Yargıtay Kararları Işığında Ceza Yargılamasında İstinaf ve Temyiz

Fidan BALCI ( Yargıtay Üyesi )

Seyithan ÖZTÜRK ( Yargıtay Cumhuriyet Savcısı )

 

İÇİNDEKİLER

ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ  7

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ . 9

ÖNSÖZ  11

İÇİNDEKİLER 13

KISALTMALAR . 25

BİRİNCİ BÖLÜM

KANUN YOLLARINA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER

KANUN YOLLARINA BAŞVURMA HAKKI 27

Genel Açıklamalar 27

Başvurma Hakkı Olanlar 29

Cumhuriyet Savcısı. 29

Şüpheli . 31

Sanık 32

Katılan ve Suçtan Zarar Gören . 32

Diğer Kişiler 36

Yargıtay Kararları 36

Avukatın Başvurma Hakkı 49

Genel Açıklamalar 49

Yargıtay Kararları 54

Yasal Temsilcinin ve Eşin Başvurma Hakkı . 81

Genel Açıklamalar 81

Yargıtay Kararları 82

Tutuklunun Kanun Yollarına Başvurması . 84

Genel Açıklamalar 84

Yargıtay Kararları . 85

KANUN YOLUNUN BELİRLENMESİNDE YANILMA. 89

Genel Açıklamalar . 89

Yargıtay Kararları . 91

III. CUMHURİYET SAVCISININ BAŞVURU SONUCUNUN KAPSAMI. 98

Genel Açıklamalar . 98

Yargıtay Kararları . 100

 

14 İçindekiler

BAŞVURUDAN VAZGEÇİLMESİ VE ETKİSİ 109

Genel Açıklamalar 109

Yargıtay Kararları 112

 

İKİNCİ BÖLÜM

İSTİNAF

 

İSTİNAF KAVRAMI VE NİTELİĞİ .121

Genel Olarak İstinaf121

İstinafın Diğer Olağan Kanun Yollarından Farkı 122

İstinaf ve İtiraz 123

İstinaf ve Temyiz .123

BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİNİN KURULUŞU VE GÖREVE BAŞLAMASI125

Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluşu .125

Bölge Adliye Mahkemelerinin Yapısı 128

Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlığı .129

Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Daireleri Başkanlar Kurulu ve Hukuk

Daireleri Başkanlar Kurulu 129

Bölge Adliye Mahkemesi Daireleri130

Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı132

Bölge Adliye Mahkemesi Adalet Komisyonu 133

Müdürlükler134

III. İSTİNAF DAVASI 134

İstinaf Davasının Konusu 134

Hükümler135

Hükümden Önce Verilip Hükme Esas Teşkil Eden veya Başkaca

Kanun Yolu Öngörülmemiş Olan Mahkeme Kararları .137

Diğer Kanunlarda Aleyhine Temyiz Kanun Yoluna Başvurulacağı

Belirtilen Karar ve Hükümler 137

İstinaf Kanun Yoluna Tabi Olmayan Hükümler .138

Doğrudan Temyiz Kanun Yoluna Başvurulması.144

Suçluların İadesine İlişkin Hükümler.144

Yargıtay İlgili Ceza Dairesinin İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla Verdiği

Hükümler144

Yargıtaydan Verilen Bozma Kararı Üzerine İlk Derece Mahkemesi

Tarafından Verilen Hükümler (CMK m.307/3) .145

Bölge Adliye Mahkemelerinin Göreve Başlama Tarihinden Önce İlk

Derece Mahkemelerince Verilen Kararların Tâbi Olduğu Hükümler 147

 

İçindekiler 15

İSTİNAF DAVASININ AÇILMASI . 151

İstinaf Davası Açmaya Hakkı Olanlar 151

İstinaf İstemi ve Süresi. 151

İstek Şartı . 152

a) Genel Olarak İstinaf İstemi. 152

b) Başvuru Şekli ve Mercii 154

c) İstinaf Başvurusunda Sebep Göstermenin Zorunlu Olup Olmadığı 159

Süre Şartı . 162

a) 01/06/2024 Tarihinden Önce Verilen Kararlarda İstinaf Süresi. 162

b) 01/06/2024 Tarihinde ve Sonrasında Verilen Kararlarda İstinaf

Süresi 163

aa) Genel Olarak İstinaf Süresi . 164

bb) Kararın Tebliği ve Sürenin Başlaması. 169

c) Eski Hâle Getirme Süresi İçinde İstinaf Süresinin İşlemesi . 175

İSTİNAF DAVASINDAN VAZGEÇME VE İSTİNAF DAVASININ GERİ ALINMASI . 183

İSTİNAF BAŞVURUSUNUN ETKİSİ. 184

Hükmün Kesinleşmesine Engel Olması 184

Aktarma Etkisi 185

Yayılma Etkisi . 186

Gerekçeli Kararın Tebliği 187

İstinaf Davasına Katılma 188

VII. İSTİNAF YARGILAMASI. 193

Hükmü Veren Mahkemece Yapılacak İşlemler 193

İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece İncelenmesi . 193

İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 199

Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesinde Tevzii 201

Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısının Koruma Tedbirleri

Konusunda Yetkisi 202

VIII.BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNCE YAPILACAK İŞLEMLER. 203

