^{Yargıtay Kararları Işığında}Ceza Davalarında Sıklıkla Hata Yapılan Konular

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
BİRİNCİ BÖLÜM
KISA SÜRELİ HAPİS CEZASINA SEÇENEK YAPTIRIMLAR
I. YASAL DÜZENLEME VE GEREKÇE. 17
II. SEÇENEK YAPTIRIMA ÇEVİRME ŞARTLARI 21
A. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Kanunla Yasaklanmamış Olması 21
B. Hapis Cezasına Hükmedilmiş Olması 22
C. Hükmedilen Somut Cezanın Kural Olarak Kısa Süreli Hapis Cezası Olması 22
D. Sübjektif Şartların Gerçekleşmiş Olması 25
III. SEÇENEK YAPTIRIM YA DA SEÇENEK TEDBİRE ÇEVİRME KARARININ VERİLMESİ 28
A. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Zorunlu Olduğu Hal (TCK m. 50/3). 39
B. Hükmedilen Hapis Cezasının, Seçenek Yaptırım veya Seçenek Tedbirlere Çevrilemeyeceği Haller (TCK m. 50/2 ve CMK m. 231/7) 53
C. Seçenek Yaptırım ve Seçenek Tedbirlerin Türleri 79
1. Adli Para Cezası Yaptırımı (TCK m. 50/1-a) 79
2. Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın Aynen İadesi, Suçtan Önceki Hale Getirilmesi Veya Tazmin Suretiyle Tamamen
Giderilmesi Tedbiri (TCK m. 50/1-b) 124
3. En Az İki Yıl Süreyle, Bir Meslek veya Sanat Edinmeyi Sağlamak Amacıyla, Gerektiğinde Barınma İmkânı da Bulunan Bir Eğitim
Kurumuna Devam Etme Tedbiri (TCK m. 50/1-c). 137
4. Mahkûm Olunan Cezanın Yarısından Bir Katına Kadar Süreyle, Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma
Tedbiri (TCK m. 50/1-d) 143
5. Sağladığı Hak ve Yetkiler Kötüye Kullanılmak Suretiyle veya Gerektirdiği Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırı Davranılarak Suç İşlenmiş Olması Durumunda; Mahkûm Olunan Cezanın Yarısından Bir Katına Kadar Süreyle, İlgili Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınmasına, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma
Tedbiri (TCK m. 50/1-e) 157

6. Mahkûm Olunan Cezanın Yarısından Bir Katına Kadar Süreyle ve Gönüllü Olmak Koşuluyla Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma Tedbiri
(TCK m. 50/1-f) 161
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 166
İKİNCİ BÖLÜM
HAPİS CEZASININ ERTELENMESİ
I. YASAL DÜZENLEME VE GEREKÇE 173
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 178
III. ERTELEMENİN ÇEŞİTLERİ ve ERTELEME HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER 179
A. Erteleme Çeşitleri 179
B. Erteleme Hakkındaki Görüşler 183
1. Olumlu Görüşler 183
2. Olumsuz Görüşler. 184
IV. ERTELEMENİN ŞARTLARI 184
A. Sanık Hakkında Mahkûmiyet Hükmü Verilmiş Olması 184
B. Sanık Hakkında Tayin Olunan Cezanın Hapis Cezası Olması ve Ceza
Miktarının Kanunda Belirtilen Süreyi Geçmemesi 187
C. Sanığın Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Üç Aydan Fazla Hapis
Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olması 196
D. Sanığın, Suçu İşledikten Sonra Yargılama Sürecinde Gösterdiği Pişmanlık Dolayısıyla Tekrar Suç İşlemeyeceği Konusunda Mahkemede Bir
Kanaatin Oluşması 218
V. ŞARTA BAĞLI ERTELEME 230
VI. ERTELEME KARARININ VERİLMESİ ve SONUÇLARI 238
A. ERTELEME KARARININ VERİLMESİ 238
B. ERTELEMENİN SONUÇLARI 262
C. DENETİM SÜRESİ 269
D. DENETİMLİ SERBESTLİK TEDBİRLERİ 277
VII. ERTELEMENİN GERİ ALINMASI 285
A. Denetim Süresi İçerisinde Kasıtlı Bir Suç İşlenmesi 285
B. Denetim Süresi İçerisinde, Hâkimin Uyarısına Rağmen Yükümlülüklere Uymamakta Israr Edilmesi 290
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 292

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BİR GÜVENLİK TEDBİRİ OLARAK
BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA

I. YASAL DÜZENLEME ve GEREKÇE 299
II. GÜVENLİK TEDBİRLERİ İLE CEZA ARASINDAKİ BENZERLİK VE FARKLILIKLAR 301
III. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA 306
IV. MESLEK VEYA SANATIN İCRASININ YASAKLANMASI YA DA SÜRÜCÜ
BELGESİNİN GERİ ALINMASI 327
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 352

