Adli Belge İncelemeleri

Doç. Dr. Yasin ATAÇ

 

İÇİNDEKİLER

 

İKİNCİ BASKI İÇİN ÖNSÖZ  7

ÖNSÖZ VE TEŞEKKÜR  9

İÇİNDEKİLER  11

RESİM, ÇİZELGE VE ŞEKİLLER DİZİNİ 19

 

BİRİNCİ BÖLÜM

EL YAZISI İNCELEMESİ

 

1.1. GİRİŞ . 23

1.2. YAZININ TANIMI VE TARİHÇESİ. 25

1.2.1. Yazının Tanımı 26

1.1.2. Yazının Tarihçesi  27

1.3. YAZIM TARZLARI 30

1.3.1. Büyük Harf Yazısı . 30

1.3.2. Küçük Harf Yazısı . 31

1.3.3. Bağlantılı Yazı (El Yazısı). 32

1.3.4. Rakamlar 34

1.4. EL YAZISININ NİTELİKLERİ. 35

1.4.1. Yazının Yapısal Nitelikleri. 37

1.4.2. Yazının Kişiye Özgü Nitelikleri 39

1.5. YAZANI BELLİ OLMAYAN YAZININ AİDİYET TESPİTİ . 40

1.5.1. Samimi Yazılar . 42

1.5.2. Huzurda Alınmış Mukayese Yazılar 43

1.6. YAZININ TASNİFİ  45

1.7. DEĞİŞTİRME GAYRETİ İÇERİSİNDE YAZILAN YAZILAR. 46

1.8. İKİZLERİN EL YAZISI  49

1.9. EL YAZISININ ADLİ BİLİMLERDE İLK KULLANIMI. 51

1.10. YAZILARIN KARŞILAŞTIRILMASI VE KANAAT BEYANI . 53

1.11. EL YAZISI KARŞILAŞTIRMALARINDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR . 55

1.12. BÖLÜM KAYNAKÇASI . 57

 

12 İçindekiler

 

İKİNCİ BÖLÜM

İMZA İNCELEMESİ

 

2.1. İMZANIN ÖNEMİ59

2.2. İMZANIN TANIMI .61

2.3. İMZANIN YAPISI.63

2.4. YASALARIMIZDA İMZA .65

2.4.1. Soyadı Kanunu . 66

2.4.2. Türk Borçlar Kanunu  67

2.4.3. Türk Ticaret Kanunu. 68

2.4.4. Noterlik Kanunu . 68

2.4.5. İcra İflas Kanunu. 69

2.5. İMZANIN KANUNİ UNSURLARI .70

2.6. ORİJİNAL İMZALAR VE ÖZELLİKLERİ 71

2.7. GERÇEK İMZALARIN KALİGRAFİK ÖZELLİKLERİ.72

2.7.1. İşleklik . 72

2.7.2. Süreklilik. 73

2.7.3. Tutarlılık . 74

2.7.4. Gerçek İmzaların Kaligrafisini Etkileyen Faktörler 74

2.7.4.1. Yaşlılık ve Hastalık  74

2.7.4.1.1. Yaşlılığın İmza Üzerindeki Etkileri.75

2.7.4.1.2. Hastalıkların İmza Üzerindeki Etkileri.76

2.7.4.1.2.1. Nörolojik Hastalıklar. 76

2.7.4.1.2.2. Kas ve Eklem Hastalıkları 76

2.7.4.1.2.3. Psikolojik ve Duygusal

 

Durumların Etkisi . 77

2.7.4.2. Zaman Farkı 77

2.7.4.3. Eğitim Seviyesi 78

2.7.4.4. Günlük Olaylar ve Sosyal-Psikolojik Durumlar . 79

2.7.4.5. Özen Göstermeme . 79

2.8. İMZALARIN ANALİZİNDE DİKKATE ALINACAK FAKTÖRLER .80

2.9. İMZA SAHTECİLİĞİ TÜRLERİ VE SAHTELİK ARIZALARI.81

2.9.1. Sahte İmzaların Oluşturuluş Süreci  81

2.9.2. İmza Sahteciliği Türleri. 83

2.9.2.1. Üsten Kopya Usulü İle İmza Sahteciliği 85

2.9.2.1.1. Doğrudan Doğruya Üzerinden Gitme. 86

2.9.2.1.2. Karbon Kâğıdı Kullanılarak Atılan Sahte

İmzalar86

 

İçindekiler 13

 

