Yargıtay Kararları Işığında Kooperatif Ortaklarının Hakları, Yükümlülükleri ve Sorumlulukları

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ v

KISALTMALAR vii

İÇİNDEKİLER ix

GİRİŞ 1

BİRİNCİ BÖLÜM 

KOOPERATİF VE KOOPERATİFİN KURULMASI İŞLEMLERİ

§ 1. GENEL OLARAK KOOPERATİF 3

I.  Kooperatifin Tanımı ve Unsurları 3

A.  Kooperatifin Tanımı 3

B.  Kooperatifin Unsurları 4

1.  Kooperatifin Amacı 4

2.  Kooperatifin Amacına Ulaşmak İçin Kullanacağı Araçlar 7

a). Karşılıklı Yardım 7

b)  Dayanışma 7

c)  Kefalet 8

3.  Kooperatifin Kurucuları 8

4.  Değişir Ortaklık ve Değişir Sermaye 9

II.  Kooperatifin Hukuki Niteliği 9

III. Kooperatife İlişkin Davaların Hukuki Niteliği 12

§ 2. KOOPERATİFİN KURULMASI 14

I.  Genel Olarak 14

A.  Taşınmaz Mal Temliki 15

B.  Sermaye Miktarının Sınırlandırılamaması 15

C.  Kooperatifin Adı ve Unvanı 16

II.  Kooperatiflerde Ana Sözleşme 17

A.  Ana Sözleşmeye Konulacak Mecburi Hükümler 18

B.  Ana Sözleşmeye Konulacak İhtiyari Hükümler 19

C.  Yorumlayıcı Hükümler 19

III. Kuruluş İzni 20

IV. Tescil ve İlan 21

A.  Tescil ve İlana Konu Olacak Hususlar 23

B.  Tescil ve İlanın Hukuki Etkisi 23

İKİNCİ BÖLÜM 

KOOPERATİFİN ORTAKLARI

§ 3. KOOPERATİF ORTAKLARI BAKIMINDAN  GENEL 

İLKELER 25

I.  Açık Kapı İlkesi 25

II.  Kooperatifin Korunması İlkesi 27

III. Kişisel Katkı İlkesi 29

IV. Eşitlik İlkesi 29

§ 4. KOOPERATİFLERDE ORTAKLIK SIFATININ 

KAZANILMASI VE İSPATI 32

A.  Kurucu Ortaklık 32

B.  Kurulmuş Bir Kooperatife Sonradan Ortak Olma 33

1.  Ortaklığa Girme Şartları 33

a)  Medeni Hakları Kullanma Ehliyeti 33

b)  Yazılı Başvuru 36

c).  Kabul 36

aa.  Kabule Yetkili Organ 37

bb. Kabulün Süresi ve Şekli 38

cc.  Kabulden Kaçınılması 39

2.  Tüzel Kişilerin Ortaklığı 41

C.  Payın Devralınması Suretiyle Ortak Olma 42

D.  Miras Yoluyla Ortaklık 44

E.  Görev veya Hizmet Ya da Taşınmaz Mal veya İşletme 

Karşılığı Ortaklık 45

II.  Ortaklık Sıfatının İspatı - Ortaklık Senedi 45

A.  Ortaklık Senedinin İçerdiği Kayıtlar 46

B.  Ortaklık Senedinin Hukuki Niteliği 47

C.  Ortaklık Cüzdanı 48

§ 5. KOOPERATİFLERDE ORTAKLIK SIFATININ KAYBEDİLMESİ 48

I.  Ortaklıktan Çıkma ve Ortaklıktan Çıkarılma 48

A.  Ortaklıktan Çıkma 49

1.  Genel Olarak 49

2.  Ortaklıktan Çıkmanın Sınırlandırılması 51

3.  Bildirim Süresi ve Çıkma Zamanı 52

4.  Yönetim Kurulunun Ortaklıktan Çıkmayı Kabulden Kaçınması 53

B.  Ortaklıktan Çıkarılma (İhraç) 54

1.  Ortaklıktan Çıkarılmayı Gerektiren Sebepler 54

a)  Ana Sözleşmede Öngörülen Sebepler 54

b)  Parasal Yükümlülüklerini Yerine Getirmeyen 

Ortağın İhracı 56

2.  Ortaklıktan Çıkarılma Kararı 58

a)  Kararı Almaya Yetkili Organ 58

b)  Çıkarılma Kararının Alınması, Tutanağa ve 

Ortaklıklar Defterine Geçirilmesi 60

c)  Çıkarılma Kararının Tebliği 61

3.  Çıkarılmaya Karşı Ortağın Başvurabileceği Hukuki 

Yollar 63

a)  Yönetim Kurulunca Alınmış Ortaklıktan Çıkarma Kararına Karşı Genel Kurula İtiraz Yolu 63

