Vergi Hukuku

Prof. Dr. Mustafa ÇOLAK

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ. 9

FOREWORD. 11

İÇİNDEKİLER  13

TABLOLAR LİSTESİ . 33

ŞEKİLLER LİSTESİ 34

KISALTMALAR . 35

BİRİNCİ BÖLÜM

VERGİ TANIMI, TEORİLER VE AYRIMLARI

VERGİ TANIMI VE ANALİZİ . 37

1.1. Verginin Tanımı  37

1.2. Vergi Sistemleri  39

1.2.1. Sedüler Vergi Sistemi . 39

1.2.2. Üniter Vergi Sistemi . 40

1.2.3. Birleşik Vergi Sistemi 41

1.2.4. Spesifik Vergi Sistemi . 41

1.2.5. Advalorem Vergi Sistemi 43

1.3. Verginin Etkileri  43

1.3.1. Karar Etkisi . 44

1.3.2. İkame Etkisi  45

1.3.3. Gelir Etkisi  46

VERGİLEMEYE DAİR TEORİLER 46

2.1. Bireysel ve Faydacı Teoriler 46

2.1.1. Hizmet Bedeli Yaklaşımı . 47

2.1.2. Sigorta Primi Yaklaşımı. 47

2.1.3. Genel Üretim Giderlerine Katılma Payı Yaklaşımı  47

2. Toplumcu Teoriler 47

VERGİLEMENİN AMAÇLARI 48

3.1. Mali Amaçları 48

3.2. Diğer Amaçları  50

3.2.1. Gelir Eşitsizliğini Düzeltme . 50

3.2.2. Ekonomik İstikrara Katkı  51

 

14 İçindekiler

3.2.3. Ekonomik Büyümeye Destek  52

3.2.4. Sınıflandırılmayan Diğer Amaçları  52

VERGİ HUKUKUNUN AYRIMLARI 53

4.1. Uygulama Alanına Göre Bölümlendirme  53

4.1.1. Ulusal Vergi Hukuku . 53

4.1.2. Uluslararası Vergi Hukuku  54

4.2. Kapsamına Göre Bölümlendirme  55

4.2.1. Genel Vergi Hukuku 55

4.2.2. Özel Vergi Hukuku. 55

4.2.3. Maddi Vergi Hukuku. 56

4.2.4. Şekli Vergi Hukuku 56

4.3. Konularına Göre Bölümlendirme  56

4.3.1. Vergi Usul Hukuku  57

4.3.2. Vergi Tahsil/İcra Hukuku. 57

4.3.3. Vergi Ceza Hukuku 57

4.3.4. Vergi Yargılama Hukuku . 58

4.4. Yöntemlerine Göre Bölümlendirme 58

4.4.1. Geleneksel Vergileme Hukuku 59

4.4.2. Elektronik Vergileme Hukuku . 59

 

İKİNCİ BÖLÜM

VERGİNİN SINIFLANDIRILMASI

 

VERGİNİN SINIFLANDIRILMASI .61

GELENEKSEL (KONU BAZLI) SINIFLANDIRMA.61

2.1. Gelirler Üzerinden Alınan Vergiler  63

2.2. Harcama ve İşlemler Üzerinden Alınan Vergiler . 64

2.3. Servet/Servet Transferi Üzerinden Alınan Vergiler. 64

BÜTÇE TEKNİĞİNE GÖRE (KONU BAZLI) SINIFLANDIRMA 66

3.1. Gelir ve Kazanç Üzerinden Alınan Vergiler 66

3.1.1. Gelir Vergisi  66

Beyana Dayanan Gelir Vergisi 67

Basit Usulde Gelir Vergisi. 67

Gelir Vergisi Tevkifatı . 68

Gelir Geçici Vergisi . 69

3.1.2. Kurumlar Vergisi . 70

Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi. 70

 

İçindekiler 15

Kurumlar Vergisi Tevkifatı . 73

Kurumlar Geçici Vergisi . 73

3.2. Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler . 74

3.2.1. Veraset ve İntikal Vergisi 74

3.2.2. MTV 75

3.2.3. Emlak Vergisi 75

3.2.4. Değerli Konut Vergisi 76

3.3. Dâhilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri 77

3.3.1. Dâhilde Alınan KDV  78

Beyana Dayanan KDV 78

Tevkif Suretiyle Alınan KDV . 79

3.3.2. ÖTV. 81

3.3.3. BSMV 82

3.3.4. Konaklama Vergisi 83

3.3.5. Dijital Hizmet Vergisi 84

3.3.6. Şans Oyunları Vergisi 86

3.3.7. Özel İletişim Vergisi 87

3.3.8. Eğlence Vergisi . 87

3.3.9. Yangın Sigortası Vergisi  88

3.3.10. İlan ve Reklam Vergisi  88

3.3.11. Çevre Temizlik Vergisi  89

3.4. Uluslararası Ticaret ve Muamelelerden Alınan Vergiler. 90

3.4.1. Gümrük Vergileri 90

İthalat Vergileri 91

İhracat Vergileri. 91

Ek Mali Yükümlülük . 91

3.4.2. İthalde Alınan KDV . 92

3.5. Damga Vergisi. 92

3.6. Harçlar  94

3.7. Kaldırılan Vergi Artıkları 95

YANSITILMA VE EKONOMİK KAYNAĞINA GÖRE VERGİLER 95

4.1. Dolaylı Vergiler . 95

4.2. Dolaysız (Doğrudan) Vergiler 96

VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN SIKLIĞINA BAĞLI VERGİLER . 97

