Yeni Vakıflar Hukuku

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Beşinci Baskıya Önsöz 7
Dördüncü Baskıya Önsöz 9
Üçüncü Baskıya Önsöz 11
İkinci Baskıya Önsöz 13
Önsöz 15
Birinci Bölüm
VAKIFLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER
1. VAKIFLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER 25
1.1. Vakıf Nedir, Vakıfların ve Örgütlenme Özgürlüğünün Ulusal ve Uluslararası Dayanakları 25
1.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 25
1.1.2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 25
1.1.3. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 26
1.2. Dernek Nedir 29
1.3. Vakıfla Dernek Arasındaki Başlıca Farklar 30
1.4. Vakıflarla İlgili Bazı Kavramlar 31
1.4.1. Gerçek Kişi 31
1.4.2. Tüzel Kişi 32
1.4.3. Yeterli Mal Varlığı/Uygun Mal Varlığı 33
1.4.4. Amaca Özgülemek 34
1.5. Vakıf Çeşitleri 34
1.6. Vakıflarla İlgili Bazı Tanımlamalar 35
İkinci Bölüm
VAKFIN KURULUŞU, TÜZEL KİŞİLİĞİ VE MAL VARLIĞI
2. VAKFIN KURULUŞU, TÜZEL KİŞİLİĞİ VE MAL VARLIĞI 39
2.1. Vakıflar Nasıl Kurulur 39
2.1.1. Sağlar Arası İşlem ile Vakıf Kurulması 40
2.1.2. Ölüme Bağlı Tasarruf (Vasiyetname veya Miras Sözleşmesi) Yolu ile Vakıf Kurulması 43
2.2. Vakfın Tescili/Tüzel Kişilik Kazanması, Kuruluş ile Tüzel Kişilik Kazanma Arasındaki Ayırım, Tescile Yetkili ve Görevli Mahkeme 47
2.2.1. Tescili Talep Edecekler, Tescile Yetkili ve Görevli Mahkeme 49
2.3. Vakıf Kurmaktan Dönme (Cayma/Rücu), Tescil Kararına İtiraz (Kararın Temyizi) 49
2.4. Merkezi Sicile Tescil ve Resmî Gazetede İlan 52
2.5. Vakıf Kuruluşunda Özgülenecek Mal Varlığı, Bunun Asgari Miktarları ve Özgülenen Mal Varlığının Vakfın Mülkiyetine Geçmesi 56
2.6. Ölüme Bağlı Tasarrufla Kurulan Vakfın Miras Bırakanın Borçlarından Sorumluluğu, Mirasçıların ve Alacaklıların Dava Hakkı 60
2.6.1. Vakıf Kuruluşunun (Tasarrufun) İptali, Vasiyetnamenin (Miras Sözleşmesinin) İptali ve Tenkis (Davaları) 61
2.6.1.1. Vakıf Kuruluşunun (Tasarrufun) İptali (Davası) 61
2.6.1.2. Vasiyetnamenin (Miras Sözleşmesinin) İptali ve Tenkis (Davaları) 63
2.7. Vakıf Malları ve Zilyetlikle Bunları Edinme 64
2.8. Yabancıların Vakıf Kurma Hakkı 65
2.9. Vakıf Mallarının Kamulaştırılması ve Vakıf Mallarının Haczedilebilmesi 66
Üçüncü Bölüm
VAKFIN TEMEL BELGESİ “RESMİ SENET”
3. VAKFIN TEMEL BELGESİ “RESMİ SENET” 67
3.1. Resmi Senet/Vakıf Senedi Nedir 67
3.2. Bir Resmi Senette Bulunması Gereken Asgari Bilgiler 67
3.3. Örnek Bir Resmi Senet Kalıbı Nasıl Olmalıdır 68
3.4. Vakıf Merkezi Kavramı, Belirlenmesi ve Vakıf Merkezi Olamayacak Yerler 69
3.5. Vakıf Resmi Senedindeki Noksanlıklar ve Bunların Giderilmesi 70
3.6. Vakıf Resmi Senet Değişikliği, Yönetimin, Yönetim Şeklinin (Vakıf Örgütü ve İşleyiş Şekli), Amacın ve Malların Değiştirilmesi 71
3.6.1. Yönetimin Değiştirilmesi 75
