İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
DÖRDÜNCÜ BASKININ ÖNSÖZÜ 13
ÜÇÜNCÜ BASKININ ÖNSÖZÜ 15
İKİNCİ BASKININ ÖNSÖZÜ 19
BİRİNCİ BASKININ ÖNSÖZÜ 21
İÇİNDEKİLER 23
KISALTMALAR 41
G İ R İ Ş
I KONUNUN TANITILMASI 43
II VERGİ ANLAŞMAZLIKLARININ/UYUŞMAZLIKLARININ
ÇÖZÜM YOLLARI 47
A Genel Açıklama 47
B Vergi Anlaşmazlıklarının Çözüm Yolları 48
C Vergi Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolu 51
III VERGİ ANLAŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜM YOLLARI –
YARGI YOLU İLİŞKİSİ 54
A Genel Açıklama 54
B Uzlaşma-Yargı Yolu İlişkisi 57
1 Tarhiyat Öncesi Uzlaşma – Yargı Yolu İlişkisi 57
2 Tarhiyat Sonrası Uzlaşma – Yargı Yolu İlişkisi 58
C Hata Düzeltme – Yargı Yolu İlişkisi 59
24 İçindekiler
Ç Cezalarda İndirim – Yargı Yolu İlişkisi 60
D Pişmanlık ve Islah – Yargı Yolu İlişkisi 61
E Karşılıklı Anlaşma Usulü – Yargı Yolu İlişkisi 61
F Genel Değerlendirme 62
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİ ANLAŞMAZLIKLARININ
ÇÖZÜM YOLLARI
I GENEL ÇERÇEVE 63
II PİŞMANLIK ve ISLAH 65
A Genel Açıklama 65
B Pişmanlık ve Islah Müessesesinin Kapsamı 67
C Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanabilmenin
Şartları 68
1 Genel Olarak 68
2 Kendiliğinden Haber Verme 69
3 Beyanda Bulunma 71
4 Verginin Pişmanlık Zammı İle Ödenmesi 71
Ç Pişmanlık ve Islah Müessesesinden Yararlanmanın
Sonuçları 72
III İZAHA DAVET 73
A Genel Açıklama 73
B İzaha Davetin Hukukî Niteliği 74
C Şartları 75
1 Genel Olarak 75
2 Uygulanması 76
İçindekiler 25
Ç İzaha Davetin Sonuçları 77
IV CEZALARDA İNDİRİM 80
A Genel Açıklama 80
B Kapsamı 81
1 Genel Olarak 81
2 Vergi Bakımından 81
3 Ceza Bakımından 82
4 Tarhiyat Bakımından 83
C Şartları 83
1 Genel Olarak 83
2 Vergi/Ceza İhbarnamesine Karşı Dava Açılmaması 83
3 İndirimli Ödeme Talebinde Bulunulması 84
4 Vergi Aslı İle İndirimden Arta Kalan Cezanın Süresi
İçinde Ödenmesi 85
Ç Cezalarda İndirim Oranı 85
V KARŞILIKLI ANLAŞMA USÛLÜ 87
A Genel Açıklama 87
B Karşılıklı Anlaşma Usûlüne Başvuru 87
C Karşılıklı Anlaşma Usûlü ve Dava Açma 88
Ç Karşılıklı Anlaşma Usûlü Başvurusunun Neticelendirilmesi 88
D Başvuru Öncesi Açılan Davalar ve Uzlaşma Talebi 89
E Diğer Hususlar 90
VI UZLAŞMA 90
A Genel Açıklama 90
B Uzlaşma Müessesesinin Hukukî Niteliği 92
C Uzlaşma Müessesesine Yöneltilen Eleştiriler 93
26 İçindekiler
Ç Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 95
1 Genel Olarak 95
2 Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Konusu ve Kapsamı 97
3 Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonları 97
a Genel Olarak 97
b Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonlarının
Oluşumu 98
c Uzlaşma Komisyonunun Toplanması 98
ç Uzlaşma Komisyonu Kararlarının Hukukî Niteliği 99
4 Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi ve Uzlaşmaya Davet 100
a Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talebi 100
