edebilecekler............................................541
aaa. Yasal Mirasçılar (TMK m. 598 f. II).........541
bbb. Başka Vasiyet Alacaklıları
(TMK m. 598 f. II).....................................541
ccc. Aynı Tasarrufla Vasiyet Alacaklısı
Atananlar ...................................................541
bb. İtiraz Edemeyecekler .........................................541
aaa. Tasfiye Memuru ........................................541
bbb. Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi ............541
ccc. İntifa Hakkı Sahibi Eş................................542
ddd. Mirasbırakanın Alacaklıları.......................542
eee. Mirasçının Alacaklıları..............................542
fff. Tereke Yöneticisi.......................................542
ggg. Miras Ortaklığı Temsilcisi.........................542
hhh. Miras Payını Devralanlar...........................542
c. İtiraz Süresi ..............................................................542
d. İtiraz Makamı...........................................................542
e. İtiraz Şekli................................................................542
f. İtiraz Konusu............................................................543
g. İtirazın Sonuçları......................................................543
B- USULÜ.................................................................................543
İçindekiler 39
1- İstem Duruşmalı Olarak İncelenir..................................543
2- Dava Hasımsız Olarak Görülebilir.................................544
3- Yasal Mirasçılığı Kaldıracak Şekilde Mirasçılık
Belgesi İstenemez...........................................................544
4- Mirasçılık Belgesi Yeterli Bilgi ve Açıklamayı
İçermelidir......................................................................544
5- Kazandırmayı Dava İle Talep Edebilir
(TMK m. 600 f. I) ..........................................................544
& 19. VASİYET OLUNAN MALIN KAZANILMASI /
VASİYETNAMENİN TENFİZİ (TMK m. 600)..........................547
I. KAVRAM ..................................................................................547
II. ÖZELLİKLERİ ..........................................................................551
A- VASİYET ALACAKLISI BULUNMALIDIR
(TMK m. 600 f. I).................................................................551
1- Vasiyet Alacaklısı Tenfiz Davası Açmalıdır..................551
2- Atanmış Mirasçının Tenfiz Davası Açmasına Gerek
Yoktur ............................................................................552
B- KİŞİSEL BİR İSTEM HAKKINA SAHİP OLUNUR.........553
1- Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisine Karşı İstem
(TMK m. 600 f. I) ..........................................................554
2- Yoksa Yasal veya Atanmış Mirasçılara Karşı Kişisel
İstem (TMK m. 600 f. I).................................................555
C- MUACCEL OLMALIDIR...................................................556
1- Kural Olarak...................................................................557
a. Vasiyet Yükümlüsünün Mirası Kabul Etmesiyle
Muaccel Olma (TMK m. 600 f. II) ..........................557
b. Ret Hakkının Düşmesiyle Muaccel Olma
(TMK m. 600 f. II)...................................................557
2- Tasarrufta Aksi Düzenlenebilir (TMK m. 600 f. II).......557
D- DAVA EDİLEBİLİR (TMK m. 600 f. III)...........................557
1- Yükümlülük Yerine Getirilmemiş Olmalıdır.................558
2- Vasiyet Yükümlüsüne Karşı Açılmalıdır.........................558
a. Malın Teslimini Dava Etme.....................................559
aa. Ayrı Ayrı Devir ve Temlik Olunmalıdır............559
bb. Mirasın Açılması Anındaki Durumuyla Teslim
Olunur................................................................560
40 İçindekiler
cc. Taşınırlarda Zilyetliğin Devri İstenmelidir........560
dd. Taşınmazlarda Tescil İsteminde Bulunulmalıdır... 560
b. Hakkın Devrini Dava Etme......................................563
c. Doğan Zararın Giderilmesini Dava Etme ................564
III. KONUSU ...................................................................................564
A- VASİYETNAME AÇILMIŞ OLMALIDIR ........................564
B- VASİYETNAME KONUSU TEREKEYE DAHİL
OLMALIDIR .......................................................................569
C- VASİYETNAME İPTAL EDİLMEMİŞ OLMALIDIR ......571
1- İptal Davası Sonucu Beklenmelidir .................................571
2- Vasiyetname İptal Edilmişse Dava Konusuz Kalır........575
D- VASİYETNAME AYAKTA KALMIŞSA ESASI
İNCELENMELİDİR ............................................................575
1- Vasiyet Konusu Belirlenmelidir.....................................577
2- Arsa Payı Belirlenmelidir...............................................578
3- Kat Mülkiyeti Kuruluşu Araştırılmalıdır........................579
4- Gerekiyorsa Keşif Yapılmalıdır .....................................581
5- Paylı Mülkiyete Dönüş Davası Beklenmelidir...............582
6- İmar Kanunu ve Yönetmeliği Uyarınca Araştırılma
Yapılmalıdır ...................................................................584
