Yargıtay Kararları Işığında Ceza Yargılamasında İstinaf ve Temyiz
Fidan BALCI ( Yargıtay Üyesi )
Seyithan ÖZTÜRK ( Yargıtay Cumhuriyet Savcısı )
İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 7
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ . 9
ÖNSÖZ 11
İÇİNDEKİLER 13
KISALTMALAR . 25
BİRİNCİ BÖLÜM
KANUN YOLLARINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER
KANUN YOLLARINA BAŞVURMA HAKKI 27
Genel Açıklamalar 27
Başvurma Hakkı Olanlar 29
Cumhuriyet Savcısı. 29
Şüpheli . 31
Sanık 32
Katılan ve Suçtan Zarar Gören . 32
Diğer Kişiler 36
Yargıtay Kararları 36
Avukatın Başvurma Hakkı 49
Genel Açıklamalar 49
Yargıtay Kararları 54
Yasal Temsilcinin ve Eşin Başvurma Hakkı . 81
Genel Açıklamalar 81
Yargıtay Kararları 82
Tutuklunun Kanun Yollarına Başvurması . 84
Genel Açıklamalar 84
Yargıtay Kararları . 85
KANUN YOLUNUN BELİRLENMESİNDE YANILMA. 89
Genel Açıklamalar . 89
Yargıtay Kararları . 91
III. CUMHURİYET SAVCISININ BAŞVURU SONUCUNUN KAPSAMI. 98
Genel Açıklamalar . 98
Yargıtay Kararları . 100
14 İçindekiler
BAŞVURUDAN VAZGEÇİLMESİ VE ETKİSİ 109
Genel Açıklamalar 109
Yargıtay Kararları 112
İKİNCİ BÖLÜM
İSTİNAF
İSTİNAF KAVRAMI VE NİTELİĞİ .121
Genel Olarak İstinaf121
İstinafın Diğer Olağan Kanun Yollarından Farkı 122
İstinaf ve İtiraz 123
İstinaf ve Temyiz .123
BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİNİN KURULUŞU VE GÖREVE BAŞLAMASI125
Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluşu .125
Bölge Adliye Mahkemelerinin Yapısı 128
Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlığı .129
Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Daireleri Başkanlar Kurulu ve Hukuk
Daireleri Başkanlar Kurulu 129
Bölge Adliye Mahkemesi Daireleri130
Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı132
Bölge Adliye Mahkemesi Adalet Komisyonu 133
Müdürlükler134
III. İSTİNAF DAVASI 134
İstinaf Davasının Konusu 134
Hükümler135
Hükümden Önce Verilip Hükme Esas Teşkil Eden veya Başkaca
Kanun Yolu Öngörülmemiş Olan Mahkeme Kararları .137
Diğer Kanunlarda Aleyhine Temyiz Kanun Yoluna Başvurulacağı
Belirtilen Karar ve Hükümler 137
İstinaf Kanun Yoluna Tabi Olmayan Hükümler .138
Doğrudan Temyiz Kanun Yoluna Başvurulması.144
Suçluların İadesine İlişkin Hükümler.144
Yargıtay İlgili Ceza Dairesinin İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla Verdiği
Hükümler144
Yargıtaydan Verilen Bozma Kararı Üzerine İlk Derece Mahkemesi
Tarafından Verilen Hükümler (CMK m.307/3) .145
Bölge Adliye Mahkemelerinin Göreve Başlama Tarihinden Önce İlk
Derece Mahkemelerince Verilen Kararların Tâbi Olduğu Hükümler 147
İçindekiler 15
İSTİNAF DAVASININ AÇILMASI . 151
İstinaf Davası Açmaya Hakkı Olanlar 151
İstinaf İstemi ve Süresi. 151
İstek Şartı . 152
a) Genel Olarak İstinaf İstemi. 152
b) Başvuru Şekli ve Mercii 154
c) İstinaf Başvurusunda Sebep Göstermenin Zorunlu Olup Olmadığı 159
Süre Şartı . 162
a) 01/06/2024 Tarihinden Önce Verilen Kararlarda İstinaf Süresi. 162
b) 01/06/2024 Tarihinde ve Sonrasında Verilen Kararlarda İstinaf
Süresi 163
aa) Genel Olarak İstinaf Süresi . 164
bb) Kararın Tebliği ve Sürenin Başlaması. 169
c) Eski Hâle Getirme Süresi İçinde İstinaf Süresinin İşlemesi . 175
İSTİNAF DAVASINDAN VAZGEÇME VE İSTİNAF DAVASININ GERİ ALINMASI . 183