b Talep ve Davet Süresi 100
c Uzlaşma Davetine Uyulmaması 101
5 Tarh Edilecek Verginin Uzlaşma Komisyonuna ve
Vergi Ödevlisine Bildirilmesi 101
6 Uzlaşma Talebinin - Davetinin İncelenmesi 102
7 Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Sonuçları 103
a Uzlaşmaya Varılmasının Sonuçları 103
b Uzlaşmanın Temin Edilememesinin ve/ya da
Uzlaşmaya Varılamamasının Sonuçları 105
c Ödeme Zamanı 106
Ç Tarhiyat Sonrası Uzlaşma 106
1 Genel Olarak 106
2 Uzlaşmanın Konusu ve Kapsamı 107
a Uzlaşma Konusu Yapılabilecek Vergi ve Cezalar 107
b Uzlaşmaya Başvurulabilecek Durumlar 108
3 Uzlaşma Komisyonları 109
İçindekiler 27
a Genel Olarak 109
b Uzlaşma Komisyonlarının Oluşumu 110
c Uzlaşma Komisyonlarının Yetkisi 112
ç Uzlaşma Komisyonlarının Toplanma ve Karar
Yeter Sayısı 113
d Uzlaşma Komisyonu Kararlarının Hukukî Niteliği 113
4 Uzlaşma Talebi ve İncelenmesi 115
a Uzlaşma Talebinin Şekli 115
b Uzlaşma Talebinde Bulunma Süresi 116
c Uzlaşma Talebinin İncelenmesi 117
aa Ön İnceleme 117
bb Uzlaşma Talebinde Bulunanın Görüşmeye
Çağrılması 117
cc Uzlaşma Talebinde Bulunanın Çağrıya
Uyması 118
çç Uzlaşma Talebinde Bulunanın Çağrıya
Uymaması 118
dd Uzlaşmanın Vâki Olmaması 119
ee Uzlaşma Toplantısının Yapılamaması 119
5 Uzlaşmanın Sonuçları 119
a Uzlaşma Talebinin Sonuçları 119
b Uzlaşmanın Vâki Olmasının Sonuçları 120
c Uzlaşmanın Temin Edilememesinin veya Vâki
Olmamasının Sonuçları ve Yargı Yoluna Başvurma 122
ç Ödeme Zamanı 124
d Uzlaşma ve Cezalarda İndirim 125
VI HATA DÜZELTME 126
28 İçindekiler
A Genel Açıklama 126
B Hata Düzeltme Müessesesinin Hukukî Niteliği 127
C Vergi Hataları 129
1 Genel Olarak 129
2 Vergi Hatası Sayılan Haller 134
a Genel Olarak 134
b Hesap Hataları 134
aa Genel Olarak 134
bb Verginin Matrahında Hata 135
cc Verginin Miktarında Hata 136
çç Verginin Mükerrer Olması 137
b Vergilendirme Hataları 137
aa Genel Olarak 137
bb Mükellefin/Vergi Ödevlisinin Şahsında
Hata 138
cc Mükellefiyette/Yükümlülükte Hata 139
çç Verginin Mevzuunda/Konusunda Hata 139
dd Vergilendirme veya Muafiyet Döneminde
Hata 141
3 Ceza Kesme İşleminde Hata 141
C Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Yolunun Kapsamı 142
1 Genel Olarak 142
2 Hukukî Uyuşmazlıklar 143
3 Yargı Kararına Konu Olmuş Hususlar 146
4 Ödeme Emrindeki Hatalar 147
Ç Hata Düzeltme Yolları 148
İçindekiler 29
1 Genel Olarak 148
2 Re’sen Düzeltme 149
3 Başvuru Üzerine Düzeltme 151
a Genel Olarak 151
b Düzeltme Başvurusunda Bulunma 153
c Düzeltme Başvurusunda Bulunma Süresi 153
aa Genel Olarak 153
bb Dava Açma Süresi İçinde Düzeltme
Başvurusunda Bulunma 154
cc Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Hata
Düzeltme Başvurusunda Bulunma 155
ç Düzeltme Yapma Yetkisi 158
d Ceza Kesme İşlemindeki Hataların Düzeltilmesi
İçin Başvuru Süresi ve Düzeltme 159
D Vergi Hatalarının Yargı Yoluyla Düzeltilmesi 160
