Yatların Hukuki Durumu ve Deniz Turizmi

Doç. Dr. Hacı KARA

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ9

İÇİNDEKİLER .11

KISALTMALAR.23

BİRİNCİ BÖLÜM

YATLARIN HUKUKİ DURUMU

GİRİŞ .27

1. YATLARA DAİR YASAL DÜZENLEME .27

KANUNLAR.27

TÜRK TİCARET KANUNU .27

TURİZMİ TEŞVİK KANUNU 28

III. TÜRK ULUSLARARASI GEMİ SİCİLİ KANUNU .29

LİMANLAR KANUNU .29

KABOTAJ KANUNU30

DENİZDE CAN VE MAL KORUMA HAKKINDA KANUN31

VII. KARASULARI KANUNU31

VIII. DENİZ İŞ KANUNU.33

ÇEVRE KANUNU33

HARÇLAR KANUNU .34

DİĞER MEVZUAT.35

YÖNETMELİKLER VE TEBLİĞLER36

YÖNETMELİKLER.36

Deniz Turizmi Yönetmeliği 36

Turizmi Teşvik Kanununun Cezai Hükümlerinin Uygulanması Hakkında

Yönetmelik 37

Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Yönetmeliği37

Limanlar Yönetmeliği 39

Sefer Bölgeleri Yönetmeliği.40

Gemilerin Teknik Yönetmeliği .40

Tersane, Tekne İmal ve Çekek Yeri Hakkında Yönetmelik.40

 

12 İçindekiler

TEBLİĞLER 41

Deniz Turizmi Yönetmeliği Uygulama Tebliği . 41

Turizmi Teşvik Kanunu Hükümleri Uyarınca Verilen İdari Para

Cezalarının Tebligatının Elektronik Ortamda Yapılmasına İlişkin Tebliğ . 41

 

İKİNCİ BÖLÜM

YATLARLA İLGİLİ DAVALARDA

GÖREV VE YETKİ

 

2. YATLARLA İLGİLİ DAVALARDA MAHKEMENİN GÖREV VE YETKİSİ.43

GÖREVLİ MAHKEME 43

YETKİLİ MAHKEME. 47

DAVALININ İKAMETGÂHI MAHKEMESİ 47

YATIN SİCİLE KAYITLI OLDUĞU YER MAHKEMESİNİN YETKİSİ 47

III. GEMİLERİN İHTİYATİ HACZİ BAKIMINDAN YETKİ 47

Dava Açılmadan Önce. 47

Türk Bayraklı Gemiler Hakkında 47

Yabancı Bayraklı Gemiler Hakkında. 48

Dava Açıldıktan Sonra. 49

İhtiyati Hacze İtiraz Edilmişse . 49

Tenfiz Davası Hakkında. 49

Haksız Tedbire Dair Tazminat Davası Hakkında 49

TİCARİ DAVALARDA ARABULUCULUK 50

GENEL OLARAK. 50

TİCARİ DAVALARDA DAVA ŞARTI OLARAK ZORUNLU ARABULUCULUK . 51

Arabuluculuğa Dair Hükümler 51

Ticari Davalarda Arabuluculuk Usulü 51

Dava Açmada Arabuluculuk Şartı 51

Arabulucunun Belirlenmesi. 51

Arabuluculuk Süresi 52

Arabuluculuğun Hak Düşürücü ve Zamanaşımı Sürelerine Etkisi 52

 

İçindekiler 13

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

 

YAT, YAT LİMANLARI VE YATLARIN SİCİLE TESCİLİ

 