5.1. Sürekli Vergiler . 97

5.2. Süreksiz Vergiler . 98

 

16 İçindekiler

KAMU YÖNETİMİ AYRIMINA GÖRE VERGİLER.98

6.1. Merkezi Yönetim Vergileri  98

6.2. Mahalli İdare Vergileri  99

VERGİ MATRAHININ NİTELİĞİNE BAĞLI VERGİLER 101

7.1. Hasılat Esaslı Vergiler  101

7.1.1. Hasılat Esaslı KDV 101

7.1.2. Hasılat Esaslı Kazanç Vergisi . 103

7.1.3. Dijital Hizmet Vergisi  105

7.2. Kâr Esaslı Vergiler 107

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

 

VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI VE DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ

VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI109

1.1. Asli (Bağlayıcı) Kaynaklar. 109

1.1.1. Anayasa  110

1.1.2. Kanunlar . 112

1.1.3. Uluslararası Anlaşmalar  114

1.1.4. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri . 116

Olağan Kararnameler. 116

Olağanüstü Kararnameler 116

1.1.5. Cumhurbaşkanı Kararları  117

1.1.6. Tüzükler  118

1.1.7. Yönetmelikler . 119

1.1.8. Genel Tebliğler (Düzenleyici) 120

1.1.9. İçtihadı Birleştirme Kararları. 121

1.1.10. Vergi Danışma Komisyonu Kararları . 122

1.2. Tali (Yardımcı) Kaynaklar. 124

1.2.1. Genel Tebliğler (Açıklayıcı) . 125

1.2.2. Sirküler 125

1.2.3. Yargı Kararları . 126

1.2.4. Muktezalar (Özelgeler) . 127

1.2.5. İç Genelge. 129

1.2.6. Doktrin (Bilimsel Görüşler) . 129

1.3. Vergi İncelemeleri Açısından Kaynak Bağlayıcılığı. 130

VERGİ HUKUKUNUN DİĞER HUKUK DALLARI İLE İLİŞKİSİ.131

2.1. Anayasa Hukuku ile İlişkisi  132

 

İçindekiler 17

2.2. Medeni Hukuk ile İlişkisi . 133

2.3. Ticaret Hukuku ile İlişkisi  133

2.4. İdare Hukuku ile İlişkisi . 133

2.5. Ceza Hukuku ile İlişkisi 134

2.6. Ceza Yargılama Hukuku ile İlişkisi . 135

2.7. İcra İflas Hukuku ile İlişkisi 135

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

 

VERGİLEMEDE TARAFLAR VE VERGİLEME İLKELERİ

 

VERGİLEMEDE TARAFLAR 137

1.1. Vergi İdaresi 137

1.1.1. GİB 139

Merkez Teşkilatı 140

Taşra Teşkilatı 141

1.1.2. Risk Yönetimi Genel Müdürlüğü  143

1.2. Vergi Mükellefi . 145

1.2.1. Vergi Ehliyeti  146

1.2.2. Kanuni Mükellef . 146

1.2.3. Gerçek Vergi Mükellefi. 146

1.2.4. Potansiyel Vergi Mükellefi . 147

1.2.5. Genel Esaslara Tabi Mükellef . 147

1.2.6. Özel Esaslara Tabi Mükellef . 148

1.3. Vergi Sorumlusu . 150

1.3.1. Müşterek Sorumluluk. 151

1.3.2. Müteselsil Sorumluluk . 151

1.3.3. Vergi Kesenlerin Sorumluluğu 152

1.3.4. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 153

1.3.5. Mirasçıların Sorumluluğu . 154

1.3.6. Meslek Mensuplarının Sorumluluğu  155

1.4. Mükellef Müşavirleri ve Diğer Danışmanları  155

1.4.1. YMM ler . 156

1.4.2. SMMM ler  157

1.4.3. Bağımsız Denetçiler 159

1.4.4. Diğer Vergi Danışmanları . 160

1.5. Yargılama Organları 161

 

18 İçindekiler

VERGİNİN YASALLIĞI İLKESİ161

2.1. Mükellef Açısından Sonuçları 163

2.1.1. Temsilsiz Vergi Olmaz . 163

2.1.2. Yasasız Vergi Olmaz  163

2.2. İdare Açısından Sonuçları 164

2.2.1. Verginin Alınması Zorunluluğu . 164

2.2.2. Verginin Cebren Tahsil Zorunluluğu . 164

OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ VE VERGİ MEŞRUİYETİ 164

3.1. Kolaylık İlkesi. 165

3.2. Kesinlik İlkesi. 165

3.3. Etkinlik (Verimlilik) İlkesi . 166

3.4. Adalet İlkesi. 166

3.5. Vergi Meşruiyeti 166

3.6. Dünya Anayasalarında Vergileme İlkeleri . 167

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

 

