Vergi Hukuku

Prof. Dr. Yusuf Ziya TAŞKAN

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ.7

İÇİNDEKİLER.9

KISALTMALAR19

Birinci Bölüm

VERGİ HUKUKUNA GENEL BAKIŞ

1.1. Kamu Harcamalarının Finansmanında Vergilerin Rolü. 21

1.2. Vergi Kavramı ve Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi  22

1.3. Hukuk Devleti ve Vergi . 23

1.4. Vergi Hukukunun Tanımı ve Kapsamı. 24

1.5. Vergi Hukukunun Hukuk Sistemi İçindeki Yeri 25

1.6. Vergi Hukukunun Diğer Hukuk Dalları İle İlişkileri 25

1.7. Vergi Hukukunun Bölümleri . 26

1.8. Vergi Hukukunun Kaynaklarına Genel Bakış. 27

1.9. Vergi Hukukunun Güncel Kaynakları  29

1.10. Vergi Hukukunun Eski Kaynakları . 37

 

İkinci Bölüm

 

VERGİ KANUNLARININ UYGULANMASI VE YORUMLANMASI

 

2.1. Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulama Alanı  39

2.2. Vergi Kanunlarının Yer Bakımından Uygulama Alanı 41

2.3. Vergi Kanunlarının Yorumlanması  43

2.4. Ekonomik Yaklaşım İlkesi 45

2.5. Vergi Hukukunda Kıyas Yasağı 48

 

Üçüncü Bölüm

 

VERGİ HUKUKUNUN ULUSLARARASI BOYUTLARI

 

3.1. Uluslararası Vergilendirme Sorunlarının Genel Görünümü 49

3.2. Uluslararası Çifte Vergilendirme Sorunu  49

3.3. Uluslararası Çifte Vergilendirme Sorununun Çözümlenmesi . 50

3.4. Karşılıklı Anlaşma Usulü 52

3.5. OECD Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı (BEPS) Projesi 54

3.6. Zararlı Vergi Rekabeti ve Vergi Cennetleri Sorunu . 56

3.7. Uluslararası Bilgi Değişimi  58

 

10 İçindekiler

 

Dördüncü Bölüm

 

VERGİ İDARESİ, VERGİ MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU

 

4.1. Vergi İdaresi  61

4.2. Vergi Mükellefi (Yükümlü)  63

4.3. Vergi Sorumlusu 67

4.4. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu  68

4.5. Vergi Kesenlerin Sorumluluğu. 72

4.6. Mirasçıların Sorumluluğu 72

4.7. Meslek Mensuplarının Sorumluluğu. 73

4.8. Diğer Vergi Sorumluluğu Örnekleri. 73

 

Beşinci Bölüm

 

VERGİ MÜKELLEFİNİN ÖDEVLERİ VE DENETİM

 

5.1. Vergi Borcunun Ödenmesi (Maddi Ödev). 77

5.2. Şekli Ödevlerin Genel Görünümü . 79

5.3. Bildirme Ödevi  79

5.4. Defter Tutma Ödevi  80

5.5. Kayıt Düzenine Uyma Ödevi 83

5.6. Defterleri Tasdik (Onaylatma) Ödevi  84

5.7. Belge Düzenine Uyma Ödevi. 85

5.8. Saklama ve İbraz Ödevi. 90

5.9. Beyanname Verme Ödevi . 90

5.10. Vergi Usul Kanununda Düzenlenen Diğer Bazı Ödevler 91

5.11. Elektronik Defter ve Belge Uygulaması. 92

5.12. Defter - Beyan Sistemi  92

5.13. Vergi Denetimine Genel Bakış  94

5.14. Bilgi Toplama  95

5.15. Yoklama  96

5.16. İnceleme . 98

5.17. Arama . 101

 

Altıncı Bölüm

VERGİLENDİRME İŞLEMLERİ

 

6.1. Vergilendirme İşlemlerinin Genel Görünümü. 103

6.2. Tarh. 105

6.3. Tebliğ  113

 

İçindekiler 11

6.4. Tahakkuk  120

6.5. Tahsil  122

6.6. Vergilendirme İşlemlerinde Süre 123

6.7. Değerleme 128

6.8. Amortisman 136

 

Yedinci Bölüm

VERGİ BORCUNUN SONA ERMESİ

 

7.1. Vergi Borcunu Sona Erdiren Sebepler  143

7.2. Ödeme 143

7.3. Zamanaşımı  143

7.4. Düzeltme  148

7.5. Uzlaşma  154

7.6. Takas. 161

7.7. Terkin 161

7.8. Yargı Kararları . 163

7.9. Af  163

7.10. Kanun Yolundan Vazgeçme  163

 