3.6.1.1. Yöneticilerin Değiştirilmesi 75
3.6.1.1.1. Yöneticilerin Mahkeme Kararı ile Görevden Alınması 75
3.6.1.1.2. Yöneticilerin Olağan Yolla Değiştirilmesi 83
3.6.1.2. Yönetimin, İdare/Yönetim Şeklinin, İşlevinin ve Örgütün Değiştirilmesi 83
3.6.2. Amacın ve Malların Değiştirilmesi 114
3.6.2.1. Amacın Değiştirilmesi 115
3.6.2.2. Malların Değiştirilmesi 119
3.6.3. Seçimle Vakıf Yönetim Organlarında Görev Alanların Mal Bildiriminde Bulunması 122
Dördüncü Bölüm
VAKFIN ORGANLARI, OLUŞUMU VE İŞLEYİŞİ
4. VAKFIN ORGANLARI, OLUŞUMU VE İŞLEYİŞİ 125
4.1. Vakfın Organları ve Zorunlu Organ 125
4.2. Karar Organı Türleri 131
4.3. Karar Organının Görevleri, Belirlenmesi, Toplantı ve Karar Nisapları/Yeter Sayıları 132
4.3.1. Karar Organının Görevleri 132
4.3.2. Karar Organının Belirlenmesi 133
4.3.3. Karar Organının Toplantı ve Karar Nisapları/Yeter Sayıları 133
4.4. Yönetim Organının Türleri 134
4.5. Yönetim Organının Görevleri, Belirlenmesi, Toplantı ve Karar Nisapları/Yeter Sayıları 134
4.5.1. Yönetim Organının Görevleri 134
4.5.2. Yönetim Organının Belirlenmesi 136
4.5.3. Yönetim Organının Toplantı ve Karar Nisapları/Yeter Sayıları 138
4.6. Denetçiler veya Denetim Organı, Görevleri, Belirlenmesi 138
4.7. Diğer Organlar 139
4.8. İdare Personeli, Şube ve Temsilcilikler 139
4.8.1. Şube ve Temsilcilikler 139
Beşinci Bölüm
VAKFIN GELİRLERİ, MALİ İŞLEMLERİ,
DEFTER VE KAYITLARI
5. VAKFIN GELİRLERİ, MALİ İŞLEMLERİ, DEFTER VE KAYITLARI 143
5.1. Vakfın Gelirleri 143
5.2. Kuruluş Mal Varlığı, Mal Varlığı ve Gelir Arasındaki Farklar 144
5.3. Bağış ve Yardım Toplama ve Arasındaki Farklar 144
5.3.1. Bağış ve Hukuku 145
5.3.2. Yardım ve Hukuku 151
5.3.2.1. İzin Almadan Yardım Toplama 158
5.4. Vakfın Muhasebesi, İdari ve Mali Defter ve Kayıtları, Beyanname (Yıllık Rapor) Verme Yükümlülüğü ve Bildirimler 159
5.4.1. Vakfın Muhasebesi, İdari ve Mali Defter ve Kayıtları 159
5.4.1.1. Vakıfların Kasasında Bulunacak Nakit Miktarı 162
5.4.2. Vakfın Beyanname (Yıllık Rapor) Verme Yükümlülüğü ve Bildirimler 162
Altıncı Bölüm
VAKIF ORTAKLIK VE İŞLETMELERİ
6. VAKIF ORTAKLIK VE İŞLETMELERİ 165
6.1. Vakıfların Ticari Faaliyetleri 165
6.2. Vakıfların Ortaklıkları 166
6.3. Ticari İşletme ve İktisadi İşletme Kavramları 167
6.4. Vakıf İktisadi İşletmesi 169
6.5. Vakıf İktisadi İşletmesinin Kuruluşu, Organları, İşleyişi 171
6.6. Vakıf Özel Öğretim/Eğitim Kurumları 172
6.7. Vakıf Yurtları, Pansiyonları ve Lokalleri 173
6.8. Vakıf Sandıkları 179
6.9. Vakıflarda Süreli ve Süresiz Yayınlar 179
Yedinci Bölüm
VAKIFLARIN VE İKTİSADİ İŞLETMELERİNİN
VERGİSEL KONUMLARI
7. VAKIFLARIN VE İKTİSADİ İŞLETMELERİNİN VERGİSEL KONUMLARI 185
7.1. Vakıfların Vergisel Konumları 185
7.1.1. Vakıfların Vergi Mükellefiyeti 185
7.1.2. Vakıfların Yapacakları Ödemeler Üzerinden Gelir Vergisi Kesintisi 185