VERGİLEMEDE SORUMLULUK UYGULAMALARI

 

VERGİDE SORUMLULUK HALLERİ169

VERGİNİN BEYAN VE ÖDENMESİ İLE İLGİLİ DOĞRUDAN SORUMLULUK

HALLERİ.169

2.1. KDV de Sorumluluk . 169

2.1.1. Tam Tevkifat Yolu ile Verginin Beyan Edilip Ödenmesi  170

Elektronik Ortamda Sunulan Hizmetler . 170

Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve

Hizmetler . 171

Kiralama İşlemleri 172

Reklâm Verme İşlemleri. 173

2.1.2. Kısmi Tevkifat Yolu ile KDV nin Beyan Edilip Ödenmesi . 173

2.2. ÖTV de Sorumluluk . 176

2.3. Damga Vergisinde Sorumluluk 176

MÜTESELSİL SORUMLULUK HALLERİ 177

3.1. KDV de Müteselsil Sorumluluk 177

3.2. ÖTV de Müteselsil Sorumluluk 178

3.3. Damga Vergisinde Müteselsil Sorumluluk  179

3.4. Harçlarda Müteselsil Sorumluluk 179

3.5. Veraset ve İntikal Vergisinde Müteselsil Sorumluluk 180

 

İçindekiler 19

3.6. MTV de Müteselsil Sorumluluk  181

3.7. Cebri Tahsil İşlemlerinde Müteselsil Sorumluluk . 181

3.8. Emlak Vergisinde Müteselsil Sorumluluk . 182

3.9. Dijital Hizmet Vergisinde Müteselsil Sorumluluk . 182

 

ALTINCI BÖLÜM

 

VERGİ HUKUKUNUN UYGULANMASI VE YORUMU

 

VERGİ HUKUKUNUN UYGULANMASI 183

1.1. Zaman Bakımından Uygulanması . 183

1.1.1. Genel İlkeler . 183

1.1.2. Kanunların Geriye Yürümezliği. 187

1.2. Yer Bakımından Uygulanması. 190

1.3. Anlam Bakımından Uygulanması 191

KIYAS 191

DELİLLENDİRME VE İSPAT 192

BOŞLUK DOLDURMA . 195

VERGİ HUKUKUNDA YORUM YÖNTEMLERİ VE TÜRLERİ 196

5.1. Yorum Yöntemleri  196

5.1.1. Deyimsel (Lâfzî) yorum. 196

5.1.2. Amaçsal Yorum  197

5.1.3. Sistematik Yorum . 197

5.1.4. Tarihi (Sübjektif) Yorum . 197

5.2. Yorum Türleri 198

5.2.1. Yargısal Yorum . 198

5.2.2. İdari Yorum  198

5.2.3. Yasama Yorumu . 199

5.2.4. Bilimsel Yorum . 199

 

YEDİNCİ BÖLÜM

 

VERGİ ALACAĞININ DOĞMASI VE VERGİLENDİRME SÜREÇLERİ

VERGİNİN KONUSU 202

VERGİYİ DOĞURAN OLAY. 202

VERGİ MATRAHI 203

VERGİNİN TARHI 203

4.1. Vergi Tarifeleri 204

4.1.1. Dilim Usulü Artan Oranlı Tarifeler 204

4.1.2. Sınıf Usulü Artan Oranlı Tarifeler . 205

 

20 İçindekiler

4.1.3. Azalan Oranlı Tarifeler . 205

4.1.4. Artan Oranlı Tarifeler 205

4.2. Vergi Oranları Sınıflaması 206

4.2.1. Kanuni Vergi Oranı 206

4.2.2. İndirimli Vergi Oranı . 206

4.2.3. Efektif Vergi Oranı  207

4.2.4. Marjinal Vergi Oranı . 207

4.2.5. Ortalama Vergi Oranı 208

4.2.6. Sabit Vergi Oranı. 208

4.2.7. Tersine Artan Vergi Oranı . 208

4.3. Vergi Tarhiyat Türleri  209

4.3.1. Beyana Dayalı Tarhiyat . 209

4.3.2. Re’sen Tarhiyat. 210

4.3.3. İkmalen Tarhiyat. 211

4.3.4. İdarece Tarhiyat 211

4.3.5. Tahrire Göre Vergi Tarhiyatı . 212

4.3.6. Düzeltme Yolu ile Tarhiyat 213

4.3.7. Gecikme Faizi ve Gecikme Zammı ile Karşılaştırması . 213

4.4. Tarhiyatı/Vergilemeyi Kısıtlayan Haller. 215

4.4.1. Vergi Harcamaları . 215

Vergi Muafiyeti 218

Vergi İstisnası . 219

Matrah/Vergi İndirimleri 219

c.1. Matrah İndirimleri . 219

c.2. Vergi İndirimleri. 220

c.3. İndirimli Vergi Oranı  220

(1) Yatırımlarda İndirimli Vergi Oranı  220

(2) Borsaya Kayıtlı Olanlarda İndirimli Vergi Oranı  222

(3) (KOBİ) Birleşmelerinde İndirimli Vergi Oranı223

Vergi Ertelemeleri 224

VERGİNİN TEBLİĞİ224

5.1. Tebliğ Yöntemleri 225

5.1.1. Geleneksel Tebliğ 226

5.1.2. Memur Eliyle Tebliğ 227

5.1.3. Vasıtalı Tebliğ 227

5.1.4. İlan Yoluyla Tebliğ. 227

5.1.5. Elektronik Tebliğ . 228

 