3. YATLA İLGİLİ HUSUSLAR 55

YATIN TANIMI, NİTELİKLERİ VE TÜRLERİ 55

TANIMI .55

YATIN NİTELİKLERİ VE UNSURLARI57

Yatlar, gemilerde bulunması gereken unsurlara sahip olmalıdır.57

a) Suda Hareket Gerektiren Bir Amaca Tahsis Edilmiş Olma .57

b) Yüzme Özelliğine Sahip Bulunma.57

c) Pek Küçük Olmamalıdır57

Ticari olsun veya olmasın gezinti ve spor amacıyla kullanılmalıdır .58

Yatlar Kanunlarda sayılan özelliklere sahip olmalıdır. .58

a) Yat Belirli Niteliklere Sahip Olarak İnşa Edilmelidir58

b) Taşıyacağı Yolcu Sayısı Belirlenen Miktardan Fazla Olmamalıdır.58

c) Sefer Yapacağı Mesafeye Uyumlu Olmalıdır59

III. TÜRLERİ 60

DENİZ TURİZMİ ARAÇLARI60

KRUVAZİYER GEMİLER 60

GÜNÜBİRLİK GEZİ TEKNELERİ .61

III. DALABİLİR DENİZ TURİZMİ ARACI.62

DİĞER DENİZ TURİZMİ ARAÇLARI .62

Özel Deniz Turizmi Araçları .62

Turizm Amaçlı Su Altı ve Su Üstü Faaliyet Araçları 63

YAT İŞLETMECİLİĞİ .63

YATLARIN KABOTAJ HAKLARI .63

SİGORTA ZORUNLULUĞU.65

a) Deniz Turizmi İşletmeleri Sorumluluk Sigortası 65

b) Liman Sorumluluk Sigortası 66

c) TTK 1259’uncu Madde Uyarınca Yolcu Gemileri Bakımından Zorunlu

Sorumluluk Sigortası.66

4. YAT LİMANLARI.67

ÜÇ ÇIPALI YAT LİMANLARININ TAŞIYACAKLARI NİTELİKLER .67

DÖRT ÇIPALI YAT LİMANLARININ TAŞIYACAKLARI NİTELİKLER.68

BEŞ ÇIPALI YAT LİMANLARININ TAŞIYACAKLARI NİTELİKLER68

 

14 İçindekiler

5. YATLARIN SİCİLE TESCİLİ 69

TESCİL HAKKINDA 69

YAT SİCİLİ. 70

TÜRK GEMİ SİCİLLERİNE VE BAĞLAMA KÜTÜĞÜNE TESCİL 71

Milli Gemi Siciline Tescil . 71

a) Yatların Sicile Tescili 72

aa) Tescil İşlemi 72

bb) Tescili Mümkün Olmayan Yatlar. 73

cc) Gemi Sicil Müdürlerinin Kararlarına İtiraz 73

b) Gemi Siciline Tescile Bağlı Karineler 74

c) Yatın Tescili ve Türk Bayrağı Çekme Hakkı 74

Uluslararası Gemi Siciline Tescil . 75

a) Genel Olarak . 75

b) TUGSic’e Tescil 76

c) TUGSic’e Kayıtlı Yatlardan Harç Alınması 77

d) TUGSic’e Kayıtlı Gemilerde Gemi Adamı İstihdamı . 77

aa) Gemi Adamlarının Uyruğu 77

bb) Gemi Adamlarının Sosyal Güvenliği ve Çalışma Şartları . 78

cc) Yabancı Uyruklu Gemi Adamlarının Ülkeye Giriş-Çıkış ve

Konaklamaları. 79

dd) Gemi Adamlarının Ücretlerine Uygulanan Vergi. 79

e) TUGSic’e Kayıtlı Gemilerin Sigortası 79

f) TUGSic’e Dair Mali Hükümler 80

Yapı Hâlindeki Gemilere Özgü Sicil . 82

Bağlama Kütüğüne Tescili. 83

Tanımı . 84

Hukuki Niteliği. 84

Bağlama Kütüğüne Kayıtlı Yatların Bayrak Çekmesi 85

YABANCI SİCİLLERE TESCİL. 85

Genel Olarak 85

Yabancı Milli (Birinci) Gemi Sicilleri 87

a) Almanya 87

b) İngiltere 87

c) Norveç 89

 

İçindekiler 15

Yabancı Kolay Bayrak Gemi Sicilleri 90

a) Kolay-Elverişli Bayrak Siciline Tescil 91

b) Elverişli Bayrak Sicilinin Seçimindeki Etkenler.92

c) Kolay Bayrak Gemi Sicilleri93

aa) ABD (Delaware Eyaleti) Yat Tescili.93

bb) Alman Uluslararası Gemi Sicili (GIS).93

bb) Panama Bayraklı Yat Tescili .95

cc) Malta Gemi Siciline Tescil 95

dd) Lüksemburg Gemi Sicili96

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

 

