Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi, Objektif Rejim Yaratan Andlaşma Teorisi ve Erga Omnes Yükümlülüklerin Andlaşmalarla İlişkisi ÇerçevesindeUluslararası Andlaşmaların Üçüncü Devletlere Etkisi
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR 11 GİRİŞ 13 BİRİNCİ BÖLÜM ANDLAŞMALAR VE ÜÇÜNCÜ DEVLETLER KAVRAMSAL ÇERÇEVE 19 Andlaşmalar Bakımından Üçüncü Devlet 19 Pacta Tertiis İlkesi 24 Andlaşmaların Üçüncü Devletlere Etkisi Meselesi 30 VİYANA ANDLAŞMALAR HUKUKU SÖZLEŞMESİ’NİN KABUL EDİLMESİNDEN ÖNCE ANDLAŞMALARIN ÜÇÜNCÜ DEVLETLERE ETKİSİ 36 Yükümlülükler Konusunda Üçüncü Devletlere Etki 38 Haklar Konusunda Üçüncü Devletlere Etki 41 Devlet Uygulamaları 41 Yargı Kararları 45 Dönemin Genel Anlayışını Yansıtan Kararlar 46 Serbest Bölgeler Davası 48 Değerlendirme 54 VİYANA ANDLAŞMALAR HUKUKU SÖZLEŞMESİ ÇERÇEVESİNDE ANDLAŞMALARIN ÜÇÜNCÜ DEVLETLERE ETKİSİ 55 Pacta Tertiis İlkesi-34. Madde. 57 Haklar ve Yükümlülükler 57 Yükümlülükler 57 Haklar 61 Sözleşme’nin 34. Maddesine Uyulmamasının Hukuki Sonuçları 63
Üçüncü Devletler İçin Yükümlülükler Öngören Andlaşmalar-35. Madde 65 Taraf Devletlerin İradesi 67 Üçüncü Devletin Rızası 69 Üçüncü Devletin Rızasının Hukuki Niteliği ve Sonuçları 72 Üçüncü Devletler İçin Haklar Öngören Andlaşmalar-36. Madde 78 Taraf Devletlerin İradesi 79 Üçüncü Devletin Rızası 81 Üçüncü Devletin Hakkı Kullanmasının Koşulları 85 Hakkın Ortaya Çıkış Zamanına İlişkin Hukuki Meseleler 86 Yükümlülüklerin Kaldırılması ya da Değiştirilmesi ve Hakların Geri Alınması ya da Değiştirilmesi -37. Madde 87 Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi’nin IV. ve V. Kısımları ile 37. Madde Arasındaki İlişki 88 Yükümlülüklerin Kaldırılması ya da Değiştirilmesi 90 Hakların Geri Alınması ya da Değiştirilmesi 93 Andlaşma Hükümlerinin Uluslararası Örf ve Adet Hukuku Kurallarına Dönüşerek Üçüncü Devletleri Bağlaması-38. Madde 96 Sözleşme’nin 38. Maddesinin Amacı 96 Andlaşma Hükümlerinin Örf ve Adet Hukuku Kurallarına Dönüşmesi Meselesi 98 Sözleşme’nin 38. Maddesine “Hukukun Genel İlkeleri” İfadesinin Eklenmesi Meselesi 106 “Böylece Tanınmış Olduğu Üzere” İfadesi 109 Değerlendirme 111 İKİNCİ BÖLÜM PACTA TERTIIS İLKESİNİN İSTİSNALARI MESELESİ GENEL OLARAK 115 OBJEKTİF REJİM YARATAN ANDLAŞMALAR 116 Objektif Rejim Yaratan Andlaşmaların Hukuki Dayanağına İlişkin Görüşler 118 Objektif Rejim Yaratan Andlaşmaların Hukuki Dayanağını Kamu Hukuku Teorileri Çerçevesinde Açıklayan Görüş: Hukuk Yaratan Andlaşmalar 120
İçindekiler 9 Objektif Rejim Yaratan Andlaşmaların Hukuki Dayanağını Özel Hukuk Teorileri Çerçevesinde Açıklayan Görüş: Ayni Haklar Yaratan Andlaşmalar 125 Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Teorilerini Birleştiren Görüş: Statü Andlaşmalar 129 Uluslararası Hukuk Komisyonunun Objektif Rejim Yaratan Andlaşmalar Meselesine Yaklaşımı 131 Andlaşmaların Üçüncü Devletlere Etkisi ve Objektif Rejim Yaratan Andlaşmalar 131 Özel Raportör Sir Gerald Fitzmaurice Tarafından Hazırlanan Beşinci Rapor Çerçevesinde Erga Omnes Etki Yaratan Andlaşmalar 131 Özel Raportör Sir Humprey Waldock Tarafından Hazırlanan Üçüncü Rapor Çerçevesinde “Objektif Rejim Yaratan Andlaşmalar”-Taslak 63. Madde 133 Taslak 63. Madde Çerçevesinde Objektif Rejim Yaratan Andlaşmaların Unsurları 134 Uluslararası Hukuk Komisyonundaki Tartışmalar 138 Değerlendirme 140 Andlaşmaların Şartlarda Köklü Değişiklik Nedeniyle Sona Erdirilmesi ve Objektif Rejim Yaratan Andlaşmalar 142 Andlaşmalara Halefiyet ve Objektif Rejim Yaratan Andlaşmalar 147 Devletlerin Andlaşmalara Halefiyetine İlişkin Viyana Sözleşmesi’nin 11. Maddesi 149 Devletlerin Andlaşmalara Halefiyetine İlişkin Viyana Sözleşmesi’nin 12. Maddesi 151 Değerlendirme 153 Silahlı Çatışmaların Andlaşmalara Etkisi ve Objektif Rejim Yaratan Andlaşmalar 156 Uluslararası Uygulamalar 159 Mahkeme Kararları ve Danışma Görüşleri 159 Aaland Adaları Sorununa İlişkin Danışma Görüşü 159 Wimbledon Davası 163 Birleşmiş Milletler Hizmetinde Uğranılan Zararların Tazmini Hakkında Danışma Görüşü 166 Güney Batı Afrika Danışma Görüşü 168
Devlet Uygulamaları 173 Süveyş Kanalı 173 Panama Kanalı 178 Antarktika Andlaşması 184 Antarktika Andlaşması’nın Genel Özellikleri 184 Antarktika Andlaşması İle Yaratılan Rejimin Objektifliği Hususundaki Tartışmalar 187 Değerlendirme 193 ERGA OMNES YÜKÜMLÜLÜKLER VE ULUSLARARASI ANDLAŞMALAR 198 Erga Omnes Yükümlülük Kavramının Tanımı ve Hukuki Niteliği 199 Uluslararası Hukuk Komisyonunun Devletlerin Uluslararası Hukuka Aykırı Fillerinden Dolayı Sorumluluğuna İlişkin Çalışmaları Çerçevesinde Erga Omnes Yükümlülük Kavramı 203 Uluslararası Hukuk Enstitüsünün Erga Omnes Yükümlülükler Konusundaki Çalışmaları 205 Erga Omnes Yükümlülüklerin Kaynakları 206 Erga Omnes Yükümlülüklerin Erga Omnes Partes Yükümlülüklerle İlişkisi 207 Erga Omnes Yükümlülüklerin Jus Cogens Normlarla İlişkisi 213 Değerlendirme 217 SONUÇ. 219 KAYNAKÇA 223
