YEREL YÖNETİMLERDE TOPLUMSAL SERMAYE, TEORİ VE KATILIMCI PRATİKLER Yrd. Doç. Dr. Melike ERDOĞAN ÖNSÖZ III SUNUŞ V KISALTMALAR VII İÇİNDEKİLER IX TABLOLAR LİSTESİ XIII ŞEKİLLER LİSTESİ XVII GRAFİKLER LİSTESİ XVII EKLER LİSTESİ XVII GİRİŞ 1 BİRİNCİ BÖLÜM SERMAYE VE TOPLUMSAL SERMAYE KAVRAMI 1.1. SERMAYE KAVRAMI 3 1.2. BEŞERİ SERMAYE KAVRAMI 4 1.3. TOPLUMSAL SERMAYE KAVRAMI 6 1.3.1. Tarihsel Arka Planı 7 1.3.2. Tanım 10 1.3.3. Toplumsal Sermaye Kavramının Öncüleri 14 1.3.3.1. Pierre Bourdieu (1986) 14 1.3.3.2. James Coleman (1988) 17 1.3.3.3. Robert Putnam (1993) 23 1.3.3.4. Toplumsal Sermaye Kavramının Öncülerinin Görüşlerinin Karşılaştırılması 30 1.3.4. Toplumsal Sermayenin Unsurları 32 1.3.4.1. Normlar 32 1.3.4.2. Güven 34 1.3.4.3. Ağlar 37 1.3.5. Toplumsal Sermayeyi Etkileyen Faktörler 39 1.3.5.1. Aile ve Toplumsal Sermaye 40 1.3.5.2. Eğitim ve Toplumsal Sermaye 42 1.3.5.3. Sivil Toplum ve Toplumsal Sermaye 44 1.3.6. Toplumsal Sermayenin Ölçülmesi 46 1.3.6.1. Toplumsal Sermayenin Ölçülmesinde Karşılaşılan Zorluklar ve Sınırlılıklar 46 1.3.6.2. Coleman ve Putnam’ın Toplumsal Sermayenin Ölçümüne Yönelik Çalışmaları 49 1.3.6.3. Toplumsal Sermayenin Makro Düzeyde Ölçümü 50 1.3.6.4. Toplumsal Sermayenin Ölçümüne Yönelik Olarak Yurtdışında Yapılan Araştırmalar 52 1.3.6.5. Toplumsal Sermayenin Ölçülmesine Yönelik Türkiye’de Yapılan Araştırmalar 56 1.3.7. Toplumsal Sermayenin Etkileri 57 1.3.7.1. Toplumsal Sermayenin Pozitif Etkileri 57 1.3.7.2. Toplumsal Sermayenin Negatif Etkileri 60 İKİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİMLERDE KATILIMCI MEKANİZMALARIN TOPLUMSAL SERMAYE AÇISINDAN YAPISI VE İŞLEYİŞİ 2.1. KAVRAMSAL ÇERÇEVE 63 2.1.1. Katılım Kavramı ve Tanımı 63 2.1.2. Yerel Yönetimlerde Halk Katılımı Nedir? 66 2.1.2.1 Yerel Yönetimlerde Halk Katılımı İçin Gereken Şartlar 67 2.1.2.1.1. Demokratik Sistem 67 2.1.2.1.2. Bilgilenme ve Bilgilendirme 68 2.1.2.1.3. Kitle İletişim Araçları 70 2.1.3. Yerel Yönetimlerde Halk Katılımı Yöntemleri 70 2.1.3.1. Halkın Pasif Katılımını Sağlayan Yöntemler 71 2.1.3.2. Halkın Aktif Katılımını Sağlayan Yöntemler 74 2.1.3.2.1. Halkoylaması 74 2.1.3.2.2. Halk Danışma Komiteleri 75 2.1.3.2.3. Halk Toplantıları 76 2.1.3.2.4. Gönüllülük 77 2.1.3.2.4.1. Gönüllü Katılımı Etkileyen Faktörler 80 2.1.3.2.4.2. Yerel Yönetimlerde Etkin Gönüllü Yönetimi Nasıl Olmalı? 81 2.1.3.2.5. Dilekçe Verme 83 2.1.3.2.6. Diğer Katılım Yöntemleri 84 2.2. TÜRKİYE’DEKİ KATILIMCI MEKANİZMALARIN YAPISI VE İŞLEYİŞİNE YÖNELİK HUKUKSAL DÜZENLEMELER 85 2.2.1. İl Özel İdaresi Kanunu 85 2.2.2. Büyükşehir Belediye Kanunu 87 2.2.3. Belediye Kanunu 88 2.2.3.1. İl Özel İdaresi ve Belediye Hizmetlerine Gönüllü Katılım Yönetmeliği 90 2.2.3.2. Kent Konseyi Yönetmeliği 93 2.2.3.2.1. Türkiye’de Kent Konseylerinin Oluşum Süreci 93 2.2.3.2.2. Kent Konseylerinin Yapısı 95 2.2.3.2.3. Kent Konseyinin Görevleri 96 2.2.3.2.4. Kent Konseyinin Çalışma İlkeleri 97 2.2.3.2.5. Kent Konseyinin Organları 98 2.2.3.2.6. Meclisler ve Çalışma Grupları 100 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YEREL YÖNETİMLERDE TOPLUMSAL SERMAYE ÜZERİNE UYGULAMA 3.1. ARAŞTIRMANIN AMACI 101 3.2. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ 102 3.2. 1. Araştırma Kapsamında İncelenen İhtisas Komisyonları 102 3.2.2. Araştırma Kapsamındaki Kent Konseylerinin Yapısı ve İşleyişi 104 3.2.2.1. İzmir Kent Konseyi 104 3.2.2.2. Buca Kent Konseyi 105 3.2.2.3. Konak Kent Konseyi 105 3.3. ARAŞTIRMANIN ANALİZİ 106 3.3.1. Araştırmaya Katılanların Kişisel Niteliklerinin Analizi 107 3.3.2.Toplumsal Sermaye ve Güven İlişkisine Yönelik Bulgular 111 3.3.3. Toplumsal Sermaye ve İşbirliği Yapma İlişkisine Yönelik Bulgular 115 3.3.4. Toplumsal Sermaye ve Toplumda Etkili Olduğunu Hissetme İlişkisine Yönelik Bulgular 118 3.3.5. Toplumsal Sermaye ve Katılım İlişkisine Yönelik Bulgular 120 3.3.6. İhtisas Komisyonunun Yapısı ve İşleyişine Yönelik Bulgular 129 3.3.7. Kent Konseylerinin Yapısına ve İşleyişine İlişkin Bulgular 133 3.3.8. Yerel Halka Özgü Sorularla İlgili Bulgular 137 SONUÇ 139 KAYNAKLAR 147 EKLER 163 EK 1 İhtisas Komisyonu Üyeleri Anket Formu 163 EK 2 Kent Konseyi Üyeleri Anket Formu 167 EK 3 Yerel Halk Anket Formu 173
