Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler
Prof. Dr. Veli Özer ÖZBEK
Doç. Dr. Koray DOĞAN
- | Ceza Hukukunun Temel Kavramları |
- | Ceza Hukuku Terimi – Tanım – Kavram – Ceza Hukukunun Görevi ve İşlevi |
- | Demokratik Hukuk Devletinde Ceza Hukukunun Temel İlkeleri |
- | Ceza Hukukunun Tarihsel Gelişim Süreci ve Ceza Sorumluluğunun Esasına Etkisi |
- | Ceza Hukukunun Kaynakları |
- | Ceza Hukuku Kurallarının Uygulama Alanı |
- | Suç Genel Teorisi Kavramı |
- | Suçun Özel Görünüş Biçimleri |
- | Suçluların Çokluğu: Faillik ve İştirak |
- | Suçların Birleşmesi (Suçların İçtimaı) – Yasaların Tekliği |
- | Yaptırım Teorisi |
- | Dava ve Ceza İlişkisini Düşüren Sebepler |
- | Koşullu Salıverilme – Adli Sicil ve Hükümlülük Kaydının Silinmesi |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onikinci Baskıya Önsöz 7
Kısaltmalar 35
BİRİNCİ KİTAP
CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI
Birinci Bölüm
CEZA HUKUKU TERİMİ – CEZA HUKUKUNUN TANIMI –
CEZA HUKUKU KAVRAMI – CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ, İŞLEVİ VE AMACI – CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ, DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ VE CEZA HUKUKUNA YARDIMCI DİSİPLİNLER
§1. CEZA HUKUKU TERİMİ– CEZA HUKUKUNUN TANIMI VE CEZA HUKUKU KAVRAMI 37
I. TERİM 37
II. TANIM 38
III. KAVRAM 38
A. Genel Olarak 38
B. Ceza Hukukunun Kısımları 39
C. Devletin Cezalandırma Yetkisinin Meşruiyeti 41
§2. CEZA HUKUKUNUN GÖREVİ, İŞLEVİ VE AMACI 43
I. GÖREVİ 43
II. İŞLEVİ 44
III. AMACI 45
§3. CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ, DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ VE CEZA HUKUKUNA YARDIMCI DİSİPLİNLER 47
I. CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 47
II. CEZA HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ VE CEZA HUKUKUNA YARDIMCI DİSİPLİNLER 48
A. Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi 48
1. Medeni Hukuk İle İlişki 48
2. Anayasa Hukuku ile İlişkisi 48
3. İdare Hukuku ile İlişkisi 49
a. İdari Ceza Hukuku Kavramı ve Kabahatlerin Suç Olmaktan Çıkarılması 49
b. Kabahatler Kanunu 51
aa. Genel Olarak 51
bb. Kanunilik İlkesi ve Kabahatler Kanunu 51
cc. Lehe Kanunun Geçmişe Yürümesi Kuralı 52
dd. Kabahat Fiilinin İşlendiği Zaman 52
ee. Kabahat Fiilinin İşlendiği Yer 52
ff. Kabahat Fiilinde Hareket 52
gg. Hukuka Uygunluk Sebepleri ve Kusurluluğu Kaldıran Haller 53
hh. Kabahat Fiilinde Kusur Yeteneği ve Kusurluluk 53
ıı. Teşebbüs 53
jj. İştirak 53
kk. İçtima 54
ll. Tüzel Kişilerin, Temsil Edilenin ve İş Sahibinin Sorumluluğu 54
mm. Yaptırım 55
aaa. İdari Para Cezası 55
bbb. Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi 55
nn. Zamanaşımı 56
aaa. Soruşturma Zamanaşımı (m.20) 57
bbb. Yerine Getirme Zamanaşımı (m.21) 57
oo. Yaptırıma Karar Verme Yetkisi 58
pp. Denetimi 58
aaa. Başvuru Yolu (m.27) 58
a1. Süresi, Şekli ve Başvuru Makamı 58
a2. Başvurunun İncelenmesi (m.28) 59
bbb. İtiraz Yolu (m.29) 60
ss. Vazgeçme ve Kabul (m.30) 60
tt. Kabahatler ile Suçların Karşılaştırılması 60
c. Disiplin Ceza Hukuku Kavramı 61
4. Devletler Genel Hukuku ile İlişkisi 62
5. Ceza Muhakemesi Hukuku ile İlişkisi 62
6. İnfaz Hukuku ile İlişkisi 63
B. Ceza Hukukuna Yardımcı Disiplinler 63
1. Kriminoloji 64
2. Kriminalistik 64
3. Viktimoloji 64
4. Adli Tıp 64
İkinci Bölüm
DEMOKRATİK HUKUK DEVLETİNDE
CEZA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ
§1. KANUNİLİK İLKESİ (CEZA KANUNLARININ GÜVENCE İŞLEVİ) 65
I. GENEL OLARAK 65
II. İLKEYE YÖNELİK ELEŞTİRİLER 68
III. İLKENİN ZORUNLU SONUÇLARI 69
A. Örf ve Adet Kuralları ile Suç ve Ceza Yaratılamaz 69
B. Kıyas Yasaktır 69
C. Ceza Kanunları Belirli ve Açık Olmalıdır 70
D. Ceza Kanunları Geçmişe Yürümez 71
E. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç Yaratılamaz 72
§2. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ 77
§3. KUSURSUZ SUÇ VE CEZA OLMAZ İLKESİ 78
§4. CEZA HUKUKU BAKIMINDAN ÖNEMLİ DİĞER İLKELER 79
I. İNSAN ONURUNUN DOKUNULMAZLIĞI 79
II. ORANLILIK VE İKİNCİLLİK İLKELERİ İLE AŞIRILIK YASAĞI 81
§5. CEZA HUKUKU İLKELERİNİN SOMUTLAŞTIRILMASI: CEZA HUKUKU DOGMATİĞİ 84
Üçüncü Bölüm
CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ VE
CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASINA ETKİSİ
§1. İLKEL CEZA HUKUKU 87
I. İLKEL TOPLULUKLAR 87
II. ESKİ HUKUK DÜZENLERİ 88
§2. BATI HUKUKU 89
I. ESKİ YUNAN HUKUKU 89
II. ROMA HUKUKU 90
III. ORTAÇAĞ HUKUKU 92
IV. MÜŞTEREK HUKUK 94
§3. TÜRK HUKUKU 94
I. İSLAMİYET ÖNCESİ DÖNEM 94
II. İSLAMİYETTEN SONRAKİ DÖNEM 95
