İÇİNDEKİLER ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 İMAR PLANI ÖRNEKLERİ 15 KISALTMALAR 17 GİRİŞ 19 BİRİNCİ KISIM İMAR HUKUKU §1. İMAR HUKUKUNUN KAYNAKLARI 21 I. ASIL KAYNAKLAR 21 A. Anayasa 21 B. Kanunlar 23 C. Düzenleyici İşlemler 24 1. Kanun Hükmünde Kararnameler 24 2. Yönetmelikler 25 3. İmar Planları 25 4. Diğer Düzenleyici İşlemler 26 II. YARDIMCI KAYNAKLAR 26 A. Yargı Kararları 26 B. Doktrin 26 §2. MEKÂNSAL PLANLAR 27 I. MEKÂNSAL PLAN ÇEŞİTLERİ 27 A. Mekânsal Strateji Planı 28 B. Çevre Düzeni Planı 29 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 29 C. İmar Planları 29 1. Nazım İmar Planı 30 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 30
8 2. Uygulama İmar Planı 32 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 33 3. Diğer İmar Planları 37 a. Koruma Amaçlı İmar Planı 37 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 37 b. Revizyon İmar Planı 38 c. İlave İmar Planı 39 d. Mevzi İmar Planı 39 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 39 II. MEKÂNSAL PLANLAMA KADEMELERİ VE İLİŞKİLERİ 40 A. Planlar Hiyerarşisi 40 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 43 B. Planlar Hiyerarşisi Kuralının Hukuki Sonuçları 44 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 46 §3. İMAR PLANLARI 49 I. İMAR PLANLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE NORMLAR HİYERARŞİSİNDEKİ YERİ 49 A. İmar Planlarının Hukuki Niteliği 49 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 50 B. İmar Planlarının Normlar Hiyerarşisindeki Yeri 50 II. İMAR PLANLARININ HAZIRLANMASI VE YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 52 A. İmar Planı Yapma Zorunluluğu 52 B. Planlama Öncesi Yapılması Gerekenler 53 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 55 C. İmar Planı Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler 57 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 59 D. İmar Planı Yapma Yetkisi 60 1. İmar Planı Yapımında Genel Yetki 60 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 62 2. İmar Planı Yapımında Özel Yetki 63 a. Büyükşehir Belediyelerinin Yetkileri 63 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 64 b. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Yetkileri 64 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 66 E. İmar Planlarının Özel Hukuk Kişilerine Hazırlattırılması 67
9 III. İMAR PLANLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 68 A. İdare Açısından Doğurduğu Hukuki Sonuçlar 68 1. Alt Kademe Planların Üst Kademe Planlara Uygun Hale Getirilmesi 68 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 70 2. İmar Programı Hazırlanması ve Kamulaştırmaların Yapılması 70 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 72 3. İmar Denetim Görevi 73 a. Büyükşehir Belediyelerinin Denetim Yetkisi 74 b. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Denetim Yetkisi 75 B. Menfaati Etkilenenler Açısından Doğurduğu Hukuki Sonuçlar 75 1. İmar Durum Belgesi Alma Hakkı 76 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 76 2. İtiraz ve Dava Hakkı 78 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 81 IV. İMAR PLANLARININ DEĞİŞTİRİLMESİ VE REVİZYONU 83 A. İmar Planlarını Değiştirme İhtiyacı ve Kamu Yararı İlkesi 83 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 85 B. İmar Planı Revizyonu 87 C. İlave İmar Planı 87 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 87 D. İmar Planı Değişikliği 88 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 89 E. İmar Planı Revizyonu/Değişikliklerinde Yetki ve Usul 91 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 91 F. İmar Planı Revizyonu/Değişikliklerinde Kazanılmış Hak Sorunu 92 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 95 §4. İFRAZ VE TEVHİD İŞLEMLERİ 97 I. İFRAZ VE TEVHİD KAVRAMLARI 97 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 100 II. İFRAZ VE TEVHİD İŞLEMLERİNDE YETKİ VE USUL 101 III. İFRAZ VE TEVHİD İŞLEMLERİNE İLİŞKİN GENEL İLKE VE ESASLAR 102 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 104