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TEKERRÜR

I. YASAL DÜZENLEME VE GEREKÇE. 355
II. TEKERRÜRÜN HUKUKİ NİTELİĞİ 357
A. İlga Teorisi 357
B. Cezanın Kifayetsizliği Teorisi 357
C. İsnadiyetin Ağırlığı Teorisi 358
D. Sübjektif Teoriler 358
III. TCK’NIN BENİMSEDİĞİ SİSTEM 359
IV. TEKERRÜRÜN ŞARTLARI BAKIMINDAN SİSTEMLER 363
A. Özel Tekerrür – Genel Tekerrür 363
B. Gerçek Tekerrür – Mefruz (Varsayılan) Tekerrür 363
C. Süreli Tekerrür – Süresiz Tekerrür 364
D. Ulusal (Milli) Tekerrür – Uluslararası (Milletlerarası) Tekerrür 364
E. Mecburî Tekerrür - İhtiyarî Tekerrür 365
F. İlk Tekerrür - Sürekli Tekerrür 365
V. ADLİ SİCİL KAYDININ OKUNMASI 365
VI. TEKERRÜRÜN ŞARTLARI 369
A. Sanık Hakkında Daha Önce Verilmiş ve Kesinleşmiş Bir Ceza
Mahkûmiyeti Bulunmalıdır 369
B. Sanık, Daha Önce Verilmiş ve Kesinleşmiş Ceza Mahkûmiyetinden Sonra
Yeni Bir Suç İşlemiş Olmalıdır 400
C. Sanık, Daha Önce Verilmiş ve Kesinleşmiş Ceza Mahkûmiyetinden Sonra İşlediği İkinci Suçu, TCK’nın 58/2. Maddesinde Belirtilen Süreler
İçerisinde İşlemiş Olmalıdır 408

VII. TEKERRÜRÜN SONUÇLARI 420
A. Genel Olarak 420
B. Tekerrüre Bağlanan Sonuçlar 440
1. Mükerrir Sanık Hakkında, Sonraki Suç Nedeniyle Yasa Maddesinde Seçimlik Ceza Olarak Hapis veya Adlî Para Cezası Öngörülmüşse,
Hapis Cezasına Hükmolunacaktır 440
2. Cezanın Kişiselleştirilmesine İlişkin Kurumların Uygulanmasına Engel
Teşkil Edebilir 448
3. Hükmolunan Ceza, Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejimine Göre Çektirilecektir 449
4. Hükümlü Hakkında Cezanın İnfazından Sonra Denetimli Serbestlik
Tedbiri Uygulanacaktır 458
VIII. İKİNCİ DEFA TEKERRÜR 463
IX. ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR 482
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 492
BEŞİNCİ BÖLÜM
ZAMANAŞIMI
I. YASAL DÜZENLEME ve GEREKÇE 513
II. ZAMANAŞIMI TÜRLERİ 517
A. DAVA ZAMANAŞIMI 517
1. Dava Zamanaşımını Durduran Nedenler 535
a. İzin 535
b. Karar 550
c. Bekletici Meselenin Çözümü 554
d. Fail Hakkında Kaçak Kararının Verilmiş Olması 560
e. Diğer Haller. 561
2. Dava Zamanaşımının Durmasının Etkileri 570
3. Dava Zamanaşımını Kesen Nedenler 572
a. Şüpheli veya Sanıklardan Birinin Savcı Huzurunda İfadesinin
Alınması veya Sorguya Çekilmesi 573
b. Şüpheli veya Sanıklardan Biri Hakkında Tutuklama Kararının Verilmesi 580
c. Suçla İlgili Olarak İddianame Düzenlenmesi 583
d. Sanıklardan Bir Kısmı Hakkında da Olsa, Mahkûmiyet Kararı Verilmesi 590
4. Dava Zamanaşımının Kesilmesinin Etkileri 597

5. Dava Zamanaşımının Sonuçları 615
B. CEZA ZAMANAŞIMI 625
1. Ceza Zamanaşımını Durduran Nedenler 630
2. Ceza Zamanaşımını Kesen Nedenler 631
a. Mahkûmiyet Hükmünün İnfazı İçin Yetkili Merci Tarafından
Hükümlüye Kanuna Göre Yapılan Tebligat 631
b. Hükümlünün, Mahkûmiyet Hükmünün İnfazı Amacıyla Yakalanması. 633
c. Bir Suçtan Dolayı Mahkûm Olan Kimsenin Üst Sınırı İki Yıldan
Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Kasıtlı Bir Suç İşlemesi 636
3. Ceza Zamanaşımının Kesilmesinin Etkileri 638
4. Ceza Zamanaşımının Sonuçları 638
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 642
ALTINCI BÖLÜM
ŞİKÂYET
I. YASAL DÜZENLEME ve GEREKÇE 651
II. ŞİKÂYETİN TANIMI ve HUKUKİ NİTELİĞİ 656
III. ŞİKÂYETİN ÖZELLİKLERİ 682
A. Şikâyet istisnaidir 682
B. Şikâyet, hak düşürücü süreye tabidir 685
C. Şikâyetin belirli bir formülü yoktur 694
D. Şikâyet belli makamlara yapılabilir 695
E. Şikâyet, fiile ilişkindir 696
F. Şikâyetten feragat ve vazgeçme mümkündür 699
IV. SESSİZ ŞİKÂYET 746
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 767
YEDİNCİ BÖLÜM
KAMU DAVASINA KATILMA
I. YASAL DÜZENLEME ve GEREKÇE 769
II. KAMU DAVASINA KATILMA 772
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 845