A. Osmanlı’da 97
1. Tanzimata Kadarki Dönemde 98
a. Genel Olarak 98
b. Kanunnameler 98
2. Tanzimat Döneminde 99
a. 1840 Tarihli Kanunname–i Ceza 99
b. 1851 Tarihli Kanun–u Cedit 99
c. 1858 Ceza Kanunname–i Humayunu 99
B. Cumhuriyet Türkiyesi’nde 100
§4. CEZA HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİNİN CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASINA ETKİSİ 101
I. KLASİK OKUL 101
II. POZİTİVİST OKUL 104
III. ÜÇÜNCÜ OKUL 105
IV. TOPLUMSAL SAVUNMA AKIMI 105
V. OKULLAR MÜCADELESİNİN TÜRK HUKUKUNA ETKİSİ 105
Dördüncü Bölüm
CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI
§1. KAYNAK KAVRAMI VE CEZA HUKUKU KAYNAKLARININ ÖZELLİKLERİ 107
§2. ÇEŞİTLERİ 107
I. ASIL KAYNAKLAR 107
A. Anayasa 107
B. Uluslararası Sözleşmeler 108
C. Kanun 108
1. Genel Olarak 108
2. TCK ve Diğer Ceza Kanunları Arasındaki İlişki 109
II. YARDIMCI KAYNAKLAR 111
A. Örf ve Adet (Gelenek) Kuralları 111
B. Ahlak ve Din Kuralları 112
C. Mahkeme İçtihatları 112
D. Doktrin (Öğreti) 113
§3. KAYNAKLARIN YORUMU 114
I. YORUM KAVRAMI VE KIYASTAN FARKI 114
II. YORUM YÖNTEMLERİ 114
A. Gramatik ya da Sözel Yorum Yöntemi 114
B. Sistematik Yorum Yöntemi 115
C. Tarihsel Yorum Yöntemi 115
D. Amaçsal (Teleolojik) Yorum Yöntemi 115
III. YORUM ARAÇLARI 118
A. Mantık 118
B. Tarihçe 119
C. Hukukun Genel İlkeleri 119
D. Karşılaştırmalı Hukuk 119
E. Örf ve Adet Kuralları 119
IV. YORUM ÇEŞİTLERİ 120
A. Daraltıcı Yorum 120
B. Genişletici Yorum 120
Beşinci Bölüm
CEZA HUKUKU KURALLARININ UYGULAMA ALANI
§1. CEZA HUKUKU KURALLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 123
I. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMAYA İLİŞKİN İLKELER 123
A. Hemen Uygulama 124
B. Lehe Kanunun Uygulanması: Lehe Kanunun Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu–Geriye Yürüme Yasağı 125
1. Lehe Kanunun Geriye Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu 126
2. Lehe Kanunun Tespiti 127
3. Zamanaşımına İlişkin Kurallar Bakımından Lehe Kanunun Belirlenmesi 129
4. Mahkeme İçtihatlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu 130
5. İçtihadı Birleştirme Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu 131
6. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının Geçmişe Yürüyüp Yürümeyeceği Sorunu 131
C. İleriye Yürüme 131
II. CEZA KANUNLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ, YÜRÜRLÜKTEN ÇIKMASI VE YÜRÜRLÜK SÜRELERİ BAKIMINDAN CEZA KANUNLARI 131
III. SUÇUN İŞLENDİĞİ AN 133
A. Ani Suçlar 133
B. Kesintisiz (Mütemadi), Zincirleme (Müteselsil) ve Teşebbüs Aşamasında Kalan Suçlar 134
§2. CEZA HUKUKU KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 135
I. MÜLKİLİK İLKESİ (SİSTEMİ) 135
A. Genel Olarak 135
B. Ülke Kavramı 136
C. Suçun İşlendiği Yer Sorunu 141
D. Yabancı Ülkede Hüküm Verilmesi (TCK m.9) 145
II. ŞAHSİLİK İLKESİ (SİSTEMİ) 146
A. Faile Göre Şahsilik İlkesi 147
1. Görev Suçları (TCK m.10) 147
2. Vatandaş Tarafından İşlenen Suç (TCK m.11) 148
B. Mağdura Göre Şahsilik 150
1. Türkiye’nin Zararına İşlenen Suçlar (m. 12/1) 151
2. Vatandaşın Zararına İşlenen Suçlar (Vatandaşı Koruma İlkesi ya da Mağdura Göre Şahsilik İlkesi) (m. 12/2) 152
III. EVRENSELLİK İLKESİ (m. 12/3) 152
IV. KORUMA İLKESİ (TCK m.13) 153
V. YER BAKIMINDAN UYGULAMADA ÖZELLİK GÖSTEREN HALLER 155
A. Seçimlik Cezalarda Soruşturma (TCK m.14) 155
B. Soruşturma Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması (TCK m.15) 155
C. Cezadan Mahsup (TCK m.16) 156
D. Hak Yoksunlukları (TCK m.17) 158
VI. İADE (GERİ VERME) 159
A. İade Kavramı 159
B. İadenin Kaynakları 159
C. İadenin Çeşitleri 160
D. İadenin Koşulları 161
1. Fiile İlişkin Koşullar 161
a. İadeye Konu Suç, Talep Eden Devlet ve Türk Hukuku Bakımından Belli Bir Ağırlıkta Olmalıdır (6706 sayılı Kanun m.10/2) 161
b. Suç Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı, Türkiye Devletinin veya Bir Türk Vatandaşının ya da Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel Kişinin Zararına İşlenmiş Olmamalıdır (6706 sayılı Kanun m.11/1–c–3) 162
c. Suç Zamanaşımına veya Affa Uğramamış Olmalıdır (6706 sayılı Kanun
m.11/1–c–5) 162
d. İade Talebinin, Ölüm Cezası veya İnsan Onuru ile Bağdaşmayan Bir Ceza Gerektiren Suçlara İlişkin Olmaması Gerekir (6706 sayılı Kanun m.11/3) 163
e. Suç, Türkiye’nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Olmamalıdır (6706 sayılı Kanun m.11/1–c–4) 164
f. Suçun Düşünce Suçu, Siyasî Suç Veya Siyasî Suçla Bağlantılı Bir Suç Veyahutta Sırf Askerî Suç Niteliğinde Bir Suç Olmaması Gerekir (6706 sayılı Kanun m.11/1–c–1, 2) 165