İçindekiler 21

5.2. Yabancı Memlekette Bulunanlara Tebliğ 229

5.3. Veli, Vasi ve Kayyımlara Tebliğ . 230

5.4. Kamu İdare ve Müesseselerine Tebliğ 230

VERGİNİN TAHAKKUKU 230

5.1. İhtilafsız Tahakkuk  231

5.2. Tahakkuku Tahsile Bağlı Vergi  232

5.3. Tahakkuk (Tarh) Zamanaşımı 232

5.4. Tahakkuktan Vazgeçme 232

5.5. İhtiyati Tahakkuk  232

VERGİNİN TAHSİLİ . 234

6.1. Tahsil Dairesi  234

6.2. Hususi Ödeme Şekilleri. 234

6.3. Tahsil Edilemeyeceği Anlaşılan Amme Alacağı . 236

6.4. Tahsil Edilemeyen Amme Alacağı. 236

6.5. Tahsil Zamanaşımı  237

VERGİLENDİRMEDE SÜRELER VE UYGULANMASI 237

7.1. Kanuni Süreler  237

7.2. İdari Süreler  238

7.3. Yargısal Süreler. 239

7.4. Mücbir Sebep Halinde Süreler 239

7.5. Ölüm Halinde Süreler . 241

7.6. Zor Durum Halinde Ek Süre Verme. 241

7.7. Mali Tatilde Süreler  242

7.8. Sürelerin Hesaplanması 243

 

SEKİZİNCİ BÖLÜM

 

MÜKELLEFİN/İDARENİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

 

MÜKELLEFİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 245

1.1. Mükellefin Genel Hakları 246

1.2. Mükellefin Vergi Kanunlarından Kaynaklanan Hakları . 247

1.2.1. Uzlaşma ve Pişmanlık Hakkı . 247

1.2.2. Düzeltme Talebi Hakkı . 247

1.2.3. Şikâyet Yolu ile Müracaat Hakkı. 248

1.2.4. Ödeme Emrine İtiraz Hakkı  248

1.2.5. Vergi Mahremiyeti Hakkı . 248

1.2.6. Tecil-Taksitlendirme Hakkı. 248

 

22 İçindekiler

1.2.7. Vergi İncelemesi Sırasındaki Haklar 249

1.2.8. Cezalarda İndirim Hakkı 250

1.2.9. Özelge Talep Hakkı . 250

1.2.10. Mahsup ve İade Talep Hakkı. 251

1.2.11. Karşılıklı Anlaşma Usulüne Başvuru Hakkı  252

1.2.12. Peşin Fiyatlandırma Anlaşması Başvuru Hakkı . 252

1.3. Mükelleflerin Yükümlülükleri ve Uygulanacak Müeyyideler. 253

1.3.1. Bildirim Yükümlülükleri ve Müeyyideler ile (VKN) Zorunluluğu . 254

İşe Başlamayı Bildirme Yükümlülüğü . 254

İş Değişikliklerin Bildirilmesi Yükümlülüğü. 257

İşi Bırakmanın Bildirilmesi Yükümlülüğü 258

(VKN) Kullanma Zorunluluğu 261

(1) Bankacılık ve Mali Hizmet İşlemleri. 262

(2) Her Nev’i Tahvil, Bono ve Borçlanma Senedi

İşlemleri. 262

(3) Kredi Kartı Okuma Makinesi İşlemleri . 262

(4) Havale İşlemleri . 263

(5) Çek ve Senet (Bono) İşlemleri 263

(6) Sermaye Piyasası Kanunu Kapsamındaki Kurumlarca

Yapılacak İşlemler 263

(7) Ödünç Para Verme İşlemleri 263

(8) Özel Finans Kurumlarınca Yapılan İşlemler .264

(9) Yetkili Müesseselerce Yapılan İşlemler 264

(10) Posta Merkezi İşlemleri . 265

(11) Finansal Kiralama İşlemleri 265

(12) Sigortacılık İşlemleri  265

1.3.2. Defter Tutma/Tasdik ve Belge Düzenine İlişkin Yükümlülükler

ve Müeyyideler. 266

Defter Tutma Mükellefiyeti . 266

Defter Tasdik Ettirme Yükümlülüğü. 269

b.1. Defter-Beyan Sisteminde Tasdik . 271

b.2. e-Defter Tutan Mükelleflerde Tasdik  272

Kayıt Nizamına Uyulması Yükümlülüğü 274

Kayıtların Tevsiki Yükümlülüğü 275

d.1. Kayıtların Tevsik Edilmesi için Kullanılan Belge ve

Vesikalar  276

d.2. Elektronik Defter ve Belgeler  283

 