7.1.3. Vakıflara Ait Gayrimenkul Sermaye İradının Vergilendirilmesi 185
7.1.3.1. Vakıflara Ait Gayrimenkullerin Kiralanmasının KDV Karşısındaki Durumu 186
7.1.3.2. Diğer Mal ve Hakların Kiralanması İşlemlerinin KDV Karşısındaki Durumu 186
7.1.4. Vakıflara ait Gayrimenkullerin Kiralanmasına İlişkin Düzenlenen Kira Sözleşmelerinin Damga Vergisi Karşısındaki Durumu 187
7.1.5. Vakıfların Tasarruflarını Bankada Değerlendirmesi Sonucunda Elde Ettiği Menkul Sermaye İratlarından Tevkifat Yapılması 187
7.1.6. Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Vakıflara Yapılan Bağışların Gelir Vergisi Bakımından Durumu 188
7.1.6.1. Bağışa Konu Olacak Mallar ve Bağışın Niteliği 188
7.1.6.2. Bağışı Yapanlarca Düzenlenecek Belgenin Niteliği 188
7.1.6.3. Vakıflarca Düzenlenecek Belge 189
7.1.6.4. Kayıt Düzeni ve Beyannamelerde Gösterim 189
7.1.6.4.1. Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Vakıflara Yapılan Bağışların KDV Bakımından Durumu 189
7.1.7. Cumhurbaşkanınca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflara Yapılacak Bağış ve Yardımların İndirilmesi 189
7.2. Vakıflara Ait İktisadi İşletmelerin Vergisel Konumları 190
7.2.1. Vakıf İktisadi İşletmelerinin Vergi Mükellefiyeti 190
7.2.2. Yükümlülükler 191
7.2.2.1. Beyanname Verme ve Verginin Ödenmesi 191
7.2.3. Yabancı Vakıflara Ait iktisadi İşletmelerin Vergilendirilmesi 191
7.2.4. İktisadi İşletmelerinin Karlarının Vakfa Aktarımı 192
7.3. Cumhurbaşkanı Kararıyla Vakıflara Vergi Muafiyeti Tanınması 192
7.3.1. Vakfa Vergi Muafiyeti Tanınabilmesi İçin Gereken Hususlar 194
7.3.2. Vergi Muafiyetinden Yararlanmada Usul 195
7.3.3. Faaliyet Konusu 196
7.3.4. Faaliyet Süresi 196
7.3.5. Defter Tutma 197
7.3.6. Mal Varlığı ve Yıllık Gelir 197
7.3.7. Gelirin Harcanma Şekli 197
7.3.8. Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıfların Yükümlülükleri 198
7.3.9. Cumhurbaşkanınca Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflara Sağlanan Vergisel Avantajlar 200
7.3.9.1. KDV İstisnası 200
7.3.9.2. Veraset ve İntikal Vergisi Muafiyeti 201
7.3.9.3. Emlak Vergisi Muafiyeti 201
7.3.9.4. Harç İstisnası 202
7.3.9.5. Damga Vergisi İstisnası 202
7.3.10. Cumhurbaşkanınca Vakıflara Tanınan Vergi Muafiyetinin Kaldırılması 202
7.3.11. Vergi Muafiyetli Vakıftaki Gelirlerin Kullanım Oranları ve Bu Konudaki Sorunlar 203
Sekizinci Bölüm
VAKFIN FAALİYETTEN GEÇİCİ OLARAK ALIKONMASI, VAKFIN (KENDİLİĞİNDEN) SONA ERMESİ (İNFİSAH), VAKFIN DAĞITILMASI (FESİH), TASFİYE İŞLEMLERİ
8. VAKFIN FAALİYETTEN GEÇİCİ OLARAK ALIKONMASI, VAKFIN (KENDİLİĞİNDEN) SONA ERMESİ (İNFİSAH), VAKFIN DAĞITILMASI (FESİH), TASFİYE İŞLEMLERİ 241
8.1. Vakfın Faaliyetten Geçici Olarak Alıkonması 241
8.2. Vakfın (Kendiliğinden) Sona Ermesi (İnfisah) 242
8.3. Vakfın Dağıtılması (Fesih) 245
8.4. Vakfın Tasfiyesi 246