aa. Düşünce Suçu 165
bb. Siyasi Suç veya Siyasi Suçla Bağlantılı Suç 165
aaa. Siyasi Suçun Tanımı 166
bbb. Çeşitleri: Tam ve Nisbi Siyasi Suç 166
ccc. Siyasal Suç Kapsamında Görülmeyen Eylemler 166
cc. Askeri Suç 168
2. Faile İlişkin Koşul 169
E. İade Yöntemi 171
F. Teslim (6706 sayılı Kanun m.20) 174
G. İade İsteminin Reddi 174
H. İadede Hususilik Kuralı (Sözl. m. 14; 6706 sayılı Kanun m.10/4) 175
İ. Transit Geçiş Kararı (6706 Sayılı Kanun m.21) 176
J. Türkiye’nin İade Talepleri ve Şartları (6706 Sayılı Kanun m.22) 176
VII. YABANCI KANUNUN GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI
(TCK m.19) 177
A. Bir Türk veya Yabancının Yabancı Ülkede İşlediği Suç Bakımından Türkiye'de Yapılacak Yargılamada Uygulanacak Kanunun Belirlenmesi 177
B. Hükmün Uygulanması 178
§3. CEZA KANUNLARININ KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 178
I. GENEL OLARAK 178
II. CEZA KANUNUNUN UYGULANMASINDA ÖZELLİK GÖSTEREN KİŞİLER 180
A. Cumhurbaşkanı 181
B. Milletvekilleri 184
1. Genel Olarak 184
2. Sorumsuzluğun Koşulları 185
3. Sonuçları 186
4. Dokunulmazlık ile Sorumsuzluk Arasındaki Farklar 186
C. Diplomatlar 187
D. NATO Mensupları (Yabancı Asker Kişiler) 189
1. Sözleşme Kapsamına Giren Kişiler (m.I) 190
2. Gönderen ve/veya Kabul Eden Devletlerin Yargı Yetkileri 191
a. Mutlak Yargı Yetkisi 191
aa. Gönderen Devletin Mutlak Yargı Yetkisi (m.VII 2/a) 191
bb. Kabul Eden Devletin Mutlak Yargı Yetkisi (m.VII 2/b) 191
b. Öncelikli Yargı Yetkisi 192
aa. Gönderen Devletin Öncelikli Yargı Yetkisinin Bulunduğu Haller 192
bb. Kabul Eden Devletin Öncelikli Yargı Yetkisi 193
İKİNCİ KİTAP
SUÇ GENEL TEORİSİ
Birinci Bölüm
SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI, SUÇUN TANIMI VE
SUÇ KAVRAMI, SUÇUN YAPISAL UNSURLARI VE
UNSURLAR DIŞINDA KALAN VE
CEZALANDIRILMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR
§1. SUÇ GENEL TEORİSİ KAVRAMI 195
I. KAVRAM 195
II. SUÇ GENEL TEORİSİNİN YARARI 196
III. SUÇ GENEL TEORİSİNİN GELİŞİM SÜRECİ 196
A. Klasik Suç Teorisi 196
B. Teleolojik Neo–Klasik Suç Teorisi 199
1. Hareket Kavramındaki Değişim 200
2. Tipe Uygunluk Kavramındaki Değişim 200
3. Hukuka Aykırılık Kavramındaki Değişim 201
4. Kusur Kavramındaki Değişim 201
C. Final (Amaççı) Suç Teorisi 203
§2. SUÇUN TANIMI VE SUÇ KAVRAMI 206
§3. SUÇUN YAPISAL UNSURLARI 207
I. GENEL OLARAK 207
II. SUÇUN YAPISAL UNSURLARI 209
A. Tipe Uygunluk 210
1. Kavram 210
2. Tipin İçeriği 213
a. Objektif Nitelikteki Unsurlar 213
aa. Fail 213
bb. Mağdur 213
cc. Hareketin Konusu 214
dd. Eylem 214
aaa. Hareket 214
a1. Hareket Teorileri 214
aa1. Hareketin Temelini Hukuk Dışında Arayan Teoriler 214
aaa1. Nedensel (Doğalcı) Hareket Teorisi 214
aaa2. Final (Amaçsal) Hareket Teorisi 216
aaa3. Sosyal Hareket Teorisi 217
bb1. Hareketin Temelini Hukuk İçinde Arayan Teori: Normativist Teori 217
cc1. Görüşümüz 218
a2. Hareket Yeteneği ve Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu 219
aa1. Hareket Yeteneği 219
aa2. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu 219
aaa1. Tüzel Kişi Kavramı 219
aaa2. Tüzel Kişilerin Ceza Sorumluluğu 221
a3. Hareketin Niteliğinin Suçların Sınıflandırılmasına Etkisi 225
aa1. Tek Hareketli–Birden Fazla Hareketli Suçlar 225
aa2. Seçimlik Hareketli Suçlar 225
aa3. İcrai veya İhmali Hareketle İşlenen Suçlar 225
aa4. Bağlı Hareketli–Serbest Hareketli Suçlar 227
bbb. Netice 228
a1. Kavram 228
a2. Neticeye Göre Suçların Sınıflandırılması 228
aa1. Şekli Suç–Maddi Suç (Neticesiz– Neticeli Suçlar– Neticesi Harekete Bitişik Suçlar) 228
aa2. Zarar Suçu–Tehlike Suçu 229
aa3. Ani Suç–Kesintisiz (Mütemadi) Suç 231
aa4. Kalkışma Suçları 233
ccc. Nedensellik Bağı ve Fiilin Objektif Yüklenebilirliği (İsnad Edilebilirliği) 234
a1. Genel Olarak 234
a2. Nedensellik Bağlantısını Ortaya Koymaya Çalışan Teoriler 235
aa1. Şart Teorisi 235
aa2. Uygunluk (Uygun Sebep) Teorileri 235
a3. Nedensellik Bağlantısı Konusunda Çıkabilecek Bazı Sorunlar 236
aa1. Nedensellik Bağının Kesilmesi Sorunu 236
aa2. Failce Bilinmeyen Sebeplerin Neticeye Etkisi (Atipik Nedensel Gelişme) 238
aa3. Mağdurda Mevcut Bir Halin Tipik Neticenin Meydana Gelmesinde Etkili Olması 239
aa4. Öne Geçen Sebep 239
aa5. Alternatif Nedensellik (Çift Nedensellik) 240
aa6. Kümülatif Nedensellik (Neticenin Sebeplerin Toplamından Meydana Gelmesi) 242
aa7. Rezerv Sebebin Önemsizliği (Varsayıma Dayalı Nedensellik) 242
a4. Objektif Yüklenebilirlik (İsnadiyet) Teorisi 243
aa1. Hakim Olabilirlik (Hükmedebilirlik) 245
