Sinema Eserleri Ve Eser Sahibinin Hakları
SİNEMA ESERLERİ VE ESER SAHİBİNİN HAKLARI
Dr. Yalçın TOSUN
- Sinema eseri tanımı ve unsurları
- Sinema eseri niteliği tartışmalı yaratımlar
- Sinema eseri sahipliği ve eser sahibinin hakları
Birinci Bölüm
SİNEMA ESERİ TANIMI VE UNSURLARI
§ 1. Eser ve Özellikle Sinema Eserinin Tarihsel Gelişimi
I. Eser Sahibine Hukuki Koruma Verilmediği Dönem
II. Fikri Hukuk Alanında Yasal Düzenlemelerin Gelişimi
III. Türk Hukuku Açısından Durum
IV. Sinemanın Doğuşu ve Gelişimi
§ 2. Sinematografik Yaratımı Oluşturan Unsurlar
I. Genel Olarak
II. Filmin Unsurları
A. Yapısal Unsurlar
1. Senaryo ve Diyalog
2. Yönetim
3. Özgün Müzik
4. İcracı Sanatçılar: Oyuncular
5. Yapım
B. Teknik Unsurlar
§ 3. Türk Hukukunda ve Karşılaştırmalı Hukukta Eser Olarak Koruma Şartları
I. Genel Olarak
II. Eser Sayılabilmenin Temel Şartları
A. Fikrin Sabitlenmesi Gereği
B. Öze İlişkin İnceleme: Hususiyet
1. Genel Olarak
2. Salt Fikirlere Koruma Sağlanmaması
3. Hususiyet Kavramının İncelenmesi
a. Türk Hukukunda
b. Fransız Hukukunda
c. İsviçre ve Alman Hukuklarında
d. Amerikan ve İngiliz Hukuklarında
e. Değişmekte Olan Bir Kavram Olarak Hususiyet
§ 4. Türk Hukukunda Sinema Eseri Kavramı
I. Tarihi Gelişim
A. 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Öncesi Durum
B. 2001 Tarihli ve 4630 Sayılı Kanun Öncesi Durum
II. Yürürlükteki Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa Göre Sinema Eseri Tanımı ve Koruma Şartları
A. Sinema Eseri Tanımı
1. 4630 sayılı Kanunla Getirilen Değişiklik
2. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde 5 ile Numerus Clausus İlkesi İlişkisi
3. İşleme Eser - Sinema Eseri İlişkisi
a. Genel Olarak
b. İlim ve Edebiyat Eserleri Temel Alınarak Oluşturulmuş Sinema Eserleri
c. Müzik Eserleri Temel Alınarak Oluşturulmuş Sinema Eserleri
B. Sinema Eseri Olarak Koruma Şartları
1. Kanunun Sinema Eserinan Şartlar
a. Tespit Edilmiş Olmak
b. Hareketli Görüntüler Dizisine Sahip Olarak Gösterilmeye Elverişli Olmak
2. Özel Olarak Sinema Eseri İçin Aranacak Hususiyet Şartı
a. Birden Çok Kişi Tarafından Meydana Getirilme ve Hususiyet İlişkisi
b. Hususiyetin Aranacağı Alanlar
c. Filmin Konusunun ve Niteliğinin Etkisi
3. Sinema Eserinin Senaryo ve Yönetiminin Olması Şartı
III. Özel Kanunlardaki Sinema Eseri Tanımları
A. Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanununa Göre Sinema Eseri
B. Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılması ile Desteklenmesi Hakkında Kanunun Sinema Eserine Yaklaşımı
§ 5. Uluslararası Sözleşmeler ve Karşılaştırmalı Hukukta Sinema Eseri Kavramı
I. Uluslararası Sözleşmeler
A. Edebiyat ve Sanat Eserlerine İlişkin Bern Sözleşmesi
B. Evrensel Fikri Haklar Sözleşmesi - UCC
C. WIPO Fikir ve Sanat Eserleri Sözleşmesi ve WIPO İcracılar ve Fonogram Yapımcıla
D. Sahte Mal Ticareti Dâhil Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Sözleşmesi - TRIPS
E. İcracı Sanatçıların, Fonogram Yapımcılarının ve Yayın Kuruluşlarının Korunmasına Dair Roma Sözleşmesi
II. Avrupa Topluluğu Hukuku
A. Genel Olarak
B. Avrupa Topluluğu Düzenlemelerine Göre Sinema Eseri
1. Fikri Mülkiyet Alanında Bazı Eser Sahibi Hakları ve Bağlantılı Haklarla İlgili Ödünç ve Kiralama Haklarına İlişkin 2006/115 Sayılı, 12 Aralık 2006 Tarihli AT Yönergesi