8.5. Sona Eren veya Dağıtılan Yeni Vakıfların Mal ve Hakları, Vakıflarda Birleşmenin Olamayacağı 246
Dokuzuncu Bölüm
VAKIFLARDA DENETİM
9. Vakıflarda Denetim 249
9.1. Dış Denetim 249
9.2. İç Denetim 250
Onuncu Bölüm
VAKIFLA İLGİLİ ÖZEL KONU VE SORUNLAR
10. VAKIFLA İLGİLİ ÖZEL KONU VE SORUNLAR 255
10.1. Uluslararası Faaliyette Bulunma 255
10.2. Üst Kuruluş Kurma ve Katılma 256
10.3. Yabancı Vakıflarla İlgili Düzenlemeler 258
10.4. Aile Vakfı 261
10.5. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları ve Diğer Vakıf Türleri 262
10.5.1. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 262
10.5.2. Sosyal Sigorta Vakıfları 266
10.5.3. Diğer Vakıf Türleri 279
10.6. Vakıflara Kamu Bütçelerinden Yardım Yapılması 279
10.7. Vakıfların Etkinlikleri, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri 281
Onbirinci Bölüm
VAKIFLARIN YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI KURMASI (VAKIF ÜNİVERSİTELERİ)
11. VAKIFLARIN YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI KURMASI (Vakıf Üniversiteleri) 283
11.1. Dayanak Anayasa Düzenlemesi 283
11.2. 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’ndaki Düzenlemeler 285
11.2.1. 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’na Göre Vakıf Yükseköğretim Kurumunun Kurulması 286
11.2.2. 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’na Göre Vakıf Yükseköğretim Kurumuna Sağlanacak Muafiyetler ve Mali Kolaylıklar 288
11.2.3. 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’na Göre Vakıf Yükseköğretim Kurumları ile İlgili Sair Düzenlemeler 290
11.2.4. 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’na Göre Vakıf Yükseköğretim Kurumlarına Devlet’çe Sağlanacak Yardımlar 294
11.3. 2809 Sayılı Yükseköğretim Teşkilat Kanunu’ndaki Düzenlemeler 296
11.4. 124 Sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hk. KHK 296
11.5. 2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu 297
11.6. Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği’ndeki Düzenlemeler (R.G. 31.12.2005/26040) 297
11.6.1. Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği Doğrultusunda, Vakıf Yükseköğretim Kurumlarının Gözetim–Denetim, Değerlendirme ve Faaliyetten Alıkonması 303
11.6.2. Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği Doğrultusunda, Vakıf Yükseköğretim Kurumları ile İlgili Mali Hususlar 307
Onikinci Bölüm
DEVLET YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARINI DESTEKLEYEN VAKIFLAR (ÜNİVERSİTE VAKIFLARI)
12. DEVLET YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINI DESTEKLEYEN VAKIFLAR (ÜNİVERSİTE VAKIFLARI) 311
12.1. 5072 Sayılı (5234 Sayılı Kanun ile Değişik) Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun ve Getirilen Düzenlemeler 312
Sonsöz 317
VAKIFLARLA İLGİLİ MEVZUAT 319
VAKIFLARDA KULLANILACAK FORMLAR 321
EKLER 323
Kaynakça 349
Kavram Dizini 351