aa2. Yükümlülüğe Aykırılık İlişkisinin Bulunmaması (Hukuka Aykırılık İlişkisi ya da Hukuka Uygun Alternatif Hareketler) 251
aa3. Neticenin Normun Koruma Alanı (ya da Amacı) Dışında Kalması (Risk Bağlantısının/İlişkisinin Bulunmaması) 252
aa4. Hukuken Önemli Riskin ya da Tehlikenin Bulunmaması, İzin Verilmiş Bir Riskin Varlığı ya da Riskin Azaltılması 253
aa5. Varsayıma Dayalı Nedensellik 254
ddd. Tipte Yer Alan Diğer Objektif Nitelikteki Unsurlar 255
b. Sübjektif Nitelikteki Unsurlar 255
aa. Kast 256
aaa. Tanım–Kavram 256
bbb. Kastın Çifte Fonksiyonu 256
ccc. Kastın Unsurları 257
a1. Bilme Unsuru: (Düşünme ve Öngörme) 257
a2. İstemek (İrade Etmek) 260
ddd. Kastın Aranacağı Zaman– Eklenen Kast 263
eee. Kastın Çeşitleri 265
a1. Genel Kast–Özel Kast 265
aa1. Genel Kast 265
aa2. Özel Kast (Amaç, Maksat, Niyet, Saik) 265
aaa1. Genel Olarak 265
aaa2. Özel Kastın İşlevi 266
a2. Ani Kast–Tasarlama (Taammüt–Düşünce Kastı) 267
a3. Doğrudan Kast–Olası (Dolaylı) Kast 269
fff. Olası Kast (Dolaylı –Gayrı Muayyen Kast)–Bilinçli Taksir 269
a1. Genel Olarak 269
a2. Olası Kastın Sonuçları (Sorumluluğun Kapsamı) 274
a3. Olası Kastın Uygulanamayacağı Suç Tipleri 276
bb. Taksir 276
c. Yaptırım 276
3. Tipin İncelenmesinden Çıkan Sonuçlar (Tipin Sentezi) 276
a. Suçun Temel ve Türemiş Biçimi 276
b. Suçun Birleşik Şekli 277
B. Hukuka Aykırılık 278
1. Genel Olarak 278
2. Hukuka Aykırılık ve Kusur Ayrımı 278
3. Hukuka Aykırılık Unsuruna İlişkin Özellikler 279
4. Hukuka Uygunluk Sebepleri 281
a. Genel Olarak 281
b. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Niteliği 282
c. Özellikleri 282
d. Çeşitleri 283
aa. Kanun Hükmünü Yerine Getirme 283
aaa. Kavram 283
bbb. Kanun Teriminin Anlamı 284
ccc. Uluslararası Sözleşmelerin Kanun Olarak Kabul Edilebilip Edilemeyeceği Sorunu 288
ddd. Yürürlüğü Durdurulan Hükmün Uygulanması Sorunu 288
eee. Kanun Hükmünün Yerine Getirilmesinin Bir Örneği Olarak ‘Kolluğun Zor ve Silah Kullanma Yetkisi’ 289
a1. Genel Olarak 289
a2. Kapsam 290
a3. Zor Kullanma Yetkisinin Aşamaları 291
a4. Zor Kullanma Yetkisi Çerçevesinde Orantılılık İlkesi 296
a5. Zor Kullanmada Takdir Yetkisi 299
bb. Meşru Savunma 299
aaa. Hukuki Niteliği 300
bbb. Meşru Savunmanın Koşulları 301
a1. Saldırıya İlişkin Koşullar 301
aa1. Bir Saldırı Bulunmalıdır 301
aa2. Saldırı Haksız Olmalıdır 304
aa3. Saldırı Bir Hakka Yönelmiş Olmalıdır 306
aa4. Saldırı Halen Mevcut, Gerçekleşmesi ya da Tekrarı Muhakkak Olmalıdır 308
a2. Savunmaya İlişkin Koşullar 310
aa1. Savunmada Zorunluluk Bulunmalı 310
aa2. Savunma Saldırıya ve Saldırana Karşı Yapılmalı (Saldırı ile Savunma Arasında Nedensellik Bağlantısı Bulunmalı) 311
aa3. Saldırı ile Oranlı (=Ölçülü) Olmalı 312
ccc. Meşru Savunma– Haksız Tahrik İlişkisi 315
cc. Hakkın Kullanılması 317
aaa. Genel Olarak 317
bbb. Koşulları 317
ccc. Hakkın Kullanılması (İcrası) Durumları 318
a1. Hekimlik Mesleğinin İcrası 318
a2. Eleştiri Amacıyla Yapılan Düşünce Açıklamaları 324
a3. Gazetecilik Mesleğinin İcrası 330
a4. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı (İddia ve Savunma Hakkı) 332
dd. İlgilinin Rızası 335
aaa. Kavram 335
bbb. Hukuki Nitelik 336
ccc. Koşulları 337
a1. Mağdurun Üzerinde Serbestçe Tasarrufta Bulunabileceği Bir Hakkın Varlığı 337
a2. Rızaya Ehliyet 345
a3. Rızanın Açıklanması 347
ee. Yükümlülüklerin Çatışması 348
e. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Sınırın Aşılması 351
aa. Genel Olarak 351
bb. TCK’da Sınırın Aşılması Halleri 352
cc. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata ve Sınırın Aşılması 353
C. Kusurluluk 353
1. Kusurluluğa İlişkin Hükümlerin Genel Değerlendirmesi 353
2. Haksızlık ve Kusurluluk İlişkisi 354
3. Kusur ve Kusurluluk İlişkisi 354
4. Kusurluluğun Koşulları 360
a. Kusur Yeteneğinin Varlığı 360
aa. Kusur Yeteneği Kavramı 360
bb. Kusur Yeteneğinin Bulunması Gereken Zaman 361
cc. Kusur Yeteneğini Etkileyen Haller 362
aaa. Yaş Küçüklüğü 363
a1. Genel Olarak 363
a3. Yaşla İlgili Bazı Ön Sorunlar 364
a4. Yaş Küçüklüğü ve Akıl Hastalığının Aynı Kişide Birleşmesi 364
a5. Yaş Küçüklüğü Halleri 364
aa1. 12 Yaşını Doldurmamış Çocuklar (TCK m.31/1) 364
aa2. 13–15 Yaş Arasındaki Çocuklar (TCK m. 31/2) 367
aa3. 16–18 Yaş Arasındaki Çocuklar (TCK m. 31/3) 370
bbb. Akıl Hastalığı 371
a1. Akıl Hastalığı Nedeniyle, İşlenen Fiilin Hukuki Anlam ve Sonuçlarının Algılanamaması veya Bu Fiille İlgili Olarak Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Önemli Derecede Azalması Hali 372
aa1. Kavram 372
aa2. Belirlenmesi 373
aa3. Sonuçları 373