1 Genel Olarak 160
2 Doğrudan Dava Açılması 162
3 Re’sen Düzeltmeye Karşı Dava Açılması 163
4 Dava Açma Süresi İçinde Yapılan Düzeltme
Talebinin Reddi Halinde Dava Açılması 164
5 Dava Açma Süresi Geçtikten Sonra Hata Düzeltme
Yoluna Başvurulması Halinde Dava Açılması 165
a Genel Olarak 165
b Vergi Dairesine Hata Düzeltme Başvurusunda
Bulunulması 165
b Şikâyet Başvurusunun Niteliği 166
c Şikâyet Başvurusu Süresi 168
30 İçindekiler
ç Şikâyet Başvurusunun Reddi İşlemine Karşı Dava
Açılması 169
6 Vergi Hatalarının Yargı Yoluyla Düzeltilmesi
Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar 171
VIII KANUN YOLUNDAN VAZGEÇME 174
A Genel Açıklama 174
B Hukukî Niteliği 174
C Şartları 175
Ç Sonuçları 177
İKİNCİ BÖLÜM
VERGİ UYUŞMAZLIKLARININ ÇÖZÜMÜ
I GENEL ÇERÇEVE 181
II VERGİ YARGISININ BAĞIMSIZLIĞI 185
A Genel Açıklama 185
B Vergi Uyuşmazlıklarının Adlî Yargıda Çözümlenmesi 185
C Vergi Uyuşmazlıklarının İdarî Yargıda Çözümlenmesi 187
Ç Vergi Uyuşmazlıklarının Bağımsız Vergi Yargısında
Çözümlenmesi 189
D Türk Vergi Yargısının Örgütlenme Modelinin
Değerlendirilmesi 190
III VERGİ YARGISININ YAPISI 191
A Genel Açıklama 191
B Vergi Mahkemeleri 194
C Bölge İdare Mahkemeleri 196
Ç Danıştay 200
İçindekiler 31
1 Genel Olarak 200
2 Vergi Dava Daireleri 202
3 Vergi Dava Daireleri Kurulu 206
4 İçtihatları Birleştirme Kurulu 207
IV VERGİ YARGILAMASI HUKUKUNUN KAYNAKLARI 208
V VERGİ DAVASININ KONUSU, NİTELİĞİ ve TARAFLARI 212
B Vergi Davasının Niteliği 215
C Davanın Tarafları 219
1 Davacı 219
2 Davalı 222
3 Davaya Vekâlet 224
a Genel Olarak 224
b Vekilin Avukat Olması Zorunluluğu Olan Haller 224
c Vekâletnamenin Düzenlenmesi ve Mahkemeye
Verilmesi 226
aa Genel Olarak 226
bb Vekâletnamenin Mahkemeye Verilmesi 226
cc Vekâletname Olmadan Dava Açılması 227
çç Avukat Olmayan Vekilin Dava Açması 228
ç Avukat - Müvekkil İlişkisi 230
d Vekâlet Ücreti 230
aa Genel Olarak 230
bb Vekâlet Ücretine Karar Verilmesi 231
4 Üçüncü Kişilerin Tarafların Yanında Yer Alması 232
a Genel Olarak 232
b Davaya Katılma 232
32 İçindekiler
c Davanın İhbarı 234
VI VERGİ YARGILAMASI HUKUKUNDA GÖREV ve YETKİ 235
A Görev 235
1 Genel Olarak 235
2 Vergi Mahkemelerinin Görevli Olduğu Davalar 236
3 Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Baktığı
Davalar 237
4 Görev İtirazlarının Mahkeme Tarafından İncelenmesi 238
5 Görev Uyuşmazlığının Giderilmesi 239
B Yetki 240
1 Genel Olarak 240
2 Yetki İtirazlarının Mahkeme Tarafından İncelenmesi 241
3 Yetki Uyuşmazlığının Giderilmesi 241
C Merci Tayini 243
Ç Davaların Birleştirilmesi 244
1 Genel Olarak 244
2 Bağlantı Kararının Verilmesinde Yetki 245
3 Bağlantılı Davaların İncelenmesi 246
a Bağlantılı Davaların Danıştay’da İncelenmesi 246
b Bağlantılı Davaların Bölge İdare Mahkemesinde
İncelenmesi 247
D Davaların Ayrılması 248
VII DAVA AÇMA SÜRESİ 248
A Genel Açıklama 248