Sekizinci Bölüm

 

VERGİ ALACAĞININ KORUNMASI VE ZORLA TAHSİLİ

 

8.1. 6183 Sayılı Kanun ve Kamu Alacağı Kavramı  165

8.2. Vergi Alacağını Koruyan Önlemlerin Genel Görünümü 166

8.3. Teminat veya Kefil İstenmesi 166

8.4. İhtiyati Haciz. 167

8.5. İhtiyati Tahakkuk  169

8.6. Kamu Alacaklarında Rüçhan (Öncelik) Hakkı 171

8.7. İptal Davaları ve Bazı İşlemlerin Hükümsüz Sayılması  171

8.8. Takas. 173

8.9. Diğer Önlemler . 173

8.10. Vergi Alacağının Parasal Değer Bakımından Korunması. 173

8.11. Gecikme Zammı 174

8.12. Gecikme Faizi 175

8.13. Tecil Faizi  176

8.14. Düzeltme ve İade İşlemlerinde Faiz 177

8.15. Vergi Alacağının Zorla Tahsiline Genel Bakış  178

 

12 İçindekiler

8.16. Ödeme Emri  178

8.17. Teminatın Paraya Çevrilmesi ya da Kefilin Takibi 180

8.18. Haciz Yoluyla Takip 180

8.19. İflas Yoluyla Takip . 182

8.20. Tecil (Vergi Borcunun Ertelenmesi) Kavramı ve Sonuçları 182

 

Dokuzuncu Bölüm

VERGİ KABAHAT, SUÇ VE CEZALARI

 

9.1. Vergi Kabahati ve Vergi Suçu Kavramları 185

9.2. Vergi Kabahatlerinin Genel Görünümü. 187

9.3. Vergi Ziyaı Kabahati  187

9.4. Usulsüzlükler. 189

9.5. Özel Usulsüzlükler. 191

9.6. Vergi Suçlarının Genel Görünümü  197

9.7. Kaçakçılık. 197

9.8. Vergi Mahremiyetinin İhlali  205

9.9. Mükelleflerin Özel İşlerini Yapma . 206

9.10. Vergi Kabahat, Suç ve Cezalarına İlişkin Ortak Kurallar  206

9.11. Vergi Suçluluğunu Ortadan Kaldıran Nedenler. 209

9.12. Vergi Cezalarını Azaltan ya da Sona Erdiren Nedenler 210

 

Onuncu Bölüm

 

VERGİ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI

 

10.1. Vergi Uyuşmazlığı Kavramı ve Türleri . 213

10.2. Hukuk Kurallarına İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi. 215

10.3. Bireysel Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi  218

10.4. İdari Çözümde Kullanılan Yöntemler  221

10.5. Yargısal Çözümün Genel Görünümü. 226

10.6. Türkiye’de Vergi Yargısının Yapısı ve Gelişimi. 227

10.7. Vergi Yargısında Görevli Yargı Organları . 228

10.8. İlk Derece Yargılaması. 231

10.9. Kanun Yolları . 241

10.10. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru 246

10.11. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AHİM) Başvuru. 249

10.12. Vergi Yargılamasında İspat ve Delil. 251

10.13. Gümrük Vergisi Uyuşmazlıklarının Çözümünde Özellikler  253

 

İçindekiler 13

 

On Birinci Bölüm

TÜRK VERGİ SİSTEMİNE GENEL BAKIŞ

 

11.1. Vergi Sistemi Kavramı ve Vergilerin Sınıflandırılması . 257

11.2. Türk Vergi Sistemini Oluşturan Başlıca Vergiler . 258

11.3. Türk Vergi Sisteminin Gelişimi 258

11.4. Güncel Türk Vergi Sistemine İlişkin Genel Değerlendirme. 261

 

On İkinci Bölüm

 

GELİR VERGİSİ I: KONU, MÜKELLEF VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY

12.1. Gelir Vergisi Hakkında Genel Bilgi  263

12.2. Gelir Vergisinin Konusu  264

12.3. Gelir Vergisinin Mükellefi . 273

12.4. Gelir Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay . 277

 

On Üçüncü Bölüm

 

GELİR VERGİSİ II: TİCARİ VE ZİRAİ KAZANÇLAR

 