Tebligat Eksikliklerinin Giderilmesi 203

Koruma Tedbirleri Konusunda Karar Verilmesi 204

Ön İnceleme 206

Yetki Yönünden Ön İnceleme207

Kabul Edilebilirlik Yönünden Ön İnceleme. 210

a) Açıklama. 210

b) Yargıtay Kararları 212

 

16 İçindekiler

İstinaf Başvurusunun Esastan İncelenmesi ve Kovuşturma216

Genel Olarak Esastan İnceleme 218

İncelemenin Şekli .219

İncelemenin Kapsamı .221

Dosya Üzerinde Yapılan İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 223

İstinaf Başvurusunun Esastan Reddi Kararı.225

Hukuka Aykırılığın Düzeltilerek İstinaf Başvurusunun Esastan Reddi

Kararı 226

a) CMK’nın 303. maddesinin 1. fıkrasının (a), (c), (d), (e), (f), (g) ve

(h) bentlerinde yer alan ihlallerin varlığı hâlinde hükmün

düzeltilerek istinaf isteminin esastan reddi (CMK m.280/1-a) 228

b) Cumhuriyet savcısının istinaf yoluna başvurma nedenine uygun

olarak mahkumiyete konu suç için kanunda yazılı cezanın en alt

derecesinin uygulanmasını uygun görmesi hâlinde hükmün

düzeltilmesi (CMK m.280/1-b) 234

c) Başka bir araştırmaya ihtiyaç duyulmadan cezayı kaldıran veya

cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsî sebeplere ya da

şahsî cezasızlık sebeplerine bağlı olarak daha az ceza verilmesini

veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesini

gerektiren hallerde kararın düzeltilmesi (CMK m.280/1-c) .235

d) Olayın daha fazla araştırılmasına ihtiyaç duyulmadan davanın

reddine karar verilmesi veya güvenlik tedbirlerine ilişkin hatalı

kararın düzeltilmesi (CMK m.280/1-d) 236

Bozma Kararı 239

a) Genel Olarak .239

b) Bozma Sebepleri .243

aa) Hukuka Kesin Aykırılık Halleri Nedeniyle Bozma (CMK

m.280/1-e) 243

aaa) Mahkemenin Kanuna Uygun Olarak Teşekkül

Etmemiş Olması (CMK m.289/1-a) .244

bbb) Hâkimlik Görevini Yapmaktan Kanun Gereğince

Yasaklanmış Hâkimin Hükme Katılması (CMK

m.289/1-b)246

ccc) Geçerli Şüphe Nedeniyle Hakkında Ret İstemi Öne

Sürülmüş Olup da Bu İstem Kabul Olunduğu Hâlde

Hâkimin Hükme Katılması veya Bu İstemin Kanuna

Aykırı Olarak Reddedilip Hâkimin Hükme Katılması

(CMK m.289/1-c) 248

ddd) Mahkemenin Kanuna Aykırı Olarak Davaya Bakmaya

Kendini Görevli veya Yetkili Görmesi (CMK m.289/1-d) .249

 

İçindekiler 17

 