10 IV. ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞÜYU) DAVASI 105 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 105 §5. PARSELASYON: ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ 107 I. PARSELASYON KAVRAMI 107 II. PARSELASYON YAPMA YETKİSİ 112 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 116 III. PARSELASYON HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 116 A. Düzenleme Alanının Belirlenmesi 116 B. İfraz ve Tevhid İşlemleri 117 C. Tapu Kayıtlarının ve Haritalarının Elde Edilmesi 117 D. Haritaların Revizyonu ve Müktesep Hakların Tespiti 117 E. Korunması Gereken Yapıların Belirlenmesi 118 F. Uygulama Haritalarının Hazırlanması 118 G. İmar Adalarının Numaralandırılması. 118 H. Adaların Araziye Aplikasyonu 118 İ. Ada Köşelerinin Arazide Belirtilmesi 119 J. Yapı ve Tesislerin Korunması 119 K. Yapı Adalarının Kesin Boyutlarının Tespiti 119 IV. PARSELASYON PLANLARININ HAZIRLANMASI, ONAYLANMASI VE YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 120 A. Parselasyon Planlarının Düzenlenmesi 120 B. Parselasyon Planlarının Onaylanması ve Yürürlüğe Girmesi 120 V. DÜZENLEME ORTAKLIK PAYI (DOP UYGULAMASI) 122 A. Düzenleme Ortaklık Payının Tanımı, Amacı ve Tespiti 122 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 124 B. Aynı Yerde İkinci Kez Düzenleme Yapılabilmesi 124 C. Aynı Yerden İkinci Kez Düzenleme Ortaklık Payı Alınamaması 125 D. Düzenleme Ortaklık Payının Başka Amaçla Kullanılamaması 125 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 126 E. Düzenleme Ortaklık Payı – Kamulaştırma İlişkisi ve Trampa Yapma Yetkisi 127 VI. KAMU TESİS ARSALARINA TAHSİS (KOP UYGULAMASI) 128 VII. PARSELASYONDA EŞİTLİK İLKESİ 130
11 §6. İMAR HUKUKUNDA KAMULAŞTIRMA 133 I. KAMULAŞTIRMAYA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 133 II. İMAR KANUNUNDA KAMULAŞTIRMA UYGULAMALARI 136 A. Umumi Kamu Hizmetlerine Ayrılan Yerlerde 136 B. Kamu Tesis Arsalarına Tahsis Edilen Yerlerde 137 C. Cephe Hattının Gerisinde Kalan Yerlerde 137 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 138 III. İMAR HUKUKUNDA KAMULAŞTIRMANIN ÖZELLİKLERİ 139 A. İmar Planlarına Uygun Olma 139 B. Kamu Yararı Kararına Gerek Olmaması 140 C. Kamulaştırma Bedelinin Tespitinde Arazideki Değer Artışının Dikkate Alınmaması 141 D. Kamulaştırma Bedelinin Trampa Yoluyla Karşılanması 141 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 142 E. Kamulaştırma İşlemine Karşı Açılacak Davalarda İmar Planının İptal Davasına Konu Edilebilmesi 143 F. Kamulaştırılan Taşınmazın Emlak Vergilerinin İdarece Ödenmesi 143 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 144 IV. KAMULAŞTIRMADAN ARTA KALAN KISIMLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 144 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 145 V. KAMULAŞTIRMASIZ EL ATMA 146 A. Hukuka Uygun Kamulaştırmasız El Atma 147 B. Hukuka Aykırı Kamulaştırmasız El Atma 148 C. Hukuka Aykırı Kamulaştırmasız El Atmaya Karşı Yargısal Başvuru İmkânları 149 1. Uzlaşma Usulüne Başvurma Zorunluluğu. 152 2. Dava Açma Süresi ve Görevli Yargı Yeri 153 §7. YAPI YAPMA VE KULLANMA ESASLARI 155 I. YAPI KAVRAMI 155 II. YAPI RUHSATI 155 A. Yapı Ruhsatı Alınmasını Gerektiren Yapılar 155 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 157 B. Yapı Ruhsatı Gerektirmeyen Yapılar 158 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 159