7- Oran Gösterilmemişse Eşit Olarak İntikal Yapılmalıdır.. 585
8- Objektif İmkansızlık Varsa Tespit Kararıyla Birlikte
Vasiyet Tapunun Beyanlar Hanesine Yazılmalıdır........585
IV. HÜKÜM FIKRASI ....................................................................590
A- AÇIK OLMALIDIR.............................................................590
1- Sadece Vasiyetnamenin Aynen Tenfizine Denilemez ...591
2- Sadece Vasiyetnamenin İnfazına Denilemez .................591
3- Sadece Davanın Kabulüne Denilemez ...........................592
4- Sadece Vasiyetnamenin Davacı Tarafından Yerine
Getirilmesine Denilemez................................................592
B- DURAKSAMA YARATMAMALIDIR..............................592
1- Tapu Bilgileri Yer Almalıdır..........................................592
2- Davacıya İsabet Eden Pay Gösterilmelidir.....................593
3- İptal Edilen Pay Gösterilmelidir.....................................595
C- KISA KARARA UYGUN OLMALIDIR............................595
D- TENFİZ KARARI VERİLMEDEN TEZKERE
YAZILMAMALIDIR ..........................................................596
İçindekiler 41
E- TALEPLE BAĞLI KALINMALIDIR (HMK m. 26)..........597
F- İNFAZA ELVERİŞLİ OLMALIDIR (HMK m. 297 f. II)...598
V. USUL HÜKÜMLERİ.................................................................600
A- GÖREVLİ MAHKEME.......................................................600
B- YETKİLİ MAHKEME.........................................................601
C- DAVACI ..............................................................................604
D- DAVALI (TMK m. 600 f. I) ................................................604
1- Varsa Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisine Karşı Açılır... 604
2- Yoksa Yasal veya Atanmış Mirasçılara Karşı Açılır .....605
3- Hasımsız Dava Açılamaz ...............................................607
4- Pasif Husumet Ehliyeti Olmayana Dava Açılamaz........607
5- Ölü Hakkında Karar Kurulamaz ....................................608
6- Davalılar Arasında Şekli Zorunlu Dava Arkadaşlığı
Vardır .............................................................................611
7- Mirası Reddedenler Taraf Sıfatını Kaybederler.............611
8- Yarar Çatışması Varsa Temsil Kayyımı Atanır
(TMK m. 426 b. 2).........................................................613
E- BİRLEŞTİRME (HMK m. 166)...........................................614
F- MÜDAHALE (HMK m. 65-66)...........................................616
G- TASHİH (HMK m. 304)......................................................617
H- TAVZİH (HMK m. 305)......................................................619
I- DAVAYA SON VEREN İŞLEMLER.................................620
1- Feragat (HMK m. 307)...................................................620
2- Kabul (HMK m. 308).....................................................622
3- Sulh (HMK m. 313) .......................................................623
İ- YARGILAMA GİDERİ (HMK m. 323)..............................623
J- KESİN HÜKÜM..................................................................631
K- AÇILMAMIŞ SAYILMA (HMK m. 150)...........................632
L- DOSYA ÜZERİNDEN İNCELEME YAPILARAK
KARAR VERİLEMEZ ........................................................632
M- ÖN İNCELEME YAPILMALIDIR .....................................635
N- TAHKİKAT DURUŞMASINA DAVET YAPILMALIDIR....638
O- TENFİZ İSTEYENLER HAKKINDA HÜKÜM
KURULABİLİR...................................................................641
Ö- HARÇ...................................................................................643
1- Nisbi Harç Alınmalıdır...................................................643
2- Davacı Dava Değerini Açıklamalıdır.............................645
42 İçindekiler
3- Çekişme Çıkarsa Değer Belirlemesi Yapılmalıdır.........646
P- BEKLETİCİ SORUN (HMK m. 165)..................................646
1- Vasiyetnamenin İptali Davası Beklenmelidir.................646
2- Vasiyetnamenin Tenkisi Davası Beklenmelidir.............648
R- KANUN YOLLARI.............................................................650
1- İstinaf (HMK m. 341 f. I, c. 1).......................................650
2- Temyiz (HMK m. 361)...................................................650
3- Karar Düzeltme ..............................................................650
VI. ÖZEL DURUMLAR (TMK m. 601) .........................................650
VII. ZAMANAŞIMI (TMK m. 602)................................................651
VIII. ALACAKLILARIN DURUMU (TMK m. 603) .....................660
IX. TENKİS VE GERİ İSTEME (TMK m. 604) .............................661
& 20. VASİYETİN REDDİ (TMK m. 616).............................................663
I. VASİYETİN REDDİ ŞEKLİ .....................................................663
A- İRADE AÇIKLAMASI YAPILARAK................................663
1- Tek Taraflı İrade Açıklaması Yapılarak.........................663
2- İbra Sözleşmesi Yapılarak..............................................664
B- İRADE AÇIKLAMASI YAPILMADAN............................665
II. VASİYETİN REDDİNİN SONUÇLARI...................................665