İSTİNAF BAŞVURUSUNUN ETKİSİ. 184
Hükmün Kesinleşmesine Engel Olması 184
Aktarma Etkisi 185
Yayılma Etkisi . 186
Gerekçeli Kararın Tebliği 187
İstinaf Davasına Katılma 188
VII. İSTİNAF YARGILAMASI. 193
Hükmü Veren Mahkemece Yapılacak İşlemler 193
İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece İncelenmesi . 193
İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 199
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesinde Tevzii 201
Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısının Koruma Tedbirleri
Konusunda Yetkisi 202
VIII.BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNCE YAPILACAK İŞLEMLER. 203
Tebligat Eksikliklerinin Giderilmesi 203
Koruma Tedbirleri Konusunda Karar Verilmesi 204
Ön İnceleme 206
Yetki Yönünden Ön İnceleme207
Kabul Edilebilirlik Yönünden Ön İnceleme. 210
a) Açıklama. 210
b) Yargıtay Kararları 212
16 İçindekiler
İstinaf Başvurusunun Esastan İncelenmesi ve Kovuşturma216
Genel Olarak Esastan İnceleme 218
İncelemenin Şekli .219
İncelemenin Kapsamı .221
Dosya Üzerinde Yapılan İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 223
İstinaf Başvurusunun Esastan Reddi Kararı.225
Hukuka Aykırılığın Düzeltilerek İstinaf Başvurusunun Esastan Reddi
Kararı 226
a) CMK’nın 303. maddesinin 1. fıkrasının (a), (c), (d), (e), (f), (g) ve
(h) bentlerinde yer alan ihlallerin varlığı hâlinde hükmün
düzeltilerek istinaf isteminin esastan reddi (CMK m.280/1-a) 228
b) Cumhuriyet savcısının istinaf yoluna başvurma nedenine uygun
olarak mahkumiyete konu suç için kanunda yazılı cezanın en alt
derecesinin uygulanmasını uygun görmesi hâlinde hükmün
düzeltilmesi (CMK m.280/1-b) 234
c) Başka bir araştırmaya ihtiyaç duyulmadan cezayı kaldıran veya
cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsî sebeplere ya da
şahsî cezasızlık sebeplerine bağlı olarak daha az ceza verilmesini
veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesini
gerektiren hallerde kararın düzeltilmesi (CMK m.280/1-c) .235
d) Olayın daha fazla araştırılmasına ihtiyaç duyulmadan davanın
reddine karar verilmesi veya güvenlik tedbirlerine ilişkin hatalı
kararın düzeltilmesi (CMK m.280/1-d) 236
Bozma Kararı 239
a) Genel Olarak .239
b) Bozma Sebepleri .243
aa) Hukuka Kesin Aykırılık Halleri Nedeniyle Bozma (CMK
m.280/1-e) 243
aaa) Mahkemenin Kanuna Uygun Olarak Teşekkül
Etmemiş Olması (CMK m.289/1-a) .244
bbb) Hâkimlik Görevini Yapmaktan Kanun Gereğince
Yasaklanmış Hâkimin Hükme Katılması (CMK
m.289/1-b)246
ccc) Geçerli Şüphe Nedeniyle Hakkında Ret İstemi Öne
Sürülmüş Olup da Bu İstem Kabul Olunduğu Hâlde
Hâkimin Hükme Katılması veya Bu İstemin Kanuna
Aykırı Olarak Reddedilip Hâkimin Hükme Katılması
(CMK m.289/1-c) 248
ddd) Mahkemenin Kanuna Aykırı Olarak Davaya Bakmaya
Kendini Görevli veya Yetkili Görmesi (CMK m.289/1-d) .249
İçindekiler 17
eee) Cumhuriyet Savcısı veya Duruşmada Kanunen
Mutlaka Hazır Bulunması Gereken Diğer Kişilerin
Yokluğunda Duruşma Yapılması (CMK m.289/1-e). . 251
fff) Duruşmalı Olarak Verilen Hükümde Açıklık Kuralının
İhlâl Edilmesi (CMK m.289/1-f) 253
ggg) Hükmün Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen
Delile Dayanması (CMK m.289/1-i) 254
bb) Kesin Hukuka Aykırılık Sebepleri ile Birlikte Başka Hukuka
Aykırılık Sebeplerinin Bulunması 255
cc) Diğer Bozma Sebepleri (CMK m.280/1-f).257