B Dava Açma Sürelerin Hukukî Niteliği 250
C Dava Açma Süresinin Başlangıcı 252
İçindekiler 33
Ç Dava Açma Süresinin Hesaplanması 254
D Dava Açma Süresinin Durması ve Uzaması 256
1 Dava Açma Süresinin Durması 256
2 Dava Açma Süresinin Uzaması 257
E Dava Açma Süresinin Sona Ermesinin Sonuçları 258
VIII DAVANIN AÇILMASI-İNCELENMESİ-KARARA
BAĞLANMASI 259
A Davanın Açılması 259
1 Dava Dilekçesi 259
2 Dilekçelerin Verileceği Yerler 260
3 Tek Dilekçe İle Dava Açılması 261
a Genel Olarak 261
b Birden Çok İşleme Karşı Tek Dilekçe İle Dava
Açılması 262
c Birlikte Dava Açılması 263
4 Dilekçe Hakkında Uygulanacak İşlemler 265
B Dava Açılmasının Sonuçları 267
1 Genel Olarak 267
2 Yürütmenin Dur(durul)ması 267
a Genel Olarak 267
b Vergi Davası Açılmasının Yürütmeyi Durdurması 268
aa Genel Olarak 268
bb Tahsil Aşamasına İlişkin İşlemlere Karşı Dava
Açılması 269
cc İhtirazî Kayıtla Beyanda Bulunulması Halinde
Dava Açılması 270
çç İşlemden Kaldırılan Dosyaların İşleme
Konulması 271
34 İçindekiler
c Kanun Yolu Denetiminde Yürütmenin
Durdurulması 271
ç Yürütmenin Durdurulmasında Yöntem 272
3 Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi-Durması 273
4 Derdestlik 274
5 İddia ve Savunmanın Sınırlandırılması 275
a Genel Olarak 275
b Vergi Yargılaması Hukukunda İddia ve
Savunmanın Sınırlandırılması 276
6 Hüküm Verme 279
C İlk İnceleme ve İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar 279
1 Genel Olarak 279
2 Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme 279
3 İlk İnceleme Üzerine Verilecek Kararlar 281
Ç Dosyanın Tekemmülü 284
1 Genel Olarak 284
2 Tebligat ve Cevap Verme 285
3 Duruşma 286
D Dosyanın İncelenmesi ve Karara Bağlanması 288
1 Genel Olarak 288
2 Dosyanın İncelenmesi 288
3 Davanın Karara Bağlanması 291
4 Kararların Sonuçları 293
a Genel Olarak 293
b Davanın Vergi Ödevlisi Tarafından Açılması 293
c Davanın Vergi Dairesi Tarafından Açılması 294
İçindekiler 35
5 Kararın Uygulanması 295
E Dosyanın İşlemden Kaldırılması 297
VII VERGİ YARGILAMASI HUKUKUNA EGEMEN OLAN
İLKELER 299
A Genel Açıklama 299
B Yazılılık İlkesi 300
C Re’sen (Kendiliğinden) Araştırma İlkesi 302
1 Genel Olarak 302
2 Vergi Yargılaması Hukukunda Re’sen Araştırma
İlkesi 303
3 Re’sen Araştırma İlkesinin Kapsamı 305
a Genel Olarak 305
b Maddî Olayların Belirlenmesi Açısından 306
c Delillerin Temini Açısından 307
Ç Delil Serbestîsi İlkesi 308
D Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi 311
E Ekonomik Yaklaşım İlkesi 313
1 Genel Olarak 313
2 Ekonomik Yaklaşım İlkesinin Diğer İlkelerle İlişkisi 315
a Ekonomik Yaklaşım İlkesi - Re’sen Araştırma
İlkesi İlişkisi 315
b Ekonomik Yaklaşım İlkesi - Delil Serbestîsi İlkesi
İlişkisi 315
c Ekonomik Yaklaşım İlkesi - Delillerin Serbestçe
Değerlendirilmesi İlkesi 316
F Usûl Ekonomisi (Çabukluk ve Ucuzluk) İlkesi 317
G Adil (Doğru) Yargılanma Hakkı 319
36 İçindekiler