İçindekiler 23

Tevsik Yükümlülüğüne Uyulmamasının Müeyyideleri. 291

e.1. Özel Usulsüzlük Cezası Uygulanması. 291

e.2. Dönem Matrahlarının Re’sen Takdiri 294

e.3. Tevsik Edici Kayıtlarda Yapılan Sahteciliğin

Müeyyidesi 294

e.4. Kaçakçılık Suçlarında Etkin Pişmanlık ve Evreleri 295

Vergi Karnesi Alma Mecburiyeti 299

1.3.3. Defter ve Belgelerin Muhafaza/İbrazına İlişkin Yükümlülükler

ve Müeyyideler  300

Defter ve Vesikaların Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü. 300

Devamlı Bilgi Verme Yükümlülüğü 301

1.3.4. Beyanname Verilmesi ve İmzalatılmasına İlişkin

Yükümlülükler ve Müeyyideler  302

Vergi Beyannamesi/Bildirim Verme Yükümlülüğü 302

a.1. YMM Tasdik Raporu İbraz ve Beyanname İmzalatma

Yükümlülüğü . 304

a.2. YMM Tasdik Raporlarının İbraz Edilmemesinin ve

Beyannamelerin İmzalatılmamasının Müeyyidesi  308

a.3. Beyannameleri İmzalayacak Meslek Mensupları ve

Sorumlulukları. 308

a.4. Müşterek ve Müteselsil Sorumluluğun Tespiti . 310

1.3.5. Diğer Yükümlülükler ve Müeyyideler. 311

Vergi Levhası Bulundurma Yükümlülüğü. 311

Ekim/Sayım Beyanında Bulunma Yükümlülüğü. 311

Diğer Yükümlülükler 312

İDARENİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 312

2.1. İdarenin Hakları  312

2.1.1. Bilgi İsteme. 313

2.1.2. Düzenli Bilgi Sağlama . 313

2.1.3. Yoklama 314

Toplu Yoklama. 315

Elektronik Yoklama 316

2.1.4. Vergi İncelemesi. 318

İnceleme Yapmaya Yetkililer . 318

Tam İnceleme 319

Sınırlı İnceleme 319

Aramalı İnceleme 320

2.1.5. Bağımsız Denetim. 321

2.2. İdarenin Yükümlülükleri . 322

 

24 İçindekiler

 

DOKUZUNCU BÖLÜM

 

DEĞERLEME VE AMORTİSMAN DÜZENLEMELERİ

 

DEĞERLEME.325

1.1. İktisadi İşletmelere Dâhil Kıymetleri Değerleme. 326

1.1.1. Değerleme Yöntemleri . 326

Maliyet Bedeli 326

Borsa Rayici 329

Tasarruf Değeri 330

Mukayyet Değer 330

İtibari Değer . 331

Rayiç Bedel. 331

Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti. 332

Vergi Değeri . 333

ı. Alış Bedeli. 334

1.1.2. Finansal Kiralama İşlemlerinde Değerleme  334

1.2. Servetleri Değerleme  335

1.2.1. Ticari Sermaye  335

1.2.2. Menkul Mallar ve Gemiler 336

1.2.3. Esham (Pay), Tahvilat ve Yabancı Paralar . 336

1.2.4. Alacak ve Borçlar  336

1.2.5. Haklar . 336

1.2.6. Bina ve Arazi . 337

AMORTİSMAN.338

2.1. Tanım ve Genel İlkeler  338

2.2. Boş Arazi ve Arsalarda Amortisman 339

2.3. Amortisman Yöntemleri 339

2.3.1. Normal Amortisman . 339

2.3.2. Azalan Bakiyeler Usulüyle Amortisman 340

2.3.3. Fevkalade Amortisman. 341

2.3.4. Madenlerde Amortisman . 342

2.3.5. İsteğe Bağlı Gün Hesabı Amortisman . 342

2.4. Alacaklarda Amortisman. 342

2.4.1. Şüpheli Alacaklar  343

2.4.2. Değersiz Alacaklar. 343

2.4.3. Vazgeçilen Alacaklar . 343

2.5. Sermayenin İtfası  344

 

İçindekiler 25

2.6. İlk Tesis ve Taazzuv Giderlerinin ve Peştamallıkların İtfası. 344

2.7. Özel Maliyet Bedellerinin İtfası  344

2.8. Amortisman Gider Kısıtlaması. 345

 

ONUNCU BÖLÜM

VERGİ SUÇ VE CEZALARI

 