c) Bozma Üzerine İlk Derece Mahkemesince Yapılacak İşler 258
aa) Direnme Yasağı. 258
bb) Bozma Üzerine Yeniden Yargılama Yapılması . 260
Davanın Düşmesi Kararı . 262
Davanın Durması Kararı . 263
a) Suçun Uzlaştırma Kapsamında Olması Halinde Verilecek Kararın
Niteliği 265
b) Suçun Önödemeye Tabi Olması Halinde Verilecek Karar . 266
Davanın Reddi Kararı 266
Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı .267
Birleştirme Kararı. 268
Davanın Yeniden Görülmesi Kararı .270
a) Genel Olarak .272
b) Davanın Yeniden Görülmesi Halinde Gerekli Tedbirlerin Alınması276
İSTİNAF KANUN YOLUNDA KOVUŞTURMA EVRESİ. 277
Duruşma Hazırlığı 277
Duruşma Hazırlığına İlişkin Genel Bilgiler 277
Keşif Yapılması, Bilirkişi ve Tanık Dinlenmesi 278
Diğer Delillerin Toplanması.279
Duruşma Gününün Belirlenmesi 280
Çağrıların Yapılması 281
Duruşma Yapılması 284
Duruşma Yapılmasına İlişkin Genel Bilgiler 285
İnceleme Raporu ve Gerekçeli Kararın Anlatılması 287
Sanığın Sorgusu 289
Delillerin Ortaya Konması 298
a) Tutanak ve Raporların Anlatılması . 300
b) Tanık ve Bilirkişi Dinlenmesi, Keşif Yapılması 301
18 İçindekiler
DAVANIN YENİDEN GÖRÜLMESİ ÜZERİNE VERİLEBİLECEK KARARLAR .304
Genel Olarak 304
Duruşma Sonunda Verilebilecek Kararlar 304
Genel Olarak.304
İlk Derece Mahkemesinin Kararının Kaldırılarak Yeni Hüküm
Kurulması307
a) Beraat Kararı.309
b) Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı .311
c) Mahkumiyet Kararı .312
d) Güvenlik Tedbirlerine Hükmedilmesi312
e) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması .313
ALEYHE DEĞİŞTİRME YASAĞI318
XII. İSTİNAF MAHKEMESİ KARARININ DİĞER SANIKLARA ETKİSİ 324
XIII.BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI 332
Olağan Kanun Yolları 332
İtiraz333
Temyiz.334
Olağanüstü Kanun Yolları .334
Bölge Adliye Cumhuriyet Başsavcılığının İtirazı 334
a) Aleyhine İtiraz Yoluna Başvurulabilecek Kararlar337
b) İtiraz Yetkisi .341
c) İtiraz Süresi .343
d) İtiraz Mercii.344
e) İtiraz Sebepleri344
f) İtiraz Şekli347
Kanun Yararına Bozma347
Yargılamanın Yenilenmesi 353
XIV. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDA MEYDANA GELEN
IÇTIHAT AYKIRILIKLARININ GİDERİLMESİ 358
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TEMYİZ
TEMYİZ KAVRAMI VE NİTELİĞİ363
Genel Olarak Temyiz.363
Temyizin Amacı 364
Temyize İlişkin Kanuni Düzenlemeler .366
İçindekiler 19
TEMYİZ DAVASI.370
Temyiz Davasının Konusu .370
Genel Olarak .370
Hükümler 372
Hükümden Önce Verilip Hükme Esas Teşkil Eden veya Başkaca
Kanun Yolu Öngörülmemiş Olan Mahkeme Kararları .375
Temyiz Edilebilen ve Edilemeyen Kararlar 376
Doğrudan Temyize Tâbi Olan İlk Derece Mahkemesi Kararları 377
a) Suçluların İadesine İlişkin Kararlar 377
b) Yargıtay İlgili Ceza Dairesinin İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla
Verdiği Kararlar378
c) Yargıtaydan Verilen Bozma Kararı Üzerine İlk Derece Mahkemesi
Tarafından Verilen Kararlar .378
d) Bölge Adliye Mahkemelerinin Göreve Başladığı Tarihten Önce İlk
Derece Mahkemesi Tarafından Verilen Hükümler . 381
aa) Açıklama 381
bb) Yargıtay Kararları 385
Temyizi Mümkün Olan İstinaf Mahkemesi Kararları 388
Temyize Tâbi Olmayan İstinaf Mahkemesi Kararları. 392
a) İlk Derece Mahkemelerinden Verilen Beş Yıl veya Daha Az Hapis
