İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULAMASI DANIŞTAY VE YARGITAY İÇTİHATLARI IŞIĞINDA Yaşar GÜÇLÜ - İdari Yargı Kararlarının Uygulanması Kitabında Yer Alan Konu Başlıkları -Genel Olarak İdari Yargı Sistemi - İdari Yargılama Safahatı Ve İdari Yargı Kararları - İdari Yargı Kararlarının Uygulanması - İdari Yargı Kararlarının Uygulanmamasının Sonuçları - İdari Yargı Kararını Yerine Getirmeyen İdarelerin Ve Kamu Görevlilerinin Karşılaşacağı Yaptırımlar İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm GENEL OLARAK İDARİ YARGI SİSTEMİ I. İDARİ YARGI 11 A. İdare ve Vergi Mahkemeleri 12 B. Bölge İdare Mahkemeleri 12 C. Danıştay 13 D. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 14 E. Sayıştay 15 II. İDARİ DAVA TÜRLERİ 15 A. İptal Davaları 15 B. Tam Yargı Davaları 20 1. İdari İşlemlerden Kaynaklanan Tam Yargı Davaları 22 2. İdari Eylemlerden Kaynaklanan Tam Yargı Davaları 23 C. İdari Sözleşmelerden Doğan Davalar 24 III. KISACA İDARİ YARGI SAFAHATI 25 IV. İDARİ YARGI KARARLARI 27 A. Yürütmenin Durdurulması Kararları 28 1. Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Niteliği 28 2. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilebilmesinin Şartları 29 a. İdari İşlemin Uygulanması Halinde Telafisi Güç veya İmkânsız Zararların Doğması 31 b. İdari İşlemin Açıkça Hukuka Aykırı Olması 31 c. Koşulların Birlikte Gerçekleşmesi 32 d. Yürütmenin Durdurulmasına İlişkin Karar Verilebilmesi İçin Sair Gereklilikler ve Karar 32 B. Ara Kararları 34 C. İptal Kararları 34 D. Tam Yargı Davalarında Verilen Kararlar 37 E. Dilekçenin Reddine İlişkin Kararlar 38 F. Davanın Reddine İlişkin Kararlar 42 1. Davanın Usulden Reddine İlişkin Kararlar 42 2. Davanın Esastan Reddine İlişkin Kararlar 43 G. Esasa İlişkin Kararlara Karşı Kanun Yoluna Gidilmesi Üzerine Verilen Kararlar 44 İkinci Bölüm İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI I. GENEL OLARAK 47 A. Yargı Kararlarının Uygulanma Usulü 49 B. İtiraz veya Kanun Yollarına Başvurulmuş Olmasının Kararın Uygulanmasına Etkisi 52 C. Davadan Feragat Edilmesinin İdari Yargı Kararlarının Uygulanma Sürecine Etkisi 56 D. Kararların Şümulü 58 1. Genel Düzenleyici İşlemlerin İptaline İlişkin Kararların Şümulü 59 a. Genel Düzenleyici İşlemlerin İptaline İlişkin Kararların Davada Taraf Olmayanlara Etkisi 59 b. Genel Düzenleyici İşlemin İptal Edilen Hükümlerine Göre İptal Kararından Önce Hakkında İşlem Tesis Edilmiş Olanların Durumu 60 2. Bireysel İşlemlerin İptaline İlişkin Kararların Şümulü 62 a. Davacının Halefinin İptal Kararından Etkilenmesi 62 b. Bireysel İşlemin İptaline İlişkin Kararın, Aynı Durumda Olmakla Birlikte Hakkında Tesis Edilen İşlemi Dava Etmemiş Olanlara Etkisi 67 II. İPTAL KARARLARININ UYGULANMASI 68 A. Genel Düzenleyici İşlemlere İlişkin İptal Kararlarının Uygulanması 68 1. Genel Düzenleyici İşlemlerin İptaline İlişkin Kararların Geriye Yürürlüğü 70 2. İptal Edilen Genel Düzenleyici İşleme Dayalı Bireysel İşlemlerin Sıhhati 74 3. Genel Düzenleyici İşlemin İptaline İlişkin Kararların Uygulanma Süresi 76 4. Genel Düzenleyici İşlemlerin İptaline İlişkin Kararların Şümulü 77 5. Genel Düzenleyici İşlemlerin İptaline İlişkin Kararların Uygulanmasından Vazgeçilmesi 77 B. Bireysel İşlemlere İlişkin İptal Kararlarının Uygulanması 78 1. Bireysel İşlemlerle İlgili İptal Kararlarının Uygulanma Süresi 79 2. Davaya Konu İşlemden Sonra Tesis Edilen İşlemlerin İlk Davaya Etkisi 81 a. İdarece Re’sen Tesis Edilen İşlemlerin İlk Davaya Etkisi 81 i. İptal Edilen İşleme Bağlı Olarak Tesis Edilen İşlemlerin İptal Kararı Karşısındaki Durumu 81 ii. Açılmış Bulunan İptal Davasında Verilen Yürütmenin Durdurulması Kararı Uygulandıktan Sonra Davacı Hakkında Tesis Edilen İşlemlerin Davanın Sonunda Verilen İptal Kararı Karşısındaki Durumu 87 b. Davacının İradesinin İdari Yargı Kararlarının Uygulanmasına Etkisi 92 i. Davacının Açtığı İptal