VERGİ SUÇLARI VE AYRIMLARI. 349

İDARİ VERGİ SUÇ VE CEZALARI . 352

2.1. İdari Cezalarda Temel İlke ve Kurallar  353

2.1.1. Velayet ve Vesayet Altında Bulunanlar  353

2.1.2. Tüzel Kişilerin Sorumluluğu 353

Genel İlkeler 353

Tasfiye Halinde Ceza Sorumluluğu 354

2.1.3. Damga Vergisinde Sorumluluk. 354

2.1.4. Tek Fiil ve Çeşitli Suç İşlenmesi  354

Tek Fiil ile Muhtelif Vergi Ziyaına Sebebiyet Verilmesi 354

Tek Fiilin Muhtelif Cezayı Gerektirmesi. 355

2.1.5. Fiil Ayrılığı. 357

2.1.6. Tekerrür . 357

2.1.7. Suçlarda Birleşme. 359

2.1.8. Kabahatler Hukukunda İdari Suç ve Cezalar. 360

2.2. Vergi Ziyaı ve Usulsüzlük Cezaları. 362

2.2.1. Vergi Ziyaı Cezası 362

Veraset ve İntikal Vergisinde Ek Süre ve Vergi Cezası

Uygulaması 363

En Az Ceza Haddi . 364

2.2.2. Usulsüzlük ve Cezaları  365

I inci Derece Usulsüzlükler. 365

II inci Derece Usulsüzlükler 366

Özel Usulsüzlükler ve Cezalar 367

ADLİ VERGİ SUÇLARI VE CEZALARI 377

ADLİ VERGİ SUÇLARINDA KASIT VE NİTELİĞİ. 378

VERGİ USUL KANUNUNDA ÖNGÖRÜLEN ADLİ SUÇLAR . 380

5.1. Vergi Mahremiyetini İhlal Suçu  380

5.1.1. Yasal Dayanak  380

5.1.2. Suçun Analizi  381

 

26 İçindekiler

5.1.3. Suça Öngörülen Ceza 382

5.1.4. İhlale Neden Olmayan Durumlar 382

5.1.5. Suça Öngörülen Ceza Hakkında Hükmün Açıklanmasının Geri

Bırakılması ve Erteleme  384

5.1.6. Dava Zamanaşımı süresi . 385

5.1.7. Cezanın Adli Para Cezasına Çevrilmesi . 386

5.2. Haysiyet ve Şerefe Tecavüz Suçu  387

5.2.1. Suçun Kısa Analizi . 387

5.2.2. Cezaya Alternatif Düzenlemeler ve Zamanaşımı  388

5.3. Mükellefin Özel İşlerini Yapma Suçu. 388

5.3.1. Suçun Kısa Analizi . 388

5.3.2. Cezaya Alternatif Düzenlemeler ve Zamanaşımı  390

5.4. Ekim Sayım Beyanlarını Denetlememe Suçu. 390

5.4.1. Suçun Kısa Analizi . 390

5.4.2 Cezaya Alternatif Düzenlemeler ve Zamanaşımı  392

5.5. KAÇAKÇILIK SUÇLARI . 392

5.5.1. Suçun Kanuni Dayanakları  392

5.5.2. Suçların Analizi 398

5.5.3. Kaçakçılık Suçlarının Cezalandırılmasında Mütalaa Şartı 401

5.5.4. Cezaya Alternatif Düzenlemeler ve Zamanaşımı  401

5.5.5. Kaçakçılık Suçlarında Etkin Pişmanlık . 402

AMME ALACAKLARININ TAHSİL USULÜ HAKKINDA KANUNDA

ÖNGÖRÜLEN SUÇLAR 403

6.1. Gizli Kalması Gereken Bilgilerin Açıklanması Suçu  403

6.1.1. Suçun Kısa Analizi . 403

6.1.2. Cezaya Alternatif Düzenlemeler ve Zamanaşımı  404

6.2. İhalelere Katılma Suçu  405

6.2.1. Suçun Kısa Analizi . 405

6.2.4. Cezaya Alternatif Düzenlemeler ve Zamanaşımı  406

6.3. Amme Alacağının Tahsiline Engel Olma Suçu . 406

6.3.1. Suçun Kısa Analizi 406

6.3.2. Cezaya Alternatif Düzenlemeler ve Zamanaşımı  407

6.4. Mal Bildiriminde Bulunmama, Mal Edinimlerini Bildirmeme veya

Eksik/Yanlış Bildirimde Bulunma Suçu  407

6.4.1. Suçun Kısa Analizi . 407

6.4.2. Cezaya Alternatif Düzenlemeler ve Zamanaşımı  408

6.5. İstenilen Bilgileri Vermeme Suçu  409

 

İçindekiler 27

6.6. Haczedilen Menkul Malların Muhafazası Görevine Muhalefet Suçu . 409

6.7. Hacizli Mallarda Amacı Dışında Tasarruf Suçu 411

6.8. Takdir İşlemleri ve Kararlarına Katılmama Kuralını İhlal Suçu  411

6.9. Yardım Mecburiyetine Uymama Suçu 412

6.10. Haciz Bildirilerine Karşı Gerçeğe Aykırı İtiraz Suçu . 413

 

ONBİRİNCİ BÖLÜM

 