X VERGİ YARGILAMASI HUKUKUNDA İSBAT ve DELİL 320
A Genel Açıklama 320
B İsbat 322
1 Genel Olarak 322
2 İsbat Yükü 323
3 İsbat Yükünün Paylaşımı 325
a Genel Olarak 325
b İsbat Yükünün Vergi Ödevlisinde Olduğu Haller 326
c İsbat Yükünün Vergi İdaresinde Olduğu Haller 328
4 İsbatı Gerekli Olmayan Haller 331
a Genel Olarak 331
b İkrar 331
c Karineler 332
aa Genel Olarak 332
bb Fiilî Karineler 332
cc Kanunî Karineler 333
çç Kanunî Ölçü 333
dd Karinelerin İsbat Yüküne Etkisi 334
C Delil 334
1 Genel Olarak 334
2 Delil Çeşitleri 336
a Genel Olarak 336
b Vergi Ödevlisinin Beyanı 336
c Üçüncü Kişilerin Beyanı 337
aa Genel Olarak 337
bb Şahit İfadesi 337
İçindekiler 37
cc Bilirkişi Raporu 339
çç Uzman Görüşü 342
ç Keşif 343
d İdare Tarafından Düzenlenen Tutanaklar 344
e Yemin 344
Ç Delillerin Toplanması 345
1 Genel Olarak 345
2 Delil Tesbiti 346
XI YARGI KARARLARINA KARŞI BAŞVURU YOLLARI 347
A Genel Açıklama 347
B Kanun Yolu Kavramı 348
C Kanun Yollarının Sınıflandırılması 349
Ç Olağan Kanun Yolları 351
1 Genel Olarak 351
2 İstinaf 352
a Genel Olarak 352
b İstinaf Kurumu ve Niteliği 353
c İstinaf İncelemesine Tâbi Olan Kararlar 356
ç İstinaf Talebi 356
d İstinaf Süresi 357
e Dosyanın Tekemmülü 358
f İstinaf Yoluna Başvurmanın Kararın
Yürütülmesine Etkisi 359
g İstinaf Talebinin Karara Bağlanması 359
3 (Özel) İtiraz 363
a Genel Olarak 363
38 İçindekiler
b Bağlantılı Davalara İlişkin Kararlara İtiraz 364
c Yürütmenin Durdurulması Taleplerine İlişkin
Kararlara İtiraz 364
4 Temyiz 366
a Genel Olarak 366
b Temyiz Mercii 367
c Temyiz Edilebilecek Kararlar 367
ç Temyiz Edilemeyecek Kararlar 369
d Temyiz Talebinde Bulunabilecekler 369
e Temyize Başvuru Süresi 370
aa Genel Olarak 370
bb 30 Günlük Temyiz Süresi 370
bb 7 Günlük Temyiz Süresi 371
f Temyiz Dilekçesi ve Yapılacak İşlemler 372
g Temyiz Başvurusunun Usûl Yönünden
İncelenmesi 375
ğ Temyiz-Bozma Nedenleri 376
h Temyiz Yoluna Başvurmanın Kararın
Yürütülmesine Etkisi 379
ı Temyiz İncelemesi Sonucunda Verilecek Kararlar 380
aa Genel Olarak 380
bb Bozma Kararı 380
cc Kısmen Onama Kısmen Bozma Kararı 381
çç Onama Kararı 381
dd Kararın Gerekçesini Değiştirerek Onama
Kararı 381
ee Düzelterek Onama Kararı 381
İçindekiler 39
i Temyiz Talebi Hakkında Verilen Karar Üzerine
Yapılacak İşlem 382
aa Genel Olarak 382
bb Israr Kararı 384
j Temyizden Vazgeçme 385
D Olağanüstü Kanun Yolları 386
1 Genel Olarak 386
2 Yargılamanın Yenilenmesi 387
a Genel Olarak 387
b Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri 387
c Yargılamanın Yenilenmesinin Şartları 388
ç Başvuru Süresi 389
d Yargılamanın Yenilenmesi Talebinde
Bulunabilecek Kimseler 390
e Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Karara
Bağlanması 390
3 Kanun Yararına Temyiz 391
E Diğer Başvuru Yolları 393
1 Genel Olarak 393
2 Açıklama 395
3 Yanlışlıkların Düzeltilmesi 396
KAYNAKÇA* 399