2.9.2.1.3. Kopya Kâğıdı Kullanılarak Atılan Sahte

İmzalar . 86

2.9.2.1.4. Referans Çizgiler Kullanılarak Atılan Sahte

İmzalar . 86

2.9.2.2. Bakarak Kopya Usulü ile İmza Sahteciliği. 88

2.9.2.3. Serbest Taklit Usulü ile İmza Sahteciliği. 89

2.9.2.4. İmzalı Pul Nakli ile Sahtecilik:. 90

2.9.2.5. Bilgisayar Yardımıyla Oluşturulan Sahte İmzalar . 91

2.9.2.6. Uydurma Sahte İmzalar  92

2.9.2.7. Yetki Aşımıyla İmza  93

2.10. İMZA KARŞILAŞTIRMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR. 94

2.11. SAHTE İMZALARIN TESPİT EDİLMESİ. 94

2.12. İNCELEME KONUSU (ŞÜPHELİ) OLAN GERÇEK İMZALAR  96

2.12.1. Hatırlanamayan İmzalar  97

2.12.2. Hileyle Elde Edilen İmzalar  98

2.12.3. İnkâr Kastı İle Atılı Bulunan İmzalar. 98

2.13. İMZANIN İNCELEME AŞAMALARI 99

2.14. İMZA ATAN KİŞİLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR . 100

2.15. BÖLÜM KAYNAKÇASI . 104

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

 

KÂĞIDIN YAPISI VE İNCELEME YÖNTEMLERİ

 

3.1. KÂĞIDIN GÜNLÜK YAŞAMDA KULLANIMI VE ÖNEMİ  107

3.2. KÂĞIDIN TANIMI VE YAPISI  108

3.2.1. Kâğıdın Tanımı . 108

3.2.2. Kâğıdın Ham Maddesi 111

3.3. KÂĞIDIN YAPIMI  112

3.3.1. Kâğıt Hamuru. 112

3.3.1.1. Mekanik Odun Hamuru Üretimi  112

3.3.1.2. Kimyasal Odun Hamuru Üretimi 113

3.3.1.3. Yarı Kimyasal Odun Hamuru Üretimi. 113

3.4. KÂĞIT YAPIMINDA KULLANILAN YARDIMCI MADDELER 114

3.5. KÂĞIDIN FABRİKADA YAPIMI . 115

3.6. KÂĞIDIN ADLİ BİLİMLER AÇISINDAN ÖNEMİ . 115

3.7. BÖLÜM KAYNAKÇASI . 116

 

14 İçindekiler

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KÂĞIT FİZİĞİ

 

4.1 KÂĞIT ANALİZİNİN ADLİ BİLİMLERDEKİ ÖNEMİ: ÖZELLİKLER, TESTLER VE

UYGULAMALAR .119

4.1.1. Mikrografi Nedir?. 120

4.1.2. Kâğıt Analizinde Mikrografinin Rolü. 120

4.2. BELGEYİ TAHRİP ETMEYEN FİZİKSEL ÖZELLİKLER .121

4.2.1. Yapısal Özellikler  121

4.2.1.1. Gramaj (m2

 

Ağırlık) 122

4.2.1.2. Kalınlık, Yoğunluk ve Hacimlilik. 122

4.2.1.3. Yüzey Düzgünlüğü  123

4.2.1.4. Hava Geçirgenliği . 124

4.2.1.5. Rutubet İçeriği 124

4.2.1.6. Boyutsal Kararlılık. 125

4.2.1.7. Formasyon 125

4.2.1.8. İki Yüzlülük . 125

4.2.1.9. Yapısal Düzensizlik 125

4.2.2. Kâğıdın Optik Özellikleri. 126

4.2.2.1. Beyazlık  126

4.2.2.2. Opaklık . 127

4.2.2.3. Parlaklık 127

4.3. BELGEYİ TAHRİP EDEN FİZİKSEL ÖZELLİKLER128

4.3.1. Yırtılma Direnci  128

4.3.2. Yırtılma indisi . 129

4.3.3. Patlama Direnci 129

4.3.4. Çekme Direnci, Kopma Uzunluğu ve Gerilme  130

4.3.4.1. Yaş Çekme Direnci 131

4.3.5. Çift Katlama Direnci . 132

4.4. BÖLÜM KAYNAKÇASI .133

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

 

BELGELERDE KULLANILAN TEMEL GÜVENLİK UNSURLARI

 