a2. Algılama Yeteneğinin Tümüyle Ortadan Kalkmaması ve Fakat İşlenen Fiille İlgili Olarak Önemli Derecede Olmamakla Birlikte Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Azalması Hali 375
ccc. Sağır ve Dilsizlik 376
ddd. Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 377
a1. Geçici Nedenler 377
a2. Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 378
b. Kusurluluğu Kaldıran Hallerin Bulunmaması 381
aa. Mazeret Sebepleri 383
aaa. Zorunluluk (Zaruret) Hali (m. 25/2) 383
a1. Zorunluluk Halinin Hukuki Niteliği 383
aa1. Genel Olarak 383
aa3. Zorunluluk Halinin Sınıflandırılmasına İlişkin Teoriler 385
aa4. Hukuka Uygunluk Sebebi ve Mazeret Sebebi Olan Zorunluluk Hali Arasındaki Farklar 388
aaa1. Koşullara İlişkin Farklar 388
aaa2. Sonuçlara İlişkin Farklar 389
aaa3. Görüşümüz 390
a2. Zorunluluk Halinin Koşulları 393
aa1. Tehlikeye İlişkin Koşullar 393
aaa1. Ağır ve Muhakkak Bir Tehlikenin Varlığı 393
aaa2. Tehlikenin Bir “Hakka” Yönelik Olması 396
aaa3. Tehlikeye Bilerek Sebebiyet Verilmemesi 397
aa2. Korunmaya İlişkin Koşullar 397
aaa1. Tehlike ile Korunma Hareketi Arasında Nedensellik Bağının Olması 397
aaa2. Tehlikeden Başka Türlü Korunma İmkanının Bulunmaması 397
aaa3. İşlenen Fiil ile Tehlikenin Ağırlığı Arasında Oran Bulunması 398
aaa4. Tehlikeye Göğüs Germe Yükümlülüğünün Bulunmaması 399
a3. Zorunluluk Hali ve Meşru Savunmanın Karşılaştırılması 400
bbb. Amirin Emri (m. 24/2, 3, 4) 400
a1. Genel Olarak 400
a2. Hukuki Niteliği 400
a3. Koşulları 402
aa1. Bir Emir Bulunmalıdır 402
aa2. Emir Meşru (Bağlayıcı) Olmalıdır 403
aa3. Emir Hukuka Aykırı ya da Suç Olmamalıdır 405
ccc. Cebir–Şiddet–Tehdit 409
ddd. Meşru Savunmada Sınırın Mazur Görülebilir Heyecan, Korku ya da Telaş Nedeniyle Aşılması (m.27/2) 413
bb. Kusurluluğu Kaldıran ya da Azaltan Haller 418
aaa. Kusurluluğu Azaltan Neden: Haksız Tahrik 418
a1. Genel Olarak 418
a2. Haksız Tahrikin Uygulama Koşulları 418
aa1. Tahriki Teşkil Eden Fiil Haksız Bir Fiil Olmalıdır 418
aa2. Haksız Fiil Failde Hiddet veya Şiddetli Elem Etkisi Meydana Getirmelidir 421
aa3. Suç, Bu Hiddet ve Şiddetli Elem Etkisi Altında İşlenmelidir 422
aa4. Suç, Tahriki Oluşturan Haksız Eylemi Gerçekleştiren Kimseye Karşı İşlenmelidir 423
a3. Haksız Tahrikin Varlığının Sonucu 424
a4. Haksız Tahrikle İlgili Olarak Ortaya Çıkabilecek Sorunlar 425
bbb. Hata 425
a1. Kavram 425
a2. Suçun Maddi Unsurlarında Hata 427
aa1. Suçun Konusunda Hata 428
aa2. Nedensellik Bağında Hata 430
aa3. Suçun Maddi Unsurlarında Hatanın Sonuçları 431
a3. Suçun Nitelikli Unsurlarında (Ağırlatıcı ve Hafifletici Sebeplerde) Hata 432
a4. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlere Ait Koşulların Varlığında Hata 433
aa1. Genel Olarak 433
aa2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Hata 434
aaa1. Hukuka Uygunluk Sebebinin Varlığında Hata 434
aaa2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Koşullarında Hata 435
aa3. Kusurluluğu Kaldıran ya da Azaltan Nedenlerde Hata 438
a5. Şahısta Hata 440
a6. Hedefte Sapma 440
a7. Haksızlık Bilinci (Yasaklılık) Yanılması 444
III. UNSURLARIN DIŞINDA KALAN VE CEZALANDIRILMAYA ETKİLİ OLAN ŞARTLAR (TİPİKLİK DIŞINDA BULUNAN HUSUSLAR) 446
A. Genel Olarak 446
B. Ön Şartlar 447
C. Cezalandırılabilme Şartları 448
D. Muhakeme Şartları 451
İkinci Bölüm
SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
§1. TEŞEBBÜS AŞAMASINDA KALMIŞ SUÇLAR 453
I. GENEL OLARAK 453
II. TEŞEBBÜSÜN CEZALANDIRILMASININ NEDENİ 454
III. TEŞEBBÜSÜN ŞARTLARI 455
A. Ön Şart: Suç Tipinin Teşebbüse Elverişli Olması 455
B. Suç İşleme Kastının Varlığı (Suç, Kasten İşlenen Suçlardan Olmalıdır) 457
C. Suçun İcrasına Elverişli Hareketlerle Doğrudan Doğruya Başlamak 457
1. Sübjektif Teori 458
2. Objektif Teoriler 459
D. Failin İşlemeyi Kastettiği Suçu Elinde Olmayan Nedenlerle Tamamlayamaması 463
1. Genel Olarak 463
2. Suçun Tamamlanması Kavramı 464
3. Suçun Bitmesi Kavramı ve Teşebbüs ile İlişkisi 464
IV. TEŞEBBÜS HALİNDE VERİLECEK CEZANIN BELİRLENMESİ 465
V. İŞLENEMEZ SUÇA TEŞEBBÜS (ELVERİŞSİZ TEŞEBBÜS) 467
A. Objektif Teori 468
B. Sübjektif Teori 468
C. Yeni Objektif Teori (Tehlike Teorisi) 469
D. Etki Teorisi 469
E. Görüşümüz 470
VI. TEŞEBBÜSTE ÖZELLİK GÖSTEREN DİĞER BAZI HALLER 473
VII. GÖNÜLLÜ VAZGEÇME 474
§2. TAKSİRLİ SUÇLAR 478
I. TAKSİR KAVRAMI 478
II. TAKSİRİN TANIMI 479
III. TAKSİRİN HUKUKİ ESASI 480
IV. TAKSİRİN ÇİFTE FONKSİYONU ÖĞRETİSİ 482
V. TAKSİRİN UNSURLARI 483
A. Fiilin Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması 484
B. Hareketin İradi Olması–Neticenin İstenmemiş Bulunması 484