13.1. Ticari Kazançlar. 279

13.2. Ticari Kazancın Hesaplanması. 282

13.3. Ticari Kazancın Hesaplanmasında İndirilebilecek Giderler. 291

13.4. Ticari Kazancın Hesaplanmasında İndirilemeyecek Giderler 299

13.5. Ticari Kazancın Hesaplanmasında Özel Durumlar  304

13.6. Ticari Kazançlarda Vergi Dışı Durumlar  306

13.7. Ticari Kazançlarda Tevkifat (Stopaj) Uygulaması 311

13.8. Zirai Kazançlar  312

13.9. Zirai Kazançların Vergilendirilmesi . 313

13.10. Zirai Kazançlarda Vergi Dışı Durumlar  318

 

On Dördüncü Bölüm

 

GELİR VERGİSİ III: ÜCRETLER VE SERBEST MESLEK KAZANÇLARI

14.1. Ücret Kazançları 321

14.2. Ücret Kazançlarının Vergilendirilmesi  322

14.3. Ücret Kazançlarında Vergi Dışı Durumlar . 329

14.4. Serbest Meslek Kazançları 336

14.5. Serbest Meslek Kazançlarının Vergilendirilmesi. 338

14.6. Serbest Meslek Kazançlarında Vergi Dışı Durumlar . 342

 

14 İçindekiler

 

On Beşinci Bölüm

 

GELİR VERGİSİ IV: GAYRİMENKUL VE MENKUL

SERMAYE İRATLARI, DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR

 

15.1. Gayrimenkul Sermaye İratları . 349

15.2. Gayrimenkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi 352

15.3. Emsal Kira Bedeli Uygulaması . 354

15.4. Gayrimenkul Sermaye İratlarında Tevkifat (Stopaj) Uygulaması  356

15.5. Gayrimenkul Sermaye İratlarında Konut Kira Geliri İstisnası  357

15.6. Menkul Sermaye İratları . 358

15.7. Menkul Sermaye İradı Sayılmayan Gelirler. 362

15.8. Menkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi  363

15.9. Menkul Sermaye İratlarında Tevkifat (Stopaj) Uygulaması. 363

15.10. Menkul Sermaye İratlarında Vergi Dışı Durumlar . 365

15.11. Diğer Kazanç ve İratlar  366

15.12. Değer Artışı Kazançlarının Kapsamı ve İstisna Hükümleri. 366

15.13. Arızi Kazançların Kapsamı ve İstisna Hükümleri 371

 

On Altıncı Bölüm

 

GELİR VERGİSİ V: BEYAN, TARH VE ÖDEME

 

16.1. Gelir Vergisinde Beyanın Genel Görünümü  373

16.2. Gelirin Yıllık Beyanname ile Beyanı. 373

16.3. Yıllık Beyannamede Gelirlerin Toplanması . 374

16.4. Yıllık Beyannamede Beyanı Zorunlu Gelir Unsurları . 374

16.5. Yıllık Beyannamede Toplama Yapılmayan Durumlar  374

16.6. Yıllık Beyannamede Gelirden Yapılacak İndirimler . 377

16.7. Vergi Oranı ve Gelir Vergisinin Hesaplanması. 381

16.8. Vergiden Yapılacak Mahsuplar ve Ödenecek Vergi  382

16.9. Yıllık Beyannamenin Verilme Zamanı 383

16.10. Yıllık Beyannamenin Verileceği Yer. 383

16.11. Gelir Vergisinin Tarhı. 383

16.12. Gelir Vergisinin Ödenmesi  384

16.13. Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi  384

16.14. Muhtasar Beyanname. 386

16.15. Münferit Beyanname 388

16.16. Gelir Vergisinde Geçici Vergi Uygulaması . 389

 

İçindekiler 15

 

On Yedinci Bölüm

KURUMLAR VERGİSİ

 

17.1. Kurumlar Vergisi Hakkında Genel Bilgi . 391

17.2. Kurumlar Vergisinin Konusu. 392

17.3. Kurumlar Vergisinin Mükellefleri . 392

17.4. Kurumlar Vergisinde Mükellefiyet Türleri  395

17.5. Kurumlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 395

17.6. Kurumlar Vergisi Matrahının Belirlenmesi . 396

17.7. İndirilecek Giderler. 398

17.8. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 399

17.9. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı. 412

17.10. Kurumlar Vergisinde Muafiyetler . 414

17.11. Kurumlar Vergisinde İstisnalar . 416

17.12. Tasfiye, Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi . 424

17.13. Kurumlar Vergisinde Beyanın Genel Görünümü  430

17.14. Kurum Kazancının Yıllık Beyanname ile Beyanı  430

17.15. Yıllık Beyannamede Yapılacak İndirimler 431

17.16. Kurumlar Vergisinin Oranı  434

17.17. Yatırımların Teşviki ve İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı. 435

17.18. Vergiden Yapılacak Mahsuplar ve Ödenecek Vergi 440

17.19. Yıllık Beyannamenin Verilme Zamanı ve Yeri . 441

17.20. Kurumlar Vergisinin Tarhı ve Ödenmesi. 441

17.21. Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi 442

17.22. Muhtasar Beyanname  442

17.23. Özel Beyanname. 445

17.24. Kurumlar Vergisinde Geçici Vergi Uygulaması . 446

 