VERGİ / CEZAYI ORTADAN KALDIRAN VEYA AZALTAN SEBEPLER

VERGİ/CEZAYI ORTADAN KALDIRAN SEBEPLER. 415

1.1. Zamanaşımı  415

1.1.1. Tarh Zamanaşımı, Durması ve Özellikli Durumlar  415

1.1.2. Tahsil Zamanaşımı 417

1.1.3. Zamanaşımının Durması. 418

1.1.4. Zamanaşımın Kesilmesi  418

1.1.5. Ceza Zamanaşımı 418

1.2. Ölüm. 419

1.3. Mücbir Sebep . 419

1.4. Yanılma. 420

1.5. Terkin 421

1.5.1. Verginin Terkini 421

1.5.2. Tabii Afetler Sebebiyle Terkin  421

1.5.3. Tahsil İmkânsızlığı Sebebiyle Terkin . 423

1.5.4. Tahakkuktan Vazgeçme Yoluyla Terkin 424

1.6. Pişmanlık ve Islah . 424

1.7. Uzlaşma  424

1.8. Vergi Hatalarında Düzeltme . 426

1.8.1. Hesap Hataları 426

Matrah Hataları . 426

Vergi Miktarında Hata . 427

Verginin Mükerrer Olması. 427

1.8.2. Vergilendirme Hataları. 427

Mükellefin Şahsında Hata 428

Mükellefiyette Hata. 428

Vergilendirme/Muafiyet Döneminde Hata . 428

Mevzuda Hata . 429

1.8.3. Hataların Tespiti ve Düzeltme İşlemi 429

 

28 İçindekiler

1.8.4. Düzeltme Zamanaşımı  430

1.9. Vergi Afları veya Yapılandırması . 430

1.10. Yargı Kararları 431

VERGİ/CEZAYI AZALTAN SEBEPLER.432

2.1. Uzlaşma. 432

2.1.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma  432

Genel İlkeler. 432

Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonu. 434

2.1.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma . 435

Genel İlkeler. 435

Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Komisyonu 436

2.2. Vergi Afları veya Yapılandırma 438

2.3. İzaha İcabet. 439

2.4. Vadesinde Ödeme ile Cezada İndirim . 442

2.5. Yargı Kararları 442

2.6. Kanun Yolundan Vazgeçme. 442

2.7. Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi. 443

 

ONİKİNCİ BÖLÜM

 

VERGİ ALACAKLARININ KORUNMASI VE CEBRİ TAHSİLİ

 

VERGİ ALACAKLARININ CEBRİ TAHSİLİ VE KANUNUN KAPSAMI 445

AMME ALACAKLARININ KORUNMASI.448

2.1. Teminat. 448

2.2. Şahsi Kefalet 449

2.3. İhtiyati Haciz 449

2.4. İhtiyati Tahakkuk. 452

2.5. Diğer Korunma Hükümleri  453

2.5.1. Amme Alacaklarında Rüçhan Hakkı ve Garameten Taksim  453

Rehinli Alacaklarla Beraber Amme Alacaklarının Durumu.455

Malın Aynından Doğan Alacaklarla Rehinli Alacakların

Durumu 456

Borçlunun İflası, Mirasın Reddi ve Terekenin Resmi Tasfiyeye

Tabi Tutulması Hallerinde Amme Alacaklarının Durumu.457

2.5.2. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler . 458

2.5.3. Hükümsüz Sayılan Tasarruflarda İptal Davaları  461

2.6. Limited Şirketlerde Ortakların Sorumluluğu . 463

2.6.1. Takipte Ortak-Kanuni Temsilci Önceliği 463

 

İçindekiler 29

2.7. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu  465

2.8. Mirasçıların Sorumluluğu . 466

2.9. Vergi Usul ve İcra Hukukunda Kanuni Temsilcilerin Takibinde

Farklılıklar . 467

ÖDEME 469

3.1. Ödemenin Mahsup Edileceği Alacaklar  470

TECİL, TEHİR, GECİKME ZAMMI 471

4.1. Tecil  471

4.2. Kolaylaştırılmış Tecil . 472

4.3. Tehir Uygulaması 477

4.4. Gecikme Zammı 478

4.4.1. Gecikme Zammının Uygulama Süresi. 478

4.4.2. Köylerde Gecikme Zammı Uygulaması. 479

AMME ALACAĞININ CEBREN TAHSİLİ. 480

5.1. Cebren Tahsil ve Takip Esasları. 480

5.2. Ödeme Emri ve Mal Bildirimi 480

5.3. Ödeme Emrine Dava Açılması ve Haksız Çıkma Zammı 482

5.4. Teminatlı Alacaklarda Takip . 483

5.5. Kefil ve Yabancı Şahıs/Kurum Temsilcilerinin Takibi  484

5.6. Haciz . 484

5.7. Malvarlığı Araştırması. 485

5.8. Hacze Karşı İstihkak İddiaları ve Sonuçları 486

5.8.1. Borçlu/Üçüncü Şahısların İstihkak İddiaları 486

5.8.2. Haksız Çıkma Tazminatı 487

5.9. Alacaklı Amme İdareleri Arasında Hacze İştirak . 488

5.10. Haczedilemeyecek Mallar. 488

5.11. Kısmen Haczedilebilen Gelirler. 490

5.12. Haczin Sonuçları . 490

5.13. Haczedilen Malların Paraya Çevrilmesi  491

5.14. Bazı Hallerde Haczin Kaldırılması . 491

ACİZ HALİ VE ACZİN SONUÇLARI 492

MENKUL MALLARIN HACZİ 493

ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARDAKİ MENKUL MALLARIN, ALACAK VE HAKLARIN

HACZİ 493

8.1. Haciz Bildirisi ve İçeriği . 493

8.2. İnkâr Tazminatı. 494

 