2. Uydu Tarafından Radyo-Televizyon Yayınına
ve Kablo Tarafından İletilmeye Uygulanabilir Eser Sahibi Haklarının ve Eser Sahibine Bağlantılı Hakların Düzenlenmesine İlişkin 93/83 Sayılı, 27 Eylül 1993 Tarihli AT Yönergesi
3. Eser Sahibi Haklarının ve Bazı Bağlantılı Hakların Koruma Sürelerinin Uyumlaştırılmasına İlişkin 2006/116 Sayılı, 12 Aralık 2006 Tarihli AT Yönergesi
4. Bilgi Toplumunda Eser Sahibi Haklarının ve Bağlantılı Hakların Bazı Hususlarının Uyumlaştırılmasına İlişkin 2001/29 Sayılı, 22 Mayıs 2001 Tarihli AT Yönergesi
5. Fikrî Mülkiyet Haklarının Uygulanmasına İlişkin 2004/48 Sayılı, 29 Nisan 2004 Tarihli AT Yönergesi
III. Fransız Hukuku
A. 1985 Değişikliği Öncesi Durum
B. Bir Görsel İşitsel Eser Olarak Sinema Eseri
IV. Amerikan Hukuku
A. 1976 Tarihli Copyright Act Öncesi Düzenlemeye Göre Sinema Eseri
B. 1976 Tarihli Copyright Act’e Göre Sinema Eseri
V. İngiliz Hukuku
A. Genel Olarak
B. 1988 Tarihli Değişiklik Sonrası Durum
İkinci Bölüm
SİNEMA ESERİ NİTELİĞİ
TARTIŞMALI YARATIMLAR
§ 6. Sorunun Ortaya Konulması
I. Genel Olarak
II. Karşılaştırmalı Hukuktaki Alternatif Yaklaşımlar
A. Bir Üst Kavram Olarak Görsel İşitsel Eser
B. Fransız Hukukuna Göre Görsel İşitsel Eser
C. Amerikan Hukukuna Göre Görsel İşitsel Eser
III. Türk Hukukundaki Durum
A. Görsel İşitsel Eser Tipinin Mevcut Olmaması
B. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Madde 5’te Sayılan Sinema Eseri Türleri
1. Geleneksel Anlamda Sinema Filmleri
2. Bediî, İlmî, Öğretici veya Teknik Mahiyette
Olan veya Günlük Olayları Tespit Eden Filmler
§ 7. Hukuki Niteliği Tartışmalı Televizyon Yaratımları
I. Televizyon Yaratımlarının korunması
A. Yayın Olarak Koruma
B. Eser Olarak ve Özellikle Sinema Eseri Olarak Koruma
1. Televizyon Programlarının Fikir ve Sanat Eserleri Hukukuyla İlişkisi
2. Canlı Yayınlanmanın Sinema Eseri Olarak Korunmaya Etkisi
II. Televizyon İçin Yapılmış Filmler ve Dizi Filmler
A. Genel Olarak
B. Sinema Eseri Tanımından Kaynaklanan Şartlar Açısından
C. Hususiyet ile Senaryo ve Yönetime Sahip Olma Şartları Açısından
III. Belgesel Filmler
A. Sinema Eseri Tanımından Kaynaklanan Şartlar Açısından
B. Hususiyet ile Senaryo ve Yönetime Sahip Olma Şartları Açısından
IV. Formata Dayalı Televizyon Programları
A. Format Kavramı
B. Format - Senaryo İlişkisi
C. Formatlara Sağlanacak Hukuki Koruma
1. Fransız Hukukunda Format Koruması
2. Amerikan ve İngiliz Hukuklarında Format Koruması
3. Türk Hukukunda Format Koruması
D. Yarışma Programları
V. Açık Oturum, Röportaj ve Haber Programları
VI. Müzik Videoları - (Videoklipler)
A. Müzik Videoları - Sinema Eseri İlişkisi
B. Müzik Videoları - İşleme Eser İlişkisi
VII. Reklamlar
A. Genel Olarak
B. Sinema Eseri Tanımından Kaynaklanan Şartlar Açısından
C. Hususiyet ile Senaryo ve Yönetime Sahip Olma Şartları Açısından
VIII. Futbol Müsabakalarını Konu Alan Yayınlar
A. Fransız Hukukundaki Durum
B. Türk Hukukundaki Durum
1. Futbol Müsabakalarını Konu Alan Yayınlar Hakkındaki Yargı Kararları
2. Sinema Eseri Olarak Korunma Şartları Açısından İnceleme
3. Televizyon Kuruluşlarının Komşu Hakları Açısından İnceleme
§ 8. Mültimedya Eserler
I. Tanım
II. Hukuki Nitelik
A. Fransız Hukuku Açısından Durum
1. Genel Olarak
2. Bilgisayar Oyunları ve CD Romların Durumu
B. Türk Hukuku Açısından Durum