On Sekizinci Bölüm

HARCAMA VERGİLERİ

 

18.1. Katma Değer Vergisi . 447

18.2. Katma Değer Vergisinin Konusu . 448

18.3. Katma Değer Vergisinin Mükellefleri 451

18.4. Katma Değer Vergisinde Sorumluluk 452

18.5. Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay  456

18.6. Katma Değer Vergisi Matrahı . 456

18.7. Katma Değer Vergisi Oranı . 459

 

16 İçindekiler

18.8. Katma Değer Vergisinde İndirim. 460

18.9. Katma Değer Vergisinde Vergilendirme Usulü . 463

18.10. Katma Değer Vergisinde İstisnalar 464

18.11. Katma Değer Vergisinin Beyanı. 472

18.12. Katma Değer Vergisinin Tarhı . 473

18.13. Katma Değer Vergisinin Ödenmesi . 473

18.14. Katma Değer Vergisine İlişkin Bazı Usul Hükümleri  474

18.15. Özel Tüketim Vergisi . 474

18.16. Özel Tüketim Vergisinin Konusu . 475

18.17. Özel Tüketim Vergisinin Mükellefleri ve Sorumluluk 477

18.18. Özel Tüketim Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay  478

18.19. Özel Tüketim Vergisinde Vergileme Ölçüleri ve Matrah. 479

18.20. Özel Tüketim Vergisinin Oranı veya Tutarı 479

18.21. Özel Tüketim Vergisinde İstisnalar 480

18.22. Özel Tüketim Vergisinde Beyan, Tarh ve Ödeme 482

18.23. Damga Vergisi . 483

18.24. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi  489

18.25. Gümrük Vergisi . 492

18.26. Özel İletişim Vergisi. 498

18.27. Şans Oyunları Vergisi  499

18.28. Dijital Hizmet Vergisi. 500

18.29. Konaklama Vergisi. 502

18.30. Değerli Kağıtlar 503

18.31. Harçlar. 503

 

On Dokuzuncu Bölüm

SERVET VERGİLERİ

 

19.1. Veraset ve İntikal Vergisi. 505

19.2. Veraset ve İntikal Vergisinin Konusu. 506

19.3. Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi . 507

19.4. Veraset ve İntikal Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay . 507

19.5. Veraset ve İntikal Vergisinin Matrahı, Beyan ve Tarh İşlemleri  508

19.6. Veraset ve İntikal Vergisinin Oranı 511

19.7. Veraset ve İntikal Vergisinde Muaflık ve İstisnalar . 511

19.8. Veraset ve İntikal Vergisinin Ödenmesi  512

19.9. Veraset ve İntikal Vergisinde Güvenlik Önlemleri. 512

 

İçindekiler 17

19.10. Motorlu Taşıtlar Vergisi 513

19.11. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Konusu 513

19.12. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay . 514

19.13. Motorlu Taşıtlar Vergisinde Vergileme Ölçüleri ve Tarifeler 514

19.14. Motorlu Taşıtlar Vergisinde İstisnalar  516

19.15. Motorlu Taşıtlar Vergisinin Tahakkuku ve Ödenmesi. 516

19.16. Motorlu Taşıtlar Vergisinde Güvenlik Önlemleri 517

19.17. Emlak Vergisi  518

19.18. Emlak Vergisinin Konusu  518

19.19. Emlak Vergisinin Mükellefi . 519

19.20. Emlak Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay . 520

19.21. Emlak Vergisinin Matrahı . 520

19.22. Emlak Vergisinin Oranı . 521

19.23. Emlak Vergisinde Muaflık ve İstisnalar. 521

19.24. Emlak Vergisinde Bildirim, Tarh, Tahakkuk ve Ödeme. 523

19.25. Emlak Vergisinde Güvenlik Önlemleri  525

19.26. Değerli Konut Vergisi 525

 

Yirminci Bölüm

YEREL YÖNETİM VERGİLERİ

 

20.1. Yerel Yönetimlerin Gelirlerine Genel Bakış  529

20.2. Belediye Gelirleri Kanununda Düzenlenen Vergiler . 529

20.3. Belediyelerce Alınan Harçlar  533

20.4. Harcamalara Katılma Payları  534

KAYNAKÇA 535