30 İçindekiler

HACZEDİLEN MENKUL MALLARIN SATIŞI 495

9.1. Genel İlkeler 495

9.2. Müşterinin Malı Almaktan Vazgeçmesi ve Sonuçları  497

GAYRİMENKUL İLE GEMİLERİN HACZİ VE SATIŞI498

10.1. Gayrimenkul Malların ve Gemilerin Haczi. 498

10.2. Gayrimenkullerin Satışı . 498

10.3. Menkul ve Gayrimenkul Malların Elektronik Ortamda Satışı 500

İFLAS YOLUYLA TAKİP VE KONKORDATO 501

11.1. İflas Yoluyla Takip 501

11.2. Konkordato . 501

12.VERGİ BORCUNA KARŞILIK TRAMPA 503

 

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM

VERGİ YARGILAMASI

 

VERGİ YARGILAMASI VE İDARİ MAKAMLARA BAŞVURU .505

1.1. Üst Makamlara Başvuru 506

1.2. Kamu Denetçisine Başvuru . 507

AYM’YE BİREYSEL BAŞVURU 509

VERGİ İŞLEMLERİNDE YETKİLİ MAHKEMELER512

3.1. Vergi Mahkemesi  514

3.1.1. Vergi Mahkemesinde Dava Açmanın Tahsile Etkisi  515

Tahsil Sürecini Durduran ve Etkilemeyen Nedenler 515

Yürütmenin Durdurulması Kararları ve Şartları . 518

3.2. Bölge İdare Mahkemesi  519

3.3. Sayıştay . 519

3.3.1. Sayıştay Denetimi . 521

3.4. Danıştay  522

3.5. İçtihatları Birleştirme Kurulu. 523

3.6. Vergi Hatalarında Kesinleşmeye Rağmen Düzeltme. 524

DAVA SÜRELERİNE İLİŞKİN ESASLAR .524

VERGİLENDİRME İŞLEMLERİNDE İPTAL DAVASI ŞARTLARI.526

5.1. Vergilendirme İşleminde Yetki Yönünden Aykırılık . 528

5.2. Vergilendirme İşleminde Şekil Yönünden Aykırılık . 529

5.3. Vergilendirme İşleminde Sebep Yönünden Aykırılık. 530

5.4. Vergilendirme İşleminde Konu Yönünden Aykırılık. 530

5.5. Vergilendirme İşleminde Amaç Yönünden Aykırılık 531

 

İçindekiler 31

YARGILAMAYA ESAS İLKELER . 532

VERGİ YARGILAMASINDA KANUN YOLLARI 534

7.1. Olağan Kanun Yolları  534

7.1.1. İstinaf . 534

7.1.2. Temyiz  535

7.1.3. Kanun Yoluna Başvurmaktan Vazgeçme 536

7.2. Olağanüstü Kanun Yolları . 538

7.2.1. Kanun Yararına Temyiz. 538

7.2.2. Yargılamanın Yenilenmesi  539

YARGILAMADA PARASAL SINIRLAR 540

 

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ULUSLARARASI VERGİLEME

 

ULUSLARARASI VERGİLEME İLKELERİ 543

1.1. Kaynak ve İkametgâh Kavramları . 544

1.1.1. Kaynak İlkesi. 544

1.1.2. İkametgâh İlkesi (Mukimlik) ve Çifte Mukimlik  544

Gerçek Kişilerde Mukimlik. 545

Kurumlarda Mukimlik 545

GELİR/SERVET TÜRLERİ İTİBARİ İLE VERGİLEME İLKELERİ 547

2.1. Ticari Kazançlar. 547

2.2. Serbest Meslek Kazançları 548

2.2.1. OECD Modelinde Serbest Meslek Kazançları . 548

2.3. Temettüler 549

2.4. Faiz Gelirleri 549

2.5. Gayrimaddi Hak Bedelleri. 549

2.6. Değer Artış/Elden Çıkarma Kazançları 550

2.7. Bağımlı Kişisel Faaliyetler . 550

2.8. Uluslararası Taşımacılık Kazançları . 550

2.9. Ücret Gelirleri . 550

2.10. Sanatçı ve Sporcuların Gelirleri  551

2.11. Kamu Görevi Dolayısıyla Elde Edilen Ücret ve Emekli Maaşları . 551

2.12. Diplomatlar ve Konsolosluk Memurlarının Gelir ve Kazançları  551

2.13. Servet . 552

ÇİFTE VERGİLEMEYİ ÖNLEME YÖNTEMLERİ 556

3.1. İstisna Yöntemi . 557

 

32 İçindekiler

3.2. Mahsup Yöntemi. 557

3.3. İç Hukukta Yurt Dışı Vergi ve Zararların Mahsubu ve Kazanç İstisnaları . 558

3.3.1. Kurumlar Vergisi Yönünden 558

Vergi Mahsubu. 558

Zarar Mahsubu. 559

Kazanç İstisnası 560

3.3.2. Gelir Vergisi Yönünden . 562

Vergi Mahsubu. 562

Zarar Mahsubu. 562

Kazanç İstisnası 563

EKLER 565

EK-1: Mükelleflerin e-Belge ve e-Defter Uygulamalarına Geçiş Takvimi 565

EK-2 - Vergi Beyanname ve Bildirimlerin Verilme Süreleri 571

KAYNAKLAR.577