İdari Rejimin Temel Usul İlkesi: Re'sen Araştırma İlkesi
-
Vergi Hukukunda İdari Rejimin Ulaştırdığı Sonuç: Kamusal Güce Dayalı Vergilendirme Sistemi
-
Re'sen Araştırma İlkesinin Amacı: Anayasaya Uygun Vergilendirmeyi Gerçekleştirmek
-
Re'sen Araştırma İlkesinin Anlamı: Vergi Usulünün Vergi İdaresi Tarafından Yürütülmesi
-
Görevlerin Yerine Getirilmesinde Re'sen Araştırma Zorunluluğu (Dar Anlamda Re'sen Araştırma İlkesi)
-
İspat Yükünün Vergi İdaresinde Olması
-
Risk Yönetim Sistemi
-
Vergi İdaresinin Bazı Vergi Türleri Bakımından Sahip Olduğu Özel Usuller
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Teşekkür 9
Table of Contents 19
Kısaltmalar 23
Giriş 27
Birinci Bölüm
RE’SEN ARAŞTIRMA İLKESİNİN HUKUKİ TEMELİ
I. ANAYASAL TEMELLER 33
A. Anayasal Direktif Olarak İdari Rejim 33
1. Adli Rejim – İdari Rejim Ayırımında Anayasa’nın Tercihi 37
2. İdari Rejimin Temel Unsurları 38
a. Yürütme Fonksiyonunun Bir Organı Olarak İdarenin Varlığı 38
(1) İdarenin İşlevi (/Görevleri) 38
(2) İdarenin Kuruluş ve Görevleriyle Bir Bütün Olması 42
(3) İdarenin Görevini Yerine Getirmesine Uygun Bir Şekilde Teşkilatlanması 43
(4) Kanunilik İlkesi ve İdarenin Kanuniliği İlkesi 44
b. İdarenin Faaliyetlerini Yöneten Kendine Özgü Usul ve Kuralların Varlığı 46
(1) İdarenin Görevlerinin Anayasaya Aykırı Olmayacak Şekilde, Kanunda Tanımlanması ve Kullanılması 46
(2) İdareye Görevini Yerine Getirmesine Uygun Araçlar Verilmesi, İdarenin Görevini Yerine Getirmesine Uygun Yetkiye Sahip Olması ve İdarenin Sorumluluğu 47
c. İdari Yargı Sisteminin Varlığı 50
3. İdari Rejimin Temel Usul İlkesi: Re’sen Araştırma İlkesi 52
B. Vergi Hukukunda İdari Rejimin Ulaştırdığı Sonuç: Kamusal Güce Dayalı Vergilendirme Sistemi 71
1. Genel Olarak 71
2. Kamusal Güce Dayalı Vergilendirme Sisteminin Özellikleri ve Ülke Örnekleri 82
a. Kamusal Güce Dayalı Vergilendirme Sisteminin Özellikleri 82
b. Kamusal Güce Dayalı Vergilendirme Sisteminde Ülke Örnekleri 85
3. Kamusal Güce Dayalı Vergilendirme Sisteminin Kendi Kendini Vergilendirme Sisteminden Ayırt Edilmesi 86
a. Kendi Kendini Vergilendirme Sisteminin Özellikleri 86
b. Kendi Kendini Vergilendirme Sisteminde Ülke Örnekleri 90
4. Değerlendirme 95
II. KANUNİ TEMELLER 96
A. İdari Yargılama Usulü Kanunu 96
B. Vergi Usul Kanunu 101
C. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun 112
D. Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 113
E. Devlet Memurları Kanunu 114
III. İDARİ DÜZENLEMELERDEKİ TEMELLER 114
A. Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 114
B. İlgili Yönetmelikler 115
İkinci Bölüm
RE’SEN ARAŞTIRMA İLKESİNİN AMACI VE ANLAMI
I. RE’SEN ARAŞTIRMA İLKESİNİN AMACI: ANAYASAYA UYGUN VERGİLENDİRMEYİ GERÇEKLEŞTİRMEK 119
A. Genel Olarak 119
B. Eşitlik İlkesine Uygun Vergilendirmeyi Gerçekleştirmek 121
C. Kanunilik İlkesine Uygun Vergilendirmeyi Gerçekleştirmek 124
D. İdarenin Kanuniliği İlkesine Uygun Vergilendirmeyi Gerçekleştirmek 125
E. Diğer Anayasal İlkelere Uygun Vergilendirmeyi Gerçekleştirmek 127
A. Vergi İdaresinin Vergi Usulündeki Görevleri (/Geniş Anlamda Re’sen Araştırma İlkesi) 131
B. Görevlerin Yerine Getirilmesinde Re’sen Araştırma Zorunluluğu (/Dar Anlamda Re’sen Araştırma İlkesi) 140
1. İspat Yükünün Vergi İdaresinde Olması 140
a. Objektif ve Sübjektif İspat Yükü Kavramlarının Anlamı 140
b. Bir Karşılaştırma Örneği Olarak Ceza Muhakemesinde ve İdari Yargılama Usulünde İspat Yükü 145