Cezaları ile Miktarı Ne Olursa Olsun Adlî Para Cezalarına Karşı
İstinaf Başvurusunun Esastan Reddine Dair Bölge Adliye
Mahkemesi Kararları (CMK m.286/2-a) 395
aa) Açıklama 395
bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-a) 400
b) İlk Derece Mahkemelerinden Verilen Beş Yıl veya Daha Az Hapis
Cezalarını Artırmayan Bölge Adliye Mahkemesi Kararları (CMK
m.286/2-b) 403
aa) Açıklama 403
bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-b) 416
c) Hapis Cezasından Çevrilen Seçenek Yaptırımlara İlişkin İlk
Derece Mahkemesi Kararları İle İlgili Olarak Bölge Adliye
Mahkemesince Verilen; Seçenek Yaptırımlara İlişkin Her Türlü
Kararlar ve İstinaf Başvurusunun Esastan Reddine Dair Kararlar
(CMK m.286/2-c) 426
20 İçindekiler
aa) Açıklama.426
bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-c).427
d) İlk Defa Bölge Adliye Mahkemesince Verilen ve 272 nci Maddenin
Üçüncü Fıkrası Kapsamı Dışında Kalan Mahkûmiyet Kararları Hariç
Olmak Üzer İlk Derece Mahkemelerinin Görevine Giren ve
Kanunda Üst Sınırı İki Yıla Kadar (İki Yıl Dâhil) Hapis Cezasını
Gerektiren Suçlar ve Bunlara Bağlı Adli Para Cezalarına İlişkin Her
Türlü Bölge Adliye Mahkemesi Kararları (CMK m.286/2-d) .428
aa) Açıklama.428
bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-d).431
e) Adlî Para Cezasını Gerektiren Suçlarda İlk Derece
Mahkemelerinden Verilen Hükümlere İlişkin Her Türlü Bölge
Adliye Mahkemesi Kararları (CMK m.286/2-e) .450
f) Sadece Eşya veya Kazanç Müsaderesine veya Bunlara Yer Olmadığına
İlişkin İlk Derece Mahkemesi Kararları İle İlgili Olarak İstinaf
Başvurusunun Esastan Reddine Dair Kararları (CMK m.286/2-f).452
g) On Yıl veya Daha Az Hapis Cezasını veya Adlî Para Cezasını
Gerektiren Suçlardan, İlk Derece Mahkemesince Verilen Beraat
Kararları ile İlgili Olarak İstinaf Başvurusunun Esastan Reddine
Dair Kararları (CMK m.286/2-g) 453
aa) Açıklama.453
bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-g).457
h) Davanın Düşmesine, Ceza Verilmesine Yer Olmadığına, Güvenlik
Tedbirine İlişkin İlk Derece Mahkemesi Kararları ile İlgili Olarak
Bölge Adliye Mahkemesince Verilen Bu Tür Kararlar veya İstinaf
Başvurusunun Esastan Reddine Dair Kararlar (CMK m.286/2-h)462
aa) Açıklama.462
bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-h).463
ı) Yukarıdaki Bentlerde Yer Alan Sınırlar İçinde Kalmak Koşuluyla
Aynı Hükümde, Cezalardan ve Kararlardan Birden Fazlasını
İçeren Bölge Adliye Mahkemesi Kararları (CMK m.286/2-ı) .466
Temyiz Nedenleri467
Maddi Hukuka İlişkin Temyiz nedenleri 470
Yargılama Hukukuna İlişkin Temyiz Nedenleri 473
a) Mutlak Temyiz Nedenleri (Hukuka Kesin Aykırılık Halleri) 473
aa) Mahkemenin Kanuna Uygun Olarak Teşekkül Etmemiş
Olması (CMK m.289/1-a) 475
bb) Hâkimlik Görevini Yapmaktan Kanun Gereğince
Yasaklanmış Hâkimin Hükme Katılması (CMK m.289/1-b)477
İçindekiler 21
cc) Geçerli Şüphe Nedeniyle Hakkında Ret İstemi Öne
Sürülmüş Olup da Bu İstem Kabul Olunduğu Hâlde Hâkimin
Hükme Katılması veya Bu İstemin Kanuna Aykırı Olarak
Reddedilip Hâkimin Hükme Katılması (CMK m.289/1-c) 480
dd) Mahkemenin Kanuna Aykırı Olarak Davaya Bakmaya
Kendini Görevli veya Yetkili Görmesi (CMK m.289/1-d). 481
ee) Cumhuriyet Savcısı veya Duruşmada Kanunen Mutlaka
Hazır Bulunması Gereken Diğer Kişilerin Yokluğunda