SEKİZİNCİ BÖLÜM
HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB)
I. YASAL DÜZENLEMELER 861
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 868
III. HAGB’NİN UYGULANMAYACAĞI SUÇLAR 875
A. İki Yılın Üzerindeki Hapis Cezaları 875
B. İnkılâp Kanunları Kapsamında Kalan Suçlar 880
C. Disiplin Mahkemelerinin Kuruluşu ve Yargılama Usulü ve Disiplin Suç ve Cezaları Hakkında Kanun Kapsamındaki Eylemler 882
D. İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu 882
E. 6222 Sayılı Yasada Düzenlenen “Şike ve Teşvik Primi” Suçu 884
F. Disiplin ve Tazyik Hapsini Gerektiren Suçlar 885
IV. ŞARTLARIN GERÇEKLEŞİP GERÇEKLEŞMEDİĞİNE BAKILMAKSIZIN HAGB’NİN UYGULANMASININ ZORUNLU OLDUĞU HALLER 887
A. TCK’nın 191. Maddesinde Düzenlenen “Kullanmak İçin Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek veya Bulundurmak ya da
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanmak” Suçu 887
B. Uzlaşma Halinde, Edimin Yerine Getirilmesinin İleri Tarihe Bırakılması,
Takside Bağlanması veya Süreklilik Arzetmesi (CMK m. 254/2) 890
V. HAGB’NİN ŞARTLARI 892
A. ÖN ŞARTLAR 892
1. Uzlaşmaya Tabi Suçlarda, Uzlaşmanın Sağlanamamış Olması 892
2. Sanık Hakkında Mahkûmiyet Kararı Verilmiş Olması 899
B. DİĞER ŞARTLAR 902
1. Hükmedilen Sonuç Cezanın, İki Yıl veya Daha Az Süreli Hapis ya da
Adli Para Cezası olması 902
2. Sanığın Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Mahkûm Olmamış Bulunması 911
3. Mahkemece, Sanığın Kişilik Özellikleri ile Duruşmadaki Tutum ve Davranışları Göz Önünde Bulundurularak Yeniden Suç İşlemeyeceği Hususunda Kanaate Varılması. 928
4. Suçun İşlenmesiyle Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın, Aynen İade, Suçtan Önceki Hale Getirme veya Tazmin Suretiyle
Tamamen Giderilmesi 935
5. Sanığın Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Muvafakat
Göstermiş Olması 955

6. Daha Önce Hakkında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Karar Verilmiş Olan ve Denetim Süresi Devam Eden Sanığın,
Yargılamaya Konu Suçunun Kasıtlı Bir Suç Olmaması 961
VI. MAHKEMENİN DEĞERLENDİRME YAPMA ZORUNLULUĞU 974
VII. SEÇENEK YAPTIRIMLARDAN VE ERTELEMEDEN ÖNCE GÖZETİLMESİ 977
VIII. HAGB KARARININ VERİLMESİ ve SONUÇLARI 984
A. HAGB Kararı ve Kapsamı 984
B. HAGB’nin Sonuçları 992
C. HAGB’nin Bir Sonucu Olarak Denetim Süresinin Belirlenmesi ve
Denetimli Serbestlik Tedbirleri 993
IX. AÇIKLANMASI GERİ BIRAKILAN HÜKMÜN AÇIKLANMASI 1012
X. HAGB KARARINA VE HÜKMÜN AÇIKLANMASINA KARŞI KANUN YOLU 1067
XI. HAGB’NİN KESİNLEŞMİŞ HÜKÜMLER YÖNÜNDEN UYGULANABİLMESİ 1110
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 1122
DOKUZUNCU BÖLÜM
VEKÂLET ÜCRETİ
I. SANIK LEHİNE VEKÂLET ÜCRETİ 1141
II. KATILAN LEHİNE VEKÂLET ÜCRETİ 1172
YARGITAY CEZA GENEL KURULU KARARLARI 1218
KAYNAKÇA 1223