C. Özen Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemiş Olması 484
D. Neticenin Öngörülebilir Olması 486
E. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağının Varlığı 486
VI. TAKSİR ŞEKİLLERİ 489
VII. BİLİNÇLİ TAKSİR–BİLİNÇSİZ TAKSİR 490
VIII. TAKSİRLİ SUÇLARA İŞTİRAK 495
IX. TAKSİRLİ SUÇLARDA VERİLECEK CEZANIN BELİRLENMESİ 496
X. TAKSİRLİ SUÇLARDA HAKSIZ TAHRİK 497
XI. CEZA SORUMLULUĞUNUN KALKMASI 498
§3. İHMALİ HAREKETLE İŞLENEN SUÇLAR 500
I. KAVRAM 500
II. GERÇEK İHMALİ SUÇLAR 501
III. GERÇEK OLMAYAN İHMALİ SUÇLAR 501
§4. NETİCE SEBEBİYLE AĞIRLAŞMIŞ SUÇLAR 506
I. GENEL OLARAK 506
II. TERİM–KAVRAM–TANIM–ÇEŞİTLERİ–KOŞULLARI 507
A. Terim 507
B. Kavram 509
C. Tanım 512
D. Çeşitleri 512
E. Koşulları 513
III. NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLAŞAN SUÇLARIN ANAYASAYA AYKIRILIĞI SORUNU 514
Üçüncü Bölüm
SUÇLULARIN ÇOKLUĞU: FAİLLİK VE İŞTİRAK
§1. KAVRAM 517
§2. HUKUKİ NİTELİK 518
§3. SUÇA KATILANLARIN SORUMLULUĞU KONUSUNDAKİ SİSTEMLER 519
§4. TCK’NIN KABUL ETTİĞİ SİSTEM 521
I. GENEL OLARAK 521
II. FAİLLİK VE ŞERİKLİK AYRIMI BAKIMINDAN İLERİ SÜRÜLEN TEORİLER 522
A. Sübjektif Teori 522
B. Objektif Teoriler 522
1. Şekli Objektif Teori 522
2. Maddi Objektif Teori 522
3. Hakimiyet Teorisi 522
III. FAİLLİK 523
A. Birlikte (Müşterek) Faillik 523
1. Genel Olarak 523
2. TCK Anlamında Birlikte (Müşterek) Faillik 525
B. Dolayısıyla Faillik (m. 37/2) 528
IV. SUÇ ORTAKLIĞI (ŞERİKLİK) 530
A. Suç Ortaklığının Koşulları 530
1. Birden Çok Kişi (Fail) Tarafından Yapılan ve Aralarında Nedensel Bağlantı Bulunan Birden Çok Hareketin Varlığı (Objektif Koşul) 530
2. Suça Katılma Kastı (İştirak İradesi) (Sübjektif Koşul) 530
3. Karar Verilen Suçun İşlenmesi (Bağlılık Kuralı) 531
a. Genel Olarak 531
b. Karar Verilenden Başka Bir Suçun İşlenmesi 533
c. Nitelikli Hallerin (Ağırlatıcı ve Hafifletici Sebeplerin) Suç Ortaklarına (Şeriklere) Etkisi Sorunu 534
aa. Genel Olarak 534
bb. Görüşümüz 536
4. İştirake Teşebbüsün Mümkün Olup Olmayacağı Sorunu 540
B. Suç Ortaklığı Halleri 541
1. Azmettirme (m.38) 541
a. Kavram 541
b. Azmettirmede Ağırlatıcı Sebep (m.38/2) 542
c. Muhbir Suç Ortağı (m.38/3) 543
d. Ajan – Provokatör (Kışkırtıcı Ajan) 543
aa. Genel Olarak 543
bb. Ajan–Provokatörün Cezalandırılabilirliğine İlişkin Görüşümüz 544
aaa. Gönüllü Vazgeçme Hükümleri Bakımından 544
bbb. İşlenemez Suç Bakımından 545
2. Yardım Etme 545
a. Suç İşlemeye Teşvik Etmek 547
b. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirmek 547
c. Fiilin İşlenmesinden Sonra Yardımda Bulunacağını Vaat Etmek 547
d. Suçun Nasıl İşleneceği Hususunda Yol Göstermek 547
e. Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak 548
f. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunarak İcrasını Kolaylaştırmak 548
V. ÖZGÜ SUÇLARDA İŞTİRAK (TCK m.40/2) 549
VI. İŞTİRAK HÂLİNDE İŞLENEN SUÇLARDA GÖNÜLLÜ VAZGEÇME 549
Dördüncü Bölüm
SUÇLARIN BİRLEŞMESİ (SUÇLARIN İÇTİMAI)–
YASALARIN TEKLİĞİ (GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA)
§1. SUÇLARIN BİRLEŞMESİ (SUÇLARIN İÇTİMAI) HALLERİ 551
I. BİLEŞİK SUÇ 553
A. Genel Olarak 553
B. Bileşik Suç Olarak Kabul Edilemeyen Haller 555
II. ZİNCİRLEME SUÇ 555
A. Tanım–Kavram 555
B. Hukuki Esası 556
C. Koşulları 556
1. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi 556
2. Aynı Suçun Değişik Zamanlarda İşlenmesi 558
3. Bir (Aynı) Suç İşleme Kararı (Suç İşleme Kararının Tekliği) 560
4. Mağdurun Aynı (Tek) Kişi Olması 563
D. Zincirleme Suçun Varlığının Sonuçları 564
E. Zincirleme Suç Hükmünün Uygulanamayacağı Suçlar 565
F. Aynı Suçun Birden Fazla Kişiye Karşı Tek Bir Fiille İşlenmesi (Aynı Nev’iden Fikri İçtima) 566
III. FİKRİ İÇTİMA 568
A. Terim–Kavram 568
B. Hukuki Esası 569
1. Suç Tekliği Görüşü 569
2. Suç Çokluğu Görüşü 570
C. Koşulları 570
1. Tek Fiil 570
2. Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması (Kanunun Değişik Hükümlerinin İhlali) 574
D. Sonuçları 576
§2. YASALARIN TEKLİĞİ (GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA) 577
ÜÇÜNCÜ KİTAP
YAPTIRIM TEORİSİ
§1. CEZA KAVRAMI VE CEZANIN (CEZALANDIRMANIN) AMAÇLARI 583
I. CEZA KAVRAMI 583
II. CEZANIN (CEZALANDIRMANIN) AMAÇLARI 583
A. Mutlak Teori: Cezanın Ödetme (Kefaret) Amacı 584
B. Önleyici Teori: Cezanın Önleyici (Önleme) Amacı 585
1. Özel Önleme 585
2. Genel Önleme 585
C. Karma Teori 587
§2. CEZANIN NİTELİKLERİ 587
§3. CEZANIN TÜRLERİ 588
§4. TCK’DA YAPTIRIMLAR 589
I. CEZALAR 590
A. Hapis Cezaları 590
1. Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası 590
2. Müebbet Hapis Cezası 592
3. Süreli Hapis Cezası 593
