Cezalandırma, devlet için yalnızca bir yetki değil aynı zamanda bir görevdir. Devlet, ceza hukuku ve yaptırımlar aracılığıyla kişilerin temel hak ve özgürlüklerin korumasına hizmet etmektedir. Bu işlevin gereği gibi yerine getirilmemesi halinde ise cezasızlık sonucu ortaya çıkmaktadır.
Kasıtlı öldürmeler, işkence, darp, kamu görevlilerinin ihmalleri sonucu gerçekleşen ölüm ya da yaralanmalar cezasızlık olgusuna sıklıkla konu olmaktadır. Yaşam hakkı ile işkence ve kötü muamele yasağı ihlallerini oluşturan bu suçların etkili bir şekilde soruşturulması ve sorumluların cezalandırılması önünde engel teşkil eden mevzuat ile uygulama sorunları elinizdeki bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Delillerin toplanması ve değerlendirilmesi aşamasındaki aksaklıklar, nitelendirme sorunları, hükmün açıklanmasının geri bırakılması başta olmak üzere erteleme kurumlarının uygulanma biçimleri, af, zamanaşımı ve infaz düzenlemeleri cezasızlık sonucuna yol açan boyutlarıyla inceleme altına alınmaktadır.
Türk ulusal hukukuna özgülenmiş olan çalışma; mevcut hukuk sisteminde cezasızlık sonucu doğuran ya da bu yönde araç olarak kullanılan durum ve kurumları tespit etmeyi, devletin cezasızlıkla mücadele etme konusundaki anayasal yükümlülüğünün yerine getirilmesinde yol gösterici bir rol izlemeyi hedeflemektedir.
(Tanıtım Bülteninden)
Konu Başlıkları
Etkili Soruşturma Yükümlülüğü Cezasızlık Delillerin Toplanması, Değerlendirilmesi ve Nitelendirme Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Cezaların İnfazı
İçindekiler
Sunuş 5 Kısaltmalar 13 I. Bölüm ETKİLİ SORUŞTURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE CEZASIZLIK 1.1. Cezasızlık Kavramı 15 1.1.1. Tanımı, Kapsamı ve Sınırları 15 1.1.2. Sebepleri 20 1.1.3. Araçları 21 1.1.4. Cezasızlıkla Mücadele 23 1.2. Etkili Soruşturma Yükümlülüğü 26 1.2.1. Yaşam Hakkı, İşkence ve Kötü Muamele Yasağı 26 1.2.2. Devletin Negatif ve Pozitif Yükümlülükleri 28 1.2.2.1. Negatif Yükümlülük 29 1.2.2.2. Pozitif Yükümlülük 30 1.2.2.2.1. Koruma Pozitif Yükümlülüğü 30 1.2.2.2.2. Soruşturma Pozitif Yükümlülüğü 31 1.2.3. Yaşam Hakkı ile İşkence ve Kötü Muamele Yasağı Kapsamında Etkili Soruşturma Yükümlülüğü 32 1.2.3.1. Savunulabilir İddia 33 1.2.3.2. Etkili Soruşturma Yükümlülüğünün Kaynağı 34 1.2.3.3. Etkili Soruşturma Yükümlülüğünün Amacı ve Kapsamı 35 1.2.4. Etkili Soruşturma İlkeleri 39 1.2.4.1. Resen ve Derhal Başlatma 42 1.2.4.2. Bağımsızlık ve Tarafsızlık 43 1.2.4.3. Kamu Denetimi ve Etkili Katılım 45 1.2.4.4. Makul Hız ve Özen 47 1.2.4.5. Bir Bütün Olarak Etkili Yürütülme 49 1.2.4.6. Yaptırımın Caydırıcılığı/Giderim Sağlanması 50 1.3. Cezasızlık Tespiti ve Giderim Yolları 51 II. Bölüm DELİLLERİN TOPLANMASI, DEĞERLENDİRİLMESİ VE NİTELENDİRME 2.1. Tarafsızlığın Sağlanmasına İlişkin Sorunlar 61 2.2. Özel Soruşturma Usulleri 67 2.3. Soruşturmaya Yer Olmadığı Kararı 77 2.4. Delillerin Toplanması 78 2.4.1. Usuli Güvenceler 81 2.4.2. Tıbbi Deliller 82 2.4.3. Kamera Kayıtları ve Tanık Beyanları 85 2.4.4. Bilirkişi İncelemesi ve Keşif 88 2.4.5. Faillerin Tespiti 90 2.5. Delillerin Değerlendirilmesi 91 2.6. Nitelendirme 96 2.6.1. Anayasal Nitelendirme – İşkence ve Kötü Muamele Yasağı 99 2.6.1.1. İşkence – Yoğunluk ve Amaç Unsuru – 100 2.6.1.2. Eziyet 102 2.6.1.3. İnsan Haysiyetiyle Bağdaşmayan Muamele 103 2.6.2. Cezai Nitelendirme 103 2.6.2.1. İşkence 103 2.6.2.2. Eziyet 110 2.6.2.3. Zor Kullanma Yetkisinde Sınırın Aşılması 112 2.6.2.4. Kasten Yaralama 115 2.6.2.5. Görevi Kötüye Kullanma ve İhmal 117 2.6.2.6. Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar 118 2.6.2.7. Kötü Muamele 119 III. Bölüm YAPTIRIM 3.1. Sonuç Cezanın Belirlenmesi ve İndirim 121 3.2. Adli Para Cezası 123 3.3. Seçenek Yaptırımlara Çevirme 124 3.4. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 125 3.5. Erteleme 139 3.6. Zamanaşımı 141 3.7. Af 150 3.8. Uzlaşma 153 3.9. Cezaların İnfazı 155 3.10. Disiplin– Görevden Uzaklaştırma– Görevden İhraç 164 Sonuç 167 Kaynakça 173 Kavramlar Dizini 191