5.1. GÜVENLİ BELGELER: KİMLİK DOĞRULAMA VE SAHTECİLİK ÖNLEME 135

5.2. BELGELERDE UYGULANAN TEMEL GÜVENLİK UNSURLARI .136

5.3. GÜVENLİK UNSURLARININ TEMEL NİTELİKLERİ .138

5.4. GÜVENLİ KÂĞIT140

 

İçindekiler 15

5.5. ÜRETİM ESNASINDA KÂĞIDA EKLENEN GÜVENLİK UNSURLARI . 142

5.5.1. Flüoresans Özelliği. 142

5.5.2. Kılcal lifler  144

5.5.2.1. Renkli Kılcal Lifler. 144

5.5.2.2. Flüoresans Veren Kılcal Lifleri 146

5.5.3. Planşetler (Konfetti)  146

5.5.4. Filigran. 147

5.5.5. Emniyet Şeridi (Teli)  149

5.6. BÖLÜM KAYNAKÇASI . 151

 

ALTINCI BÖLÜM

BELGE İNCELEMESİNDE KULLANILAN

TEMEL IŞIK KAYNAKLARI VE CİHAZLAR

 

6.1. BELGELERDE GÜVENLİK UNSURLARININ İNCELENMESİ . 153

6.2. BELGE İNCELEMESİNDE KULLANILAN TEMEL IŞIK KAYNAKLARI İLE

YAPILAN İNCELEME 154

6.2.1. Üstten Uygulanan Işık 154

6.2.2. Yatay Işık 155

6.2.3. Alttan Gelen Işık  155

6.2.4. Ultraviyole (UV) Işık. 156

6.3. BELGE İNCELEMESİNDE KULLANILAN TEMEL CİHAZLAR. 158

6.3.1. Birinci Kontrol Seviyesi. 159

6.3.2. Birinci Kontrol Seviyesindeki Bir Belgenin İncelenmesi. 159

6.3.2.1. Katlanabilir Lup. 160

6.3.2.2. UV- Lamba . 160

6.3.2.3. Küçük Pens. 161

6.3.2.4. 3M Lamba 162

6.3.2.5. Mühür Mukayese Şablonu. 163

6.3.2.6. Taşınabilir Optik Aletler . 163

6.3.3. İkinci Kontrol Seviyesi 164

6.3.3.1. Doküman İnceleme Cihazları . 165

6.3.3.2. Masa Stereo Makroskobu 166

6.3.4. Üçüncü Kontrol Seviyesi  167

 

YEDİNCİ BÖLÜM

TEMEL SAHTECİLİK

 

7.1. ADLİ BELGE İNCELEMESİNDE TEKNOLOJİK DÖNÜŞÜM: SAHTECİLİK

YÖNTEMLERİ VE MÜCADELE STRATEJİLERİ . 169

7.2. SAHTE BELGELERİN KULLANIM ALANLARI VE AMAÇLARI  171

 

16 İçindekiler

7.3. BELGE NEDİR?172

7.3.1. Belgenin Hukuki Tanımları . 173

7.3.2. 5237 Sayılı Yasa Gerekçesinde Belge (TCK 204)  174

7.3.3. Belgenin Unsurları 176

7.3.4. Belge Türleri. 177

7.3.4.1. Resmî Belgeler 178

7.3.4.2. Özel Belgeler . 179

7.3.4.3. Resmî Belge Hükmündeki Özel Belgeler. 179

7.4. SAHTECİLİK 181

7.4.1. Bütünüyle Yapılan Sahtecilik 183

7.4.2. Kısmi Sahtecilik  186

7.4.2.1. İlave Suretiyle Yapılan Sahtecilik 188

7.4.2.2. Sürşarj Yöntemiyle Yapılan Sahtecilik  190

7.4.2.3. Silme. 191

7.4.2.3.1. Fiziksel Silme  192

7.4.2.3.2. Kimyasal Silme 193

7.4.2.4. Fotoğraf Değişikliği. 194

7.4.2.5. Karalama  197

7.4.2.6. Lekeleme  197

7.4.2.7. Yırtma ve yakma. 198

7.4.3. Kısmi Sahteciliğin Yapılış Amaçları . 198

7.4.3.1. Zaman Yönünden . 199

7.4.3.2. Anlam Yönünden 199

7.4.3.3. Değer Yönünden  199

7.4.3.4. Fotoğraf Değişikliği Yönünden . 199

7.4.4. Diğer Sahtecilik Çeşitleri: . 200

7.4.4.1. Uydurma Suretiyle Oluşturulan Belgeler . 200

7.4.4.2. Hayalî Belgeler . 201

7.4.4.3. Kamuflaj Belgeler . 201

7.4.4.4. Sahte Belgelere İstinaden Alınan Belgeler . 203

7.5. SAHTECİLİĞİN YASAL BOYUTU204

7.6. BÖLÜM KAYNAKÇISI.207

 