eee) Cumhuriyet Savcısı veya Duruşmada Kanunen

Mutlaka Hazır Bulunması Gereken Diğer Kişilerin

Yokluğunda Duruşma Yapılması (CMK m.289/1-e). . 251

fff) Duruşmalı Olarak Verilen Hükümde Açıklık Kuralının

İhlâl Edilmesi (CMK m.289/1-f)  253

ggg) Hükmün Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen

Delile Dayanması (CMK m.289/1-i) 254

bb) Kesin Hukuka Aykırılık Sebepleri ile Birlikte Başka Hukuka

Aykırılık Sebeplerinin Bulunması 255

cc) Diğer Bozma Sebepleri (CMK m.280/1-f).257

c) Bozma Üzerine İlk Derece Mahkemesince Yapılacak İşler 258

aa) Direnme Yasağı. 258

bb) Bozma Üzerine Yeniden Yargılama Yapılması . 260

Davanın Düşmesi Kararı . 262

Davanın Durması Kararı . 263

a) Suçun Uzlaştırma Kapsamında Olması Halinde Verilecek Kararın

Niteliği 265

b) Suçun Önödemeye Tabi Olması Halinde Verilecek Karar . 266

Davanın Reddi Kararı 266

Görevsizlik ve Yetkisizlik Kararı .267

Birleştirme Kararı. 268

Davanın Yeniden Görülmesi Kararı .270

a) Genel Olarak .272

b) Davanın Yeniden Görülmesi Halinde Gerekli Tedbirlerin Alınması276

İSTİNAF KANUN YOLUNDA KOVUŞTURMA EVRESİ. 277

Duruşma Hazırlığı 277

Duruşma Hazırlığına İlişkin Genel Bilgiler 277

Keşif Yapılması, Bilirkişi ve Tanık Dinlenmesi 278

Diğer Delillerin Toplanması.279

Duruşma Gününün Belirlenmesi 280

Çağrıların Yapılması 281

Duruşma Yapılması 284

Duruşma Yapılmasına İlişkin Genel Bilgiler 285

İnceleme Raporu ve Gerekçeli Kararın Anlatılması 287

Sanığın Sorgusu 289

Delillerin Ortaya Konması 298

a) Tutanak ve Raporların Anlatılması . 300

b) Tanık ve Bilirkişi Dinlenmesi, Keşif Yapılması 301

 

18 İçindekiler

DAVANIN YENİDEN GÖRÜLMESİ ÜZERİNE VERİLEBİLECEK KARARLAR .304

Genel Olarak 304

Duruşma Sonunda Verilebilecek Kararlar 304

Genel Olarak.304

İlk Derece Mahkemesinin Kararının Kaldırılarak Yeni Hüküm

Kurulması307

a) Beraat Kararı.309

b) Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı .311

c) Mahkumiyet Kararı .312

d) Güvenlik Tedbirlerine Hükmedilmesi312

e) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması .313

ALEYHE DEĞİŞTİRME YASAĞI318

XII. İSTİNAF MAHKEMESİ KARARININ DİĞER SANIKLARA ETKİSİ 324

XIII.BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI 332

Olağan Kanun Yolları 332

İtiraz333

Temyiz.334

Olağanüstü Kanun Yolları .334

Bölge Adliye Cumhuriyet Başsavcılığının İtirazı 334

a) Aleyhine İtiraz Yoluna Başvurulabilecek Kararlar337

b) İtiraz Yetkisi .341

c) İtiraz Süresi .343

d) İtiraz Mercii.344

e) İtiraz Sebepleri344

f) İtiraz Şekli347

Kanun Yararına Bozma347

Yargılamanın Yenilenmesi 353

XIV. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDA MEYDANA GELEN

IÇTIHAT AYKIRILIKLARININ GİDERİLMESİ 358

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TEMYİZ

 

TEMYİZ KAVRAMI VE NİTELİĞİ363

Genel Olarak Temyiz.363

Temyizin Amacı 364

Temyize İlişkin Kanuni Düzenlemeler .366

 

İçindekiler 19

TEMYİZ DAVASI.370

Temyiz Davasının Konusu .370

Genel Olarak .370

Hükümler 372

Hükümden Önce Verilip Hükme Esas Teşkil Eden veya Başkaca

Kanun Yolu Öngörülmemiş Olan Mahkeme Kararları .375

Temyiz Edilebilen ve Edilemeyen Kararlar 376

Doğrudan Temyize Tâbi Olan İlk Derece Mahkemesi Kararları 377

a) Suçluların İadesine İlişkin Kararlar 377

b) Yargıtay İlgili Ceza Dairesinin İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla

Verdiği Kararlar378

c) Yargıtaydan Verilen Bozma Kararı Üzerine İlk Derece Mahkemesi

Tarafından Verilen Kararlar .378

d) Bölge Adliye Mahkemelerinin Göreve Başladığı Tarihten Önce İlk

Derece Mahkemesi Tarafından Verilen Hükümler . 381

aa) Açıklama 381

bb) Yargıtay Kararları 385

Temyizi Mümkün Olan İstinaf Mahkemesi Kararları 388

Temyize Tâbi Olmayan İstinaf Mahkemesi Kararları. 392

a) İlk Derece Mahkemelerinden Verilen Beş Yıl veya Daha Az Hapis

Cezaları ile Miktarı Ne Olursa Olsun Adlî Para Cezalarına Karşı

İstinaf Başvurusunun Esastan Reddine Dair Bölge Adliye

Mahkemesi Kararları (CMK m.286/2-a)  395

aa) Açıklama 395

bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-a) 400

b) İlk Derece Mahkemelerinden Verilen Beş Yıl veya Daha Az Hapis

Cezalarını Artırmayan Bölge Adliye Mahkemesi Kararları (CMK

m.286/2-b) 403

aa) Açıklama 403

bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-b) 416

c) Hapis Cezasından Çevrilen Seçenek Yaptırımlara İlişkin İlk

Derece Mahkemesi Kararları İle İlgili Olarak Bölge Adliye

Mahkemesince Verilen; Seçenek Yaptırımlara İlişkin Her Türlü

Kararlar ve İstinaf Başvurusunun Esastan Reddine Dair Kararlar

(CMK m.286/2-c) 426

 

20 İçindekiler

aa) Açıklama.426

bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-c).427

d) İlk Defa Bölge Adliye Mahkemesince Verilen ve 272 nci Maddenin

Üçüncü Fıkrası Kapsamı Dışında Kalan Mahkûmiyet Kararları Hariç

Olmak Üzer İlk Derece Mahkemelerinin Görevine Giren ve

Kanunda Üst Sınırı İki Yıla Kadar (İki Yıl Dâhil) Hapis Cezasını

Gerektiren Suçlar ve Bunlara Bağlı Adli Para Cezalarına İlişkin Her

Türlü Bölge Adliye Mahkemesi Kararları (CMK m.286/2-d) .428

aa) Açıklama.428

bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-d).431

e) Adlî Para Cezasını Gerektiren Suçlarda İlk Derece

Mahkemelerinden Verilen Hükümlere İlişkin Her Türlü Bölge

Adliye Mahkemesi Kararları (CMK m.286/2-e) .450

f) Sadece Eşya veya Kazanç Müsaderesine veya Bunlara Yer Olmadığına

İlişkin İlk Derece Mahkemesi Kararları İle İlgili Olarak İstinaf

Başvurusunun Esastan Reddine Dair Kararları (CMK m.286/2-f).452

g) On Yıl veya Daha Az Hapis Cezasını veya Adlî Para Cezasını

Gerektiren Suçlardan, İlk Derece Mahkemesince Verilen Beraat

Kararları ile İlgili Olarak İstinaf Başvurusunun Esastan Reddine

Dair Kararları (CMK m.286/2-g) 453

aa) Açıklama.453

bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-g).457

h) Davanın Düşmesine, Ceza Verilmesine Yer Olmadığına, Güvenlik

Tedbirine İlişkin İlk Derece Mahkemesi Kararları ile İlgili Olarak

Bölge Adliye Mahkemesince Verilen Bu Tür Kararlar veya İstinaf

Başvurusunun Esastan Reddine Dair Kararlar (CMK m.286/2-h)462

aa) Açıklama.462

bb) Yargıtay Kararları (CMK m.286/2-h).463

ı) Yukarıdaki Bentlerde Yer Alan Sınırlar İçinde Kalmak Koşuluyla

Aynı Hükümde, Cezalardan ve Kararlardan Birden Fazlasını

İçeren Bölge Adliye Mahkemesi Kararları (CMK m.286/2-ı) .466

Temyiz Nedenleri467

Maddi Hukuka İlişkin Temyiz nedenleri 470

Yargılama Hukukuna İlişkin Temyiz Nedenleri 473

a) Mutlak Temyiz Nedenleri (Hukuka Kesin Aykırılık Halleri) 473

aa) Mahkemenin Kanuna Uygun Olarak Teşekkül Etmemiş

Olması (CMK m.289/1-a) 475

bb) Hâkimlik Görevini Yapmaktan Kanun Gereğince

Yasaklanmış Hâkimin Hükme Katılması (CMK m.289/1-b)477

 

İçindekiler 21

 