12 C. Ruhsat Müddeti ve Ruhsatın Yenilenmesi 161 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 163 D. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Ait Yapılar 164 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 165 E. Geçici Yapı İzni 165 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 166 F. Yapı Yaparken Alınması Gereken Tedbirler 167 1. İnşaat, Tamirat ve Bahçe Düzenlemesi ile İlgili Tedbirler 167 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 168 2. Bina Ön Cephe Hattı ile Yol Arası ve Zeminin Kazılması 168 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 169 III. YAPI KULLANMA İZNİ 169 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 171 §8. RUHSATSIZ YAPILAR VE İMAR YAPTIRIMLARI 173 I. RUHSATSIZ YAPI KAVRAMI 173 II. RUHSATSIZ YAPILARA UYGULANACAK YAPTIRIMLAR 174 A. İdari Yaptırımlar 175 1. İnşaatın Durdurulması ve Yıkım Kararı 175 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 178 2. Yıkım Kararlarının Uygulanmaması Sorunu 180 3. İmar Para Cezaları 182 a. İmar Para Cezalarının Hukuki Niteliği ve Uygulanacak İlkeler 182 b. İmar Para Cezasını Gerektiren Haller 184 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 187 c. Para Cezasının İadesi, Tekerrür ve Ağırlaştırıcı Nedenler 189 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 193 4. İdari Yaptırımlara Karşı Başvurulabilecek Yargısal Yollar 193 B. Cezai Yaptırımlar 195 §9. İMAR KİRLİLİĞİNE NEDEN OLMA SUÇU 197 I. RUHSATSIZ YA DA RUHSATA AYKIRI BİNA YAPMA YA DA YAPTIRMA SUÇU TCK m. 184/1 200 A. Tipiklik 200 1. Maddî Unsurlar 200 a. Bina 201 i. Bina Kavramına Yer Yönünden Sınır 204
13 b. Yapı Ruhsatiyesi Alınmadan veya Ruhsata Aykırı Olarak 208 i. Yapı Ruhsatiyesi Alma Zorunluluğu 209 ii. Verilen Ruhsata Aykırılık 211 iii. Yapmak veya Yaptırmak 211 2. Manevî Unsur: Kast 216 B. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 216 C. Teşebbüs 217 D. İçtima 217 E. Kişisel Cezasızlık Sebebi 218 II. RUHSATSIZ ŞANTİYEYE ELEKTRİK, SU VEYA TELEFON BAĞLANTISI YAPMAK 219 A. Tipiklik 220 1. Maddî Unsurlar 220 a. Yapı Ruhsatiyesi Olmadan Başlatılan İnşaatlar Dolayısıyla Kurulan Şantiyeler 220 b. Elektrik, Su veya Telefon Bağlantısı Yapılmasına Müsaade Etmek ve Müsaade Eden Kişi 222 2. Manevî Unsur: Kast 223 B. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 224 C. Teşebbüs 224 III. İZİNSİZ YAPILARDA SINAİ FAALİYETİN İCRASINA MÜSAADE ETMEK 224 A. Tipiklik 225 1. Maddî Unsur 225 a. Yapı Kullanma İzni Alınmamış Bina(lar) 225 b. Herhangi Bir Sınai Faaliyetin İcrasına Müsaade Eden. 226 i. Sınai Faaliyet Nedir? 226 ii. Sınai Faaliyet İcrasına Müsaade Etmeye Yetkili Olanlar 229 iii. Sınai Faaliyetin İcrası 232 2. Manevî Unsur 232 B. Hukuka Aykırılık ve Kusurluluk 232 C. Teşebbüs 233
14 İKİNCİ KISIM KENTSEL DÖNÜŞÜM HUKUKU §1. BELEDİYE KANUNUNDA KENTSEL DÖNÜŞÜM 237 I. KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARI 241 II. KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANI İLAN ETME YETKİSİ 241 III. KENTSEL DÖNÜŞÜM ALANLARINDA İMAR İŞLERİ 242 IV. YAPILARIN BOŞALTILMASI, YIKIM VE KAMULAŞTIRMADA ANLAŞMA SAĞLANMASI 243 V. İNŞAATLARIN YAPIMI VE ALTYAPI HARCAMALARI 243 VI. KENTSEL DÖNÜŞÜM İŞLEMLERİNE KARŞI AÇILABİLECEK DAVALAR 244 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 246 §2. AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ KAPSAMINDA KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI 247 I. AFET RİSKİ ALTINDAKİ ALANLARIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ HAKKINDA KANUNUN GENEL ESASLARI 247 A. Rezerv Yapı Alanlarının Tespiti 248 B. Riskli Alanların Tespiti 250 C. Riskli Yapılar 253 1. Riskli Yapı Tespit Talebi ve Tespite Yetkili Merciler 253 2. Riskli Yapı Tespit Raporuna İtiraz 255 3. Tasarrufların Kısıtlanması 256 4. Riskli Yapıların Yıktırılması ya da Güçlendirilmesi 257 5. Uygulama Alanındaki Taşınmaz Maliklerinin Hakları 258 6. Bir Parselde Birden Fazla Yapı Bulunması 260 7. Taşınmazlar Üzerindeki Ayni ve Şahsi Hakların Durumu. 261 8. Tapusuz veya Kaçak Yapılar 262 9. Yapılacak Yardımlar: Kira ve Faiz Desteği 263 II. DAVA AÇMA HAKKI 264 Konu ile İlgili Örnek Yargı Kararları 267 YARARLANILAN KAYNAKLAR 269