a. Kavram 593
b. Kısa Süreli Hapis Cezası ve Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar 593
aa. Kısa Süreli Hapis Cezası 593
bb. Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar 594
aaa. Terim–Hukuki Nitelik 594
bbb. Kısa Süreli Hapis Cezasının Lehinde ve Aleyhindeki Görüşler 595
ccc. Çevirmenin Koşulları 595
ddd. Çevirme Zorunluluğu 598
eee. Çevirme Yasağı 600
fff. Çevirmeye Konu Yaptırımlar 601
a1. Adli Para Cezasına Çevirme 601
a2. Tedbire Çevirme 601
aa1. Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin Suretiyle Tamamen Giderme 601
aa2. Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme 604
aa3. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma 604
aa4. Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma 606
aa5. Gönüllü Olarak Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma 606
aa6. Çevrilen Ceza ve Tedbirlere Uymamanın Yaptırımı 607
aa7. Önlemin Değiştirilmesi 608
cc. Özel İnfaz Usulleri 608
B. Adli Para Cezası 617
1. Tanım–Kavram 617
2. Para Cezasına İlişkin Sistemler 618
3. TCK’da Para Cezası 618
a. Kural 618
b. İstisna 621
4. Adli Para Cezasının İnfazı 622
a. Adli Para Cezasının İnfaz Şekli 622
b. Adli Para Cezasının İnfaz Usulü 623
c. Adli Para Cezasının Ödenmemesi 623
d. Çevirme Yasağı 625
II. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 625
A. Kavram–Tanım 625
B. TCK’da Yer Alan Güvenlik Tedbirleri 629
1. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 629
2. Müsadere 642
a. Genel Olarak 642
b. Tanım–Kavram 643
aa. Tanım 643
bb. Benzer Kavramlarla Mukayese 643
c. Hukuki Nitelik 645
d. Müsaderenin Çeşitleri 645
e. Koşulları 646
aa. Eşya Müsaderesinin Çeşitleri ve Koşulları 647
aaa. Suçla İlgili Eşyanın Müsaderesi (TCK m. 54/1 ve 3) 647
bbb. Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi (TCK m.54/4) 649
bb. Eşdeğer Müsaderenin Koşulları (TCK m. 54/2) 649
cc. Kazanç Müsaderesi (TCK m.55) 650
aaa. Genel Olarak 650
bbb. Kazanç Müsaderesinin Koşulları 650
dd. Kaim Değerlerin Müsaderesinin Koşulları 654
f. Usul Hükümleri 655
3. Denetim 656
C. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 656
D. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 656
E. Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular 658
1. Kavram 658
2. Hukuki Nitelik 658
3. Koşulları 659
a. Önceden İşlenen Suçtan Dolayı Verilen Hükmün Kesinleşmiş Olması 659
b. Yeni Bir Suçun İşlenmesi 661
4. Tekerrürde Süre 662
5. Tekerrürün Sonuçları 663
6. Mükerrirler Hakkında Verilen Denetimli Serbestlik Kararının İnfazı 666
7. Özel Tehlikeli Suçlular 666
F. Sınır Dışı Edilme 669
G. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri 671
1. İznin İptali 672
2. Müsadere 673
3. Hakimin Takdir Yetkisi 673
§5. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 674
I. CEZANIN BELİRLENMESİ 674
A. Genel Olarak 674
B. Ceza Türünün Belirlenmesi 675
C. Temel Cezanın Belirlenmesi 676
1. Genel Olarak 676
2. Cezanın Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulması Gereken Hususlar 679
a. Suçun İşleniş Biçimi 679
b. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçlar 679
c. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer 680
d. Suçun Konusunun Önem ve Değeri 680
e. Meydana Gelen Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı 681
f. Failin Kast veya Taksire Dayalı Kusurunun Ağırlığı 682
g. Failin Güttüğü Amaç ve Saiki 684
h. Kriterlerin Genel Değerlendirmesi 685
3. Olası Kast ve Bilinçli Taksirin Dikkate Alınması 686
4. Nitelikli Hallerin Varlığı 687
D. Sonuç Cezanın Belirlenmesi 691
E. Cezanın Yukarı ve Aşağı Sınırlarının Aşılmaması 692
F. Cezanın Hesaplanması 694
1. Hapis Cezasının Hesaplanması 694
2. Adli Para Cezasının Hesaplanması 694
G. Cezaların İçtimaı (Birleştirilmesi) 695
1. Genel Olarak 695
2. Cezaların İçtimaı Sistemleri 696
3. Cezaların İçtimaı Kuralları 697
4. İçtima Kurallarını Uygulama Yetkisi 699
II. CEZANIN BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 699
A. Cezanın Bireyselleştirilmesi Kavramı 699
B. Cezanın Bireyselleştirilmesi Araçları 700
1. Takdiri İndirim Nedenleri 700
2. Mahsup 704
a. Genel Olarak 704
b. Hukuki Esası 705
c. Mahsup Hükümlerinin Uygulanış Şekli 705
d. Adli Kontrol ve Mahsup 706
e. Yurtdışında Geçen Sürenin Mahsubu 707
f. Şahsi Hürriyeti Sınırlama Sonucu Geçirilmiş Sürenin Hapsen Tazyik Yaptırımından Mahsup Edilebilip Edilemeyeceği Sorunu 707
3. Hapis Cezasının Ertelenmesi 708
a. Tanım–Kavram 708
b. Koşulları 709
aa. İşlenen Suçtan Dolayı Verilecek Ceza Hapis Cezası Olmalı ve Belli Ağırlıkta Bulunmalıdır 710