Davasından sonra Kendi İsteğiyle Tesis Ettirdiği İşlemlerin Davada Verilen İptal Kararının Uygulanmasına Etkisi 92 ii. Davacının Yargı Kararının Uygulanmasından Vazgeçmesi 99 4. Atama İşleminin İptaline İlişkin Kararların Uygulanmasında Dolu Kadronun Boşaltılması ve Boş Kadrolara Atama Yapılabilecek Haller 102 5. İptal Kararları Üzerine Kamu Görevlilerinin Özlük ve Mali Haklarının İadesi 110 6. İptal Kararı Üzerine Davacıya Yapılmış Olan Ödemelerin İptal Kararının Bozulması Üzerine Geri Alınıp Alınamayacağı 118 7. Durum Tespiti Şeklindeki İptal Kararlarının Uygulanması 124 C. İdari İşlemin Usule Uygun Tesis Edilmemesi Nedeniyle Verilen İptal Kararlarının Uygulanması 126 D. İptal Kararlarının Uygulanmasında Hukuki veya Fiili İmkânsızlık 129 III. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARININ UYGULANMASI 135 IV. TAM YARGI DAVALARINDA VERİLEN KARARLARIN UYGULANMASI 142 V. VERGİ MAHKEMESİ KARARLARININ UYGULANMASI 144 VI. KANUN YOLLARINA BAŞVURU ÜZERİNE VERİLEN KARARLARIN UYGULANMASI 164 A. İtiraz/Temiz Merciince Verilecek Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Uygulanması 165 1. İtiraz/Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilebilmesinin Şartları 165 2. Temyiz/İtiraz Aşamasında Verilen Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Geçerlilik Süresi 167 3. Davanın Reddine İlişkin Kararlarla İlgili Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Uygulanması 167 4. İptal Kararlarına Yönelik Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Uygulanması 169 B. Davanın Reddi Yönündeki Kararların Bozulmasına İlişkin Kararların Uygulanması 170 C. İptal Kararlarının Bozulmasına İlişkin Kararların Uygulanması 175 1. İdarenin Uymak Zorunda Olduğu Bozma Kararları 175 2. İdarenin Uymasının Takdire Bağlı Olduğu Bozma Kararları 177 VII. ARA KARARLARININ UYGULANMASI 178 Üçüncü Bölüm YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASININ SONUÇLARI I. İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASI HALLERİ 181 A. Kararın Hiç Uygulanmaması 181 B. Kararın Geç Uygulanması 181 C. Kararın Eksik Uygulanması veya Gereği Gibi Uygulanmaması 184 D. Kararın Şeklen Uygulanması 185 II. YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASINDA İDARENİN SORUMLULUĞU 188 A. İdarenin İdari Yargı Kararlarından Doğan Sorumluluk Halleri 191 1. Tazmin Edilecek Zararlar 192 a. Maddi Tazminat 192 b. Manevi Tazminat 198 B. Yargı Kararını Uygulamaması Nedeniyle İdarenin Tazminata Mahkum Edilmiş Olmasının Yargı Kararını Uygulama Yükümlülüğüne Etkisi 208 C. Yargı Kararlarının Uygulanmaması Nedeniyle Açılacak Tazminat Davalarından Önce İdari Başvuru Zorunluluğu 209 D. Yargı Kararların Uygulanmamasından Dolayı Davacıların Kararın Uygulanması İçin İdareye Başvurularında ve Açılacak Davalarda Zamanaşımı 212 E. Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Doğan İdari Uyuşmazlıklarda Görevli ve Yetkili Mahkeme 224 III. YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASINDA KAMU GÖREVLİLERİNİN SORUMLULUĞU 227 A. Kamu Görevlilerinin Hukuki Sorumluluğu 227 1. Tazmin sorumluluğu 227 2. Kamu Görevlilerinin Yargı Kararlarının Uygulanmaması Nedeniyle İdarenin Ödemek Zorunda Kaldığı Tazminatlardan Dolayı Sorumluluğu (Rücu Sorumluluğu) 243 3. Yargı Kararlarının Uygulanmaması Nedeniyle Kamu Görevlilerine Karşı Açılacak Davalarda Görevli Yargı Yeri 248 B. Kamu Görevlilerinin Cezai Sorumluluğu 249 1. İdari Yargı Kararlarını Uygulamama Fiilinin Türk Ceza Kanununda Karşılığı 249 2. Amirin Yazılı Emrinin Ceza Sorumluluğuna Etkisi 257 3. 4483 Sayılı Kanunun İdari Yargı Kararlarını Uygulamayan Kamu Görevlilerine Uygulanması 259 4. İdari Yargı Kararının Uygulanmaması Nedeniyle Mahkum Olunan Cezanın Memuriyetin Devamına Etkisi 260 C. Kamu Görevlilerinin Disiplin Sorumluluğu 261 D. Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Dolayı Bakanların Sorumluluğu 262 Kaynakça 267