A- KAYIT VE ŞARTA BAĞLANABİLİR ..............................665
B- VASİYET BORCU SONA ERER.......................................665
C- VASİYETÇİ DÜZENLEME YAPABİLİR .........................665
D- VASİYET ALACAKLISI İPTAL DAVASI AÇAMAZ .....665
& 21. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK HÜKÜMLERİ...............667
I. GENEL OLARAK .....................................................................667
II. GENEL HÜKÜMLER ...............................................................667
A- YABANCI HUKUKUN UYGULANMASI........................668
B- DEĞİŞKEN İHTİLÂFLAR .................................................668
C- VATANDAŞLIK ESASINA GÖRE YETKİLİ HUKUK ...668
Ç- KAMU DÜZENİNE AYKIRILIK.......................................669
D- TÜRK HUKUKUNUN DOĞRUDAN UYGULANAN
KURALLARI.......................................................................669
E- HUKUKÎ İŞLEMLERDE ŞEKİL........................................669
F- ZAMANAŞIMI....................................................................669
III. KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI....................................669
İçindekiler 43
A- EHLİYET.............................................................................669
B- VESAYET, KISITLILIK VE KAYYIMLIK.......................670
C- GAİPLİK VEYA ÖLMÜŞ SAYILMA................................675
Ç- MİRAS .................................................................................676
1- Mirasın Tabi Olduğu Hukuk (5718 SK m. 20 f. I).........676
2- Mirasın Açılması Sebepleri, İktisabı ve Taksimi
(5718 SK m. 20 f. II)......................................................676
3- Türkiye'de Bulunan Mirasçısız Tereke
(5718 SK m. 20 f. III).....................................................676
4- Ölüme Bağlı Tasarrufun Şekli (5718 SK m. 20 f. IV) ...676
5- Ölüme Bağlı Tasarruf Ehliyeti (5718 SK m. 20 f. V)....689
D- AYNÎ HAKLAR ..................................................................689
E- TAŞINMAZLARA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER..................689
F- SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME...............................................690
& 22. MİLLETLERARASI USUL HUKUKU.......................................691
I. GENEL OLARAK .....................................................................691
II. TÜRK MAHKEMELERİNİN MİLLETLERARASI
YETKİSİ.....................................................................................691
A- MİLLETLERARASI YETKİ...............................................691
B- TÜRKLERİN KİŞİ HÂLLERİNE İLİŞKİN DAVALAR ...691
C- YABANCILARIN KİŞİ HÂLLERİNE İLİŞKİN BAZI
DAVALAR ..........................................................................692
Ç- TEMİNAT............................................................................692
III. YABANCI MAHKEME KARARLARININ TENFİZİ VE
TANINMASI..............................................................................693
A- TENFİZ KARARI................................................................693
B- GÖREV VE YETKİ.............................................................702
1- Görevli Mahkeme...........................................................702
2- Yetkili Mahkeme............................................................706
C- TENFİZ İSTEMİ..................................................................706
Ç- DİLEKÇEYE EKLENECEK BELGELER..........................707
D- TENFİZ ŞARTLARI............................................................709
E- TEBLİĞ VE İTİRAZ ...........................................................711
F- KARAR................................................................................712
G- YERİNE GETİRME VE KANUN YOLU...........................712
Ğ- TANIMA..............................................................................712
44 İçindekiler
H- KESİN HÜKÜM VE KESİN DELİL ETKİSİ.....................722
EK 1 TÜRK MEDENİ KANUNUNUN VELAYET, VESAYET VE
MİRAS HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINA DAİR
24 TEMMUZ 1965 TARİHLİ TÜZÜK ........................................723
BİRİNCİ KISIM Tüzüğün kapsamı..................................................723
İKİNCİ KISIM Velayet ....................................................................724
I– Ana ve baba vazifelerini yapmadıkları veya yapamadıkları
takdirde alınacak tedbirler....................................................724
II– Velayetin nez'i halinde haber verme ....................................724
III– Evliliği sona eren ana ve babanın çocuğun mallarını hakime
bildirme yükümlülüğü .........................................................724
IV– Velayetin sona ermesi halinde yapılacak işlem...................725
ÜÇÜNCÜ KISIM Vesayet ...............................................................725
BİRİNCİ BÖLÜM Haber verme yükümlülüğü................................725
I– Ölüm halinde (Nüfus memuru tarafından) ...........................725
II– Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle hacri gerektiren
hallerde ................................................................................725
III– Boşanma kararının çocukların durumu hakkında