cc) Geçerli Şüphe Nedeniyle Hakkında Ret İstemi Öne

Sürülmüş Olup da Bu İstem Kabul Olunduğu Hâlde Hâkimin

Hükme Katılması veya Bu İstemin Kanuna Aykırı Olarak

Reddedilip Hâkimin Hükme Katılması (CMK m.289/1-c) 480

dd) Mahkemenin Kanuna Aykırı Olarak Davaya Bakmaya

Kendini Görevli veya Yetkili Görmesi (CMK m.289/1-d). 481

ee) Cumhuriyet Savcısı veya Duruşmada Kanunen Mutlaka

Hazır Bulunması Gereken Diğer Kişilerin Yokluğunda

Duruşma Yapılması (CMK m.289/1-e) 483

ff) Duruşmalı Olarak Verilen Hükümde Açıklık Kuralının İhlâl

Edilmesi (CMK m.289/1-f) 484

gg) Hükmün Gerekçe İçermemesi (CMK m.289/1-g) . 486

hh) Hüküm İçin Önemli Olan Hususlarda Mahkeme Kararı ile

Savunma Hakkının Sınırlandırılmış Olması (CMK m.289/1-h)  489

ıı) Hükmün Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen Delile

Dayanması (CMK m.289/1-i) 493

b) Nispi Hukuka Aykırılık Nedenleri 494

Temyizde Gerekçe Gösterme. 496

Açıklama 496

a) 01/06/2024 Tarihinden Önce Verilen Kararlar Yönünden Temyiz

Gerekçesini İçeren Dilekçenin Verilmesi .497

b) 01/06/2024 Tarihinde ve Sonrasında Verilen Kararlar Yönünden

Temyiz Gerekçesini İçeren Dilekçenin Verilmesi. 500

Temyiz Gerekçesinin Kapsamı 501

a) Muhakeme Hukukuna İlişkin Hukuka Aykırılıklarda Temyiz

Gerekçesi 504

b) Maddi Hukuka İlişkin Hukuka Aykırılıklarda Temyiz Gerekçesi . 506

Yargıtay Kararları 509

Temyiz Davasının Açılması . 523

Temyiz Davası Açmaya Hakkı Olanlar. 523

Temyiz İstemi ve Süresi .527

a) İstek Şartı . 528

b) Başvuru Şekli ve Mercii 528

c) Süre Şartı 532

aa) 01/06/2024 Tarihinden Önce Verilen Kararlarda Temyiz Süresi.532

bb) 01/06/2024 Tarihinde ve Sonrasında Verilen Kararlarda

Temyiz Süresi . 536

aaa) Genel Olarak Temyiz Süresi  536

 

22 İçindekiler

bbb) Kararın Tebliği ve Sürenin Başlaması.537

cc) Eski Hâle Getirme Süresi İçinde Temyiz Süresinin İşlemesi .548

Temyiz Davasından Vazgeçme ve Temyiz Davasının Geri Alınması.550

Temyiz Başvurusunun Etkisi .550

Hükmün Kesinleşmesine Engel Olması.551

Aktarma Etkisi.552

Yayılma Etkisi 552

Gerekçeli Kararın Tebliği.552

Temyiz Davasına Katılma 553

İ. Hükmü Veren Mahkemenin Temyiz Koşullarını Araştırması.556

Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Cevabı, Yargıtay Cumhuriyet

Başsavcılığının Görevi.558

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Tebliğnamesi .560

Yargıtayda Kabul Edilebilirlik Yönünden Yapılan Ön İnceleme565

III. TEMYİZ İNCELEMESİ.567

Duruşmalı İnceleme .568

Temyiz İncelemesinin Kapsamı.572

Temyizde İncelenecek Hususlar572

Temyizde Hukuki Denetim575

Temyiz İncelemesi Sonucunda Verilebilecek Kararlar 588

Temyiz İsteminin Esastan Reddi Kararı (Onama).590

Bozma Kararı 592

Düzelterek Onama Kararı (Islah).594

a) Genel Olarak .595

aa) Beraat, Düşme veya Sabit Cezaya Hükmetme.597

bb) Cezanın En Alt Derecesinin Uygulanması597

cc) Kanunun Madde Numarasının Yanlış Yazılması.597

dd) Sonradan Yürürlüğe Giren Kanun598

ee) Yaş Küçüklüğü599

ff) Cezada Artırım veya İndirim Yapılmasına İlişkin Hata .600

gg) TCK’nın 61. Maddesinin Uygulanmasında Hata 600

hh) Yargılama Gideri602

b) Hukuka Aykırılığın Düzeltilmesine İlişkin Yargıtay Kararları.603

Düşme Kararı 610

Yargıtay Kararının Gönderileceği Merci .613

Onama ve Islah Kararları.614

Bozma Kararları 614

 

İçindekiler 23

Yargıtayda Hükmün Açıklanması . 616

Aleyhe Değiştirme Yasağı 616

Hükmün Bozulmasının Diğer Sanıklara Etkisi 622

Açıklama 622

Yargıtay Kararları.627

Bozma Üzerine Yapılacak İşlemler . 644

Bozma Kararına Uyma . 645

Direnme Kararı647

YARGITAY CUMHURİYET BAŞSAVCISININ İTİRAZ YETKİSİ 651

Genel Olarak 652

İtiraz Yetkisi, Süresi, Şekli ve Mercii . 656

İtiraz Sebepleri. 659

Yargıtay Kararları . 662

KAYNAKÇA. 673