bb. Sanık Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olmalıdır 712
cc. Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir Kanaatin Oluşması Gerekir 714
c. Erteleme Kararı 716
d. Ertelemenin Koşula Bağlanması 716
e. Ertelemenin Denetime Tabi Tutulması: Denetimli Serbestlik 717
aa. Denetim Süresi 718
bb. Denetim Süresince Öngörülebilecek Yükümlülükler 719
cc. Uzman Kişinin Görevlendirilmesi ve Görevleri 720
f. Ertelemenin Sonucu 721
g. Ertelemenin Düşmesi 721
DÖRDÜNCÜ KİTAP
DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER
§1. GENEL OLARAK 725
§2. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER 727
I. SANIĞIN VEYA HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ 727
A. Genel Olarak 727
B. Sanığın Ölümü 727
C. Hükümlünün Ölümü 728
D. Mağdurun Ölümü 729
II. AF 729
A. Genel Olarak 729
B. Affın Çeşitleri 731
1. Genel Af 731
2. Özel Af 732
C. Cumhurbaşkanınca Af 733
III. ZAMANAŞIMI 733
A. Genel Olarak 733
B. Dava Zamanaşımı 734
1. Dava Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar 736
2. Dava Zamanaşımı Süresinin Kısalması 737
3. Dava Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi 738
a. Genel Olarak 738
b. Yeniden Yargılamayı Gerektiren Hallerde Dava Zamanaşımı Süresinin Belirlenmesi 740
c. Lehe Hükmün Belirlenmesi ve Uygulanması Amacıyla Yapılan Yargılama Bakımından Dava Zamanaşımı 743
4. Dava Zamanaşımı Süresinin Başlaması 743
a. Genel Olarak 743
b. Bazı Suçlar Bakımından Dava Zamanaşımı Sürelerinin Başlamasına İlişkin Özel Düzenlemeler 745
aa. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçu (TCK m.230/1, 2, 3) 746
bb. İftira Suçu (TCK m.267) 746
5. Dava Zamanaşımının Durması 746
a. İzin – Karar 746
aa. İzin 747
bb. Karar 747
b. Bekletici Mesele 748
c. Kaçaklık Kararı 749
d. TCK Dışındaki Bazı Kanunlarda Zamanaşımının Durmasına İlişkin Hükümler 749
aa. Uzlaşma (CMK m.253 – 255) 749
bb. Kamu Davası Açılmasının Ertelenmesi (CMK m.171/2 vd.) 749
cc. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (CMK. m.231/5 vd.) 750
dd. Çocuk Koruma Kanunu Bakımından Çocuk Hakkında Açılacak Kamu Davasının Ertelenmesi (ÇKK m.19) 750
ee. Çocuk Koruma Kanunu Bakımından Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (ÇKK m.23) 750
ff. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu Bakımından Geri Bırakma (m.20) 750
gg. Bankacılık Kanunu Bakımından Dosyanın Bilirkişiye Tevdii (m.165) 751
6. Dava Zamanaşımının Kesilmesi 751
a. Kesilme Halinde Dava Zamanaşımının Uzaması 754
b. Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Şeriklere Etkisi 755
C. Ceza Zamanaşımı 756
1. Genel Olarak 756
2. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Adli Para Cezasına Çevrilmesi Halinde Ceza Zamanaşımı Süresinin Tespiti 757
3. Farklı Türde Cezalar İçeren Hükümlerde Ceza Zamanaşımı Süresinin Değerlendirilmesi 757
4. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kısalması 758
5. Ceza Zamanaşımı Süresinin Başlaması 758
a. Hükmün Kesinleşmesi 758
b. İnfazın Herhangi Bir Sebeple Kesilmesi 759
6. Ceza Zamanaşımına Tabi Olmayan Suçlar 759
7. Ceza Zamanaşımının Durması 760
8. Ceza Zamanaşımı ve Hak Yoksunlukları 761
9. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi 762
10. Ceza Zamanaşımı Süresinin Kesilme Nedenleri 762
a. Genel Olarak 762
b. Hükmün İnfazı İçin Tebligat Yapılması 762
c. Hükmün İnfazı Amacıyla Yakalama Yapılması 764
d. Mahkumun Yeni Bir Suç İşlemesi 764
11. Kesilmenin Etkisi 765
12. Ceza Zamanaşımının Sonuçları 765
D. Müsadere Zamanaşımı 766
E. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması 766
IV. ŞİKAYETTEN VAZGEÇME 767
V. ÖNÖDEME 768
A. Genel Olarak 768
B. Önödeme Usulünün Uygulanacağı Suçlar 769
VI. UZLAŞTIRMA 773
§3. DAVA VEYA CEZANIN DÜŞMESİNİN ETKİSİ 773
BEŞİNCİ KİTAP
KOŞULLU SALIVERİLME – ADLİ SİCİL VE
HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ
§1. KOŞULLU SALIVERİLME (ŞARTLA SALIVERME–MEŞRUTEN TAHLİYE) 775
I. TANIM–KAVRAM 775
II. KOŞULLARI 775
A. Hükmedilmiş Cezanın Bir Süre Çekilmiş Olması 775
B. İyi Hal 778
III. KOŞULLU SALIVERİLMEYE KARAR VERECEK MAKAM 780
IV. KOŞULLU SALIVERİLME YASAĞI 781
V. DENETİM SÜRESİ–DENETİMLİ SERBESTLİK 782
A. Uzman Kişi Görevlendirme 783
B. Denetim Süresince Öngörülebilecek Yükümlülükler 784
C. Koşullu Salıverilmenin Geri Alınması 786
1. Geri Alınmayı Gerektiren Haller 786
2. Geri Alınmanın Sonucu 787
3. Geri Almaya Karar Verecek Makam 788
D. Koşullu Salıverilmenin Sonucu 788
§2. ADLİ SİCİL VE HÜKÜMLÜLÜK KAYDININ SİLİNMESİ 788
Kaynakça 795
Kavramlar Dizini 821