YATLARIN MÜLKİYETİNİ KAZANMA VE YAT İPOTEĞİ

 

6. YATLARIN MÜLKİYETİ VE MÜLKİYETE DAİR SINIRLAMALAR .99

MÜLKİYETİN KAZANILMASI 99

MÜLKİYETİN ASLEN KAZANILMASI .99

MÜLKİYETİN ZAMANAŞIMI İLE KAZANILMASI 99

Olağan Zamanaşımı İle Kazanma.99

Olağanüstü Zamanaşımı İle Kazanma100

Mülkiyeti Devren Kazanma .101

YATLARIN MÜLKİYETİNİN KAYBI.102

YATIN ZIYAI.102

YATIN TERK EDİLMESİ.102

III. ZAMANAŞIMININ SONA ERMESİ 103

YATIN İCRADAN ALINMASI .103

Genel Olarak .103

İcradan Satın Alınan Yatlar Hakkında 104

YAT REHNİ104

YATLARIN SİCİLE KAYITLI OLUP-OLMAMASINA GÖRE 104

Sicile Kayıtlı Olmayan Yatlar104

Sicile Kayıtlı Olan Yatlar.105

KANUNDAN YA DA SÖZLEŞMEDEN DOĞAN REHİN HAKKI105

Kanundan Kaynaklanan Rehin Hakkı.105

Tersane Sahibinin Kanuni İpotek Hakkı .105

Tanımı .105

 

16 İçindekiler

Kapsamı 106

Süresi 107

Tersane Sahiplerinin Sırası . 108

Gemi Alacaklısı Hakkı 108

Gemi Alacaklısı Kavramı . 108

Gemi Alacaklısı Hakkı veren Alacaklar 110

Sözleşmeden Kaynaklanan Rehin Hakkı . 111

Gemi-Yat İpoteği . 111

Özellikleri 111

Niteliği 111

Kurulması . 112

Şekli . 112

Tescili. 112

Tescil Edilecek Hususlar 113

İpoteğin Türleri. 113

İpoteğin Teminat Altına Aldığı Alacak. 114

İpoteğin Kapsamı 114

Genel Olarak 114

Kiralanmış Olan Gemideki İpoteğin Kapsamı. 115

Birden Çok Gemi ve Gemi Payı Üzerindeki İpoteğin Kapsamı 115

İpotekli Gemide Sigorta tazminatı 115

Gemi ipoteğinin sigortacıya bildirilmesi 116

Sigortacının Malike Ödeme Yapması . 117

iii. Sigortacının Borcundan Kurtulması . 117

İpoteğin Hükümleri 118

Alacağın Muaccel Olmasından Önce . 118

1) Malik Aleyhine . 118

2) Üçüncü Kişiler Aleyhine 119

Alacağın muaccel olmasından sonra 119

Gemi İpoteğinin Devri ve Değiştirilmesi . 120

İpoteğin Devri 120

İpoteğin Değiştirilmesi. 121

1) İpoteğin İçeriğinin Değiştirilmesi 121

2) İpoteğin Derecesinin Değiştirilmesi 122

3) İpoteğe Konu Alacağın Yerine Başka Bir Alacağın

Konulması. 122

 

İçindekiler 17

Gemi İpoteğinin Sona Ermesi122

Alacağın Sona Ermesi .122

Alacaklının Feragat Etmesi .123

iii. Alacaklı ve Malik ya da Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının

Aynı Kişide Birleşmesi.123

Birlikte Gemi İpoteğinde Malikin Alacaklıya Ödemede

Bulunması 123

Geminin İcra Yoluyla Paraya Çevrilmesi .124

Alacaklının Gemi Malikine Karşı Sahip Olduğu

Talep Hakkının Zamanaşımına Uğraması .124

vii. Tarafların Anlaşması.124

viii. İpoteğin süresinin dolması .125

1) Mahkemece İpoteğin Düşmesine Karar verilmesi 125

a) Alacaklının Belli Olmaması Hâlinde .125

b) Paranın Tevdii Hâlinde 125

Geminin Türk Bayrağını Çekme Hakkını Kaybetmesi125

İpotekli Borcun Gemi Malikinin Onayı Olmaksızın

Başkasına Nakli.126

YAPI HÂLİNDEKİ YATLARDA İPOTEK KURULMASI .126

KONUSU .126

KURULMASI 126

III. KAPSAMI.126

DERECESİ 127

7. YATLARLA İLGİLİ SÖZLEŞMELER .127

YAT İNŞA SÖZLEŞMESİ127

HUKUKİ NİTELİĞİ VE TANIMI 127

TİP İNŞA SÖZLEŞMELERİ .128

YAT SATIŞ SÖZLEŞMESİ 129

TÜRK GEMİ SİCİLİNE KAYITLI YATLARIN SATIŞI .129

BAĞLAMA KÜTÜĞÜNE KAYITLI YATLARIN SATIŞI129

III. YABANCI GEMİ SİCİLİNE KAYITLI YATLARIN SATIŞI130

YAT KİRA SÖZLEŞMESİ131

GENEL OLARAK .131

YABANCI BAYRAKLI YATIN KİRAYA VERİLMESİ131

BAĞLAMA SÖZLEŞMESİ132

 

18 İçindekiler

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

DENİZ TURİZMİ

 

8. DENİZ TURİZMİNİN DÜZENLENMESİ 135

GENEL OLARAK 135

TANIMI 135

KAPSAMI 136

9. PASAPORTLA İGİLİ DÜZENLEME.136

TANIMLAR . 136

PASAPORT 136

E-PASAPORT. 137

PASAPORT ÇEŞİTLERİ . 138

TÜRK VATANDAŞLARINA VERİLECEK PASAPORTLAR 138

YABANCILARA MAHSUS DAMGALI PASAPORTLAR. 140

PASAPORT YERİNE GEÇEN BELGELER 141

PASAPORTSUZ VEYA VESİKASIZ GELEN KİŞİLERE YAPILACAK İŞLEMLER 141

11. VİZE VE İKAMET İZNİ .142

VİZE . 142

VİZE UYGULAMASININ GEREKÇELERİ. 142

YABANCILARA VİZE VERMEYE YETKİLİ MAKAMLAR . 143

III. VİZE ÇEŞİTLERİ 144

1- GİRİŞ VİZESİ  144

2- DÖNÜŞ VİZESİ. 144

3- MÜTEADDİT GİRİŞ VİZESİ 144

4- TRANSİT VİZESİ . 144

5- ÇIKIŞ VİZESİ. 144

6- SCHENGEN VİZESİ . 144

VİZE ZORUNLULUĞU, VİZE BAŞVURUSU VE YETKİLİ MAKAMLAR 145

YABANCILARIN VİZE ALMADAN TÜRKİYE'YE GİRMESİ 145

SINIR KAPILARINDA VERİLEN VİZELER 146

VII. VİZE VERİLMEYECEK YABANCILAR 146

VIII. VİZENİN İPTALİ . 147

İKAMET İZNİ. 147

YABANCILARIN TÜRKİYE'DE İKÂMETİ . 147

İKAMET İZNİ ÇEŞİTLERİ. 148

 

İçindekiler 19

III. YABANCILARIN İKAMET İZNİ BAŞVURUSU 148

İKAMET İZNİNDEN MUAF OLAN YABANCILAR 149

SINIRDIŞI EDİLME151

1- TÜRK VATANDAŞLARI151

2- YABANCILAR151

a) Yabancıların Sınır Dışı Edilme Nedenleri151

b) Sınır dışı etme kararı alınmayacaklar.152

TÜRKİYE'YE GİRİŞİ YASAK KİŞİLER .152

10. YATLARIN SEYİR ESASLARI.153

YATLARIN GÜMRÜKTEN TÜRK LİMANLARINA GİRİŞİ VE

TÜRK KARASULARINDA SEYRİ 153

GÜMRÜKTEN LİMANLARA GİRİŞ İŞLEMLERİ .153

SAĞLIK DENETİMLERİNİN YAPILMASI .153

III. LİMAN GİRİŞ VE ÇIKIŞ İŞLEMLERİ 153

TÜRK LİMANLARI ARASINDA DOLAŞMA .155

YABANCI BAYRAKLI YATLARIN TÜRKİYE’DE KALIŞ SÜRELERİ 156

 