İçindekiler 17

 

SEKİZİNCİ BÖLÜM

MÜHÜR VE KAŞE SAHTECİLİĞİ

 

8.1. MÜHÜRLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ VE KULLANIM ALANLARI 209

8.1.1. Resmȋ Mührün Tanımı . 210

8.1.3. Mühür Standardının Tespiti. 211

8.1.4. Mührün Standart Özellikleri  212

8.1.4.1. Tek Satırlı Mühür Ölçüleri Dökümü . 212

8.1.4.2. İki Satırlı Mühür Ölçüleri Dökümü . 213

8.1.4.3. Üç Satırlı Mühür Ölçüleri Dökümü. 213

8.2. MÜHÜR KAŞE İZİ İNCELEME YÖNTEMLERİ  214

8.2.1. Milimetrik Mesafelerin Ölçülmesi Suretiyle İnceleme  215

8.2.2. Üst Üste Çakıştırmak Suretiyle İnceleme. 216

8.2.3. Soğuk Mühür İncelemesi. 217

8.3. MÜHÜR VE KAŞE ARASINDAKİ TEMEL AYIRT EDİCİ FARKLILIKLAR 219

8.3.1. Kullanım Alanı ve Amacı  219

8.3.2. Yasal Geçerlilik. 219

8.3.3. Malzeme ve Şekil. 219

8.4.4. Tasarım ve Görünüm. 219

8.4.5. Uygulama Şekli  220

8.4.6. Resmiyet Derecesi . 220

 

DOKUZUNCU BÖLÜM

İĞFAL (ALDATMA) KABİLİYETİ

 

9.1. İĞFAL KABİLİYETİ: SAHTECİLİK SUÇUNUN TEMEL UNSURU VE HUKUKİ

DEĞERLENDİRMESİ  221

9.2. İĞFAL (ALDATMA) KABİLİYETİ. 222

9.2.1. TCK Madde Gerekçesi İğfal (TCK 204) . 223

9.3. İĞFAL KABİLİYETİNİN TESPİTİ 224

9.3.1. İğfal Kabiliyetine Genel Bakış. 224

9.3.2. İğfal Kabiliyetinin Unsurları . 225

9.3.2.1. Uzman Kişi/Kurum Tarafından Belirlenme Şartı  226

9.3.2.2. İşlenen Suç Türünün Değişeceği Hususu . 229

9.3.2.3. Objektif Kriterlere Dayandırılarak Karar Verilmesi

Gerektiği  230

9.3.2.4. İğfal Kabiliyetinin Kim Tarafından Tespit Edileceği

Hususu . 232

 

18 İçindekiler

 

ONUNCU BÖLÜM

BİLİRKİŞİ

 

10.1. BİLİRKİŞİ TANIMI235

10.2. BİLİRKİŞİNİN TAŞIMASI GEREKEN ETİK İLKELERİ 235

10.3. BİLİRKİŞİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ .236

10.4. BİLİRKİŞİLİK BAŞVURUSU VE KABUL ŞARTLARI237

10.5. BİLİRKİŞİ GÖREVLENDİRİLMESİ .238

10.5.1. Bilirkişinin Görev Alanının Belirlenmesi ve Bilirkişiye Bilgi

Verilmesi  238

10.5.2. Bilirkişinin Görev Süresi . 239

10.5.3. Bilirkişinin Bildirim ve Çekinme Yükümlülüğü 239

10.5.4. Bilirkişinin Yetkileri. 240

10.6. BİLİRKİŞİ RAPORUNDA BULUNMASI GEREKEN HUSUSLAR.240

10.7. BİLİRKİŞİNİN OY VE GÖRÜŞÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ242

10.8. BİLİRKİŞİ GİDER VE ÜCRETİ .243

 

ON BİRİNCİ BÖLÜM

 

DELİLLERİN TOPLANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

 

11.1. DELİLİN BÜTÜNLÜĞÜNÜN SAĞLANMASI 245

11.2. HUKUKİ GEREKLİLİKLERİN KARŞILANMASI 246

11.3. FİZİKSEL KORUMA247

11.4. BELGELERİN BELGELENMESİ .248

11.5. ETİK VE PROFESYONELLİK.249

11.6. EĞİTİM VE UZMANLIK 250