tamamlanması veya değiştirilmesi halinde.........................726
IV– Hükümlülük halinde............................................................726
V– Nesebi sahih olmıyan bir çocuğun doğumu halinde.............726
İKİNCİ BÖLÜM Vasi tayini............................................................726
I– Deftere kayıt.........................................................................726
II– 6972 sayılı kanunun uygulanması halinde ...........................727
1– Vasi tayin edilecek kimseler ..........................................727
2– Hakimin nezareti ............................................................727
III- Diğer kanunlardaki tedbirler ................................................727
IV– Vasiliğe istekli olanların önceden tesbiti.............................728
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Vesayetin idaresi .............................................728
I– Defter tutma..........................................................................728
II– Vesayet altındaki kimsenin mevcudunun ve gelirinin
ihtiyaçlarına yetip yetmediğinin tesbiti ................................729
III–Mallar hakkında yapılacak işler ...........................................729
1– Genel olarak ...................................................................729
2– Açık artırma ile satış ......................................................729
a) Genel olarak .............................................................729
İçindekiler 45
b) Açık artırmada usul..................................................730
IV– Hesap verme yükümlülüğü..................................................730
1– Raporun düzenlenmesi ve tevdii ....................................730
2– Raporun mahkemece tetkik ve tasdikı ...........................731
3– Rapor verme yükümlülüğünden muafiyet......................731
V– Vasilik ücreti ........................................................................732
VI– Vasinin tasarrufları aleyhine itiraz ......................................732
VII– Bankadaki para, hisse senedi ve tahvillerin iadesi.............732
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Vesayetin sona ermesi ...............................732
I– Malların teslimi ....................................................................732
II– Vesayetin sonunda rapor verme ...........................................733
DÖRDÜNCÜ KISIM Miras.............................................................733
BİRİNCİ BÖLÜM İhtiyati tedbirler.................................................733
I– Genel olarak .........................................................................733
II– Terekenin mühürlenmesi ve defterin tutulması....................734
1– Kapsamı..........................................................................734
2– İhtiyar meclislerinin görevlendirilebileceği haller .........734
3– Süre ................................................................................735
III–Terekenin resmen idaresi......................................................735
1– Resmen idareyi gerektiren haller....................................735
2– Sona erme.......................................................................735
IV– Vasiyetnamenin açılması.....................................................735
1– Vasiyetnamenin hakime verilmesi .................................735
2– Vasiyetnamenin açılmasında usul ..................................736
3– Vasiyetname örneğinin tebliği .......................................736
4– Mirascılık belgesi...........................................................737
5– Şifahi vasiyet..................................................................737
İKİNCİ BÖLÜM Mirasın reddi........................................................737
I– Reddin şekli..........................................................................737
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Defter tutma.....................................................738
I– Defter tutma isteği................................................................738
II– Defterin muhteviyatı.............................................................738
III–İlan yolu ile tebligat..............................................................738
1– İlanın muhteviyatı ve yeri ..............................................738
2– İlanın şekli:.....................................................................739
IV– Belgelerin saklanması .........................................................739
V– Kaydın sona ermesi ve defterin işlenmesi............................739
46 İçindekiler
VI– Defter tutma sırasındaki idari tasarruflar.............................740
VII– Dosya açma ve katibin görevlendirilmesi:.........................740
VIII– Defter tutma masrafları.....................................................740
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Resmi tasfiye .............................................740
I- Resmi tasfiye isteği ..............................................................740
II– Resmi tasfiyeyi yapacak olanlar...........................................740