ALTINCI BÖLÜM

KAPTAN VE DİĞER GEMİADAMLARI

 

12. YATLARDA ÇALIŞAN GEMİADAMLARI159

UYGULANACAK HÜKÜMLER VE TANIMLAR159

UYGULANACAK HÜKÜMLER .159

Deniz İş Kanunu.159

Türk Borçlar Kanunu .160

Türk Ticaret Kanunun Gemi adamlarına Dair Hükümleri 161

TANIMLAR 162

Gemi162

İşveren 162

Kaptan ve Gemi adamı164

a) Kaptan ve Gemi adamı 164

b) Yat Sınıfı Gemi adamları Yeterliklerinin Şartları.165

aa) Yat Kaptanı (149 GT) .165

bb) Yat kaptanı (499 GT) .166

cc) Yat kaptanı (Sınırsız)167

İŞVEREN VEKİLİ167

 

20 İçindekiler

HİZMET SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE TÜRLERİ. 168

TANIMI. 168

TÜRLERİ 170

Belirsiz Süreli Hizmet Sözleşmesi 170

Belirli Süreli Hizmet Sözleşmesi 170

Belirli Süre İçin Yapılmış Hizmet Sözleşmesi 171

Belirli Sefer İçin Yapılmış Hizmet Sözleşmesi 171

III. HİZMET SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE SONUÇLARI 172

Hizmet Sözleşmesinin Haklı Nedenle (Bildirimsiz) Feshi. 172

İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Haklı Nedenle Fesih . 172

Gemi adamı Tarafından Haklı Nedenle Fesih 173

İşveren, İşveren Vekili veya Gemi Adamı Tarafından Bildirimsiz

Fesih (Haklı Nedenle Fesih). 173

Hizmet Sözleşmesinin Kendiliğinden Sona Ermesi 174

Gemi Mülkiyetinin Devrinin Hizmet Sözleşmesine 174

Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesinde Bildirim ve Sonuçları. 174

Feshin Bildirilmesi . 174

Fesihte İhbar Süreleri 175

İhbar Tazminatı . 176

Kıdem Tazminatı . 176

Çalışma Belgesi. 180

Sözleşmenin Sona Ermesinde Yurda İade. 181

Hizmet Sözleşmesinin Yurtdışında Sone Ermesi 181

Yurt İçine İade Zorunluluğu. 182

Yabancı Gemi Adamının İadesi 182

HİZMET SÖZLEŞMESİNİN ŞARTLARI . 182

ÇALIŞMA SÜRESİ 182

İş Süresi 182

Fazla Çalışma 183

ÇALIŞMA ÜCRETİ 185

Ücret ve Avans 185

Ücretten Kesinti Yapılması 187

Ücret Kesintisi . 187

Zarar Karşılığı Kesinti. 187

 

İçindekiler 21

III. İAŞE VE İKAMET 188

İaşe188

İkamet.188

İZİN HAKKI 188

Yıllık Ücretli İzin.188

Hafta Tatili Ücreti190

Genel Tatil.191

DENİZ İŞ HUKUKU DAVALARI .191

GÖREV 191

İş Mahkemeleri .191

Asliye Hukuk Mahkemeleri .193

Asliye Ticaret Mahkemeleri 195

YETKİLİ MAHKEME201

III. DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUK .201

SOSYAL GÜVENLİK KURULUŞUNA BAŞVURMA.201

EK-I: TURİZMİ TEŞVİK KANUNU .205

EK-II: DENİZ TURİZMİ YÖNETMELİĞİ 241

KAVRAM DİZİNİ.273

KAYNAKÇA 277

– KİTAPLAR .277

– MAKALELER .281

– İNTERNET KAYNAKLARI .282