1. Genel Olarak
2. Sinema Eseri Olarak Korunma Şartları Açısından
Üçüncü Bölüm
SİNEMA ESERİ SAHİPLİĞİ VE ESER
SAHİBİNİN HAKLARI
§ 9. Sinema Eseri Sahibinin Belirlenmesi
I. Türk Hukukunda Sinema Eseri Sahipliği
A. 1995 Değişikliği Öncesi Yasal Durum
B. 1995 Değişikliği Sonrası Yasal Durum
C. 2001 Değişikliği Sonrası Yasal Durum
D. Sinema Eseri Sahipliğinin Değişmesinin Sonuçları
1. Koruma Sürelerinin Durumu
2. Tüzel Kişinin Sinema Eseri Sahibi Olamaması
E. Sinema Eseri Sahipliğine İlişkin Bazı İhtilâflar
II. Karşılaştırmalı Hukukta Sinema Eseri Sahipliği
A. Avrupa Topluluğu Hukukundaki Durum
B. Fransız Hukukundaki Durum
1. Genel Olarak
2. Fransız Hukukunda Görsel İşitsel Eser Sahipliği Hususunda Çıkan İhtilâflar
a. Senaryo ve Diyalog Yazarlığından Doğan İhtilâflar
b. Yönetmenlikten Doğan İhtilâflar
c. Yapımcılıktan Doğan İhtilâflar
d. Diğer Katkı Sahiplerinden Doğan İhtilâflar
C. Copyright Hukuk Sistemindeki Durum
1. Amerikan Hukuku
a. Work Made For Hire - Eser Sahipliği İlişkisi
b. Work Made For Hire Kapsamında Düzenlenmeyen Eserlerde Eser Sahipliği
c. Amerikan Hukukunda Görsel İşitsel Eser Sahipliği Hususunda Çıkan İhtilâflar
aa. Senaryo Yazarlığından Doğan İhtilâflar
bb. Yönetmen ve Yapımcıların Eser Sahipliğinden Doğan İhtilâflar
cc. Diğer Katkı Sahiplerinden Doğan İhtilâflar
2. İngiliz Hukuku
III. Sinema Eseri Üzerinde Eser Sahiplerinin Oluşturdukları Birlik
A. Karşılaştırmalı Hukuk Açısından
1. Fransız Hukukundaki Durum
2. Amerikan ve İngiliz Hukuklarındaki Durum
B. Türk Hukuku Açısından
1. FSEK 9. ve 10. Maddelerinin İncelenmesi
2. Sinema Eserleri Hangi Grupta Değerlendirilecektir?
§ 10. Sinema Eseri Sahibinin Hakları
I. Sinema Eseri Sahibinin Manevi Hakları
A. Manevi Hak Kavramı ve Tipleri
1. Genel Olarak
2. Türk Hukukunda
a. Umuma Arz Hakkı
b. Eser Sahibi Olarak Belirtilme Hakkı
c. Eser Bütünlüğünü Koruma Hakkı
d. Eserin Aslına Ulaşma Hakkı
3. Avrupa Topluluğu Hukuku ve Uluslararası Sözleşmeler Açısından
4. Fransız Hukukunda
a. Genel Olarak
b. Fransız Hukukunda Görsel İşitsel Eserler Üzerindeki Manevi Haklarla İlgili İhtilâflar
5. Amerikan Hukukunda
a. Genel Olarak
b. Amerikan Hukukunda Görsel İşitsel Eserler Üzerindeki Manevi Haklarla İlgili İhtilâflar
6. İngiliz Hukukunda
B. Manevi Hakların Kullanımlarının Devri
1. Genel Olarak
2. Mirasçılar ve Diğer İlgili Kişiler Açısından
II. Sinema Eseri Sahibinin Mali Hakları
A. Mali Hak Kavramı ve Tipleri
1. İşleme Hakkı
a. Uluslararası Sözleşmeler ve Karşılaştırmalı Hukuk Açısından
b. Türk Hukuku Açısından
2. Çoğaltma Hakkı
a. Uluslararası Sözleşmeler ve Karşılaştırmalı Hukuk Açısından
b. Türk Hukuku
3. Yayma Hakkı
a. Uluslararası Sözleşmeler ve Karşılaştırmalı Hukuk Açısından
b. Türk Hukuku Açısından
4. Temsil Hakkı
a. Uluslararası Sözleşmeler ve Karşılaştırmalı Hukuk Açısından
b. Türk Hukuku Açısından
5. İşaret, Ses ve / veya Görüntü Nakline Yarayan Araçlarla Umuma İletim Hakkı
a. Uluslararası Sözleşmeler ve Karşılaştırmalı Hukuk Açısından
b. Türk Hukuku Açısından
B. Mali Hakların ve Kullanımlarının Devri
1. Genel Olarak
2. Sinema Eserleri Açısından Mali Hakların ya da Kullanımlarının Devri
a. Mali Hakların Mirasçılara İntikali
b. Sinema Eseri Sahiplerinin Haklarını Kullanmaya Kanunen Yetkili Kılınan kişiler
SONUÇ
KAYNAKÇA