c. Vergi Usul Kanunu’nun 3/B Maddesinin Anlamı 150
(1) Vergi Usul Kanunu’nun 3/B Maddesinin Lafzı ve Doktrinde Yorumlanması 150
(2) Vergi Usul Kanunu’nun 3/B Maddesinin Anayasal Direktif Olan İdari Rejim İçindeki Anlamı 159
d. Ülke Örnekleri Üzerinden Vergi Usulünde İspat Yükü 175
2. İspat Ölçüsünün Azalması 179
a. Vergi Usulünde Kural Ölçü Tam İspat ve Kural Ölçünün Azalması: Yaklaşık İspat 179
b. Karineler Nedeniyle İspat Ölçüsünün Azalması 182
c. Vergi Ödevlisinin Ödevleri Nedeniyle İspat Ölçüsünün Azalması 188
(1) Vergi Ödevlisinin Birlikte Etki Ödevi 188
(2) Vergi Mükellefinin Ödevleri Nedeniyle 190
(3) Vergi Sorumlusunun Ödevleri Nedeniyle 201
(4) Diğer Kişilerin Ödevleri Nedeniyle 203
Üçüncü Bölüm
RE’SEN ARAŞTIRMADA ÖZEL USULLER
I. VERGİ İDARESİNİN TÜM VERGİ TÜRLERİ BAKIMINDAN SAHİP OLDUĞU ÖZEL USULLER 209
A. Genel Olarak 209
B. Yoklama 212
C. Bilgi Toplama 215
D. Risk Yönetim Sistemi ve Bu Sistem Kapsamında Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun Değerlendirilmesi 223
1. Risk Yönetim Sistemi 223
2. Vergi Ödevlilerinin Kişisel Verilerinin Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’ndan “İstisna” Tutulması 247
E. İnceleme 251
F. Arama 253
II. VERGİ İDARESİNİN BAZI VERGİ TÜRLERİ BAKIMINDAN SAHİP OLDUĞU ÖZEL USULLER 255
A. Özel Usullerin Genel Özellikleri 255
B. Katma Değer Vergisi, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Bakımından Ortak Özel Usuller 256
1. Mükellef Karne Sistemi (Vergisel Uyum Analiz Modeli ve Mükellef Değerlendirme Sistemi) 256
2. Sahte Belge Risk Analiz Sistemi (SARP) 257
3. Veri Erişim ve Görsel Analiz Sistemi (VEGAS) 258
4. Form Ba ve Form Bs 259
5. Elektronik Fatura 262
6. Ödeme Kaydedici Cihazlar’dan (ÖKC) Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar’a 264
7. Kredi Kartı Yoluyla (POS) Yapılan Satışların İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Sistemi ve Bu Sistem Dahilinde Nakit Satışların ve POS Tefecilik Faaliyetlerinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi 268
8. Serbest Meslek Faaliyeti İcra Eden Hekimlerin Kredi Kartı ile Yapılan Ödemelerde POS Cihazı Kullanma Zorunluluğu 270
9. UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi) Verileri ve Avukatlar Analizi Projesi 271
10. Elektronik Ticaretin İzlenmesi 272
11. Konut Kredili Gayrimenkul Satışlarının İzlenmesi ve Değerlendirilmesi 273
12. VEDEBİS (Vergi Daireleri Denetim Bilgi Sistemi) Kapsamında Yürütülen Elektronik Teftiş Faaliyetleri 274
13. Vergi Denetim Kurulu–Sigma Sürekli Gözetim ve Denetim Ağı 275
14. İade Talep Dilekçelerinin Elektronik Ortamda Alınması 276
C. Harcamalar Üzerinden Alınan Vergilerden Katma Değer Vergisine Özgü Özel Usuller 279
1. Özel Usullerin Katma Değer Vergisinin Genel Özellikleriyle Birlikte Değerlendirilmesi 279
2. Katma Değer Vergisi İadesi Risk Analiz Sistemi (KDVİRA) 281
3. Katma Değer Vergisi İade Takip Sistemi 286
D. Gelir Üzerinden Alınan Vergilere Özgü Özel Usuller 287
1. Genel Olarak 287
2. Gelir Vergisine Özgü Özel Usuller 289
a. Gayrimenkul Sermaye İradı İzleme ve Değerlendirme Sistemi 289
b. Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi ve Hazır Beyan Sistemi 290
3. Kurumlar Vergisine Özgü Özel Usuller 295
a. Transfer Fiyatlandırma Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımının Saptanması 295
b. Merkezi Risk Analizi ve Katmanlaştırma Modeli Projesi (MERAK) 301