Duruşma Yapılması (CMK m.289/1-e) 483
ff) Duruşmalı Olarak Verilen Hükümde Açıklık Kuralının İhlâl
Edilmesi (CMK m.289/1-f) 484
gg) Hükmün Gerekçe İçermemesi (CMK m.289/1-g) . 486
hh) Hüküm İçin Önemli Olan Hususlarda Mahkeme Kararı ile
Savunma Hakkının Sınırlandırılmış Olması (CMK m.289/1-h) 489
ıı) Hükmün Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen Delile
Dayanması (CMK m.289/1-i) 493
b) Nispi Hukuka Aykırılık Nedenleri 494
Temyizde Gerekçe Gösterme. 496
Açıklama 496
a) 01/06/2024 Tarihinden Önce Verilen Kararlar Yönünden Temyiz
Gerekçesini İçeren Dilekçenin Verilmesi .497
b) 01/06/2024 Tarihinde ve Sonrasında Verilen Kararlar Yönünden
Temyiz Gerekçesini İçeren Dilekçenin Verilmesi. 500
Temyiz Gerekçesinin Kapsamı 501
a) Muhakeme Hukukuna İlişkin Hukuka Aykırılıklarda Temyiz
Gerekçesi 504
b) Maddi Hukuka İlişkin Hukuka Aykırılıklarda Temyiz Gerekçesi . 506
Yargıtay Kararları 509
Temyiz Davasının Açılması . 523
Temyiz Davası Açmaya Hakkı Olanlar. 523
Temyiz İstemi ve Süresi .527
a) İstek Şartı . 528
b) Başvuru Şekli ve Mercii 528
c) Süre Şartı 532
aa) 01/06/2024 Tarihinden Önce Verilen Kararlarda Temyiz Süresi.532
bb) 01/06/2024 Tarihinde ve Sonrasında Verilen Kararlarda
Temyiz Süresi . 536
aaa) Genel Olarak Temyiz Süresi 536
22 İçindekiler
bbb) Kararın Tebliği ve Sürenin Başlaması.537
cc) Eski Hâle Getirme Süresi İçinde Temyiz Süresinin İşlemesi .548
Temyiz Davasından Vazgeçme ve Temyiz Davasının Geri Alınması.550
Temyiz Başvurusunun Etkisi .550
Hükmün Kesinleşmesine Engel Olması.551
Aktarma Etkisi.552
Yayılma Etkisi 552
Gerekçeli Kararın Tebliği.552
Temyiz Davasına Katılma 553
İ. Hükmü Veren Mahkemenin Temyiz Koşullarını Araştırması.556
Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Cevabı, Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcılığının Görevi.558
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Tebliğnamesi .560
Yargıtayda Kabul Edilebilirlik Yönünden Yapılan Ön İnceleme565
III. TEMYİZ İNCELEMESİ.567
Duruşmalı İnceleme .568
Temyiz İncelemesinin Kapsamı.572
Temyizde İncelenecek Hususlar572
Temyizde Hukuki Denetim575
Temyiz İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar 588
Temyiz İsteminin Esastan Reddi Kararı (Onama).590
Bozma Kararı 592
Düzelterek Onama Kararı (Islah).594
a) Genel Olarak .595
aa) Beraat, Düşme veya Sabit Cezaya Hükmetme.597
bb) Cezanın En Alt Derecesinin Uygulanması597
cc) Kanunun Madde Numarasının Yanlış Yazılması.597
dd) Sonradan Yürürlüğe Giren Kanun598
ee) Yaş Küçüklüğü599
ff) Cezada Artırım veya İndirim Yapılmasına İlişkin Hata .600
gg) TCK’nın 61. Maddesinin Uygulanmasında Hata 600
hh) Yargılama Gideri602
b) Hukuka Aykırılığın Düzeltilmesine İlişkin Yargıtay Kararları.603
Düşme Kararı 610
Yargıtay Kararının Gönderileceği Merci .613
Onama ve Islah Kararları.614
Bozma Kararları 614
İçindekiler 23
Yargıtayda Hükmün Açıklanması . 616
Aleyhe Değiştirme Yasağı 616
Hükmün Bozulmasının Diğer Sanıklara Etkisi 622
Açıklama 622
Yargıtay Kararları.627
Bozma Üzerine Yapılacak İşlemler . 644
Bozma Kararına Uyma . 645
Direnme Kararı647
YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISININ İTİRAZ YETKİSİ 651
Genel Olarak 652
İtiraz Yetkisi, Süresi, Şekli ve Mercii . 656
İtiraz Sebepleri. 659
Yargıtay Kararları . 662
KAYNAKÇA. 673