b)  İtiraz Davası 65

4.  Çıkarılma Kararının Kesinleşmesi ve Ortağın Hukuki Durumu 66

a)  Kararın Kesinleşmesi 66

b)  Çıkarılma Kararı Kesinleşmeyen Ortağın Hukuki Durumu 67

II.  Ortağın Ölümü veya Ortaklığın Devredilmesi 68

III. Görev veya Hizmetin Sona Ermesi Yahut Taşınmazın veya İşletmenin Devredilmesi 69

IV. Kooperatiften Çıkan veya Çıkarılan Ortakla Hesaplaşma 

Süresi ve Yükümlülük 69

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 

KOOPERATİF ORTAKLARININ HAKLARI, YÜKÜMLÜLÜKLERİ ve SORUMLULUKLARI

§ 6. ORTAKLARIN HAKLARI 73

I.  Ortakların Katılma Hakları 73

A.  Genel Kurula Katılma Hakkı 73

1.  Genel Olarak 73

2.  Genel Kurula Katılma Hakkının Araştırılması ve Belgelenmesi 75

3.  Genel Kurula Katılma Hakkı Bulunmayanlar 75

B.  Oy Hakkı 77

1.  Oy Hakkının Özellikleri ve Hukuki Niteliği 77

2.  Oy Kullanamayacak Kimseler 79

a)  Oy Hakkından Yoksun Ortaklar 79

aa.  Genel Olarak 79

bb.  Yönetim Kurulu İbrasında Oy Kullanamayacak Ortaklar 80

cc.  Şahsi Bir İş veya Davanın Görüşülmesinde Oy Kullanamayacak Ortaklar 81

b)  Genel Kurula Katıldıkları Halde Oy Kullanamayacak Kişiler 82

3.  Mektupla Oy Kullanma 83

C.  Genel Kurulda Temsil Hakkı 84

1.  Genel Olarak 84

2.  Temsilci Olabilecek Kimseler 85

3.  Temsilin Kapsamı ve Sınırları 87

4.  Temsil Edilenin Talimatlarına Uyma 88

II.  Ortakların Koruyucu Hakları 89

A.  Bilgi Edinme Hakkı 89

1.  Genel Olarak 89

2.  Bilgi Edinme Hakkının Hukuki Niteliği 90

3. Bilgi Edinme Hakkının Kapsamı ve Kullanılması 90

B.  Ticari Defterleri ve Belgeleri İnceleme Hakkı 92

C.  İptal Davası Açma Hakkı 93

1.  İptal Davası Açmayı Gerektiren Haller 94

a) Kanuna Aykırılık 95

b)  Ana Sözleşmeye Aykırılık 96

c)  İyiniyet Esaslarına Aykırılık 96

2.  İptal Davası Açma Hakkı Olanlar 96

a)  Ortaklar 97

aa. Toplantıda Hazır Bulunan Ortaklar 97

bb.  Toplantıda Hazır Bulunsun veya Bulunmasın 

Dava Açabilecek Ortaklar 98

b)  Yönetim Kurulu 99

c)  Yönetim Kurulu Üyeleri ve Denetçiler 99

3.  İptal Davasında Davalı 99

4. İptal Davasına İlişkin Diğer Hükümler 100

a).  Dava Açma Süresi ve Davanın İlanı 100

b)  Teminat Talebi 102

c).  Görevli ve Yetkili Mahkeme 103

5.  İptal Davasının Sonuçları 103

D.  Sorumluluk Davası Açma Hakkı 104

1.  Genel Olarak 104

2.  Sorumluluk Davasının Tarafları 107

3.  Davaya Bakmakla Görevli ve Yetkili Mahkeme 108

4.  Sorumluluktan Kurtulma 108

a). Zamanaşımı 108

b). İbra 109

E.  Ortaklıktan Çıkma Hakkı 110

III. Ortakların Malvarlıksal Hakları 110

A.  Olumlu Gelir Gider Farkından Pay Alma Hakkı 110

B.  Tasfiye Artığından Pay Alma Hakkı 112

IV. Belirli Sayıda Ortağın Kullanabileceği Haklar 113

A.  Genel Kurulu Toplantıya Çağırma Hakkı 113

B.  Gündeme Madde Eklenmesini İsteme Hakkı 116

§ 7. ORTAKLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 119

I.  Sermaye Koyma Borcu 119

A.  Nakdi Sermayeye İlişkin Esaslar 119

B.  Ayni Sermaye 121

C.  Sermaye Koyma Borcunun Yerine Getirilmemesinin 

Sonuçları 121

II.  Aidat Ödeme Yükümlülüğü 122

III. Ek Ödeme Yükümlülüğü 123

A.  Ek Ödeme Yükümlülüğünün Hukuki Dayanağı 123

B.  Ek Ödeme Yükümlülüğünün Amacı ve Niteliği 124

C.  Ek Ödeme Yükümlülüğünün Şartları 126

D.  Ek Ödeme Yükümlülüğünün Miktarı ve Oranı 126

IV. Sır Saklama Yükümlülüğü 128

A.  Genel Olarak 128

B.  Sır Saklama Yükümlülüğünün Kapsamı 129

C.  Sır Saklama Yükümlülüğüne Aykırı Davranan Ortağa Uygulanacak Yaptırım 129

§ 8. ORTAKLARIN SORUMLUKLARI 131

I.  Genel Olarak 131

A.  Sınırsız Sorumluluk 132

B.  Sınırlı Sorumluluk 133

II.  Kooperatife Yeni Giren Ortakların Sorumluluğu 134

III. Kooperatifin İflası Halinde Sorumluluk 136

IV. Ortağın Ayrılmasından Sonra Sorumluluğu 137

V.  Kooperatifin Dağılmasından Sonra Sorumluluk 138

VI. Ortakların Şahsi Alacaklılarına Karşı Sorumluluğu 139

§ 9. SORUMLULUKTA SINIRLAMALAR VE  SORUMLULUK HÜKÜMLERİNİN DEĞİŞMESİ 140

I.  Sorumlulukta Geçerli Olmayan Sınırlamalar 140

II.  Sorumluluk Hükümlerinin Değişmesi 141

§ 10. SORUMLULUKTA ZAMANAŞIMI 143

SONUÇ 145

KAYNAKLAR 157