III–Tasfiye memurunun görev ve yetkileri.................................741
IV– Malların paraya çevrilmesi:.................................................741
1– Genel olarak ...................................................................741
2– Menkullerin paraya çevrilmesi.......................................741
3– Gayrimenkullerin paraya çevrilmesi ..............................741
V– Resmi tasfiyenin sona ermesi...............................................742
1– Defter düzenlenmesi.......................................................742
2– Tasfiye sonunda tereke...................................................742
VI– İflas usulü ile tasfiye ...........................................................743
VII– Tasfiye memurunun ücreti .................................................743
BEŞİNCİ BÖLÜM Terekenin paylaştırılmasından önce yapılacak
işlem ...........................................................................................743
I– Miras şirketine mümessil tayini isteği..................................743
II– Defter düzenlenmesi ve malların teslimi..............................743
III–Deftere itiraz:........................................................................743
IV– Mümessilin hesap vermesi ..................................................743
ALTINCI BÖLÜM Paylaştırma .......................................................744
I– Paylaştırma davası................................................................744
II– Payların teşkili......................................................................744
III–Malların satılması.................................................................744
IV– Aile için yapılan fedakarlığa karşı tazminat isteği ..............744
BEŞİNCİ KISIM Çeşitli hükümler...................................................744
I– Yönetmelikle düzenlenecek hususlar ...................................744
II– Yürürlükten kaldırılan hükümler..........................................745
III–Yürürlük tarihi......................................................................745
IV– Yürütme...............................................................................745
EK 2 TÜRK MEDENİ KANUNUNUN VELAYET, VESAYET VE
MİRAS HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN 21
TEMMUZ 2003 TARİHLİ TÜZÜK .............................................747
BİRİNCİ KISIM Amaç ve Kapsam..................................................747
İçindekiler 47
İKİNCİ KISIM Velayet ....................................................................747
BİRİNCİ BÖLÜM Velayete İlişkin Hükümler ................................747
İKİNCİ BÖLÜM Çocuğun ve Mallarının Korunması......................747
ÜÇÜNCÜ KISIM Vesayet ...............................................................749
BİRİNCİ BÖLÜM Vesayet ve Denetim Makamları ile Vasi
Atanması...........................................................................................749
İKİNCİ BÖLÜM Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması.......751
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Vasinin Görevleri ............................................751
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Vasilik Görevinin Sona Ermesi .................756
DÖRDÜNCÜ KISIM Miras.............................................................757
BİRİNCİ BÖLÜM Koruma Önlemleri.............................................757
İKİNCİ BÖLÜM Mirasın Reddi ......................................................760
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Resmi Tasfiye..................................................762
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Miras Ortaklığı...........................................766
BEŞİNCİ KISIM Çeşitli Hükümler..................................................766
TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN VELÂYET, VESAYET VE MİRAS
HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN TÜZÜK
KAPSAMINDA TUTULACAK DEFTERLER, ÖZEL KÜTÜK,
DOSYALAR, TUTANAKLAR VE DİĞER EVRAKIN
DÜZENLENMESİNE DAİR YÖNETMELİK ............................769
BİRİNCİ KISIM Amaç ve Kapsam..................................................769
İKİNCİ KISIM Genel Hükümler......................................................769
ÜÇÜNCÜ KISIM Velâyet ve Vesayet.............................................770
BİRİNCİ BÖLÜM Defterler.............................................................770
İKİNCİ BÖLÜM Raporlar ...............................................................772
DÖRDÜNCÜ KISIM Miras.............................................................774
BİRİNCİ BÖLÜM Defterler.............................................................774
İKİNCİ BÖLÜM Tutanak ve Kütük.................................................776
BEŞİNCİ KISIM Son Hükümler......................................................777
VASİYET TASARRUFLARININ ŞEKLİ KONUSUNDA
KANUNLAR İHTİLAFINA DAİR SÖZLEŞME ..................................779
KAVRAM DİZİNİ....................................................................................785
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ...............................821
